Antykoncepcja.

Klaudia Barwińska-Pobłocka
Klinika Ginekologii i Ginekologii
Onkologicznej.

Skuteczność antykoncepcji.



Wskażnik Pearla- liczba

nieplanowanych ciąż mimo

stosowania danej metody

antykoncepcji w przeliczeniu na 100

kobiet stosujących daną metodę przez

12 miesięcy



Częstość niepowodzeń większości

metod antykoncepcyjnych spada z

upływem czasu ich stosowania

Żylna choroba zakrzepowo-
zatorowa.



Egzogenny estrogen powoduje



wzrost produkcji czynników krzepnięcia: V, VII, X,

fibrynogenu



Wzrost aktywności płytek krwi



Składowa progestagenna ma również działanie

prozakrzepowe



Działanie prozakrzepowe kompensowane jest przez

zwiększoną aktywność fibrynolityczna



W kontrolnych badaniach laboratoryjnych zmiany te

mieszczą się w granicach normy



Ryzyko zakrzepicy związane z niskodawkową

antykoncepcją doustną jest 3-4x większe niż ryzyko

populacyjne

Żylna choroba zakrzepowo-
zatorowa VTE.



Czynniki ryzyka występienia VTE:



Wzrost ryzyka występuje w ciągu 2 pierwszych lat

stosowania, ryzyko VTE zmniejsza się z upływem

czasu



Palenie ponad 10 papierosów/dziennie



Większe ryzyko VTE związane jest ze stosowaniem

składowej progestagennej- dezogestrelu i gestodenu (

wpływ na metabolizm EE i przez to wzrost stężenia E

we krwi)



Preparaty zawierające 20ug etynyloestradiolu

stwarzają mniejsze ryzyko niż zawierające 30-35ug



Preparaty zawierające tylko progestagen nie

zwiększają ryzyka VTE



Zaburzenia krzepnięcia gł.mutacja czynnika V Leiden

Żylna choroba zakrzepowo-
zatorowa VTE.



Mutacja czynnika V Leiden



oporność na aktywowane białko C



jest to cecha autosomalna recesywna



u kobiet z taką mutacją ryzyko VTE

wzrasta 30x zwłaszcza w pierwszym roku

stosowania antykoncepcji



Pojawienie się zakrzepicy w pierwszych

miesiącach stosowania doustnej

antykoncepcji powinno budzić

podejrzenie zaburzeń krzepnięcia

Zakrzepica tętnicza.



Jej skutkiem jest zawał serca i udar
niedokrwienny mózgu



Wzrost ryzyka u kobiet po 40rż



Czynniki ryzyka:



Palenie papierosów



Nadciśnienie tętnicze



Migrena z aurą



Cukrzyca



Hipercholesterolemia



Zwiększona BMI

Zakrzepica tętnicza.



Preparaty niskodawkowe tzn.mające
poniżej 50ug EE nie zwiększają ryzyka
zawału serca i udaru mózgu u
zdrowych, niepalących kobiet,
niezależnie od wieku

Inne efekty metaboliczne.



Zmiany glikemii i insulinemii nie mają

znaczenia klinicznego- antykoncepcja

doustna nie powoduje wzrostu częstości

występowania cukrzycy i nietolerancji

glukozy.



U kobiet z jawna cukrzycą lub cukrzycą

ciężarnych nie ma p/wskazań do stosowania

niskodawkowej antykoncepcji doustnej;

doustna antykoncepcja nie zwiększa

zapotrzebowania na insulinę, nie zwiększa

ryzyka rozwoju retinopatii i nefropatii

Inne efekty metaboliczne.



Wątroba:



Upośledzony aktywny transport
składników żółci, wysycenie żółci
cholesterolem- powikłaniem jest
żółtaczka cholestatyczna i świąd



OSTRA I PRZEWLEKŁA CHOLESTAZA
TO BEZWZGLĘDNE P/WSKAZANIE DO
DOUSTNEJ ANTYKONCEPCJI

Inne efekty metaboliczne.



Bóle głowy



Nudności



Dyskomfort piersi



Przyrost masy ciała- anaboliczna odpowiedź na

steroidy płciowe- ograniczenie spożycia pokarmów lub

odstawienie pigułek



Ostudy ( plamiste przebarwienia skóry twarzy)-

mniejsze ryzyko przy preparatach niskodawkowych; po

odstawieniu tabletek zmiany zmniejszają się , ale

nigdy nie znikną całkowicie



Depresja , obniżenie libido

Antykoncepcja a ryzyko nowotworu
złośliwego



Rak endometrium- stosowanie przez

przynajmniej 12 miesięcy zmniejsza ryzyko

o 50%, a największy efekt uzyskuje się przy

stosowaniu dłuższym niż 3 lata; działanie

ochronne utrzymuje się przez przynajmniej

20 lat po zakończeniu antykoncepcji



Rak jajnika- ryzyko jest niższe o 40%; efekt

protekcyjny wzrasta w miarę stosowania

antykoncepcji, ochrona u kobiet z mutacją

BRCA niejednoznaczna

Antykoncepcja a ryzyko nowotworu
złośliwego



Rak szyjki macicy- ryzyko wzrasta wraz ze
stosowaniem antykoncepcji doustnej dłużej
niż przez rok ( szczególnie u kobiet
zakażonych HPV); 2x wzrost ryzyka raka
inwazyjnego po 10 latach stosowania, u
kobiet zakażonych HPV 3-krotny wzrost po
5-latach stosowania tabletek



Rak wątroby- bez znaczenia

Antykoncepcja a ryzyko nowotworu
złośliwego



Rak piersi



Antykoncepcja stosowana aktualnie lub rozpoczęta

poniżej 20rż może wiązać się z prawie 20% wzrostem

ryzyka wczesnego ( kobiety w wieku poniżej 35rż)

przedmenopauzalnego raka piersi



Na ryzyko raka piersi nie wpływa stosowanie

antykoncepcji w przeszłości, długość jej stosowania,

dawka esrogenów



Uprzednie stosowanie antykoncepcji doustnej może

wiązać się z redukcją uogólnionego raka piersi w

póżniejszym okresie życia ( pomenopauzalny rak

piersi)



Brak wzrostu ryzyka raka piersi u kobiet z

obciążonym wywiadem rodzinnym i u kobiet z

rozpoznaną niezłośliwą chorobą piersi

Antykoncepcja a rozrodczość.

1. Antykoncepcja doustna stosowana podczas

wczesnej ciaży nie zwiększa ryzyka dużych

wad rozwojowych.

2. Rzadsze występowanie poronień

samoistnych oraz anomalii

chromosomalnych.

3. Wzrost częstości ciąż bliżniaczych

dwujajowych ( 1,6% wobec 1,0%)

4. Brak miesiączki po odstawieniu

antykoncepcji doustnej dotyczy 0,7-0,8%.

Przeciwwskazania bezwzględne.



Zapalenie zakrzepowe żył, żylna choroba zakrzepowo-

zatorowa także w wywiadzie rodzinnym, choroba tętnic

mózgu, zwężenie tętnic wieńcowych, obecność

miażdżycy tętnic



Nowotwory estrogenozależne



Niezdiagnozowane, nieprawidłowe krwawienia z pochwy



Palenie tytoniu >35rż palących powyżej 15 papierosów

dziennie



Znaczna hipercholesterolemia i hipertriglicerydemia



Nadciśnienie tętnicze- ciśnienie tętnicze >160/100mmHg



Długotrwałe unieruchomienie

Przeciwwskazania bezwzględne



Choroby wątroby



Aktywna postać chorób wątroby



Przebyta żółtaczka cholestatyczna w ciąży lub po DTA



Gruczolak i rak wątroby



Kamica żółciowa



Ostra porfiria



Zaburzenia spowodowane działaniem hormonów

płciowych



Pląsawica



Nadciśnienie tętnicze indukowane DTA



Ostre zapalenie trzustki związane z

hipertriglicerydemią

Przeciwwskazania bezwzględne



Zespół hemolityczno-mocznicowy



Ciąża lub podejrzenie ciąży



Przejściowa całkowita utrata widzenia



Planowana duża operacja ( 4 tygodnie
przed i 2 tygodnie po operacji)



Przejściowe napady niedokrwienne



Przebyty krwotok mózgowy



Większość zastawkowych wad serca



Utrwalone zaburzenia rytmu

Kryteria doboru poszczególnych
metod antykoncepcyjnych.



Doustna tabletka antykoncepcyjna



Wsk.Pearla 0,1-8,0



Odwracalność pełna



Przezskórne plastry antykoncepcyjne i dopochwowe

pierścienie antykoncepcyjne



Wsk.Pearla 0,6-0,9



Odwracalność pełna



Prosty schemat dawkowania



Wewnątrzmaciczne wkładki antykoncepcyjne



Wsk.Pearla 0,3



Odwracalność niepełna ze względu na możliwość wystąpienia

zakażeń narządu rodnego lub ciąży ektopowej



Prezerwatywa



Wsk.Pearla 3,0-14,0



Odwracalność pełna



Profilaktyka chorób przenoszonych drogą płciową