ELASTYCZNOŚĆ

ELASTYCZNOŚĆ

Wykład 4

2

Elastyczność popytu

Elastyczność popytu

- elastyczność względem ceny
- elastyczność względem
dochodu
- elastyczność względem cen
innych dóbr

określa intensywność reakcji
konsumentów na zmiany czynników
oddziaływujących na popyt (np.
ceny czy dochodu)

3

- stosunek względnej zmiany
wielkości popytu na dane dobro do
względnej zmiany jego ceny

E

PD

= ΔQ/ΔP

- jeśli znamy funkcję popytu:

gdzie dQ/dP jest pochodną popytu w
punkcie funkcji

I. Elastyczność cenowa popytu

I. Elastyczność cenowa popytu

P

P

E

PD







:

Q

Q

Q

Q P

dP

d

E

PD





4

- wyraża zmianę zachodzącą na
krzywej popytu

- jest z konieczności liczbą ujemną
(poza wyjątkami, gdy mamy do
czynienia z dodatnio nachyloną
krzywą popytu)

interpretacja:

w warunkach stałości pozostałych
zmiennych, wzrost ceny o 1%
prowadzi do spadku wielkości popytu
o



E

PD



%

5

Rodzaje popytu

Rodzaje popytu

• doskonale elastyczny

E

PD

= 

• elastyczny

E

PD

>1

• jednostkowo elastyczny

E

PD

= 1

• nieelastyczny

E

PD

<1

• doskonale nieelastyczny

E

PD

= 0

6

Przychody producentów

Przychody producentów

(sprzedawców)

(sprzedawców)

TR

TR

= wydatki

= wydatki

konsumentów

konsumentów

W

W

Popyt elastyczny:

• wzrost ceny danego dobra prowadzi do
spadku TR (W)

• spadek ceny danego dobra prowadzi do
wzrostu TR (W)

7

Przykład:

wskutek spadku ceny dobra konsumpcyjnego z 5 zł do
4 zł/kg miesięczna wielkość popytu rynkowego
zwiększyła się z 10 do 15 t.

P

P

E

PD







:

Q

Q

5

,

2

5

1

:

10

5









PD

E

W

0

= 5*10t

W

0

= 50 000

W

1

= 4*15t

W

1

= 60 000

- wzrost wydatków spowodowany
został dużą wrażliwością konsumentów
na zmianę ceny

8

Popyt nieelastyczny:

• wzrost ceny danego dobra prowadzi do

wzrostu TR (W)

• spadek ceny danego dobra prowadzi do

spadku TR (W)

Przykład:

wskutek

spadku

ceny

dobra

konsumpcyjnego z 5 zł do 4 zł/kg miesięczna wielkość
popytu rynkowego zwiększyła się z 10 do 11 t.

P

P

E

PD







:

Q

Q

5

,

0

5

1

:

10

1









PD

E

W

0

= 5*10t

W

0

= 50 000

W

1

= 4*11t

W

1

= 44 000

- spadek ceny nie spowodował znacznego
zwiększenia zainteresowania konsumentów; nastąpił
spadek wydatków (TR)

9



nachylenie krzywej popytu a

nachylenie krzywej popytu a

elastyczność

elastyczność

Przykład:

Cena biletu

zł/szt

Zapotrzebowanie w

tys. szt

Elastyczność

cenowa

12,5

0

-

10,0

20

-4

7,5

40

-1,5

5,0

60

-0,67

2,5

80

-0,25

0

100

0

10

Elastyczność funkcji liniowej

•

Elastyczność
funkcji liniowej jest
zmienna i zależy
zarówno od jej
nachylenia, jak i od
położenia
badanego punktu

•

(długość odcinka
poniżej punktu do
długości odcinka
powyżej punktu)

E

DP

=-



E

DP

=-

1

E

DP

=

0

Q

P

11

Determinanty elastyczności cenowej

Determinanty elastyczności cenowej

• łatwość zastąpienia danego dobra

innym o podobnym przeznaczeniu
(substytuty) -

im węziej określimy

rodzaj dobra tym wyższa będzie
cenowa elastyczność popytu

• czas dostosowań
• charakter dobra (niezbędność)
• udział wydatków na dane dobro w

dochodzie konsumenta

12

Szacunki cenowej elastyczności

Szacunki cenowej elastyczności

popytu

popytu

Dobra

(szeroka grupa)

E

PD

Dobra

(węższa grupa)

E

PD

paliwa

i energia

-0,47

mleko i pr.

mleczne

-0,05

żywność

-0,52

pieczywo

-0,22

alkohol

-0,83

rozrywki

-1,40

DTU

-0,89

wydatki

zagraniczne

-1,63

usługi

-1,02

gastronomia

-2,61

13

na dobro

i

względem zmian ceny dobra

j

to relacja między względną zmianą
zapotrzebowania na dobro

i

a względną

zmianą ceny dobra

j

.

E

ij

= ΔQ

i

/ΔP

j

- jeśli znamy funkcję popytu:

gdzie dQ

i

/dP

j

jest pochodną popytu w

punkcie funkcji

II. Elastyczność mieszana

II. Elastyczność mieszana

i

j

j

i

ij

P

dP

d

E

Q

Q





j

j

ij

P

P

E







:

Q

Q

i

i

14

 dobra substytucyjne - zastępowalne
w procesie konsumpcji

dobra komplementarne - których
spożycie lub produkcja odbywa się
łącznie

Elastyczność

mieszana

pozwala

stwierdzić o ile procent zmniejszy się
(lub zwiększy) popyt na dobro i-te jeśli
cena dobra j-tego zwiększy się o 1%,
przy założeniu stałości pozostałych
zmiennych.

15

• w przypadku dóbr
substytucyjnych - elastyczność
mieszana popytu jest > 0

kawa - herbata

•w przypadku dóbr
komplementarnych - elastyczność
mieszana popytu jest < 0

benzyna - samochody

16

E

M

= ΔQ/ΔM

-jeśli znamy funkcję popytu:

gdzie dQ/dM jest pochodną popytu w punkcie funkcji

III. Elastyczność dochodowa

III. Elastyczność dochodowa

Dochodowa elastyczność popytu to
stosunek względnej zmiany rozmiarów
popytu na określone dobro do
względnej zmiany dochodu (M).

M

M

E

M







:

Q

Q

Q

Q M

dM

d

E

M





17

Udział określonego dobra w

budżecie konsumenta to wydatki na
zakup tego dobra

(cena * ilość)

wyrażone jako część całości wydatków
gospodarstwa domowego lub część
jego dochodów.

Zał.: dochód = wydatki

Elastyczność dochodowa pozwala
stwierdzić o ile procent zmieni się
popyt, gdy przeciętne dochody
ludności wzrosną o 1%.

18

Prawo Engla -
w miarę wzrostu dochodów
ludności udział wydatków na
żywność w całości dochodów
maleje

meble, podróże odzież i mieszkanie

żywność

popyt

M

19

Rodzaje dóbr

-1 0 1
2

E

M

dobra
normalne

dobra
podrzędne

dobra
luksusowe

dobra
podstawowe

20

Szacunki dochodowej elastyczności

popytu

Dobra

(szeroka grupa)

E

M

Dobra

(węższa grupa)

E

M

paliwa

i energia

0,30

pieczywo

-0,50

żywność

0,45

mleko i pr.

mleczne

0,53

alkohol

1,14

wycieczki

zagraniczne

1,14

DTU

1,47

art. rekreacyjne

1,99

usługi

1,75

wino i w. spiryt

2,60

21

Skłonność do konsumpcji:

Skłonność do konsumpcji:

• KSK (krańcowa)

ΔQ/ΔM
dQ/dM

• PSK (przeciętna)

Q/M



popyt może być wyrażony w

postaci wydatków konsumentów
W=P*Q

22

Przykład

M

0

=1000 j.p.

M

1

=1100 j.p.

W

0

= 25 j.p.

W

1

= 35 j.p.

031

,

0

1100

35

025

,

0

1000

25

1

,

0

1000

1100

25

35

1

1

0

0

















PSK

PSK

PSK

PSK

KSK

KSK

23

E

PS

= ΔQ/ΔP

- jeśli znamy funkcję podaży:

gdzie dQ/dP jest pochodną podaży w
punkcie funkcji

Elastyczność cenowa podaży

Elastyczność cenowa podaży

•

Elastyczność cenowa podaży E

PS

to stosunek

względnej zmiany wielkości podaży danego
dobra do względnej zmiany jego ceny.

P

P

E

PS







:

Q

Q

Q

Q P

dP

d

E

PS





24

Elastyczność cenowa podaży –

Elastyczność cenowa podaży –

sens ekonomiczny

sens ekonomiczny

•

Wyraża siłę oddziaływania ceny na
kształtowanie się wielkości podaży

•

Jest dodatnia – zgodność kierunków zmian
ceny i wielkości podaży

•

Interpretacja elastyczności cenowej podaży

•

Jest zależna od:

–

Czasu

– mała w krótkim i większa w

długim okresie

–

Kosztów

– ich wielkości w zależności od

skali produkcji

25

Rodzaje podaży

Rodzaje podaży

•

Podaż sztywna

ESP=0

•

Podaż nieelastyczna

0<ESP<1

•

Podaż neutralna ESP=1

•

Podaż elastyczna 1<ESP<

•

Podaż doskonale elastyczna

ESP=

Dziękuję za uwagę