histoklinika nowotworow

nabłonkowych jajnika

Natalia Czyżniejewska

Gr 2

Kierunek lekarski

Podział nowotworów

nabłonkowych

• Surowicze
• Śluzowe
• Endometrioidalne
• Jasnokomórkowe
• Guz Brennera
• włókniakogruczolakotorbielak

Podział ten opiera się na

kierunku różnicowania
mezodermalnego nabłonka
powierzchniowego jajnika, który
embriologicznie jest nabłonkiem
Mullera.

Charakterystyka ogólna

• Nowotwory te mogą być nowotworami

wyłącznie nabłonkowymi (np. nowotwory

surowicze, śluzowe) lub zawierać znaczący

składnik podścieliskowy

(torbielakowłókniaki, guzy Brennera)

• Są najczęstszą grupą nowotworów
• Obok tradycyjnego podziału na nowotwory

łagodne i złośliwe istnieją nowotwory o

pośredniej złośliwości.

• Określa się je jako guzy o niskiej złośliwości

Nowotwory surowicze

(cystadenoma serosum)

• Najczęstsze nowotwory jajników
• Rozwijają się zwykle między 30 a 40

rokiem życia

• 60% to guzy łagodne, 15% o niskim

potencjale złośliwości, 25% jest
złośliwych.

• MAKROSKOPOWO: mogą być lite,

zwykle są torbielowate i noszą nazwę
torbielakogruczolaków( cystadenoma
ta) lub torbielakogruczolakoraków
( cystadenocarcinomata)

• Mogą być małe (5-10 cm średnicy),

zdarzają się twory duże, kuliste lub
jajowate o średnicy 30-40 cm.

• 25% nowotworów łagodnych rozwija

się obustronnie.

• powierzchia nowotworu jest gładka i błyszcząca.

• Na przekroju małe nowotwory zwykle zbudowane są z

pojedynczej przestrzeni torbielowatej, w większych

stwierdza się zwykle liczne przegrody tworzące

wielotorbielowaty guz.

• Torbielowate przestrzenie wypełnia zwykle klarowny

płyn surowiczy, niekiedy spotyka się domieszkę śluzu.

• Do światła torbieli wystają polipowate lub

brodawkowate wyrośla, silniej zaznaczone są one w

postaciach złośliwych nowotworów

• Wyściółka torbieli zbudowana jest z

jednowartwowego, niskiego, cylindrycznego nabłonka

o jasnej cytoplazmie.Komórki w części mają rzęski,

częściowo wykazują wierzchołkowe objawy sekrecji.

W postaciach łagodnych:

CIAŁA PIASZCZAKOWATE

(psammoma bodies)

Są to struktury o koncentrycznej

budowie, występują pospolicie na
szczytach brodawek.

POSTAĆ O GRANICZNYM

STOPNIU ZŁOŚLIWOŚCI

• podobna makroskopowo do postaci

niezłośliwej

• Częściej ma rozrosty brodawkowate

doświatła lub na powierzchni
zewnętrznej

• Zajmują one większy obszar
• Nabłonek nawarstwia się z cechami

atypii, z pojedynczymi figurami podziału

• Brak naciekania zrębu

POSTAĆ ZŁOŚLIWA

• Guz jest bardzo duży
• Składa się z torbieli i rozlegle

nacieczonych pól litych

• W torbielach znajdują się obfite rozrosty

brodawkowate

• Torebka jest nacieczona i wskutek tego

nowotwór może zrastać się z otoczeniem

• Komórki nabłonkowe przedstawiają

cechy atypii, figury podziału bywają

liczne

rokowanie

• Postacie niezłośliwe wykrywa się ok 45

rż, złośliwe ok 50.

• Złośliwienie występuję w 33%

przypadków postaci łagodnej, więc
bardzo często

• Rak przebiega bardzo złośłiwie, szerzy

się szybnko i daje przerzuty

• Po pęknięciu torbieli może wszczepić

się w otrzewną.

NOWOTWORY ŚLUZOWE

(cystadenoma mucinosum)

• Są analogiem guzów surowiczych z tą

podstawową różnicą, że nabłonek ich

zawiera komórki produkujące śluz

podobne do nabłonka szyjki macicy.

• Występują w podobnym przedziale

wiekowym, są ogólnie mniej złośliwe i

stanowią ok 10% nowotworów jajników

• 80% to guzy łagodne, 10% o granicznej

złośliwości, pozostałe są złośliwe

• Bywa nowotworem ogromnych rozmiarów
• Jest zwykle wielokomorowy, o torbielach z

gładką powierzchnią

• Brodawkowate wyrośla stwierdza się rzadko.
• Torbiele są pokryte jedną wartswą wysokich,

śluzotwórczych komórek walcowatych

• Pod względem histochemicznym komórki te

przypominają albo komórki szyjki macicy

albo nabłonka jelitowego.

• Zrą jest dość skąpy
• Czasem torbiele pękają i śluz z komórkami

wydostaje się do jamy otrzewnej.

POSTAĆ O GRANICZNYM

STOPNIU ZŁOŚLIWOŚCI

• Jest w niej więcej rozrostów

brodawkowatych

• Torebka ogniskowo grubieje
• Histologicznie stwierdza się

nawarstwianie komórek nabłonka, ich
wielopostaciowość, cechy atypii oraz
pojedyncze mitozy.

• Brak naciekania zrębu

• RAK GRUCZOŁOWY ŚLUZOWY

(ca mucinosum)

• jest nowotworem

wielotorbielowatym z
brodawkowatymi rozrostami do
światła i ogniskami litymi, nacieka
torebkę i narządy sąsiednie

Gruczolakotorbielak i rak gruczołowy

śluzowy zdarzają się rzadziej niż ich
odpowiedniki surowicze

Pojawiają się ok 45 rż., przebiegają

łagodniej, złośliwieje w 17%
przypadków.

Rak jest niepromienioczuły i ma dużą

zdolność do wszczepienia się do
otrzewnej po pęknięciu torbieli, ale
47% chorych żyje dłużej niż 10 lat.

NOWOTWORY

ENDOMETRIOIDALNE

(ca endometrioides)

• Zwykle mją lite lub torbielowate

utkanie, lecz czasem stanowią

strukturę wyrastającą ze ściany

torbieli endometrialnej wypełnionej

treścią o barwie płynnej czekolady

• Mikroskopowo wyróżniają je cewkowe

gruczoły podobne do występujących

w endometrium obecnej w granicach

przestrzeni torbielowatej

Chociaż stwierdza się postacie łagodne

i graniczne, nowotwory te są zwykle
złośliwe.

Obustronnie występują w 30%

przypadków, u 15-30% pacjentek z
tym typem raka jajników stwierdza
się towarzyszącego raka
endometrium.

Jest nowotworem promienioczułym

TORBIELAKOGRUCZOLAKOWŁÓ

KNIAK

• Jest zasadniczo wariantem surowiczego

torbielakogruczolaka, w którym bardziej
przeważa proliferacja włóknistego
podścieliska nad elementem nabłonkowym.

• Nowotwór jest zwykle małych rozmiarów,

wieloogniskowy, z pojedynczymi
nierozgałęzionymi wyroślami
brodawkowatymi.

• Transformacja nowotworowa jest rzadko

obserwowana.

GUZ BRENNERA

włokniakonabłoniak

(fibroepithelioma)

Jest rzadkim, litym, zwykle

jednostronnym nowotworem jajnika, z

budowanym z obfitego podścieliska

zawierającego gniazda nabłonka

przypominającego wyglądem

nabłonek przejściowy gróg

moczowych.

Czasami gniazda te są torbielowate,

wyścielone cylindrycznymi,

produkującymi śluz komórkami.

• Zwykle są otorebkowane, o gładkiej

powierzchni, na przekroju białoszre

• O wymiarach od kilku do 20 cm średnicy.
• Mogą wywodzić się bądź z nabłonka

powierzchniowego jajnika bądź z

uroepitelium zaplątanego w grzebienie

płciowe

• Rzedziej nowotwory te formują guzki w

ścianie torbielaków śluzowych.

• Większość guzów Brennera jest

nowotworami łagodnymi, ale opisywane

sa postacie graniczne i złośliwe.