Dziecko ryzyka

okołoporodowego

Dr n. med. Irena
Grudziecka

Przyczyny niedotlenienia

okołoporodowego

• Nieprawidłowy przebieg ciąży – gestoza,

wiek matki poniżej 16 lat i powyżej 35,
trudna sytuacja społeczno-ekonomiczna.
Choroby matki – cukrzyca, krwawienia z
dróg rodnych, nadużywanie alkoholu,
palenie papierosów, narkotyki

• Opóźniony rozwój wewnątrzmaciczny

płodu

Przyczyny niedotlenienia

okołoporodowego cd.

• Nieprawidłowy przebieg porodu -

poród przedwczesny, łożysko
przodujące, krwawienie z łożyska
przodującego, kolizje pępowinowe,
zakażenia

Ocena noworodka w skali

Apgar

Cecha

Czynność

serca

Brak Wolna

poniżej 100
na minutę

Powyżej

100 na
minutę

Oddech

Brak Wolny,

nieregularny

Regularny,

głośny
krzyk

Napięcie

mięśni

Brak Słabe

Prawidłow

Reakcja na

bodźce

Brak Grymasy

Kichanie,

krzyk

Ukrwienie

skóry

sinic

Sinica

kończyn

Całe ciało

różowe

Kliniczne następstwa

niedotlenienia

• OUN - krwotok do-i okołokomorowy,

obrzęk mózgu, drgawki

• Płuca - opóźnione podjęcie czynności

oddechowej, zaburzenia oddychania-

niedobór surfaktantu

• Nerki-uszkodzenie kanalików nerkowych
• Układ sercowo-naczyniowy -

niedokrwienie serca, zaburzenia

krążenia obwodowego

Kliniczne następstwa

niedotlenienia cd.

• Przewód pokarmowy -

niedotlenienie jelit, możliwość
martwicy

• Następstwa metaboliczne:

hipoglikemia, hipokalcemia,
dodatnie markery niedotlenienia

Niska punktacja w skali Apgar
nie zawsze jest synonimem
niedotlenienia. Wiek ciążowy,
zakażenie, wady wrodzone mają
wpływ na punktację. Istotne
rokowniczo jest utrzymywanie
się niskiej punktacji w 5, 10
minucie od urodzenia. Można
spodziewać się zaburzeń
neurologicznych u tych dzieci

Mózgowe

porażenie

dziecięce- mpdz

Mózgowe porażenie

dziecięce -Zespół

objawów chorobowych

spowodowanych

wczesnym uszkodzeniem

OUN w okresie jego

kształtowania się tzn. w

okresie ciąży i okresie

okołoporodowym

Mózgowe porażenie

dziecięce jest chorobą

niepostępującą, ilość

komórek uszkodzonych nie

zmienia się. Nieprawidłowe

napięcie mięśniowe może

być z czasem tak silne, że

prowadzi do przykurczów i

nieodwracalnych zmian w

stawach

Objawy uszkodzenia OUN

w mpdz

• Dotyczą zawsze funkcji ruchowych -

ograniczenia kontroli nad własnym ciałem

• Niedojrzałość OUN prowadzi do

niepełnego uwidocznienia się choroby u
małego dziecka, a w przypadku wczesnego
rozpoznania lub/i zastosowania wczesnej
rehabilitacji umożliwia też złagodzenie
intensywności objawów

Podział mpdz ze względu

na rodzaj napięcia

mięśniowego

• Porażenie spastyczne i zespół

piramidowy -uszkodzone są
głównie piramidowe komórki
mózgu związane z polem
ruchowym kory i tzw. drogą
piramidową łączącą te pola z
odpowiednimi strukturami rdzenia
kręgowego

Zespoły móżdżkowe mpdz

• Uszkodzenie dotyczy móżdżku

odpowiedzialnego za kontrolę
równowagi. Obserwujemy
grubofaliste drżenia kończyn,
tułowia, brak koordynacji ruchów,
oczopląs i zaburzenia mowy

Postać mieszana mpdz

• Wiotkość w obrębie tułowia karku i głowy przy

równoczesnym wzmożeniu napięcia
mięśniowego w obrębie kończyn – związana jest
z uszkodzeniem struktur pozapiramidowych,
jąder podkorowych odpowiedzialnych za
płynność ruchowa także regulację napięcia
mięśniowego. Postaci tej towarzyszą ruchy
atetotyczne w obrębie palców rąk.

• Wbrew tym trudnościom i wrażeniu jakie

sprawiają dzieci z uszkodzeniami
pozapiramidowymi są dobrze rozwinięte
umysłowo

Podział mpdz - dotyczy

obszaru ciała który

obejmują objawy

• Niedowład połowiczy - hemiplegia

zaburzenia napięcia kończyn po
jednej stronie zwykle bardziej
kończyny górnej niż dolnej

• Niedowład kończynowy lub

obustronne porażenie kurczowe -
porażeniem objęte są cztery
kończyny jednak z przewagą
kończyn dolnych - diplegia
spastica tzw. zespół Littla

• Niedowład czterokończynowy z

przewagą objawów w kończynach
górnych –hemiplegia bilateralis.
Jest to najcięższa postać
przebiegająca z upośledzeniem
umysłowym, padaczką,
zaburzeniami ssania i połykania

• Postać móżdżkowa i postać

pozapiramidowa objawy jak w
poprzednim podziale

• Mpdz towarzyszą często uszkodzenia

zmysłów wzroku i słuchu

• Częsty jest zez zbieżny i rozbieżny

wymagający opieki okulistycznej

• Mpdz towarzyszą niekiedy drgawki

związane z uszkodzeniem tkanki

mózgowej

• Zaburzenia postrzegania objawiają się w

późniejszym wieku jako trudności w

czytaniu, rysowaniu

• Mpdz towarzyszą zaburzenia słuchu co

jest przyczyną w odróżnieniu głosek b,
d, s, ś, sz. W cięższych uszkodzeniach
stanowi to barierę w nauce

• Dziecko z dobrym intelektem,

zainteresowane otoczeniem łatwiej
osiąga sukcesy w czasie leczenia i
rehabilitacji

Pierwsze oznaki zaburzeń

neurorozwojowych

• Nadmierne odginanie głowy i mostka

oraz reakcja odgięciowa tułowia

• Prężenie kończyn dolnych
• Baletowe ustawienie stopy
• Trudności zginania i odwodzenia

kończyn w czasie toalety i ubierania

• Drżenia kończyn
• Silne i częste zaciskanie piąstek
• Przywodzenie kciuka pod koniec

pierwszego kwartału

• Niechęć dziecka do leżenia na brzuchu pod

koniec pierwszego kwartału oraz w

późniejszy okresie

• Nadmierna i nieuporządkowana ruchliwość

dziecka

• Nadwrażliwość, niepokój, małe

zapotrzebowanie na sen

• Trudności w nawiązywaniu kontaktu z

najbliższymi

• Drgawki, bezdechy, wyłączenie świadomości

• Jeżeli dziecko urodziło się o czasie,

bez powikłań ciąży i porodu
drobne odchylenia od wzorca nie
powinny budzić niepokoju.
Konieczna jest wtedy ocena
dziecka na przełomie I i II
kwartału życia

• Noworodki, wcześniaki, noworodki

hipotroficzne – tzw. ryzyka
okołoporodowego powinny być
objęte opieką co najmniej 2 razy w
odstępie 3-6 tygodni szczególnie
jeżeli wyżej wymienione objawy
nie mają tendencji do samoistnego
wyciszania

• Niepokój musi budzić również

nadmierny spokój dziecka, brak
zainteresowania otoczeniem, słaba
reakcja na bodźce wzrokowe i
słuchowe

• Częstość mpdz ok. 2-3‰
• Szczególnego nadzoru wymagają

dzieci ryzyka okołoporodowego,
ale mpdz można rozpoznać u
dzieci bez wyraźnych
okołoporodowych obciążeń

Deficyty zmysłowe u

dzieci z mpdz

• Pierwotne - przyczyna wspólna z

zaburzeniami motorycznymi zależą
od uszkodzenie anatomicznego

• Wtórne - wynikają z ograniczonych

nieprawidłowych doświadczeń
ruchowych dziecka

• Praca z dzieckiem dotkniętym mpdz

wymaga zaangażowania wielu
specjalistów: lekarza neurologa,
pediatry, specjalisty rehabilitacji
medycznej. Najbliższym towarzyszem
rodziny dziecka jest fizjoterapeuta
potrzebny na co dzień. Rodzice
powinni być partnerem dla lekarzy i
terapeutów

Terapia dzieci z mpdz

• Największą rolę odgrywa usprawnianie

motoryczne

• NTD Bobath i metoda integracji

sensorycznej odwołuje się do prawideł

rozwojowych neurofizjologicznych.

Nieprawidłowy ruch prowadzi do

nieprawidłowych informacji sensorycznych.

• Metoda Vojty już w procesie dgn wskazuje

na zaburzenia przedsionkowe i

automatycznej kontroli ciała niemowlęcia

Okołoporodowe

uszkodzenie splotu

barkowego

• Przyczyną jest makrosomia płodu i

dystocja barkowa.Uszkodzeniu
ulegają gałązki nerwów C- 5, C-6,
C-7, C-8, Th-1.W obszarze
unerwienia występują zaburzenia
ruchowe, czuciowe i wegetatywne

• Częstość występowania 2-2,5/1000

porodów