Temat 16:

Wymogi Unii Europejskiej

w zakresie ochrony

środowiska.

Wrocław 2009

Plan prezentacji

• Podstawowe pojęcia- środowisko, ochrona

środowiska,

• Cele ekologii w UE,
• Programy Działań na Rzecz Ochrony

Środowiska,

• Prawo horyzontalne Unii,
• Standardy z zakresie ochrony środowiska,
• Jedenaście ekologicznych zasad UE,
• Podsumowanie,
• Bibliografia.

Podstawowe pojęcia

• ŚRODOWISKO – ogół elementów

przyrodniczych, w tym także
przekształconych w wyniku działalności
człowieka, a w szczególności powierzchnie
ziemi, kopaliny, wody, powietrze, zwierzęta
i rośliny, krajobraz, klimat oraz pozostałe
elementy różnorodności biologicznej, a
także wzajemne oddziaływania pomiędzy
tymi elementami.

Podstawowe pojęcia

• OCHRONA ŚRODOWISKA – podjęcie lub

zaniechanie działań, umożliwiające
zachowanie lub przywracanie równowagi
przyrodniczej; ochrona ta w szczególności
polega na :

a. Racjonalnym kształtowaniu środowiska

zgodnie z zasada zrównoważonego rozwoju

b. Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom
c. Przywracaniu elementów przyrodniczych

do stanu właściwego

Obszar prawa UE
dotyczących ochrony środowiska

• Obejmuje on ok. 70 dyrektyw,

uzupełnianych i zmienianych kilkakrotnie
zwanymi „siostrami” oraz 21 rozporządzeń.
Połowa dyrektyw i rozporządzeń dotyczy
produktów i wyrobów. Działania Wspólnoty
opierają się na:

- działaniach zapobiegawczych
- likwidacji powstałych szkód w środowisku,

zwłaszcza u źródła

- zasadzie „płaci zanieczyszczający”

Cele polityki ekologicznej
Unii Europejskiej

• Stworzenie i przestrzeganie wspólnych

norm ekologicznych;

• Zachowanie, ochrona i poprawa jakości

środowiska naturalnego;

• Mądre wykorzystywanie zasobów

naturalnych;

• Działanie na rzecz rozwijania technologii

przyjaznych środowisku;

Cele polityki ekologicznej
Unii Europejskiej

• Ochrona zdrowia i życia ludzkiego;
• Prowadzenie wspólnej polityki

międzynarodowej w zakresie ochrony
środowiska

• Realizacja wspólnych programów

środowiskowych

• Wprowadzenie europejskich standardów

wyrobu

Programy Działań na
Rzecz Ochrony Środowiska

• I Program Działań 1973 – 1796

Celem było identyfikacja istotnych
problemów ekologicznych w Europie,
określono relacje środowisko – rozwój
gospodarczy

• Kolejne programy zawierały rozszerzenie

podejścia do problemów środowiska m.in. o
kwestie zarządzania ochroną środowiska.

Programy Działań na
Rzecz Ochrony Środowiska

• V Program - lata 1993 – 2000

Nakreślał on strategię zrównoważonego
rozwoju społeczno-gospodarczego bez
jakiejkolwiek szkody dla zasobów
naturalnych i środowiska. Priorytetem było
zapewnienie równowagi w korzystaniu i
zarządzaniu zasobami naturalnymi tj.
powietrzem, wodą.

Programy Działań na
Rzecz Ochrony Środowiska

• Obecnie obowiązuje VI Program 2001-2010

„Środowisko 2010: nasza przyszłość, nasz
wybór”

• Zakłada m.in.:
- ograniczenie zmian klimatycznych
- ochronę przyrody i różnorodności

biologicznej

- „Zdrowie i środowisko”
- racjonalne wykorzystanie zasobów

naturalnych

Wymagania Unii Europejskich

• Wymagania Unii Europejskiej ujęte są

w tzw. „standardach” w zakresie
ochrony środowiska (odnoszą się do
szczegółów) oraz w przepisach o
charakterze ogólnym czyli prawie
horyzontalnym (niedotyczącym
konkretnych emisji, działów,
produktów).

Prawo horyzontalne UE –
ochrona przyrody

Prawo horyzontalne UE –
dostęp do informacji

Standardy ochrony środowiska –

ochrona powietrza

Standardy ochrony środowiska –
ochrona wód

Standardy ochrony środowiska –
gospodarka odpadami

Standardy ochrony środowiska –
ochrona przed hałasem

Standardy ochrony środowiska –
ograniczenie zanieczyszczeń

Standardy ochrony środowiska –
substancje chemiczne

Standardy ochrony środowiska –
GMO

Jedenaście ekologicznych zasad
UE

1.Lepiej zapobiegać niż leczyć.
2.Należy uwzględniać skutki oddziaływania na

środowisko w możliwie najwcześniejszym

studium podejmowania decyzji.

3.Trzeba unikać eksploatowania przyrody

powodującego znaczne naruszenie równowagi

ekologicznej.

4.Należy podnieść poziom wiedzy naukowej, by

umożliwić podejmowanie właściwych działań.

5.Koszty zapobiegania i usuwania szkód

ekologicznych powinien ponosić sprawca

zanieczyszczenia.

Jedenaście ekologicznych zasad
UE

6.Działania w jednym państwie członkowskim nie

powinny powodować pogorszenia stanu

środowiska w innym.

7.Polityka ekologiczna państw członkowskich w

zakresie ochrony środowiska musi uwzględniać

interesy państw rozwijających się.

8.Państwa Unii Europejskiej powinny wspierać

ochronę środowiska w skali międzynarodowej i

globalnej.

9. Ochrona środowiska jest obowiązkiem

każdego, zatem konieczna jest edukacja w tym

zakresie.

Jedenaście ekologicznych zasad
UE

10.Środki ochrony środowiska powinny być

stosowane odpowiednio do rodzaju

zanieczyszczenia, potrzebnego działania

oraz obszaru geograficznego, który mają

chronić. Zasada ta zanana jest jako zasada

subsydiarności.

11.Krajowe programy dotyczące środowiska

powinny być koordynowane na podstawie

wspólnych długoterminowych programów,

a krajowa polityka ekologiczna –

harmonizowana w ramach Wspólnot

Europejskich.

Bibliografia

• Ewa Małuszyńska, Bohdan Grucham, Kompendium

wiedzy o Unii Europejskiej, PWN, Warszawa 2007

• Ryszard Paczuski, Ochrona środowiska. Zarys

wykładu. Z uwzględnieniem obowiązującego
porządku prawnego od dnia uzyskania przez
Polskę członkowstwa w Unii Europejskiej, Branta,
Bydgoszcz 2008

• Tadeusz P. Tkaczyk, Problem dostosowania

polskich przedsiębiorstw do standardów
europejskich, SGH w Warszawie, Warszawa 2005