OSTRE ZAKAŻENIA

UKŁADU ODDECHOWEGO

NAJCZĘSTSZA PRZYCZYNA

ZACHOROWAŃ W WIEKU

DZIECIĘCYM

WIRUSOWA INFEKCJA GÓRNYCH DRÓG

ODDECHOWYCH – „PRZEZIĘBIENIE”

• Nieżyt nosa, ból gardła, kaszel, czasem

gorączka, bóle głowy, w przypadku

grypy bóle mięśniowe

• Objawy 1-3 dni od zetknięcia się z chorą

osobą, trwają 1-2 tygodnie

• zwykle w chłodnych porach roku u

małych dzieci nawet do 12 infekcji w

ciągu roku

• Przenoszone drogą kropelkową i drogą

bezpośredniego kontaktu

WIRUSOWA INFEKCJA UKŁADU

ODDECHOWEGO c.d.

• Z uwagi na szybkie rozprzestrzenianie się

trzeba starać się chronić przed nimi
dzieci hospitalizowane – nie kłaść na
jednej sali z innymi dziećmi dziecka z
ostrą infekcją, odmawiać wstępu na
odwiedziny członkom rodziny dziecka jeśli
mają objawy świeżej infekcji. Dla ciężko
lub przewlekle chorego dziecka infekcja
górnych dróg oddechowych może być
niebezpieczna

WIRUSOWA INFEKCJA GÓRNYCH

DRÓG ODDECHOWYCH c.d.

• Leczenie objawowe: leki

przeciwgorączkowe, (za wyjątkiem kwasu

acetylosolicylowego – aspiryna, polopiryna)

krople do nosa zmniejszające obrzęk błony

śluzowej (stosowanie maksymalnie do 5 dni)

u dzieci powyżej 2 roku życia, tabletki do

ssania z antyseptykiem. W przypadku grypy

możliwe jest leczenie przyczynowe

(oseltamivir, zanamivir). Należy unikać

antybiotykoterapii jako nieefektywnej i

niepozbawionej działań ubocznych

WIRUSOWA INFEKCJA GÓRNYCH DRÓG

ODDECHOWYCH c.d.

• Brak dowodów na działanie takich leków

jak: Calcium, Rutinoscorbin, Vit C, ziołowe

syropy przeciwkaszlowe, Echinacea

• Powikłania: zapalenie ucha środkowego,

zapalenie zatok obocznych nosa,

zaostrzenie astmy oskrzelowej

• Zapobieganie: w szpitalu częściowa

ochronę daje noszenie masek , mycie rąk.

Wskazane szczepienia przeciw grypie

zwłaszcza personelu medycznego, osób

przewlekle chorych, osób w podeszłym

wieku

ZAPALENIE ZATOK OBOCZNYCH

NOSA

• Wirusowe zwykle towarzyszy wirusowym infekcjom

górnych dróg oddechowych. Objawy to nieżyt nosa,

ból głowy, ból twarzy. Nie jest groźne o ile nie

toruje drogi bakteryjnemu zapaleniu zatok.

• Bakteryjne zapalenie zatok objawy jak w zapaleniu

zatok o wirusowej etiologii ale mocniej wyrażone,

wydzielina z nosa ropna, przebieg zwykle dłuższy

(10-14 dni), z gorączką, czasem obrzęk wokół

oczodołów, kaszel. Jedyna definitywna, choć dość

rzadko wykonywana metoda rozpoznawcza -

punkcja zatok z uzyskaniem płynu z którego

hoduje się bakterie. Metody pomocnicze: TK zatok,

rtg zatok. Leczenie antybiotyk, płukanie zatok solą

fizjologiczną, mukolityki.

ZAPALENIE ZATOK OBOCZNYCH

NOSA c.d.

• Zapalenie komórek sitowia które także zalicza się

do zatok obocznych nosa może komplikować się

zapaleniem tkanek miękkich oczodołu – objawy:

obrzęk tkanek okołooczodołowych, wytrzeszcz,

pogorszenie widzenia, ból oka, widzenie

podwójne, upośledzenie ruchomości gałki ocznej.

Rozpoznanie: TK zatok. Leczenie antybiotyk

dożylnie czasem konieczny drenaż chirurgiczny.

• Bakteryjne zapalenie zatok może powodować

powikłania wewnątrzczaszkowe jak zapalenie

opon mózgowo-rdzeniowych, ropień

wewnątrzczaszkowy, zakrzep zatoki jamistej.

Objawy: bóle głowy, wymioty, zaburzenia

świadomości, dodatnie objawy oponowe.

OSTRE ZAPALENIE GARDŁA

• Wirusowe często przebiega z nieżytem

nosa, nieżytem spojówek, objawy narastają
stopniowo

• Bakteryjne przebiega zwykle z nagłym

początkiem, wysoką gorączką bez nieżytu
nosa. Najczęstszym drobnoustrojem
chorobotwórczym są paciorkowce

• Fizykalnie występuje żywo zaczerwienione

gardło, częsty jest wysięk lub czopy ropne
na migdałkach

OSTRE ZAPALENIE GARDŁA

c.d.

• W rozpoznaniu dużą rolę odgrywają szybkie

testy na obecność paciorkowca w wymazie z

gardła, pomocne także posiewy, jednak

wynik posiewu otrzymujemy dopiero po 3

dniach

• Leczenie paciorkowcowego zapalenia gardła

– antybiotyk z grupy penicylin

• Powikłania po nieleczonym lub nieefektywnie

leczonym paciorkowcowym zapaleniu gardła

to: ropień okołomigdałkowy, gorączka

reumatyczna i kłębuszkowe zapalenie nerek

OSTRE ZAPALENIE KRTANI

• Ma etiologię wirusową
• Najczęściej występuje u dzieci między 3

miesiącem a 5 rokiem życia i u nich najgroźniej

przebiega

• Zaczyna się zwykle nieżytem nosa, bólem

gardła, niezbyt wysoką gorączką, kaszlem; po

czym pojawiają się typowe objawy: szczekający

kaszel, chrypka i świst wdechowy (stridor).

Objawy nasilają się nocą oraz podczas

niepokoju i płaczu, dziecko przyjmuje pozycję

siedzącą . Objawy ustępują zwykle u

nieleczonych dzieci po tygodniu

OSTRE ZAPALENIE KRTANI

c.d.

• Objawy łagodzi zimne powietrze z

rozpyloną wodą lub solą fizjologiczną

• Leczenie: kortykosterydy dożylnie,

domięśniowo, doustnie lub w
nebulizacji

• Ciężkie objawy, zagrażające

zatrzymaniem oddechu – nebulizacje
z adrenaliny

OSTRE ZAPALENIE

NAGŁOŚNI

• Jest powodowane przez Haemophilus influenzae

i od czasu wprowadzenia szczepionek jego

częstość znacznie zmalała

• Dramatyczna choroba, która może skończyć się

śmiercią

• Objawy to gwałtownie narastająca gorączka, ból

gardła, zaburzenia połykania i duszność, typowe

jest ślinienie się i wyginanie głowy do tyłu.

Dziecko siedzi oparte na kończynach górnych,

pochylając się do przodu z podbródkiem

wysuniętym do góry i otwartymi ustami, jest b.

niespokojne. Stridor świadczy o zagrażającym

całkowitym zamknięciu drogi oddechowej. Może

nastąpić sinica i śpiączka

OSTRE ZAPALENIE

NAGŁOŚNI c.d.

• Należy unikać niepokojenia dziecka

injekcjami, wkładania do gardła szpatułki

• Czasem dziecko jest w stanie samo pokazać

gardło, gdzie widać wiśniowo-czerwoną,

dużą nagłośnię

• Może ją zobaczyć anestezjolog w

laryngoskopie

• Jeśli są wątpliwości powiększoną nagłośnię

można uwidocznić na bocznym zdjęciu tej

okolicy

• Leczenie: intubacja lub tracheostomia, tlen,

antybiotyki zwykle ceftriaxon

OSTRE ZAPALENIE

OSKRZELI

• Zwykle ma etiologię wirusową, często jest

poprzedzone wirusową infekcją górnych dróg

oddechowych

• Częściej występuje w zimnej porze roku

• W oskrzelach obrzęk błony śluzowe, zwiększone

wydzielanie śluzu, napływ komórek zapalnych,

złuszczanie uszkodzonych nabłonków

• Głównym objawem jest kaszel, może występować

gorączka i ogólnie złe samopoczucie. Kaszel jest

początkowo suchy potem staje się produktywny.

Dzieci częściej połykają plwocinę niż ją odpluwają

• Ilość wydzieliny oskrzelowej stopniowo się

zmniejsza, choroba trwa zwykle około 2 tygodni,

czasem 3.

OSTRE ZAPALENIE

OSKRZELI c.d.

• Osłuchowo furczenia, rzężenia grubobańkowe,

świsty świadczące o obturacji (zwężeniu

światła oskrzeli)

• Zdjęcie klatki piersiowej jest prawidłowe lub

opisywany jest wzmożony rysunek oskrzelowy

• Istotne aby różnicować zapalenie oskrzeli z

zapaleniem płuc, które zwykle wymaga

antybiotykoterapii

• Nawracające zapalenie oskrzeli zawsze

powinno sugerować rozpoznanie astmy

oskrzelowej

OSTRE ZAPALENIE OSKRZELI -

LECZENIE

• Brak specyficznego leczenia

• Brak wskazań do podawania antybiotyków w

niepowikłanym zapaleniu oskrzeli

• Leki przeciwkaszlowe czasami konieczne, nie

należy jednak ich nadużywać, nie stosować u

małych dzieci

• Mukolityki – użycie kontrowersyjne

• Leki przeciwhistaminowe wysuszają wydzielinę

oskrzelową, nie są wskazane

• Fizjoterapia może być pomocna

• Przy przedłużającym się zapaleniu oskrzeli leki

przeciwastmatyczne mogą przynieść

złagodzenie objawów

ZAPALENIE OSKRZELIKÓW

Częsta choroba dolnych dróg

oddechowych u niemowląt

Proces chorobowy polega na

zmniejszeniu drożności

najwęższych dróg oddechowych

ZAPALENIE OSKRZELIKÓW

• Etiologia wirusowa, w ponad 50%

wywoływana przez wirusy RSV,
rzadziej wirusy paragrypy i inne

• Patomechanizm podobny jak w

zapaleniu oskrzeli proces chorobowy
dotyczy jednak węższych dróg
oddechowych i bardziej upośledza
wymianę gazową, wytwarza się
pułapka powietrzna

ZAPALENIE OSKRZELIKÓW -

OBJAWY

• Choroba jest zwykle poprzedzona

kontaktem z infekcją wirusową układu

oddechowego przed około tygodniem

• Pierwsze objawy to zwykle nieżyt nosa z

wodnista wydzieliną, gorączka (rzadziej

przebieg bezgorączkowy), brak łaknienia

• Stopniowo pojawia się kaszel, duszność,

niepokój, świszczący oddech, przyspieszenie

oddechów

• Z reguły utrudnienie karmienia czasem

wymioty i/lub biegunka

ZAPALENIE OSKRZELIKÓW –

OBJAWY

• Zwiększony wysiłek oddechowy
• Fizykalnie świsty i furczenia, czasem

rzężenia, wydłużenie wydechu. W bardzo
ciężkiej chorobie z prawie całkowitym
zniesieniem drożności oskrzelików ściszenie
szmerów oddechowych

• W zdjęciu rozdęcie pól płucnych z ogniskami

niedodmy – trudne do różnicowania z
zapaleniem płuc

• Choroba nieleczona trwa około 12 dni

ZAPALENIE OSKRZELIKÓW -

LECZENIE

• Dziecko powinno być hospitalizowane

• Powinno otrzymywać chłodny, nawilżony tlen

• Wyższe ułożenie głowy w stosunku do tułowia

bez zginania szyi

• Przy bardzo znacznym przyspieszeniu

oddechów karmienie przez sondę aby uniknąć

zachłyśnięcia

• Leki rozszerzające oskrzela

• Kortykosterydy szeroko stosowane choć ich

skuteczność jest pod znakiem zapytania

• Ribavirina w aerozolu

• Antybiotyki nieskuteczne

ZAPALENIE OSKRZELIKÓW -

ZAPOBIEGANIE

• Zapobieganie – Synagis

(palivizumab)

• Zapobieganie infekcjom

wewnątrzszpitalnym – mycie rąk

ZAPALENIE OPŁUCNEJ

Wyróżniamy suche i

wysiękowe

Najczęściej suche przechodzi

w wysiękowe

INFEKCYJNE WYSIĘKOWE

ZAPALENIE OPŁUCEJ

• Najczęstszą przyczyną jest bakteryjne

zapalenie płuc. Najczęstsze patogeny to

paciorkowce ale trzeba zawsze myśleć także o

gruźlicy

• Płyn zbiera się w jamie opłucnej układając się

wg linii Damoiseau, przy znacznym wysięku

przesunięcie śródpiersia

• Fizykalnie stłumienie wypuku po chorej stronie,

ściszenie szmeru pęcherzykowego w tej okolicy

• Zdjęcie – jednolite zacienienie o

charakterystycznym kształcie

• Usg najlepiej w pozycji siedzącej wówczas płyn

układa się w dole opłucnej

INFEKCYJNE WYSIĘKOWE

ZAPALENIE OPŁUCEJ c.d.

• Powinno się wykonać punkcję klatki

piersiowej która ma znaczenie zarówno

diagnostyczne jak lecznicze – odbarczenie

• Płyn w zapaleniu opłucnej surowiczym jest

przejrzysty

• Płyn należy wysłać na badanie ogólne i

bakteriologiczne najszybciej jak to możliwe

• Leczenie w zależności od etiologii –

antybiotykoterapia + leczenie

przeciwbólowe

ROPNIAK OPŁUCNEJ

• Jest to wysiękowe zapalenie opłucnej z

ropnym płynem, często częściowo
zorganizowanym (przegrody
łącznotkankowe, włóknik, pogrubienie
opłucnej)

• Najczęściej u młodszych dzieci
• Objawy jak w bakteryjnym zapaleniu

płuc i wysiękowym zapaleniu opłucnej,
zwykle wysoka gorączka

ROPNIAK OPŁUCNEJ c.d.

• Różnicowanie pomiędzy wysiękiem

włóknikowym a ropnym na podstawie
płynu pobranego z opłucnej

• Radiologicznie w przypadku

zorganizowanego wysięku ropnego brak
przesuwania się płynu przy zmianie
pozycji ciała

• Powikłania: posocznica, przetoki

opłucnowo-oskrzelowe, odma opłucnowa

ROPNIAK OPŁUCNEJ -

leczenie

• Drenaż grawitacyjny lub ssący jamy

opłucnowej przy pomocy jednego lub więcej

drenów, powinien trwać ok. 1 tydzień

• Podczas drenażu nie jest możliwa fizjoterapia,

możliwy ew. masaż wibracyjny

• Drenaż utrudnia transportowanie pacjenta,

należy pamiętać o zaciskaniu drenu z klp przy

transportowaniu pacjenta

• Intensywna antybiotykoterapia

• Przy opóźnionym leczeniu często zrosty,

nagromadzenie włóknika w jamie opłucnowej

jako zejście ropniaka, co wymaga dekortykacji

płuca

ROPIEŃ PŁUCA

Składa się z grubościennego ropnego

materiału powstającego w ognisku infekcji

płucnej

Powoduje uszkodzenie miąższu płuc,

miejscową martwicę i wytworzenie jamy

Ma kształt okrągły lub owalny

ROPIEŃ PŁUCA

• Zwykle jest zejściem zapalenia płuc, często

zachłystowego

• Rzadko powstaje z zakażenie przeniesionego

drogą krwiopochodną

• Powodują go równie często bakterie tlenowe jak

beztlenowe

• Objawy: gorączka, kaszel, przyspieszenie

oddechów, duszność, ból w klp, odpluwanie

ropy, krwioplucie

• W badaniu fizykalny stłumienie wypuku nad

ropniem, tachypnoe, zwiększony wysiłek

oddechowy

ROPIEŃ PŁUCA c.d.

• Rozpoznanie – zdjęcie klatki

piersiowej lub TK klp

• Wskazane leczenie zachowawcze -

antybiotykoterapia 2-3 tygodnie,
drogą dożylną, później ew. drogą
doustną

• W razie braku poprawy po leczeniu

zachowawczym leczenie chirurgiczne