Człowiek – istota

odpowiedzialna

Wartości w życiu

człowieka

Etyka wartości



Etyka występuje tylko w świecie
ludzkim. Tylko człowiek będąc osobą, a
więc istotą rozumną, działającą celowo i
wolną jest zdolny do dokonywania
wyborów – chociaż ograniczonych
prawami przyrody, prawidłowościami
społecznymi i kulturowymi. Jest zdolny
do dokonywania wyborów moralnych.

Działalność człowieka a

poznanie



Człowiek dokonuje poznania za pomocą
zmysłów i rozumu. Rozum przedstawia mu
określone wartości, pomiędzy którymi może
dokonać wyboru. Człowiek może podejmować
działania w kierunku tych wartości, które
wybrał.



Człowiek ma określone potrzeby, które może
zaspokoić przez pewne wartości. Jeżeli sobie to
uświadamia, powstaje motyw do działania ku
wartości, która staje się celem działania.

Schemat: „od potrzeby - do

celu”



CZŁOWIEK

POTRZEBA >

MOTYW >

DZIAŁANIE



WARTOŚĆ

(CEL)

Pojęcie wartości w różnych

dyscyplinach naukowych



W koncepcjach psychologicznych
traktuje się wartości jako subiektywne
zjawisko psychiczne. R. Ingarden mówił
o teorii subiektywności wartości. Dla
niego wartość jest faktem psychicznym
o charakterze afektywno –
poznawczym.

Wartość w socjologii



Koncepcje socjologiczne traktują wartość
istniejącą obiektywnie, ale stanowiącą wartość
wtedy, kiedy zostaje ona uznana przez
określoną grupę społeczną. J. Szczepański
definiuje wartość jako: dowolny przedmiot
materialny lub idealny, lub ideę lub instytucję,
przedmiot rzeczywisty czy wyimaginowany, w
stosunku do którego przyjmuje się postawę
szacunku, przypisuje mu ważną rolę. Dążenie
do niego odczuwa się jako przymus.

Wartość w naukach

historycznych



Koncepcje realistyczne rozumieją
wartość, jako coś co istnieje w sposób
obiektywny, niezależny od tego, czy
jest przez ludzi poznane i uznane jako
wartość.

Typologia wartości

I. Wartości podstawowe (uniwersalne) i

codzienne.

II. Wartości autoteliczne (te które stanowią

cel same w sobie) i instrumentalne,

stanowiące tylko środek do celu.

III. Wartości uznawane, to te o których

wyborze jesteśmy przekonani, wyznawane

tzw. deklarowane, realizowane, to te

którymi kierujemy się w życiu.

Hierarchia wartości



Wartości materialne i

przyjemnościowe,



Życie i zdrowie,



intelektualne i godnościowe,



wartości etyczne,



sakralne.

„Primum edere, deinde

philosophari”



Człowiek ma prawo nie być głodnym mieć

dach nad głową a następnie zabrać się za

naukę.



Różnice między ludźmi sprowadzają się do

różnic w systemach wartości, wg których

formułują swoje decyzje. Ludzie dążą do

szczęścia. Różne są koncepcje szczęścia.



Etyka jest nauką normatywną bada jak

ludzie powinni się zachowywać.