ADIUWANTY

wykład XIII

METODY OCHRONY PRZED
CHWASTAMI

Metody chemiczne:

Adam Dobrza

ń

ski



Handlowe formy herbicydów zawierają, oprócz substancji aktywnych,

różne dodatki, ułatwiające rozpuszczalność, uzyskanie dobrej zawiesiny,
równomierne rozprowadzenie preparatu na liściach roślin itp.

Można dodatkowo zwiększyć skuteczność chwastobójcząniektórych

herbicydów, uzupełniając ciecz użytkową w opryskiwaczu

(bezpośrednio

przed zabiegiem

) specjalnymi preparatami wspomagającymi.

Nazywane są

adiuwantami

(od łacińskiego

adiuvo

- wspomagać),

lub

wspomagaczami

.



Najczęściej używanymi

adiuwantami

są specjalnie przygotowane

(zemulgowane) oleje roślinne lub mineralne, albo też inne substancje
powierzchniowo czynne.

Preparaty wspomagające zawierają oprócz oleju, dodatek substancji
powierzchniowo- czynnych, tzw.

surfaktantów

, które umożliwiają

wytworzenie emulsji wodno-olejowej, a więc rozprowadzenie oleju w
wodzie. Sam olej bez surfaktanta z wodą się nie łączy i będzie zawsze
wypływał na powierzchnię,
co jest zjawiskiem znanym.

Adiuwanty można podzielić na dwie główne grupy

:



adiuwanty aktywujące:

-

zemulgowane oleje roślinne i mineralne

oraz ich pochodne, kwasy tłuszczowe,

-

surfaktanty

(

zwilżacze

)

[substancje

powierzchniowo-

czynne, (od ang. surface acting agents)],

-

niektóre związki mineralne, np. siarczan

amonowy,

-

adiuwanty

wieloskładnikowe;



adiuwanty modyfikujące:

-

stabilizatory, - emulgatory, -

humektanty,

-

substancje umożliwiające mieszanie

różnych środków,

-

substancje

zapobiegające znoszeniu cieczy w czasie opryskiwania).

 Adiuwanty modyfikujące są zazwyczaj dodawane w trakcie

przygotowywania cieczy

użytkowej

przed opryskiwaniem.

 Stabilizatory i emulgatory są najczęściej dodawane do substancji

biologicznie czynnej herbicydów w czasie ich produkcji i znajdują
się w gotowej formie preparatu. Adiuwanty zaliczane do grupy
aktywujących mogą też modyfikować właściwości cieczy użytkowej.

Podział ten ma charakter umowny i wskazuje jedynie na główne

funkcje, jakie

dany adiuwant ma spełniać

.

• Adiuwanty aktywujące

zwiększają skuteczność

chwastobójczą herbicydów i mogą poszerzać liczbę
zwalczanych gatunków chwastów, obejmując,
rednio wrażliwe na dany herbicyd lub będące w
zaawansowanych fazach rozwojowych. Ograniczają
także wpływ czynników środowiskowych na
działanie substancji aktywnej.

• Adiuwanty modyfikujące

poprawiają właściwości

cieczy użytkowej, zwiększają dokładność i
bezpieczeństwo zabiegu.

Podział adiuwantów aktywujących

Adiuwanty

aktywujące

Adiuwanty

organiczne

Adiuwanty

mineralne

Adiuwanty

wieloskładnikowe

I. Adiuwanty organiczne

1.Oleje mineralne

AD Super Oil 83 EC (83% oleju parafinowego).
Atpolan 80 EC (76% oleju parafinowego).
Olemix 84 EC (84% oleju mineralnego DSA).

2.Oleje roślinne i ich pochodne estrowe

Olbras 88 EC (88% porafinacyjnych kwasów tłu szczowych +
12% środka powierzchniowo czynne go).

3. Aminy tłuszczowe

Adbios 85 SL (80% oksyetylenowanej aminy
tłuszczowej + 15% oksyetylenowanego alkoholu butylowego),





Dawki adiuwantów organicznych

zależą od objętości

wody używanej do opryskiwania.



Im mniejsza jest ilość wody, tym dawka adiuwanta

może być niższa.





Przy najczęściej używanej do opryskiwania ilości

cieczy mieszczącej się w granicach 200-300 l/ha, dawki
adiuwantów wytworzonych na bazie olejów
mineralnych i roślinnych wynoszą zwykle około 1,5 l/ha
(stężenie ok. 0,5%).





Dla polisacharydów przyjmuje się dawki 0,3-0,4 l/ha

(ok. 0,12-0,2%). Surfaktanty, takie jak Trend 90 EC,
stosuje się w dawce 0,1-0,2 l/ha (0,5-0,1%).

II. Adiuwanty mineralne

Siarczan amonowy - dodawany jest do cieczy użytkowej
herbicydów zawierających glifosat w stężeniu około 2%.
- Dodawanie go jest szczególnie wskazane, gdy ilość wody do
opryskiwania przekracza 150 l/ha oraz gdy woda zawiera dużo
soli

Ca, Mg, Na i K.

- Kationy tych soli, zwłaszcza

Ca

, ujemnie wpływają na

działanie herbicydu, gdyż wchodząc w reakcje chemiczne ze
składnikiem aktywnym herbicydu i tworzą słabo przylegające
do liści osady, utrudniające wnikanie herbicydu do rośliny.
- Siarczan amonowy przełamuje ujemny wpływ tych kationów,
dlatego glifosat z jego dodatkiem działa skuteczniej i szybciej

III. Adiuwanty wieloskładnikowe i
wielofunkcyjne

Zawierają związki należące do różnych grup chemicznych, np.
sole amonowe lub mocznik w połączeniu z substancjami
organicznymi,
np

. AS 500 SL

Ze względu na sposób działania adiuwanty

można podzielić na

:

1.

Zwilżające

- obniżają napięcie powierzchniowe cieczy

użytkowej, a tym samym zwiększają zdolność kropli do

rozpościerania się na powierzchni chronionej,

2.

Zwiększające

przyczepność

- chronią cząsteczki preparatu

przed zmywaniem lub spadaniem z powierzchni chronionej,

3.

Ułatwiające przepływ

lub przesypywanie się preparatu -

powodują zmniejszenie oporów tarcia w instalacji
opryskiwaczy

4.

Obciążające

- służą do przyspieszenia opadania kropli na

powierzchnię chronioną przez zwiększenie masy właściwej.

5.

Zwiększające

lepkość cieczy i zmniejsząjce prędkość

odparowywania wody z kropel cieczy użytkowej (humektanty)



Adiuwanty wnikają do rośliny tymi samymi drogami co

herbicydy, - poprzez całą powierzchnię liści lub przez aparaty
szparkowe.

Herbicydy dobrze wnikają do rośliny przez aparaty szparkowe,
gdy napięcie powierzchniowe cieczy użytkowej równa się

krytycznemu napięciu

na powierzchni liści lub mniejsze od niego.

Krytyczne napięcie

wynosi około 30 mN/m.

Czysta woda ma napięcie powyżej 72 mN/m, większość
adiuwantów obniża je do 30-45 mN/m.

Dodatek adiuwanta do zawiesiny lub roztworu herbicydów

powoduje :



Lepsze zwilżenie liści na skutek zmniejszenia napięcia

powierzchniowego cieczy. Im mniejsze napięcie powierzchniowe, tym
mniejszy kąt stykania się kropli z powierzchnią liści, tzn.
krople są bardziej “płaskie" i większą powierzchnią stykają się z blaszką
liściową. W czasie opryskiwania tworzy się też więcej kropel o małej
średnicy, dzięki czemu liście i łodygi chwastów są lepiej zwilżane.



Zwiększa przepuszczalność kutykuli, umożliwiając lepsze wnikanie

herbicydów do tkanek roślin.



Zwiększa rozpuszczalność preparatów, zapobiegając krystalizacji

cząstek herbicydu na powierzchni roślin.



Zmniejsza straty substancji aktywnej na skutek parowania i ulatniania.



Przełamują antagonistyczne (obniżające skuteczność) działanie soli

zawartych w wodzie.

Działanie adiuwantów sprowadza się do dwóch zasadniczych funkcji:



poprawiania

właściwości cieczy użytkowej



zwiększania ilości substancji aktywnej herbicydu w miejscu jego

działania w roślinie.

Dodawanie substancji wspomagających do cieczy

użytkowej herbicydu może mieć dwa cele:



obniżenie zalecanych dawek; zależnie od zastosowanego adiuwanta

i herbicydu można obniżyć dawkę nawet o ponad 30%



poprawienie skuteczności bez obniżania zalecanej dawki; jest to

ważne w warunkach mniej sprzyjających wzrostowi
chwastów i wnikaniu herbicydów do roślin (np.susza, zbyt wysoka
lub zbyt niska temperatura), a także gdy chwasty “przerosły" fazę
największej wrażliwości na stosowany herbicyd.

Każdy herbicyd charakteryzuje się określonym zakresem aktywności i
nie zawsze zwiększenie dawki może wpływać na poprawienie
skuteczności preparatu, czasami nawet może spowodować uszkodzenie
rośliny uprawnej.
Dopiero dodatek

adiuwanta

może wpłynąć na poprawienie działania

herbicydu.
Adiuwanty wpływają nie tylko na poprawienie skuteczności
chwastobójczej, ale mogą też zwiększać wrażliwość roślin
uprawnych na herbicydy.
Dlatego w wypadku wykonywania zabiegu herbicydami z dodatkami
adiuwantów muszą być szczególnie ściśle przestrzegane zalecenia
podane w etykietach-instrukcjach preparatów.

Adiuwanty - substancje wspomagające działanie

herbicydów

np. Atpolan 80 WP, Olbras 88 EC, Olejan 85

EC,

AS 500 SL



Poprawianie właściwości cieczy użytkowej



Zwiększenie ilości S.A. herbicydów w miejscu ich działania w

roślinie

Cel dodawania
adiuwantów

Obniżanie dawek
czasem o ponad
30%

Poprawianie skuteczności bez obniżania

dawek



w niekorzystnych warunkach

(susza)



chwasty

zaawansowane we wzroście



woda zawierająca sole mineralne
działające antagonistycznie

Nie można dodawać adiuwantów do wszystkich herbicydów

Warstwa
woskowa

kutykula

epiderma

Tkanka
miękiszo
wa

Straty S.A

Spływani
e
z liści

Parowanie

Powierz.
zwilżana

Retencja

Sam herbicyd

Herbicyd +
adiuwant

Wnikanie
i
przemieszczan
ie mniejsze

Optymalizacja wnikania i
przemieszczania

Przyspieszenie wnikania:



skrócenie okresu

bez opadu



szybszy efekt



mniejsza ilość S.A.



lepsza skuteczność

Rozprzestrzeniani
e kropel

Adsorbcja

WPŁYW DODATKU ADIUWANTÓW NA ZACHOWANIE SIĘ
KROPLI CIECZY UŻYTKOWEJ HERBICYDU NA POWIERZCHNI
LIŚCIA



ADIUWANTY

można stosować tylko z tymi

herbicydami i innymi

środkami ochrony roślin,

w których etykietach instrukcjach-

stosowania określony adiuwant

jest wymieniony

!!!!!!