Fizjoterapia po

endoprotezoplastyce

stawu biodrowego

J.Renata

ENDOPROTEZOPLASTYKA

• Endoprotezoplastyka - zabieg

chirurgiczny polegający na wycięciu
zmienionego chorobowo segmentu
(stawu) i wszczepieniu elementu
sztucznego, przejmującego funkcje
uszkodzonej struktury.

• Inne nazwy : alloplastyka,

endoplastyka, artroplastyka

Alloplastyka stawu biodrowego umożliwiła

chorym nie tylko powrót do czynności
życia codziennego, ale również pracy
zawodowej. Duże znaczenie ma
postępowanie usprawniające od pierwszej
doby po operacji, oraz wskazówki co do
prawidłowej eksploatacji biodra przez całe
życie, gdyż najlepiej nawet skonstruowana
totalna endoproteza nie jest w stanie
zastąpić naturalnego stawu.

Rehabilitacja zmierza do ochrony

endoprotezy przed zwichnięciem i
obluzowaniem oraz zapewnia jej
długotrwałą żywotność mechaniczną.

TOTALNA ARTROPLASTYKA

Jest jednym z najistotniejszych elementów leczenia

trwale ograniczonego w swojej funkcji stawu

biodrowego.

WSKAZANIA:
Przewlekłe choroby stawu biodrowego prowadzące

do zmian destrukcyjnych stawu

- Choroba zwyrodnieniowa
- Choroby układowe tkanki łącznej: rzs, zzsk,

toczeń rumieniowaty układowy

- Osteoporoza →złamania nasady bliższej k. udowej

PRZECIWSKAZANIA

• Przebyte lub aktualne infekcje w stawie,

• Stany zakrzepicy kończyn dolnych,

• Niewydolność krążeniowo-oddechowa i

wydzielnicza

• Duże zaniki mięśni,

• Nadwaga,

• Choroby psychiczne,

• Wiek chorego.

PODZIAŁ ENDOPROTEZ

• Ze względu na typ i sposób

mocowania w łożysku kostnym:

• Endoprotezy cementowe
• Endoprotezy bezcementowe

8

9

Protezy cementowe i

bezcementowe

• W skład endoprotezy cementowej wchodzą :

polietylenowa panewka, metalowy trzpień

oraz metalowa lub ceramiczna głowa.

Endoproteza cementowa mocowana jest do kości

przy pomocy kleju kostnego zwanego cementem

• W endoprotezach bezcementowych panewka

mocowana jest na wcisk (press-fit) lub wkręcana

do kości (panewki sferyczne lub stożkowe),

trzpień mocowany jest do trzonu kości udowej

na zasadzie wklinowania.

• W endoprotezie bezcementowej panewka z

reguły składa się z części metalowej i wkładki

polietylenowej. Obydwa elementy

endoprotezy (trzpień i panewka) są metalowe z

porowatą powierzchnią- co powoduje z czasem

przyrośnięcie endoprotezy do kości pacjenta.

11

Dobór endoprotezy w

zależności od wieku pacjenta

• Pacjenci młodsi – całkowita

endoproteza bezcementowa

albo system mieszany

(tzn.całkowita endoproteza

częściowo zacementowana) z

panewką bezcementową,

trzon zacementowany.

• Pacjenci starsi – całkowita

endoproteza cementowa,

panewka i trzon

zacementowane.

12

ETAPY rehabilitacji

• Etap I - Rehabilitacja przedszpitalna
• Etap II - Rehabilitacja szpitalna- ok. 2

tygodnie po zabiegu,

• Etap III - Rehabilitacja poszpitalna-

ok. 6 miesięcy

.

oddziaływanie kinezyterapii

• ćwiczenia w odciążeniu – bezbolesne wykonywanie

ruchu w pełnym jego zakresie, poprawa

metabolizmu śródstawowego, lepsze odżywienie

chrząstki

• Ćwiczenia w odciążeniu z oporem – j.w. oraz wzrost

siły mięśniowej

• Ćwiczenia izometryczne – wzmacnianie siły i

napięcia mięśni

• PIR – rozciągnie przykurczonych struktur, odciążenie

powierzchni stawowych

• PNF –możliwe jest trenowanie głębokich mięśni

poprzez irradiację z dowolnego dystalnego łańcucha

kinematycznego

Oddziaływanie fizykoterapii

• DD, TENS – działanie przeciwbólowe
• Ultradźwięki – przeciwbólowe, wzrost

sprężystości tkanek miękkich

okołostawowych, wewnątzkomórkowy

wzrost syntezy Ca

• Krioterapia – przeciwbólowe,

przeciwobrzękowe, rozluźniające,

przez co wspomagające wzrost siły

mm, przeciwzapalne

Oddziaływanie masażu

• Zmniejszenie napięcia mięśni,

rozluźnienie struktur
okołostawowych, wzrost ukrwienia

POSTĘPOWANIE

FIZJOTERAPEUTYCZNE

–

etap I

● edukacja, która ma za zadanie zmniejszyć lęk

przed planowanym zabiegiem

● Kinezyterapia mającej na celu poprawę zakresu

ruchu w stawie i siły mięśniowej,

- ćwiczenia w UGUL –u w odciążeniu - w

płaszczyźnie strzałkowej i czołowej –

zwiększenie zakresu ruchu przez odciążenie –

zmniejszenie napięcia torebki stawowej,

odciążenie powierzchni stawowych; dyfuzja

płynu stawowego i lepsze odżywienie chrząstki

stawowej; prawidłowe działanie pompy

mięśniowej, utrwalanie elastyczności i

sprawności więzadeł i torebki stawowej

POSTĘPOWANIE

FIZJOTERAPEUTYCZNE

–

etap I

- Ćwiczenia w UGUL-u –w odciążeniu z dawkowanym oporem –

wzmacniają prostowniki i odwodziciele stawu biodrowego oraz

rotatory wewnętrzne, rozciągają przykurczone zginacze,

przywodziciele, rotatory zewnętrzne

- Ćwiczenia ogólnokondycyjne

- Ćwiczenia izometryczne mm brzucha, mm pośladkowych , m

czworogłowego uda

- PIR- rozciąganie przykurczonych mięśni – goleniowo- kulszowych,

zginaczy

- PNF- wzmocnienie osłabionych i rozluźnienie przykurczonych

mięśni

- Ćwiczenia wzmacniające mm kkg

- Nauka chodu dwutaktowego, trzytaktowego za pomocą dwóch kul

łokciowych, nauka chodzenia o jednej kuli; częściowe

kontrolowane odciążenie kończyny

- Ćwiczenia przeciwzakrzepowe

POSTĘPOWANIE

FIZJOTERAPEUTYCZNE

–

etap I

• Fizykoterapia przeciwbólowa
- Termoterapia – solux niebieski, fango,

masaż wirowy, krioterapia

- Magnetoterapia – seria 15 zabiegów
seria A częstotliwość 40-60Hz, indukcja

1,5-2,5 mT, czas 10 min, wypełnienie 50%

seria B – 20-40Hz, 2,5-4,0 mT, 15min,15

min, 100%

seria C 10-30Hz, 3-4mT, 20 min, 100%

POSTĘPOWANIE

FIZJOTERAPEUTYCZNE

–

etap I

- Ultradźwięki – 0,8-1,2 W/cm

2

wypełnienie

tryb ciągły, czas 8 minut, średnica głowicy

4 cm; metodyka zabiegu: ułożenie

pacjenta na boku kd przeciwnej , kd zgięta

w stawie biodrowym i kolanowym w rotacji

wewnętrznej, głowica prowadzona od

strony pachwiny do guza kulszowego

wzdłuż jamy stawu, należy ominąć

środkową część pachwiny

- Ultradźwięki – segmentarnie – 0,1-0,2

W/cm

2,

2-3 min, L3-S1

POSTĘPOWANIE

FIZJOTERAPEUTYCZNE

–

etap I

-

Laseroterapia -4-8 J/cm

2

punktowo

-

Elektroterapia

# prądy DD: DF, CP lub LP, 8-10 min, seria 6-10 zabiegów, natężenie prądu

stałego do 3mA, prądu zmiennego do odczuć pacjenta, ułożenie przednio-

tylne, elektroda czynna K w miejscu bólu, bierna przeciwlegle ( poprzeczny

przepływ prądu)

# mikroprądy wg Morinagi 10-400Hz ,200-600ϻA czas impulsu 1-50ms, 15

min

# TENS – program „endorphine” 15 min, czas trwania impulsu 300ϻs,

częstotliwośc 5Hz, natężenie prądu czuciowo-progowe, seria 10-15

zabiegów, ułożenie elektrod poprzeczne katoda elektrodą czynną, w

miejscu bólowym lub akupunkturowym

# prądy interferencyjne – AMF 100Hz, spectrum 50Hz, czas przemiatania

5s, T zb 30%, czas 15 min – elektrody należy tak umieścić wokół

bolesnego stawu , aby prąd płynący z obu kanałów krzyżował się w

tkankach, natężenie prądu należy zwiększać do uzyskania reakcji czuciowej

STOSOWANIE ZABIEGÓW FIZJOTERAPEUTYCZNYCH PRZED OPERACJĄ SPRZYJA

WCZEŚNIEJSZEMU URUCHOMIENIU OPEROWANEJ KOŃCZYNY

POSTĘPOWANIE POOPERACYJNE

Program usprawniania jest dobierany

indywidualnie dla pacjenta – zależy
od sposobu dojścia do operowanego
stawu, stopnia stabilizacji pierwotnej
elementów endoprotezy,
przeszczepów kostnych oraz
wzmocnień metalowych używanych
śródoperacyjnie

II ETAP

I DOBA PO ZABIEGU –

ćwiczenia co 1-

2h

• Ćwiczenia oddechowe – wspomagane

• Ćwiczenia przeciwzakrzepowe – czynne stóp – profilaktyka

• Krioterapia w postaci zimnych okładów – przeciwbólowo i

przeciwobrzękowo

• Pozycje ułożeniowe operowanej kończyny zapobiegające

zwichnięciu endoprotezy – zgięcie 200 , odwiedzenie 30 0 ,zgięcie

w stawie kolanowym 15-20 0 ; u pacjentów operowanych z

dostępu przedniego i bocznego unikamy równoczesnego ruchu

przywiedzenia, rotacji zewnętrznej i wyprostu, aby nie dopuścić

do zwichnięcia przedniego; u pacjentów operowanych z

dostępu tylnego i tylno-bocznego należy unikać równoczesnego

wykonywania zgięcia, przywiedzenia i rotacji wewnętrznej,

która mogłaby doprowadzić do zwichnięcia tylnego.

• Obecnie z programu rehabilitacji eliminuje się ćwiczenia bierne,

gdyż mimo iż skutecznie eliminują zakres ruchomości, to często

mogą prowadzić do destabilizacji protezy

POZYCJE W ŁÓŻKU

• leżenie na plecach – kończyna operowana

w odwiedzeniu i pozycji pośredniej bez
rotacji

• Leżenie na boku nieoperowanym – jest

możliwe po usunięciu drenów a kończyna
operowana musi być w odwiedzeniu na
wysokości uda i goleni

• Leżenie na boku operowanym – po dwóch

miesiącach po operacji jedynie za zgodą
operatora

Unikać :
- krzyżowania nóg podczas leżenia,
spania
- rotacji stopy do wewnątrz, na
zewnątrz

• Ćwiczenia czynne kończyn górnych
• Ćwiczenia izometryczne mm

pośladkowych i czworogłowego

1.w pozycji leac na plecach , kd wyprostowana
2.dociskanie kd do łózka
3.przytrzymac 7 sekund w tej pozycji
4.powtórzyc 10x

1.w pozycji leżąc na plecach, podłóż pod kolano zwinięty
ręcznik
2.powoli wyprostuj kolano i lekko unieś stopę w górę od łóżka,
ciągle zachowując kontakt z recznikiem
3.przytrzymać 7 sekund w tej pozycji
4.powtórzyc 10x

1.w pozycji leżąc na plecach, kd wyprostowana
2.zginaj stopę w dół (w kierunku podłoża)
3.przytrzymaj 7 sekund w tej pozycji
4.powtórz 10x

II DOBA

• ćwiczenia oddechowe

• Ćwiczenia przeciwzakrzepowe – oporowe zgięcie

grzbietowe stopy

• Ćwiczenia izometryczne mm brzucha, m

czworogłowego, mm pośladkowych – serie 10-15

powtórzeń co 2 h

• Ćwiczenia czynno-bierne, czynne operowanego

biodra w osi kończyny – zgięcie – wyprost z piętą

opierającą się o materac do granicy bólu

( kończyna lekko odwiedziona i zrotowana

zewnętrznie – dostęp tylny, zrotowana

wewnętrznie – dostęp przedni)

1.w pozycji leżąc na plecach, kd wyprostowana
2.scisni pośladki , wciagnij brzuch
3.przytrzymaj 7 sekund w tej pozycji
4.powtórz 10x

1.w pozycji leżąc na plecach, kd wyprostowana
2.powoli przesuwać stopę po podłożu w kierunku do siebie
(zginanie st.kolanowego)
3.powróc do pozycji wyjściowej
4.powtórz 10x

• Ćwiczenia czynne wspomagane – kontrola

zakresu ruchu – zgięcie odwiedzenie
przywiedzenie – do granicy bólu

• Pacjent siada w łóżku
• Kd w bucie derotacyjnym

III DOBA

• Ćwiczenia i ułożenie kd jak w dobie II
• Pionizacja w balkoniku z pełnym

odciążeniem kończyny

IV DOBA

• Ćwiczenia operowanej kończyny w

płaszczyźnie czołowej i strzałkowej do granicy
bólu

• Nauka chodu z pomocą balkonika z pełnym

odciążeniem kończyny chodem trójtaktowym (
1- przeniesienie balkonika w przód, 2- ruch
kończyny operowanej w przód, 3- szybkie
dostawienie zdrowej nogi – podczas fazy
przenoszenia nogi zdrowej ciężar ciała
spoczywa na przyządzie ortopedycznym,
odciążając całkowicie operowaną kończynę)

35

V-XIV DOBA

• Ćwiczenia czynno-bierne, samowspomagane,

czynne w pozycji siedzącej i leżącej

• ćwiczenia w pozycji leżenia na brzuchu,

zmniejszające przykurcz zgięciowy, który
jest bardzo niekorzystny dla biomechaniki
biodra.

• Nauka chodzenia za pomocą dwóch kul

łokciowych – chód 3-taktowy

( 1- przeniesienie obydwu kul razem w przód , 2-

ruch operowanej nogi w przód, szybkie
dostawienie kończyny zdrowej)

Wchodzenie po schodach

• Nogę zdrową należy

postawić na stopień
wyżej, przenosząc
jednocześnie ciężar
ciała na nią, następnie
dostawić nogę
operowaną i kule na
ten stopień

37

SCHODZENIE ZE SCHODÓW

• Kule należy

postawić stopień
niżej

i dostawić nogę

chorą; ciężar ciała
przenieść na kule
i dostawić nogę
zdrową

38

Leżenie przodem jest prowokacją do wyprostu w
stawie biodrowym może być stosowane u
chorych jako autoredresja ze względu na
zgięciowe – przeciwbólowe – ustawienie
kończyny po zabiegu operacyjnym. W celu
wyegzekwowania czynnego wyprostu w pozycji
leżenia przodem, podkłada się wałek pod stopy i
poleca pacjentowi wyprost w stawach
kolanowych co powoduje jednocześnie wyprost
w stawach biodrowych i napięcie mięśni
pośladkowych.

• Kiedy pacjent nie jest jeszcze w

stanie wykonać ćwiczeń czynnych

operowaną kończyną dolną, zaleca

się ruchy kończyną przeciwległą

według wzorców PNF dla kończyny

dolnej. Wykonuje się je w celu

uzyskania napięcia izometrycznego

mięśni kończyny chorej, na drodze

pobudzenia zespołów dynamicznych.

Standardowe postępowanie rehabilitacyjne po endoprotezoplastyce
stawów biodrowych, zawiera usprawnianie ciągłym ruchem biernym.
CPM stosowany jest we wczesnym okresie rehabilitacji przyspiesza
osiągnięcie maksymalnych zakresów ruchu operowanej kończyny.
Szyny CPM zezwalają na wykonanie fizjologicznych ruchów w
stawach. W zależności od typu szyny, ruch wykonywany jest w
określonej płaszczyźnie z możliwością regulacji jego zakresu.
Korzystnymi skutkami stosowania szyny CPM są przywrócenie i
utrzymanie fizjologicznego zakresu ruchów w stawach kończyny
dolnej po zabiegach alloplastyki, zniesienie wzmożonego napięcia
tkanek okołostawowych oraz uzyskanie maksymalnego zakresu
ruchomości w stawie po zabiegach operacyjnych.

ZABIEGI FIZYKALNE

• Przyśpieszające gojenie, działające

przeciwbólowo, tonizująco

- solux z filtrem niebieskim
- Magnetronik – saria A -30-6-Hz, 1,5-

3mT, 15 min, wypełnienie 30%;

seriaB – 15-50Hz, 2-4 mT, 20 min,

50%, seria C10-60Hz, 1,5-4mT,20

min,100%

- Laser – 4-8 J/cm

2

ZABIEGI FIZYKALNE

• W wyniku stosowania miejscowej

krioterapii (schłodzenia powierzchni
skóry operowanej kończyny do 8 0C) w
okresie pooperacyjnym uzyskano
ponad 50% zmniejszenie
zapotrzebowania na leki
przeciwbólowe oraz ponad 20%
zwiększenie zakresu ruchów
czynnych w operowanych stawach.

masaż

• W leżeniu bokiem na boku zdrowym,

terapeuta ma dobry dostęp do

operowanego stawu biodrowego i

jego okolic, dlatego w takiej pozycji

zaleca się wykonywanie masażu, jak

również mobilizację blizny

pooeracyjnej – jeśli szwy zostaną już

usunięte.

OD XIV DOBY ETAP III

• Doskonalenie chodu, zwiększenie dystansu
• Izometryczne mm brzucha wielokrotnie w

ciagu dnia

• UGUL – w płaszczyźnie czołowej nie

przekraczając linii pośrodkowej ciała, w

płaszczyźnie strzałkowej na boku

nieoperowanym

• Po wygojeniu się rany operacyjnej bardzo

korzystna formę usprawnienia operowanego

stawu stanowią ćwiczenia w basenie

Zabiegi fizykalne

• Termoterapia
– ciepłolecznictwo- poprawa ukrwienia,

elastyczności tkanki łącznej, zmniejszenie

lepkości mazi stawowej, poprawa ruchomości

stawów, wzrost trofiki mięśni, dz. przrciwbólowe –

solux niebieski, masaż Krioterapia – dz

przeciwbólowe, przeciwzapalne, rozluźniające,

wzmacniające mm

• - Wolnozmienne pole magnetyczne, kształt pola

- prostokątny bipolarny, częstotliwość - 40Hz,

intensywność - 6 mT , czas zabiegu - 20 min. -

magnetronic MF-10

W procesie usprawniania dążymy do uzyskania pełnego

zakresu ruchów operowanego stawu.

Należy w okresie pooperacyjnym unikać przywiedzenia,

nadmiernego zgięcia i ruchów rotacyjnych → zwichniecie

endoprotezy

Brak odwiedzenia lub niewielki jego zakres → obluzowanie

trzpienia endoprotezy w trzonie kości udowej

Osłabienie mięśnia pośladkowego małego i średniego →

penetracja trzpienia endoprotezy przez trzon kosci udowej

Nieprawidłowy stereotyp ruchu występujący u osób z założoną

endoprotezą jest konsekwencja przykurczu mm goleniowo-

kulszowych, osłabienia mm brzuch i skrócenia m

prostownika grzbietu

OBIĄŻANIE KOŃCZYNY

OPEROWANEJ

• Pacjent po założeniu endoprotezy stawu biodrowego

rozpoczyna chodzenie z pomocą dwóch kul łokciowych i

pełnym odciążeniu operowanej kończyny

• Stopniowo od 4 tygodnia może obiążać kończynę wówczas

gdy nie występuje ból

• Dwie kule łokciowe używane są przez pacjenta do 1,5

miesiąca po zabiegu po założeniu endoprotezy cementowej,

a do 3 miesięcy po bezcementowej

• Jedną kulę łokciową po stronie nieoperowanej pacjent

używa 1,5-3 miesiące po założeniu protezy cementowej, a

3-6 miesięcy po założeniu protezy bezcementowej

• Chory może chodzić bez kuli wówczas gdy nie występuje

ból przy obciążaniu operowanej konczyny, siła mięśni jest

dobra ( nie ma objawu Trendelenburga) oraz ma prawidłowy

stereotyp chodu.

PEŁNE OBCIĄŻENIE

• Pełne obciążenie może odbywać się kiedy przykurcz

zgięciowy jest niewielki (5-10°) a siła mięśniowa w

porównaniu ze stroną zdrową wynosi 70%. W momencie

wszczepienia endoprotezy usuwany jest fragment torebki

stawowej co pogarsza smarowanie stawu. W trakcie

trwania zabiegu i bezpośrednio po nim w stawie znajduje

się krew z płynami tkankowymi, które przez wiele dni w

sposób chemiczny oddziałowują na węzeł tarcia (masa

plastyczna, metal). W miejscu wyciętej torebki powstaje, po

około 100 dniach, regenerat produkujący płyn synowialny,

jednak nie tak wartościowy jak w zdrowym stawie. W

sztucznym stawie biodrowym dominuje smarowanie

graniczne. Warstwa płynu smarnego jest niedostateczna

aby zabezpieczyć tarcie płynne, ale zapobiega tarciu

suchemu.

Zestaw ćwiczeń dla pacjenta

do wykonywania w domu

• Ćwiczenia napinania pośladków (7-10

napięć w trzech seriach, 7 * dziennie)

• Ćwiczenia zginania nogi w stawie

biodrowym (leżenie na plecach, nogi

wyprostowane, chorą nogę zginamy w

stawie biodrowym i

kolanowym ciągnąc po podłożu)

• Ćwiczenia zginania i prostowania w stawie

kolanowym w siadzie na łóżku (10-15

ruchów w trzech seriach 3 * dziennie)

50

• Zginanie w stawie kolanowym w leżeniu

przodem (na brzuchu) – (10-15 ruchów w

trzech seriach 3 * dziennie)

• Ćwiczenia w leżeniu tyłem (na plecach) –

odwodzenie operowanej kończyny

ciągnąc pietę po podłożu – przywodzenie

tylko do linii pośrodkowej (15-20

powtórzeń w trzech seriach 3 * dziennie)

• Ćwiczenia odwodzenia operowanej

kończyny w pozycji stojącej ( pacjent staje

nogą zdrową przy krześle, podtrzymując

się go podnosi nogę operowaną w bok 10-

15 razy w trzech seriach 3 * dziennie

51

• Ćwiczenia zginania kończyny w

stawie biodrowym w pozycji stojącej
(pozycja jak poprzednio); pacjent
zgina jednocześnie staw biodrowy i
kolanowy (10-15 powtórzeń w
trzech seriach 3 * dziennie)

52

Ćwiczenia propriocepcji

• W postępowaniu fizjoterapeutycznym

ważnym elementem usprawniania są

ćwiczenia czucia głębokiego

(propriocepcyjne).

• W początkowej fazie rehabilitacji ćwiczenia te

realizuje się przez dociskanie piłki kończyną

operowaną.

• W kolejnych fazach zwiększamy skalę

trudności, przechodząc do treningu na coraz

to mniej stabilnym podłożu oraz

wprowadzając przyrządy, takie jak

równoważnia czy dyski.

ENDOPROTEZOPLASTYKA

BEZCEMENTOWA

• Wszystkie czynności ruchowe są generalnie

opóźniane. Pacjent dużo ćwiczy w łóżku, na

podwieszkach oraz wykonuje ruchy bierno-

czynne.

• Po protezie bezcementowej zwracamy uwagę

przede wszystkim na napinanie izometryczne

mięśni i ruchy stopą. Siadanie jest korzystne i

stosuje się podobnie szybko, jak w protezie

cementowej. Unika się czynnych ruchów zgięcia w

biodrze i w kolanie, natomiast ruchy bierne

można stosować od początku.

• Pionizacja również jest opóźniona. W niektórych

ośrodkach pionizuje się chorego po kilku dniach, w

innych po 7-10 dniach, jeszcze w innych po 14

dniach. Zamocowanie trzpienia endoprotezy w kanale

szpikowym kości udowej zależy od dopasowania tej

części protezy do naturalnych warunków

anatomicznych, zależy również od ilości miazgi wiór

kostnych tapetujących przestrzenie wewnętrzne.

Czasem pacjent odczuwa bóle w okolicy kolana, co

może świadczyć o ruchomości trzpienia protezy. W

takiej sytuacji należy jeszcze opóźniać usprawnianie.

• Częściowe obciążanie kończyny można rozpocząć po

4-6 tygodniach, mając na uwadze dotychczasowy

stopień rozćwiczenia. Stopień obciążenia operowanej

strony przebiega o wiele wolniej, aniżeli w grupie

chorych z protezą cementową.

• Pełne obciążanie można zacząć średnio po 3-4

miesiącach. W niektórych przypadkach termin ten

może być oddalony do pół roku.

• Dwie kule łokciowe używane są przez

pacjenta do 1,5 miesiąca po założeniu
endoprotezy cementowej, a do 3 miesięcy
po założeniu endoprotezy bezcementowe.
Jedną kulę łokciową, po stronie
nieoperowanej, pacjent używa od 1,5 do 3
miesięcy po założeniu endoprotezy
cementowej, od 3 do 6 miesięcy po
założeniu endoprotezy bezcementowej

• Wykonywanie

przykładowych

czynności dnia

codziennego po

endoprotezoplastyce

stawu biodrowego

57

Po endoprotezoplastyce NIE

WOLNO:

• Krzyżować nóg
• Zakładać operowanej nogi na zdrową
• Klękać
• Jeździć na rowerze
• Przechylać się na boki
• Siedzieć na brzegu krzesła
• Nosić ciężarów
• Siadać na miękkim/ zbyt głębokim

fotelu

58

59

Po endoprotezoplastyce

wskazane jest:

• wysokie, twarde siedzenie z podparciem pod nogi,

• łóżko równe, twarde i tak wysokie, aby można było

usiąść na jego brzegu dotykając stopami podłogi.

Wstajemy podpierając się dłońmi. Zmieniając

pozycję w łóżku układamy nogę zdrową pod

operowaną, którą przesuwamy po podłożu do

pozycji siedzącej,

• spanie na wznak w pierwszych trzech miesiącach po

zabiegu. Po tym okresie możemy spać na boku

nieoperowanym, wkładając poduszkę między

kolana, co zapobiega nieświadomemu krzyżowaniu

nóg podczas obracania się,

• przyjmowanie do spania dowolnej pozycji po roku od

operacji,

• zamontowanie w łazience po bokach uchwytów oraz

zaopatrzenie się w nakładkę podwyższającą sedes,

60

• korzystanie z prysznica,

• podczas podnoszenia przedmiotu z podłogi stanie na nodze

nieoperowanej, a następnie wykonanie skłonu z

jednoczesnym odchyleniem kończyny operowanej ku tyłowi,

• zakładanie skarpetek w ten sposób, iż pacjent stoi na

zdrowej kończynie, operowaną opiera kolanem o krzesło, a

od tyłu zakłada skarpetkę, czy but,

• noszenie wygodnych butów ze stabilnym niewysokim

obcasem i z ewentualnym wyrównaniem długości.

Podczas zakładania pomocna jest z długim trzonem łyżka do

butów,

• podczas porządkowania domowego używania wszelkich

udogodnień np. szufelki z przedłużonymi trzonami, szczypce

do podnoszenia, siedzenie podczas prasowania, pamiętając

o dostosowaniu wysokości stołka do danego zajęcia, mycie

podłogi wykonujemy klęcząc i zachowując kąt prosty między

tułowiem, a udami, unikamy chodzenia po mokrych i

śliskich podłogach,

61

• wykonywanie prac domowych w właściwej pozycji - siedzimy

przy stole, kończyny dolne odwiedzione, oparte całymi

stopami o podłoże wyprostowany kręgosłup, oparty o

siedzisko, blat stołu na wysokości przedramion,

• pływanie (podczas pływania żabką nie wykonujmy

gwałtownych ruchów wyprostnych), golf oraz jazda na

rowerze od 2-3 miesiąca po zabiegu (najpierw jazda na

rowerze stojącym, siodełko z roweru ustawione tak by

można było po zatrzymaniu się podeprzeć się swobodnie

obiema stopami),

• spacerowanie po równych i niezbyt twardych terenach,

unikając leżących gałęzi, śliskiej powierzchni czy wyboistego

podłoża,

• po odstawieniu kul spacerowanie w łatwym górskim terenie

nie niosąc plecaka, ale trzymając w rękach kijki turystyczne,

• by osoby o mniejszej sprawności poruszały się za pomocą

laski lub kuli

62

Siadanie

Podczas siadania nogę operowaną należy

wysunąć do przodu z wyprostowanym kolanem

• w pierwszej kolejności przysuwamy sie blisko

krzesła tak aby tyłem kd wyczuwać siedzisko

• jedną ręką trzymamy sie balkonika, kuli a

drugą rękę przenosimy na poręcz krzesła

• wysuwamy operowana kd w przód i siadamy

• siadając ciężar ciała należy utrzymać na nodze

zdrowej i rękach

63

64

Pozycja siedząca

• Prawidłowa pozycja siedząca to taka w której stawy

kolanowe znajdują sie niżej niż stawy biodrowe.
Taka pozycja zabezpiecza nowe biodro przed

znacznym obciążeniem. Aby to wykonać krzesło

powinno mieć wysokie siedzisko, lub można podłożyć

poduszkę.
Dodać trzeba że siedzisko nie może być zbyt miękkie,

żeby biodro nie wpadało, zatapiało sie w nie.

• Na krześle trzeba przyjmować pozycje wyprostowaną,

nie pochylać tułowia zbyt do przodu gdyż powoduje to

zmianę ustawienia kąta w stawach biodrowych i tym

samym można doprowadzić do przeciążenia stawu.

• Podczas siedzenia nie powinno się podpierać rękami

na kd operowanej.

65

66

Dostosowanie mieszkania

67

LECZENIE UZDROWISKOWE

• kąpiele solankowe - indywidualnie lub

grupowo. Mogą towarzyszyć im ćwiczenia.

• Kąpiele siarczkowo- siarkowodorowe - jako

półkąpiele albo kąpiele całkowite

• masaż podwodny
• kąpiele wirowe
• kąpiele perełkowe
• kąpiele kinezyterapeutyczne

• ćwiczenia indywidulane

• ćwiczenia zespołowe

• ćwiczenia na cykloergometrze

• masaż klasyczny

• światłolecznictwo

• ultrasonoterapia

• elektrolecznictwo\

• krioterapia

• laser

• DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ