1

UBYTKI

UBYTKI

NIEPRÓCHNICOW

NIEPRÓCHNICOW

EGO

EGO

POCHODZENIA

POCHODZENIA

2

Atrycja – ścieranie

Atrycja – ścieranie

jest to stopniowa utrata twardych

jest to stopniowa utrata twardych

tkanek w wyniku naturalnego

tkanek w wyniku naturalnego

żucia.

żucia.

3

Atrycja obejmuje zawsze

Atrycja obejmuje zawsze

płaszczyzny czynnościowe,

płaszczyzny czynnościowe,

a więc powierzchnie żujące i

a więc powierzchnie żujące i

brzegi sieczne wszystkich

brzegi sieczne wszystkich

zębów szczęki i żuchwy.

zębów szczęki i żuchwy.

4

Etiologia

Etiologia

ścieranie zębów jest

ścieranie zębów jest

zjawiskiem

zjawiskiem

fizjologicznym.

fizjologicznym.

5

Można również obserwować ścieranie

Można również obserwować ścieranie

zębów patologiczne

zębów patologiczne

spowodowane:

spowodowane:

♦ bruksizmem,
♦ kontaktami przedwczesnymi,
♦ wadami zgryzu,
♦ nieprawidłową budową zębów i

gruboziarnistym pożywieniem.

Patologiczna atrycja może dotyczyć

Patologiczna atrycja może dotyczyć

zębów pojedynczych albo grupy

zębów pojedynczych albo grupy

zębów.

zębów.

6

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

♦ Powierzchnie żujące i brzegi

sieczne są starte, gładkie, lśniące,
twarde z cienką warstwą szkliwa
na obwodzie.

♦ W centralnej części jest widoczna

starta zębina o różnym zabarwieniu
od żółtego do ciemnobrązowego, w
zależności od wieku pacjenta i
spożywanych pokarmów.

7

8

9

10

Erozja

Erozja

Etiologia jest złożona.

Etiologia jest złożona.

Oprócz czynnika kwasowego

Oprócz czynnika kwasowego

pochodzenia niebakteryjnego dużą

pochodzenia niebakteryjnego dużą

rolę odgrywają czynniki

rolę odgrywają czynniki

mechaniczne oraz zmiany ilościowe

mechaniczne oraz zmiany ilościowe

i jakościowe śliny.

i jakościowe śliny.

11

Czynniki chemiczne ze względu

Czynniki chemiczne ze względu

na pochodzenie dzielimy na:

na pochodzenie dzielimy na:

♦ zewnętrzne – kwasy znajdujące się

w powietrzu (przemysłowe i

zawodowe),

♦ kwasowe pokarmy i napoje,

♦ chlorowana woda w basenach,

♦ leki stosowane przy

niedokwaśności żołądka.

12

Wewnętrzne – spowodowane

Wewnętrzne – spowodowane

częstymi wymiotami

częstymi wymiotami

♦ w zaburzeniach żołądkowo-

jelitowych,

♦ u kobiet w ciąży,

♦ u alkoholików,

♦ w chorobach ogólnoustrojowych

(anorexia nervosa, bulimia).

13



zaburzenia w ilości i jakości

zaburzenia w ilości i jakości

wydzielanej śliny

wydzielanej śliny



idiopatyczne (niskie pH

idiopatyczne (niskie pH

śliny).

śliny).

14

Obraz kliniczny nadżerki

Obraz kliniczny nadżerki

dzielimy na 3 klasy:

dzielimy na 3 klasy:

1.

1.

powierzchowne- tylko szkliwo,

powierzchowne- tylko szkliwo,

2.

2.

umiejscowione nie więcej niż

umiejscowione nie więcej niż

1/3 zębiny,

1/3 zębiny,

3.

3.

uogólnione obejmujące ponad

uogólnione obejmujące ponad

1/3 grubości zębiny.

1/3 grubości zębiny.

15

Profilaktyka i leczenie

Profilaktyka i leczenie

Wywiad jest bardzo ważny.

Wywiad jest bardzo ważny.

zawód pacjenta, warunki jego pracy i

zawód pacjenta, warunki jego pracy i

styl życia, przyzwyczajenia, obecne i

styl życia, przyzwyczajenia, obecne i

przebyte choroby oraz przyjmowane

przebyte choroby oraz przyjmowane

leki. Wywiad dietetyczny, pomiary

leki. Wywiad dietetyczny, pomiary

wydzielania śliny spoczynkowej,

wydzielania śliny spoczynkowej,

określenie pH śliny.

określenie pH śliny.

Ważny jest

Ważny jest

sposób szczotkowania zębów i

sposób szczotkowania zębów i

częstość.

częstość.

16

Profilaktyka:

Profilaktyka:

♦ ograniczanie spożywania kwaśnych

pokarmów (o pH poniżej 4,5),

♦ unikanie szczotkowania zębów

bezpośrednio po spożyciu
wymienionych pokarmów,

♦ stosowanie preparatów fluoru
♦ w celach profilaktycznych po spożyciu

kwaśnych pokarmów zaleca się
płukanie jamy ustnej wodą, płukanką
fluorową lub roztworem sody.

17

Pacjenci z ubytkami erozyjnymi

Pacjenci z ubytkami erozyjnymi

powinni szczotkować zęby po upływie

powinni szczotkować zęby po upływie

od 30-60 minut od spożycia kwaśnych

od 30-60 minut od spożycia kwaśnych

pokarmów.

pokarmów.

Zaleca się używanie miękkich szczotek

Zaleca się używanie miękkich szczotek

do zębów i mało abrazyjnych past do

do zębów i mało abrazyjnych past do

zębów z dużą zawartością fluoru.

zębów z dużą zawartością fluoru.

18

19

20

Czynniki

Czynniki

modyfikujące

modyfikujące

erozję zębów

erozję zębów

Czynniki

Czynniki

modyfikujące

modyfikujące

erozję zębów

erozję zębów

21

Erozja zębów jest procesem

Erozja zębów jest procesem

chemicznym nie związanym z

chemicznym nie związanym z

działaniem bakterii i

działaniem bakterii i

czynników mechanicznych,

czynników mechanicznych,

którego wynikiem jest

którego wynikiem jest

nieodwracalna, postępująca

nieodwracalna, postępująca

utrata twardych tkanek zęba.

utrata twardych tkanek zęba.

22

Opublikowany w Wielkiej

Opublikowany w Wielkiej

Brytanii raport „Raport of the

Brytanii raport „Raport of the

Oral Health 2000” podaje, że u

Oral Health 2000” podaje, że u

ponad połowy badanych osób

ponad połowy badanych osób

w wieku 4-18 lat stwierdzono

w wieku 4-18 lat stwierdzono

oznaki erozji zębów.

oznaki erozji zębów.

23

W grupie dzieci 4-6 lat aż

W grupie dzieci 4-6 lat aż

46% badanych miało erozję,

46% badanych miało erozję,

z czego 12% cierpiało z

z czego 12% cierpiało z

powodu utraty zębiny.

powodu utraty zębiny.

U młodzieży 15-18 - letniej

U młodzieży 15-18 - letniej

erozje wystąpiły u 34%

erozje wystąpiły u 34%

badanych.

badanych.

24

Erozja zębów jest

Erozja zębów jest

spowodowana przez roztwory

spowodowana przez roztwory

kwasów, które wchodzą w

kwasów, które wchodzą w

kontakt z zębami. Ryzyko

kontakt z zębami. Ryzyko

erozji szkliwa ma miejsce, gdy

erozji szkliwa ma miejsce, gdy

wartość pH spada poniżej 5,5,

wartość pH spada poniżej 5,5,

natomiast ryzyko erozji zębiny

natomiast ryzyko erozji zębiny

i cementu korzeniowego ma

i cementu korzeniowego ma

miejsce przy pH niższym niż

miejsce przy pH niższym niż

6,2.

6,2.

Wartość krytyczna dla

Wartość krytyczna dla

fluoroapatytów wynosi około

fluoroapatytów wynosi około

4,5.

4,5.

25

Występowanie i nasilenie

Występowanie i nasilenie

zmian erozyjnych jest

zmian erozyjnych jest

uzależnione również od

uzależnione również od

czasu działania i częstości

czasu działania i częstości

pojawiania się w jamie

pojawiania się w jamie

ustnej czynnika

ustnej czynnika

uszkadzającego.

uszkadzającego.

26

Wyróżniamy czynniki

Wyróżniamy czynniki

zewnątrz - i

zewnątrz - i

wewnątrzpochodne

wewnątrzpochodne

odpowiedzialne za

odpowiedzialne za

powstawanie erozji

powstawanie erozji

zębów.

zębów.

27

Czynniki zewnątrzpochodne

Czynniki zewnątrzpochodne

można podzielić na cztery

można podzielić na cztery

kategorie: środowisko,

kategorie: środowisko,

dieta, przyjmowane leki i

dieta, przyjmowane leki i

styl życia.

styl życia.

28

Styl życia wpływa na

Styl życia wpływa na

rodzaj diety, częstość i

rodzaj diety, częstość i

czas spożywanych

czas spożywanych

posiłków.

posiłków.

29

Kwasowość owoców

Kwasowość owoców

Owoce

Owoce

pH

pH

jabłka

jabłka

2,9-

2,9-

3,5

3,5

gruszki

gruszki

3,4-

3,4-

4,7

4,7

śliwki

śliwki

2,8-

2,8-

4,6

4,6

grejpfruty

grejpfruty

3,0-

3,0-

3,5

3,5

brzoskwinie

brzoskwinie

3,1-

3,1-

4,2

4,2

winogrona

winogrona

3,3-

3,3-

4,5

4,5

cytryny/sok

cytryny/sok

1,8-

1,8-

2,4

2,4

pomarańcze/sok

pomarańcze/sok

3,3-

3,3-

4,1

4,1

ananasy/sok

ananasy/sok

3,3-

3,3-

4,1

4,1

jagody

jagody

3,2-

3,2-

3,6

3,6

truskawki

truskawki

3,0-

3,0-

4,2

4,2

wiśnie

wiśnie

3,2-

3,2-

4,7

4,7

30

Kwasowość napojów

Kwasowość napojów

Napoje

Napoje

pH

pH

kawa

kawa

2,4-

2,4-

3,3

3,3

herbata

herbata

4,2

4,2

piwo

piwo

4,0-

4,0-

5,0

5,0

wino

wino

2,3-

2,3-

3,8

3,8

sok grejpfrutowy

sok grejpfrutowy

2,9-

2,9-

3,4

3,4

7Up

7Up

3,5

3,5

pepsi

pepsi

2,7

2,7

coca-cola

coca-cola

2,7

2,7

31

Kwasowość innych produktów

Kwasowość innych produktów

Inne

Inne

pH

pH

majonez

majonez

3,8-

3,8-

4,0

4,0

musztarda

musztarda

3,6

3,6

keczup

keczup

3,7

3,7

jogurt

jogurt

3,8-

3,8-

4,2

4,2

sos winegret

sos winegret

2,4-

2,4-

3,4

3,4

dżemy owocowe

dżemy owocowe

3,0-

3,0-

4,0

4,0

32

Potencjalne zdolności napojów do

Potencjalne zdolności napojów do

wywoływania erozji zębów nie

wywoływania erozji zębów nie

zależą tylko od wartości pH. Kwasy

zależą tylko od wartości pH. Kwasy

mające właściwości chelatowania

mające właściwości chelatowania

wapnia, np. cytrynian mogą

wapnia, np. cytrynian mogą

powodować uszkodzenia zębów

powodować uszkodzenia zębów

nawet przy pH wyższym niż 4,5.

nawet przy pH wyższym niż 4,5.

Wpływ na powstawanie erozji mają

Wpływ na powstawanie erozji mają

również takie komponenty napojów

również takie komponenty napojów

jak zawarte w nich wapń, fosforany.

jak zawarte w nich wapń, fosforany.

33

Rynek napojów typu „soft drink”

Rynek napojów typu „soft drink”

rozwija się w szybkim tempie.

rozwija się w szybkim tempie.

W roku 1997 sprzedaż osiągnęła

W roku 1997 sprzedaż osiągnęła

54 bilionów dolarów, spożycie

54 bilionów dolarów, spożycie

napojów wyniosło 54 galony

napojów wyniosło 54 galony

(204,4 litra na osobę w ciągu

(204,4 litra na osobę w ciągu

roku). W Europie spożycie

roku). W Europie spożycie

napojów typu Coca-cola wynosi

napojów typu Coca-cola wynosi

70 l na osobę i stanowi 10%

70 l na osobę i stanowi 10%

całkowitej podaży płynów w

całkowitej podaży płynów w

diecie.

diecie.

34

W Polsce w 1990 - 4383 tys.

W Polsce w 1990 - 4383 tys.

hl.

hl.

w roku 1999 - 23952 tys. hl.,

w roku 1999 - 23952 tys. hl.,

co daje na 1 osobę 11,8 l w

co daje na 1 osobę 11,8 l w

roku 1990,

roku 1990,

a w roku 1999 - 63 l.

a w roku 1999 - 63 l.

35

Wzrost spożycia kwaśnych

Wzrost spożycia kwaśnych

napojów dotyczy dzieci i

napojów dotyczy dzieci i

młodzieży. Bardzo ważny jest

młodzieży. Bardzo ważny jest

sposób spożywania płynów

sposób spożywania płynów

polegający między innymi na

polegający między innymi na

przetrzymywaniu napojów w

przetrzymywaniu napojów w

jamie ustnej, płukaniu i

jamie ustnej, płukaniu i

przesączaniu między zębami.

przesączaniu między zębami.

36

Ponadto nawyk szczotkowania

Ponadto nawyk szczotkowania

zębów bezpośrednio po

zębów bezpośrednio po

spożyciu kwaśnych napojów

spożyciu kwaśnych napojów

lub po wymiotach może

lub po wymiotach może

spowodować uszkodzenie

spowodować uszkodzenie

zębów, co zostało

zębów, co zostało

potwierdzone badaniami

potwierdzone badaniami

klinicznymi.

klinicznymi.

37

Leki o kwaśnym pH należy

Leki o kwaśnym pH należy

zaliczyć do środków

zaliczyć do środków

potencjalnie wywołujących

potencjalnie wywołujących

erozję zębów. Szczególnie te,

erozję zębów. Szczególnie te,

które wymagają ssania, żucia,

które wymagają ssania, żucia,

dłuższego przetrzymywania w

dłuższego przetrzymywania w

jamie ustnej przed

jamie ustnej przed

połknięciem.

połknięciem.

38

Do najczęściej przyjmowanych

Do najczęściej przyjmowanych

leków o niskim pH należą :

leków o niskim pH należą :

kwas askorbinowy, aspiryna i

kwas askorbinowy, aspiryna i

preparaty żelaza.

preparaty żelaza.

Ważne jest też przewlekłe

Ważne jest też przewlekłe

przyjmowanie leków, lub leki,

przyjmowanie leków, lub leki,

które powodują zmniejszenie

które powodują zmniejszenie

wydzielania śliny.

wydzielania śliny.

39

Gałęzie przemysłu, w których

Gałęzie przemysłu, w których

pracownicy narażeni są na

pracownicy narażeni są na

wdychanie gazów i aerozoli

wdychanie gazów i aerozoli

zawierających kwas siarkowy,

zawierających kwas siarkowy,

chlorowodorowy i azotowy, mogą

chlorowodorowy i azotowy, mogą

być czynnikiem predysponującym

być czynnikiem predysponującym

do powstawania erozji. Problem

do powstawania erozji. Problem

ten nie dotyczy państw wysoko

ten nie dotyczy państw wysoko

uprzemysłowionych. Relatywnie

uprzemysłowionych. Relatywnie

gorsza sytuacja istnieje w

gorsza sytuacja istnieje w

państwach rozwijających się.

państwach rozwijających się.

40

Erozja zębów występuje u osób

Erozja zębów występuje u osób

czynnie uprawiających pływanie.

czynnie uprawiających pływanie.

Związane jest to z narażeniem na

Związane jest to z narażeniem na

działanie kwasu solnego w basenie,

działanie kwasu solnego w basenie,

powstałego po rozpuszczeniu

powstałego po rozpuszczeniu

podchlorynu lub chloru gazowego w

podchlorynu lub chloru gazowego w

wodzie. Obecnie coraz częściej

wodzie. Obecnie coraz częściej

dezynfekcję wody wykonuje się

dezynfekcję wody wykonuje się

przez ozonowanie i stosowanie

przez ozonowanie i stosowanie

znacznie mniejszych, ściśle

znacznie mniejszych, ściśle

dozowanych ilości chloru.

dozowanych ilości chloru.

41

Wartość pH wody w basenach

Wartość pH wody w basenach

według obowiązujących norm

według obowiązujących norm

powinna wynosić 7,3 - 7,4. Brak

powinna wynosić 7,3 - 7,4. Brak

odpowiedniej kontroli i niskie

odpowiedniej kontroli i niskie

pH wody może być czynnikiem

pH wody może być czynnikiem

predysponującym do

predysponującym do

powstawania uszkodzeń zębów

powstawania uszkodzeń zębów

u pływaków.

u pływaków.

42

Warunki socjalne wpływają na

Warunki socjalne wpływają na

styl życia i w sposób pośredni

styl życia i w sposób pośredni

na występowanie erozji zębów.

na występowanie erozji zębów.

Badania przeprowadzone przez

Badania przeprowadzone przez

Millward i wsp. wykazały

Millward i wsp. wykazały

statystycznie niższy poziom

statystycznie niższy poziom

erozji w grupie 4-letnich dzieci z

erozji w grupie 4-letnich dzieci z

rodzin o niskich dochodach w

rodzin o niskich dochodach w

porównaniu z wyżej

porównaniu z wyżej

uposażonymi.

uposażonymi.

43

Lansowany tzw. zdrowy tryb życia

Lansowany tzw. zdrowy tryb życia

wpływa na zwiększone

wpływa na zwiększone

spożywanie owoców i soków

spożywanie owoców i soków

owocowych, uprawianie sportów i

owocowych, uprawianie sportów i

jednoczesne stosowanie napojów

jednoczesne stosowanie napojów

energetyzujących i w ten sposób

energetyzujących i w ten sposób

prowadzić do powstania erozji.

prowadzić do powstania erozji.

44

Głównym czynnikiem

Głównym czynnikiem

wewnątrzpochodnym wywołującym

wewnątrzpochodnym wywołującym

erozję są kwasy żołądkowe cofające

erozję są kwasy żołądkowe cofające

się do przełyku i jamy ustnej na

się do przełyku i jamy ustnej na

skutek: odbijania, wymiotów i

skutek: odbijania, wymiotów i

refluksu żołądkowego. Kwasy

refluksu żołądkowego. Kwasy

żołądkowe, których pH może być

żołądkowe, których pH może być

nawet niższe niż 1, dostają się do

nawet niższe niż 1, dostają się do

jamy ustnej i wchodzą w kontakt z

jamy ustnej i wchodzą w kontakt z

zębami. Efekt kliniczny w postaci

zębami. Efekt kliniczny w postaci

erozji widoczny jest zwykle po

erozji widoczny jest zwykle po

upływie 1-2 lat trwania choroby.

upływie 1-2 lat trwania choroby.

45

Choroba refluksowa przełyku

Choroba refluksowa przełyku

(gastro-esophageal reflux

(gastro-esophageal reflux

disease - GERD) jest

disease - GERD) jest

prawdopodobnie najczęstszym

prawdopodobnie najczęstszym

schorzeniem wywołującym

schorzeniem wywołującym

objawy dyspeptyczne. Około 7%

objawy dyspeptyczne. Około 7%

dorosłej populacji cierpi na

dorosłej populacji cierpi na

objawy każdego dnia, 36%

objawy każdego dnia, 36%

przynajmniej raz w miesiącu.

przynajmniej raz w miesiącu.

46

Do klasycznych objawów

Do klasycznych objawów

klinicznych należy zaliczyć:

klinicznych należy zaliczyć:

zgagę, kwaśne zwracanie

zgagę, kwaśne zwracanie

lub kwaśny smak w ustach,

lub kwaśny smak w ustach,

wzmożone wydzielanie śliny

wzmożone wydzielanie śliny

oraz ból w czasie połykania.

oraz ból w czasie połykania.

47

W leczeniu choroby refluksowej

W leczeniu choroby refluksowej

znalazły zastosowanie leki

znalazły zastosowanie leki

zobojętniające kwas solny,

zobojętniające kwas solny,

antagoniści receptora H

antagoniści receptora H

2

2

,

,

blokery pompy protonowej i leki

blokery pompy protonowej i leki

prokinetyczne.

prokinetyczne.

48

Erozja zębów związana z

Erozja zębów związana z

GERD pojawia się również

GERD pojawia się również

u dzieci od niemowlęctwa

u dzieci od niemowlęctwa

aż do okresu dojrzewania.

aż do okresu dojrzewania.

49

Badania erozji u dzieci i

Badania erozji u dzieci i

młodzieży udowodniły mniejszą

młodzieży udowodniły mniejszą

utratę twardych tkanek zęba,

utratę twardych tkanek zęba,

niż to ma miejsce u dorosłych.

niż to ma miejsce u dorosłych.

O’Sullivan twierdzi, że

O’Sullivan twierdzi, że

przyczyną erozji u dzieci z GERD

przyczyną erozji u dzieci z GERD

były niskie zdolności buforowe

były niskie zdolności buforowe

śliny, a nie zarzucanie kwaśnej

śliny, a nie zarzucanie kwaśnej

treści żołądkowej, ograniczone

treści żołądkowej, ograniczone

tylko do przełyku.

tylko do przełyku.

50

Anoreksja i bulimia jako

Anoreksja i bulimia jako

przyczyny powstawania erozji

przyczyny powstawania erozji

zębów po raz pierwszy zostały

zębów po raz pierwszy zostały

opisane przez Hellstrom i Hurst

opisane przez Hellstrom i Hurst

w 1977 roku.

w 1977 roku.

Erozją dotkniętych jest prawie

Erozją dotkniętych jest prawie

20% pacjentów z anoreksją

20% pacjentów z anoreksją

restrykcyjną i ponad 90%

restrykcyjną i ponad 90%

pacjentów z anoreksją

pacjentów z anoreksją

bulimiczną i bulimią.

bulimiczną i bulimią.

51

Typową lokalizacją erozji u

Typową lokalizacją erozji u

osób z anoreksją restrykcyjną

osób z anoreksją restrykcyjną

są powierzchnie

są powierzchnie

przedsionkowe zębów. Dzieje

przedsionkowe zębów. Dzieje

się tak z powodu istnienia

się tak z powodu istnienia

głównie zewnątrzpochodnych

głównie zewnątrzpochodnych

czynników etiologicznych

czynników etiologicznych

choroby, zawartych w diecie.

choroby, zawartych w diecie.

52

W przypadku chorych z

W przypadku chorych z

anoreksją bulimiczną i

anoreksją bulimiczną i

bulimią są to powierzchnie

bulimią są to powierzchnie

podniebienne zębów

podniebienne zębów

szczęki, głównie siekacze.

szczęki, głównie siekacze.

53

Należy jednak pamiętać, że

Należy jednak pamiętać, że

złożoność zjawiska erozji

złożoność zjawiska erozji

wyklucza możliwość

wyklucza możliwość

określenia jej etiologii tylko

określenia jej etiologii tylko

na podstawie lokalizacji

na podstawie lokalizacji

zmian. Przykładem może być

zmian. Przykładem może być

grupa pacjentów z bulimią, u

grupa pacjentów z bulimią, u

których czynniki zewnątrz - i

których czynniki zewnątrz - i

wewnątrzpochodne

wewnątrzpochodne

odgrywają równie ważną rolę.

odgrywają równie ważną rolę.

54

U tych chorych istotnym

U tych chorych istotnym

składnikiem diety są bardzo

składnikiem diety są bardzo

duże ilości kwaśnych pokarmów,

duże ilości kwaśnych pokarmów,

głównie napojów typu cola. W

głównie napojów typu cola. W

związku z tym oznaki erozji u

związku z tym oznaki erozji u

bulimiczek mogą być bardziej

bulimiczek mogą być bardziej

widoczne na powierzchniach

widoczne na powierzchniach

przedsionkowych niż

przedsionkowych niż

podniebiennych zębów.

podniebiennych zębów.

55

W leczeniu chorych z zaburzeniami

W leczeniu chorych z zaburzeniami

odżywiania stosuje się leki

odżywiania stosuje się leki

antydepresyjne, które mogą

antydepresyjne, które mogą

wpływać na zmniejszenie

wpływać na zmniejszenie

wydzielania śliny.

wydzielania śliny.

Efekt ten w powiązaniu z częstymi

Efekt ten w powiązaniu z częstymi

wymiotami potęguje progresję

wymiotami potęguje progresję

erozji. Autorzy badający te

erozji. Autorzy badający te

zagadnienia (Scheutzel) zwracają

zagadnienia (Scheutzel) zwracają

uwagę na bardziej nasilone zmiany

uwagę na bardziej nasilone zmiany

na powierzchniach zębów wśród

na powierzchniach zębów wśród

bulimiczek szczotkujących zęby po

bulimiczek szczotkujących zęby po

wywołanych wymiotach.

wywołanych wymiotach.

56

Do czynników modyfikujących

Do czynników modyfikujących

działanie kwasów należy

działanie kwasów należy

zaliczyć między innymi: ślinę

zaliczyć między innymi: ślinę

oraz odporność twardych

oraz odporność twardych

tkanek zęba.

tkanek zęba.

Rola śliny w erozji zębów

Rola śliny w erozji zębów

ciągle nie jest wyjaśniona.

ciągle nie jest wyjaśniona.

Pełni ona rolę ochronną

Pełni ona rolę ochronną

poprzez neutralizację i

poprzez neutralizację i

buforowanie kwasów ,

buforowanie kwasów ,

formowanie błonki nabytej i

formowanie błonki nabytej i

remineralizację.

remineralizację.

57

Poziom wapnia i nieorganicznych

Poziom wapnia i nieorganicznych

fosforanów w ślinie wpływa na

fosforanów w ślinie wpływa na

szybkość rozpadu

szybkość rozpadu

hydroksyapatytów szkliwa i

hydroksyapatytów szkliwa i

zębiny. Jednocześnie ulegają one

zębiny. Jednocześnie ulegają one

ponownemu wytrąceniu w

ponownemu wytrąceniu w

procesie remineralizacji zmian

procesie remineralizacji zmian

erozyjnych.

erozyjnych.

58

Na wartość pH mają wpływ

Na wartość pH mają wpływ

zawarte w niej bufory:

zawarte w niej bufory:

węglanowy, fosforanowy i

węglanowy, fosforanowy i

białkowy. Z buforem

białkowy. Z buforem

węglanowym związane jest

węglanowym związane jest

około 80% pojemności

około 80% pojemności

buforowej, około 20% z

buforowej, około 20% z

fosforanowym i niewielki

fosforanowym i niewielki

procent z buforującymi

procent z buforującymi

układami białkowymi.

układami białkowymi.

59

Wyniki wielu

Wyniki wielu

przeprowadzonych badań

przeprowadzonych badań

dowodzą, że pacjenci z erozją

dowodzą, że pacjenci z erozją

mają niższe zdolności

mają niższe zdolności

buforowe śliny w porównaniu

buforowe śliny w porównaniu

z grupą kontrolną.

z grupą kontrolną.

60

Na podstawie badań przeprowadzonych na

Na podstawie badań przeprowadzonych na

grupie106 pacjentów przez Jarvinen w

grupie106 pacjentów przez Jarvinen w

Finlandii, opracowano listę czynników ryzyka

Finlandii, opracowano listę czynników ryzyka

wystąpienia choroby:

wystąpienia choroby:

1. spożywanie owoców cytrusowych częściej niż 2 razy

dziennie;

2. spożywanie napojów typu cola 4-6 lub więcej razy na

tydzień;

3. spożywanie napojów energetyzujących raz w tygodniu

lub częściej;

4. spożywanie sosów winegred raz w tygodniu lub częściej;
5. zaburzenia jedzenia;
6. choroba refluksowa;
7. bruksizm;
8. całkowita ilość wydzielanej śliny niestymulowanej (0,1

ml/min).

61

Abrazja

Abrazja

Jest to ścieranie twardych tkanek zęba

Jest to ścieranie twardych tkanek zęba

pod wpływem fizycznych czynników

pod wpływem fizycznych czynników

zewnętrznych. Największą grupę

zewnętrznych. Największą grupę

stanową ubytki zwane dawniej

stanową ubytki zwane dawniej

klinowymi.

klinowymi.

Jest to także abrazja klamrowa,

Jest to także abrazja klamrowa,

nawykowa, zawodowa i rytualna.

nawykowa, zawodowa i rytualna.

Umiejscowione są w okolicy

Umiejscowione są w okolicy

przyszyjkowej na powierzchni wargowej i

przyszyjkowej na powierzchni wargowej i

policzkowej siekaczy, kłów,

policzkowej siekaczy, kłów,

przedtrzonowców i trzonowców.

przedtrzonowców i trzonowców.

62

Etiologia

Etiologia

Za główną przyczynę ubytków

Za główną przyczynę ubytków

abrazyjnych uważa się nadmierne i

abrazyjnych uważa się nadmierne i

nieprawidłowe szczotkowanie zębów

nieprawidłowe szczotkowanie zębów

(ruchami poziomymi) przy zastosowaniu

(ruchami poziomymi) przy zastosowaniu

nieodpowiednich środków czyszczących.

nieodpowiednich środków czyszczących.

63

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

Ubytek abrazyjny występuje zawsze w

Ubytek abrazyjny występuje zawsze w

okolicy szyjki zęba, czyli w okolicy

okolicy szyjki zęba, czyli w okolicy

połączenia cementu ze szkliwem.

połączenia cementu ze szkliwem.

Często ubytkom tym towarzyszą festony

Często ubytkom tym towarzyszą festony

McColla.

McColla.

Ubytek abrazyjny jest zawsze związany z

Ubytek abrazyjny jest zawsze związany z

recesją dziąsła i obnażeniem korzenia

recesją dziąsła i obnażeniem korzenia

zęba.

zęba.

64

Profilaktyka i leczenie

Profilaktyka i leczenie

♦ Badanie przedmiotowe (parafunkcje,

nałogi, stan psychiczny pacjenta).

♦ Zabiegi higieniczne: długość

szczotkowania, twardość szczotki,
rodzaj pasty.

♦ W profilaktyce ważne preparaty

fluorowe.

♦ Wypełnianie ubytków.

65

66

67

68

69

70

71

72

73