Pielęgniarka w Instytucji

Medycznej. Konflikt ról i

konflikt w roli.

Magdalena Wicher

PIELĘGNIARKA

•

Opiekuje się chorymi i niesie pomoc

cierpiącym. Na zlecenie lekarza

wykonuje różnorodne zabiegi, które

pozwalają określić stan zdrowia

pacjentów oraz mają działanie

lecznicze.

Podstawowe czynności

pielęgniarki:

•

Mierzenie temperatury ciała pacjentów oraz

tętna i ciśnienia krwi,

•

Podawanie leków i wykonywanie zastrzyków,

•

Wykonywanie opatrunków, okładów i kompresów,

•

Przygotowanie zestawu narzędzi chirurgicznych i

podawanie ich lekarzowi w trakcie operacji,

•

Wykonywanie szczepień ochronnych,

•

Pomaganie w czynnościach mających na celu

rehabilitacje chorych.

Zadania pielęgniarki:

•

Udzielanie pierwszej pomocy w nagłych wypadkach,

•

Wykonywanie czynności pielęgnacyjnych przy

osobach ciężko chorych,

•

Prowadzenie badań okresowych i profilaktycznych

dzieci i młodzieży,

•

Szerzenie oświaty zdrowotnej,

•

Zapobieganie chorobom oraz promocja zdrowego

stylu życia,

•

Wykonywanie czynności zlecanych przez lekarza

związanych z obsługą pacjentów,

•

Doradzanie chorym w sprawach higieny, pielęgnacji

i żywienia.

Środowisko pracy

Pielęgniarka pracuje najczęściej w różnych

miejscach związanych ze służbą zdrowia. Mogą to

więc być szpitale, przychodnie zdrowia,

ambulatoria, prywatne gabinety lekarskie. Praca

ta wymaga również wizyt w domu pacjenta.

Pielęgniarka pracuje 6 do 12 godzin na dobę.

Praca ta wykonywana jest w niedzielę oraz dni

wolne od pracy. Poza tym pielęgniarka powinna

stale zachowywać higienę, być czysto i schludnie

ubrana. Pielęgniarka swoje czynności wykonuje

samodzielnie i indywidualnie, jednak jest ona

ciągle nadzorowana. Osoba wykonująca ten

zawód narażona jest na infekcję chorobą zakaźną.

Wymagania:

Pielęgniarka powinna

być osobą

zrównoważoną,

cierpliwą i taktowną.

Musi ją cechować

opiekuńczość i

życzliwość wobec

powierzonych jej

opiece pacjentów.

Potrzebna jest łatwość

w nawiązywaniu

kontaktów,

porozumiewaniu się i

współdziałaniu.

Predyspozycje psychiczne i

fizyczne:

•

Ostrość wzroku i słuchu,

•

Zmysł równowagi,

•

Czucie dotykowe,

•

Samodzielność,

•

Obowiązkowość,

•

Koordynacja wzrokowo-ruchowa,

•

Łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą,

•

Dokładność,

•

Zręczność rąk i palców,

•

Szybki refleks,

•

Niezależność,

•

Odporność emocjonalna.

Przeciwwskazania do

wykonywania zawodu:

•

Skrzywienie kręgosłupa

•

Płaskostopie

•

Wady serca i przewlekłe choroby układu

krążenia

•

Wady wzroku i słuchu

•

Wszelkie zaburzenia w układzie

nerwowym

•

Przewlekłe zmiany chorobowe skóry

Zdolności i umiejętności

•

Umiejętność pracy w szybkim tempie,

•

Umiejętność nawiązywania kontaktów z

ludźmi,

•

Umiejętność podejmowania szybkich i trafnych

decyzji,

•

Umiejętność współdziałania,

•

Umiejętność podporządkowania się,

•

Zdolność przekonywania,

•

Zdolność koncentracji.

Informacje z rynku pracy

•

Pielęgniarka zatrudniona jest przede

wszystkim w szpitalach i w

przychodniach. Istnieje duże

zapotrzebowanie na usługi, jakie

świadczą pielęgniarki, a w przyszłości

mówi się o wzroście miejsc pracy dla

pielęgniarek. Zwłaszcza dotyczyć to

będzie opieki nad osobami starszymi.

Możliwości zdobycia

zawodu:

•

Policealne studia medyczne

•

Wydział pielęgniarski akademii

medycznych

•

Licea medyczne

Możliwości zatrudnienia:

Pielęgniarka może znaleźć

zatrudnienie we wszystkich

placówkach służby zdrowia,

(uspołecznionych i prywatnych) a

więc w szpitalach, przychodniach,

klinikach, sanatoriach itp.

POZIOM WYKSZTAŁCENIA

PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH w IP - CZD

Stara Ustawa o pielęgniarstwie (1935

r.) regulowała zasady wykonywania
zawodu pielęgniarki, z których jedna
z zarazem zasadnicza dotyczyła
„wykonywania zleceń lekarzy przy
chorych” (art. 1), stanowiąc tym
samym uregulowanie komunikowania
się lekarza z pielęgniarką.

PODSTAWY PRAWNE

KOMUNIKOWANIA SIĘ W

MEDYCYNIE

PODSTAWY PRAWNE

KOMUNIKOWANIA SIĘ W

MEDYCYNIE

Rewolucyjne zmiany w regulacji

sposobów komunikowania się w
medycynie zapoczątkowała nowa ustawa
o zakładach opieki zdrowotnej, następnie
Kodeks Etyki Lekarskiej, ustawa o
zawodzie lekarza, ustawa o zawodach
pielęgniarki i położnej i wiele innych
ustaw oraz rozporządzeń wykonawczych
do nich.

PODSTAWY PRAWNE

KOMUNIKOWANIA SIĘ W

MEDYCYNIE

•

Analizując zapisy zawarte w obecnie obowiązujących

przepisach, na komunikację w medycynie składają się relacje

pomiędzy poszczególnymi osobami lub zespołami osób,

tworząc zasady porozumiewania się na styku:

•

n lekarz - pacjent,

•

n pielęgniarka - pacjent,

•

n lekarz - pielęgniarka,

•

n lekarz, pielęgniarka - rodzina pacjenta,

•

n lekarz - lekarz,

•

n lekarz - media,

•

n lekarz - osoby lub organy tzw. upoważnione,

•

n lekarz - pacjent nietypowy (chory psychicznie, dawcy

narządów i szpiku, pokrzywdzeni, poszkodowani, osoby

zatrzymane przez Policję, oskarżony, skazany, zatrzymany w

Izbie Wytrzeźwień).

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA SIĘ W

MEDYCYNIE

Pielęgniarka - pacjent

•

Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej (1996 r.)

uczynił zawód pielęgniarki i położnej zawodami

samodzielnymi stanowiąc m.in., iż jednym ze

świadczeń przez nie udzielanych jest „samodzielne

udzielanie w określonym zakresie świadczeń

zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i

rehabilitacyjnych”.

•

Pozycja pielęgniarki z jednoznacznie usługowej

wzrosła więc niepomiernie, w wielu bowiem

przypadkach samodzielnie wykonuje różne, nawet

poważne i dotychczas zastrzeżone wyłącznie dla

lekarzy czynności .Tym samym jej kontakt z

pacjentem stał się głębszy a komunikowanie się

nabrało nowych barw.

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA SIĘ W

MEDYCYNIE

Pielęgniarka - pacjent

•

Pierwszy kontakt pielęgniarki z pacjentem następuje w

Izbie Przyjęć szpitala lub przychodni jest bardzo ważny,

gdyż to właśnie jej obowiązkiem jest poinformowanie

pacjenta o jego prawach.

•

Osobiście uważam, że jakby przy okazji winna

poinformować go o możliwości zgłoszenia sprzeciwu co

do wykonania w razie jego śmierci sekcji

patomorfologiczne. Jest to informacja, którą pacjent musi

uzyskać, a która jest niewątpliwie bardzo trudna do

przekazania. Najmniej szokująca będzie, jeśli pielęgniarka

połączy ją z innymi, przysługującymi pacjentowi

prawami. Z formalnych obowiązków pielęgniarkę należy

obarczyć także uzyskaniem od pacjenta przy przyjęciu

informacji kogo należy zawiadomić w razie „pogorszenie

się stanu zdrowia chorego, powodującego zagrożenie

życia lub w razie jego śmierci”.

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA SIĘ W

MEDYCYNIE

Pielęgniarka - pacjent

•

Pielęgniarka i położna udziale także pacjentowi

informacji o jego stanie zdrowia ale w zakresie

„koniecznym do spowodowania opieki pielęgnacyjnej”.

•

Szczególny kontakt pielęgniarki z pacjentem zachodzi,

gdy wykonują one samodzielnie świadczenia zaliczane

do „świadczeń zapobiegawczych a obejmujących Np.

prowadzenie różnego rodzaju poradnictwa dla

niepełnosprawnych i ich rodzin, psychoedukację,

dietetykę, opiekę nad dziećmi z grup dyspanseryjnych.

Podobny zakres uprawnień dotyczy położnej i jest on

jeszcze poszerzony o opiekę nad położnicą i

noworodkiem. Również duży zakres świadczeń

rehabilitacyjnych wykonywanych przez pielęgniarki i

położne może być przez nie realizowany jedynie przy

życzliwym, pełnym zrozumienia ale także

merytorycznym kontakcie z pacjentem.

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA SIĘ W

MEDYCYNIE

Pielęgniarka - pacjent

Powyższe uprawnienia, poszerzające

znacząco kontakt pielęgniarki i położnej z
pacjentami to niewątpliwie przywileje, ale
także obowiązki, których niedopełnienie
może powodować odpowiedzialność
prawną. Z tych powodów odchodzenie od
określenia „błąd lekarski” na określenie
„błąd medyczny” jest coraz bardziej
uzasadnione.

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA

SIĘ W MEDYCYNIE

Pielęgniarka - pacjent

Niezależnie od uregulowań prawnych

pielęgniarka jest osobą, która ma
najczęstszy i znacznie ściślejszy niż
lekarz kontakt z pacjentem. Od
jakości tego kontaktu zależy nie tylko
ocena prawidłowości opieki nad
pacjentem, ale niejednokrotnie jego
życie i zdrowie.

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA

SIĘ W MEDYCYNIE

Pielęgniarka - lekarz

Uzyskanie przez pielęgniarkę i położną

dużej samodzielności,zmieniło zasadniczo

relacje pomiędzy nimi a lekarzami.

Oczywiście nadal jednym z podstawowych

obowiązków pielęgniarki i położnej jest

„realizacja zleceń lekarskich w procesie

diagnostyki leczenia i rehabilitacji, czyli

działanie, które przez wiele lat stanowiło

jedyny cel ich zawodu. Zlecenia wyrażane

są przez lekarza ustnie bądź pisemnie,

mogą być zmieniane doraźnie.

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA

SIĘ W MEDYCYNIE

Pielęgniarka - lekarz

Pielęgniarka uzyskała jednak prawo do oceny tych

zleceń, a nawet wnoszenia wątpliwości co do ich

zasadności. Artykuł ustawy stanowi, że „w przypadku

uzasadnionych wątpliwości pielęgniarka, położna ma

prawo domagać się od lekarza, który wydał zlecenie,

by uzasadnił potrzebę wykonania tego zlecenia a „w

wyjątkowych przypadkach pielęgniarka, położna ma

prawo odmówić wykonania zlecenia lekarskiego,

podając niezwłocznie przyczyny odmowy na piśmie”.

Podobne prawo do informacji i ewentualnej odmowy

wykonania zlecenia ma pielęgniarka, położna - przy

eksperymencie medycznym. Powyższe artykuły

tworzą nieznany dotychczas rodzaj kontaktów

między lekarzem a pielęgniarką i położną.

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA

SIĘ W MEDYCYNIE

Pielęgniarka - lekarz

Kontakty te wymagają z obu strony

wyjątkowego taktu i umiaru, jako, że każdy

człowiek jest omylny i najmniejsza wątpliwość

musi być wyjaśniona dla dobra pacjenta.

Oczywiście podstawową zasadą jest

wyjaśnianie powyższych wątpliwości poza salą

chorych; na sali chorych nie wolno wypowiadać

elementów podważających autorytet i

kompetencje lekarza leczącego. Zmianę

zlecenia, o ile było wadliwe należy dokonać w

sposób nie nasuwający u pacjenta podejrzenia

pomyłki. Źle i publicznie rozegrana

kontrowersja może bowiem stać się powodem

późniejszych roszczeń pacjenta.

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA

SIĘ W MEDYCYNIE

Pielęgniarka - lekarz

W poprzednim rozdziale była mowa o samodzielnym

wykonywaniu przez pielęgniarkę, położną wielu

świadczeń, w tym leczniczych. Świadczenia te mogą

być przez nie realizowane także w zakładach opieki

zdrowotnej, w której zawsze są przecież lekarze.

Jedynym warunkiem jaki muszą spełnić pielęgniarki i

położne po samodzielnym zrealizowaniu jakiegoś

świadczenia jest poinformowanie o tym „bez zbędnej

zwłoki” lekarza. Takie działanie pielęgniarki, położnej

może, moim zdaniem doprowadzać do nieporozumień

pomiędzy nimi a lekarzami. Zgodna z prawem będzie

bowiem sytuacja, że położna przyjmie ciężarną,

zbada, odbierze poród fizjologiczny (musi przewidzieć,

że właśnie taki będzie poprzez kolejne okresy) i

dopiero wówczas „bez zbędnej zwłoki” zawiadomi

lekarza dyżurnego.

PODSTAWY PRAWNE KOMUNIKOWANIA SIĘ W

MEDYCYNIE

Pielęgniarka

- lekarz

Prawidłowe kontakty między lekarzami a

pielęgniarkami i położnymi to podstawa
prawidłowego funkcjonowania oddziału.
To pielęgniarka bowiem jest łącznikiem
pomiędzy pacjentem a lekarzem, od jej
prawidłowej obserwacji pacjenta i reakcji
na każdą nieprawidłowość
(powiadomienie lekarza) zależy tok i
efekt postępowania leczniczego.

Zawody typowe

dla kobiet

- wskazania opinii publicznej

(N=1200;w %)

Najbardziej zagrożone

zawody

•

taksówkarz

•

pracownik pomocy społecznej

•

pracownik służby zdrowia

•

nauczyciel

Z badań Leymanna wynika, że około 14% ofiar

wywodzi się ze środowisk dydaktycznych – nie

tylko szkół, uniwersytetów, ale także placówek

naukowych.

NIEJASNOŚĆ PEŁNIONEJ ROLI

ZAWODOWEJ

•

brak wiedzy nt przydzielonych

obowiązków

•

nieznany zakres odpowiedzialności

•

brak wiedzy nt sposobu wykonywania

pracy (Np. brak szkoleń wstępnych,

wprowadzenia w obowiązki)

•

konieczność „samozatrudnienia się” w

dotychczasowym miejscu pracy

KONFLIKT ROLI ZAWODOWEJ

•

niespójne, sprzeczne, zmienne wymagania przełożonych

•

wzajemnie sprzeczne oczekiwania ze strony różnych osób:

przełożonych, klientów, współpracowników

•

kontakty z „niezadowolonymi” klientami

•

konieczność kooperacji z wieloma podmiotami

•

wpływ pracy na życie rodzinne –praca w nadgodzinach, częste

lub długie wyjazdy służbowe, niemożność sprawowania opieki

nad dzieckiem

•

ciągła dyspozycyjność

•

niski prestiż społeczny pracy lub zawodu

•

brak możliwości awansu, rozwoju, podwyżki

•

praca poniżej aspiracji

BRAK WSPARCIA ZE STRONY WSPÓŁPRACOWNIKÓW I/LUB

PRZEŁOŻONYCH

•

brak środków, wyposażenia, urządzeń lub materiałów potrzebnych do pracy

•

osamotnienie, np. ze względu na rodzaj obowiązków – „jedno takie stanowisko

w firmie”

•

utrudniony w razie potrzeby kontakt z przełożonym, współpracownikami

•

uznaniowe traktowanie i ocenianie

•

dyskryminacja ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię,

narodowość, przekonania polityczne, pochodzenie etniczne, wyznanie,

orientację seksualną zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony lub w

pełnym albo w niepełnym wymiarze czasu pracy

•

przemoc psychiczna ze strony współpracowników lub przełożonych: nękanie,

zastraszanie, poniżanie, ośmieszanie, izolowanie, eliminowanie z zespołu

•

brak wiedzy o planowanych lub trwających zmianach w przedsiębiorstwie lub

w sposobie wykonywania pracy

•

przemoc fizyczna ze strony współpracowników lub przełożonych

•

system motywacyjny firmy zorientowany na rywalizację między pracownikami

•

konflikty między współpracownikami

Wskaźniki identyfikacji roli.

Znamiona aktora (pielęgniarki)

roli.

Zewnętrzne:

•

Odpowiedni ubiór i

jego kolor,

•

Nakrycie głowy,

•

Specjalne odznaki.

•

Przedmiot dumy

zawodowej

•

Poczucie niższości i

zażenowania

Pielęgniarka w systemie

interakcji Instytucji Opieki

Zdrowotnej.

•

Instytucje opieki zdrowotnej jako organizacje

zespołowego działania stanowią złożony

zespól ról zawodowo-organizacyjnych,

stosunkowo silnie rozbudowany, cechujący

się dużą zmiennością osób zajmujących

poszczególne pozycje i pełniących

stosownie do nich role. Partnerzy ról różnią

się ze względu na status i pozycje, na cechy

społeczne i osobowościowe.

Pielęgniarka w systemie

interakcji Instytucji Opieki

Zdrowotnej.

•

W takich zespołach pielęgniarki wchodzą w

złożony układ pionowych i poziomych

powiązań z pozostałymi członkami danej

komórki organizacyjnej (zespołu lekarsko-

pielęgniarskiego)

•

W procesie formalnych i nieformalnych

interakcji właściwych dla powyższego układu

rodzą się określone więzi i powstają określone

sytuacje, które w różny sposób są postrzegane

i przeżywane przez partnerów tych relacji.

Pielęgniarka w systemie

interakcji Instytucji Opieki

Zdrowotnej.

Kontakty:

•

w układzie poziomym: pielęgniarka -

podopieczny, pielęgniarka -

pielęgniarka,

•

W układzie pionowym: pielęgniarka

odcinkowa – oddziałowa – naczelna ;

pielęgniarka - lekarz

Konflikt ról lekarza i

pielęgniarki.

•

Konflikt intrapersonalny, wewnątrzświadomościowy

pewnych grup pielęgniarek, dążących do większej

samodzielności, do podejmowania bardziej

ambitnych zadań; konflikt niespełnionych aspiracji,

•

Różny stopień nasilenia:

Mniejszy zakres ich autonomiczności, mniejszy zakres

odpowiedzialności,

Wyraźne dążenie do zwiększenia samodzielności.

Sprzeciw ze strony lekarzy. Konflikt. Niezadowolenie.

Rozbicie zespołu. „Rozmycie” odpowiedzialności.

•

Konflikty mogą przy dobrej woli dwóch stron, ulegać

rozładowaniu

Rola zawodowa pielęgniarki. Określona

stratyfikacja- trojaki rodzaj działań:

•

Podstawowych- wyznaczających jej rzeczywisty

charakter, stanowiących o jej odrębności w

stosunku do innych ról – są to działania

pielęgnacyjno – terapeutyczne związane z

zaspokajaniem całej sfery potrzeb pacjentów i

podopiecznych;

•

Uzupełniających- takich, których brak w sposób

istotny odbija się na swoistym charakterze roli – są

to działania doradczo – edukacyjne;

•

Peryferyjnych- będących elementami roli, ale

nieistotnych dla niej, których brak nie pozbawia roli

jej istoty jak na przykład prowadzenie dokumentacji

procesu pielęgnowania, bądź zmienianie pościeli.

Literatura:

•

Wrońska I.

Współczesna koncepcja

roli pielęgniarki. Studium

socjologiczne.

Norbertinum, Lublin

1995: 77 – 109;

•

Kapała W.

Lekarze i pielęgniarki – w

stronę aktywnego współdziałania,

Nowoczesne Pielęgniarstwo i

Położnictwo

2007 vol. 1 nr 1

•

Dziękuję za

uwagę.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39

Pielegniarka w Instytucji Medycznej Konflikt rol i konflikt w roli

Document Outline