Szyny stałe i ruchome

Szyny stałe i ruchome

dr n. med. Beata Śmielak

dr n. med. Beata Śmielak

Katedra Protetyki Stomatologicznej

Katedra Protetyki Stomatologicznej

i Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia

i Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Kierownik Katedry:

Kierownik Katedry:

prof. zw. dr hab. Maciej Romanowicz

prof. zw. dr hab. Maciej Romanowicz

Cel stosowania konstrukcji

Cel stosowania konstrukcji

blokujących

blokujących

Unieruchomienie zębów rozchwianych

Unieruchomienie zębów rozchwianych

Odciążenie przyzębia

Odciążenie przyzębia

Redukcja sił poziomych

Redukcja sił poziomych

Rozłożenie obciążenia na większą

Rozłożenie obciążenia na większą

powierzchnię

powierzchnię

Zahamowanie procesu przemieszczania zębów

Zahamowanie procesu przemieszczania zębów

Planowanie leczenia protetycznego za

Planowanie leczenia protetycznego za

pomocą protez stałych powinno

pomocą protez stałych powinno

zapewniać:

zapewniać:

eliminację zgryzu urazowego- przez stworzenie warunków dla

eliminację zgryzu urazowego- przez stworzenie warunków dla

okluzji

okluzji

zrównoważonej

atraumatyczny kontakt protezy z tkankami przyzębia oraz

wykonanie
uzupełnień protetycznych z materiałów biokompatybilnych

efekt szynujący- przez stosowanie konstrukcji zblokowanych

zachowanie lub odtworzenie miejsc stycznych z zębami

sąsiednimi przez

odpowiednie modelowanie ścian bocznych koron protetycznych

utrzymanie wzorowej higieny- przez zapewnienie dostępu do

każdego

miejsca protezy dla zabiegów protetycznych

Szyny zespalające

Szyny zespalające

Zespalanie powoduje rozłożenie sił

Zespalanie powoduje rozłożenie sił

osiowych i sił poziomych na całą grupę

osiowych i sił poziomych na całą grupę

zębów, to zaś pozwala uniknąć

zębów, to zaś pozwala uniknąć

traumatyzującego wpływu na pojedyncze

traumatyzującego wpływu na pojedyncze

już rozchwiane zęby, a także

już rozchwiane zęby, a także

przechylania, wędrówki i wydłużania się

przechylania, wędrówki i wydłużania się

zębów.

zębów.

Szynowanie umożliwia przywrócenie

Szynowanie umożliwia przywrócenie

harmonijnej czynności żucia.

harmonijnej czynności żucia.

Wskazania

Wskazania

Stabilizacja zębów ze zredukowanym przyczepem

Stabilizacja zębów ze zredukowanym przyczepem

nabłonkowym i dużym rozchwianiem zębów

nabłonkowym i dużym rozchwianiem zębów

Odtwarzanie prawidłowej okluzji

Odtwarzanie prawidłowej okluzji

Retencja postortodontyczna

Retencja postortodontyczna

Urazy mechaniczne, replantacje zębów

Urazy mechaniczne, replantacje zębów

Parafunkcje

Parafunkcje

Efekty szynowania

Efekty szynowania

Optymalne warunki zwarcia

Optymalne warunki zwarcia

Stworzenie warunków do reparacji

Stworzenie warunków do reparacji

i regeneracji tkanek

i regeneracji tkanek

Przedłużenie czasu posługiwania się

Przedłużenie czasu posługiwania się

swoimi zębami

swoimi zębami

Typy stabilizacji zębów podczas

Typy stabilizacji zębów podczas

szynowania

szynowania

Typ okrężny (łukowaty)

Typ okrężny (łukowaty)

Typ poprzeczny – dotyczy przedniego odcinka

Typ poprzeczny – dotyczy przedniego odcinka

uzębienia

uzębienia

Typ strzałkowy – dotyczy bocznych odcinków

Typ strzałkowy – dotyczy bocznych odcinków

uzębienia i może być jednostronny lub

uzębienia i może być jednostronny lub

dwustronny

dwustronny

Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest typ okrężny, w którym

Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest typ okrężny, w którym

szynowaniem jest objęta największa liczba zębów przednich

szynowaniem jest objęta największa liczba zębów przednich

i bocznych. Ten typ wykorzystywany jest w szynach trwałych

i bocznych. Ten typ wykorzystywany jest w szynach trwałych

zdejmowanych. Pozostałe stosuje się najczęściej w szynach

zdejmowanych. Pozostałe stosuje się najczęściej w szynach

stałych.

stałych.

Warunki jakie powinna

Warunki jakie powinna

spełniać szyna

spełniać szyna

Być łatwa w wykonaniu pod względem klinicznym i

Być łatwa w wykonaniu pod względem klinicznym i

laboratoryjnym

laboratoryjnym

Dokładnie przylegać do poszczególnych zębów

Dokładnie przylegać do poszczególnych zębów

Być dostosowana do warunków zgryzowych

Być dostosowana do warunków zgryzowych

Być stabilna

Być stabilna

Umożliwiać utrzymanie dostatecznej higieny jamy ustnej

Umożliwiać utrzymanie dostatecznej higieny jamy ustnej

Być nieszkodliwa pod względem chemicznym i

Być nieszkodliwa pod względem chemicznym i

mechanicznym dla tkanek zęba i tkanek miękkich

mechanicznym dla tkanek zęba i tkanek miękkich

Spełniać wymogi estetyczne

Spełniać wymogi estetyczne

Podział szyn

Podział szyn

W zależności od czasu użytkowania:

W zależności od czasu użytkowania:

- tymczasowe

- tymczasowe

- trwałe

- trwałe

W zależności od sposobu ich umocowania:

W zależności od sposobu ich umocowania:

- zdejmowane (ruchome)

- zdejmowane (ruchome)

- stałe

- stałe

W zależnosci od lokalizacji:

W zależnosci od lokalizacji:

- zewnątrzzębowe -

- zewnątrzzębowe -

obejmują zewnętrzne powierzchnie

obejmują zewnętrzne powierzchnie

zębów

zębów

- wewnątrzzębowe -

- wewnątrzzębowe -

wymagające odpowiedniego

wymagające odpowiedniego

preparowania tkanek twardych

preparowania tkanek twardych

Szyny tymczasowe

Szyny tymczasowe

Służą do umocowania rozchwianych zębów na krótki okres

Służą do umocowania rozchwianych zębów na krótki okres

leczenia periodontopatii lub do czasu sporządzenia szyny trwałej

leczenia periodontopatii lub do czasu sporządzenia szyny trwałej

Czasowa stabilizacja zębów jest wskazana:

Czasowa stabilizacja zębów jest wskazana:

- W przypadku ostrych urazów mechanicznych zębów, podczas

- W przypadku ostrych urazów mechanicznych zębów, podczas

zabiegów chirurgicznych oraz w okresie pooperacyjnym

zabiegów chirurgicznych oraz w okresie pooperacyjnym

- Przy braku możliwości szynowania trwałego

- Przy braku możliwości szynowania trwałego

- W okresie oczekiwania na szynę trwałą

- W okresie oczekiwania na szynę trwałą

- U osób z parafunkcjami

- U osób z parafunkcjami

- Dla czasowego utrzymania zębów, zwłaszcza przednich,

- Dla czasowego utrzymania zębów, zwłaszcza przednich,

kwalifikujących się do usunięcia, ze względów zawodowych lub

kwalifikujących się do usunięcia, ze względów zawodowych lub

estetycznych

estetycznych

Przykłady szyn tymczasowych

Przykłady szyn tymczasowych

stałych

stałych

Wiązania ligaturowe -

Wiązania ligaturowe -

wykonywane są ręcznie w

wykonywane są ręcznie w

obrębie zębów przednich za

obrębie zębów przednich za

pomocą drutu stalowego

pomocą drutu stalowego

miękkiego, kwasoodpornego o

miękkiego, kwasoodpornego o

grubości

grubości

0.2-0.4 mm

0.2-0.4 mm

.

.

Praktycznie nie jest już stosowana

Praktycznie nie jest już stosowana

z powodu powikłań. Stanowi

z powodu powikłań. Stanowi

potencjalne siedlisko bakterii i

potencjalne siedlisko bakterii i

resztek pokarmowych oraz bardzo

resztek pokarmowych oraz bardzo

często dochodzi do jej rozluźnienia.

często dochodzi do jej rozluźnienia.

Powinna być umieszczana w

Powinna być umieszczana w

specjalnie przygotowanym rowku

specjalnie przygotowanym rowku

lub umocowana na końcu

lub umocowana na końcu

tworzywem sztucznym

tworzywem sztucznym

Przykłady szyn

Przykłady szyn

tymczasowych

tymczasowych

zdejmowanych

zdejmowanych

Szyna składająca się z dwóch

Szyna składająca się z dwóch

płyt, przedsionkowej i

płyt, przedsionkowej i

wewnątrzustnej, skrajnie

wewnątrzustnej, skrajnie

zespolonych ze sobą drutem

zespolonych ze sobą drutem

klamrowym.

klamrowym.

Ma zastosowanie jako szyna

Ma zastosowanie jako szyna

utrzymująca opatrunek z

utrzymująca opatrunek z

cementu chirurgicznego po

cementu chirurgicznego po

zabiegach na przyzębiu.

zabiegach na przyzębiu.

Szyny trwałe

Szyny trwałe

Służą do trwałego

Służą do trwałego

unieruchamiania lub

unieruchamiania lub

zmniejszania ruchomości zębów

zmniejszania ruchomości zębów

Przykłady szyn trwałych

Przykłady szyn trwałych

stałych

stałych

kompozyt + drut

kompozyt + drut

(Splint A)

(Splint A)

kompozyt + lane

kompozyt + lane

metalowe nakładki

metalowe nakładki

kompozyt + włókna

kompozyt + włókna

Splint A – ligatura druciana umocowana

Splint A – ligatura druciana umocowana

szybkowiążącym materiałem

szybkowiążącym materiałem

polimerowym

polimerowym

Miękki wypiaskowany drut

Miękki wypiaskowany drut

o grubości 0.8 mm układa się na podkładzie

o grubości 0.8 mm układa się na podkładzie

i pokrywa wypełniającym ostatecznie

i pokrywa wypełniającym ostatecznie

materiałem

materiałem

W obrębie zębów bocznych wykonuje się

W obrębie zębów bocznych wykonuje się

zagłębienia typu MOD

zagłębienia typu MOD

W zębach siecznych wykonuje się rowek na

W zębach siecznych wykonuje się rowek na

powierzchni językowej

powierzchni językowej

Została wyparta przez materiały

Została wyparta przez materiały

kompozytowe wzmocnione włóknem

kompozytowe wzmocnione włóknem

Szynę wykonuje lekarz bezpośrednio

Szynę wykonuje lekarz bezpośrednio

w jamie ustnej pacjenta

w jamie ustnej pacjenta

Szyna lana metalowa umocowana

Szyna lana metalowa umocowana

kompozytem do zębów

kompozytem do zębów

Zespolone nakładki metalowe

Zespolone nakładki metalowe

(stopy Cr-Co) pokrywają

(stopy Cr-Co) pokrywają

powierzchnie językowe lub

powierzchnie językowe lub

podniebienne zębów

podniebienne zębów

Szynę umocowuje się kompozytem

Szynę umocowuje się kompozytem

metodą wytrawiania szkliwa

metodą wytrawiania szkliwa

W celu lepszego utrzymania szyny

W celu lepszego utrzymania szyny

zaleca się wykonanie otworów

zaleca się wykonanie otworów

w metalowych nakładkach lub

w metalowych nakładkach lub

dokładne wypiaskowanie

dokładne wypiaskowanie

i elektrolityczne wytrawianie

i elektrolityczne wytrawianie

dozębowej powierzchni szyny

dozębowej powierzchni szyny

Szynę wykonuję technik po

Szynę wykonuję technik po

odpowiednim przygotowaniu

odpowiednim przygotowaniu

zębów przez lekarza

zębów przez lekarza

Wskazówki dotyczące

Wskazówki dotyczące

preparacji zębów

preparacji zębów

Preparację należy przeprowadzić zgodnie

Preparację należy przeprowadzić zgodnie

ze wzorcem uzyskanym na modelach

ze wzorcem uzyskanym na modelach

orientacyjnych

orientacyjnych

Wskazane jest zastosowanie

Wskazane jest zastosowanie

paralelometrów montowanych na kątnicy

paralelometrów montowanych na kątnicy

Zredukować szkliwo w obrębie torów

Zredukować szkliwo w obrębie torów

okluzyjnych

okluzyjnych

i kontaktów okluzyjnych

i kontaktów okluzyjnych

Dodatkowo zastosować rowki retencyjne

Dodatkowo zastosować rowki retencyjne

i przyszyjkowe stopnie podpierające

i przyszyjkowe stopnie podpierające

Postępowanie kliniczne

Postępowanie kliniczne

Na I wizycie należy pobrać wycisk

Na I wizycie należy pobrać wycisk

orientacyjny masą alginatową w celu

orientacyjny masą alginatową w celu

odlania modelu gipsowego i wykonania

odlania modelu gipsowego i wykonania

próbnej preparacji.

próbnej preparacji.

Próbna preparacja na

Próbna preparacja na

modelu

modelu

Postępowanie kliniczne

Postępowanie kliniczne

1. Na II wizycie opracowuje się zęby w

1. Na II wizycie opracowuje się zęby w

jamie ustnej pacjenta zgodnie ze

jamie ustnej pacjenta zgodnie ze

wzorcem ustalonym na modelu

wzorcem ustalonym na modelu

diagnostycznym

diagnostycznym

2. Po opracowaniu zębów pobiera się

2. Po opracowaniu zębów pobiera się

wycisk roboczy masami elastomerowymi,

wycisk roboczy masami elastomerowymi,

wycisk zębów przeciwstawnych masami

wycisk zębów przeciwstawnych masami

alginatowymi i rejestruje zwarcie. Całość

alginatowymi i rejestruje zwarcie. Całość

odsyła się do pracowni laboratoryjnej

odsyła się do pracowni laboratoryjnej

Postępowanie

Postępowanie

laboratoryjne

laboratoryjne

Odlanie modelu

Odlanie modelu

Powielenie modelu z masy

Powielenie modelu z masy

osłaniającej

osłaniającej

Wykonanie woskowego wzorca

Wykonanie woskowego wzorca

Odlanie szyny z metalu

Odlanie szyny z metalu

Wykonawstwo

Wykonawstwo

laboratoryjne

laboratoryjne

Powielanie modelu

Powielanie modelu

Wykonawstwo

Wykonawstwo

laboratoryjne

laboratoryjne

Model z masy ogniotrwałej

Model z masy ogniotrwałej

Wykonawstwo

Wykonawstwo

laboratoryjne

laboratoryjne

Wzorzec woskowy szyny

Wzorzec woskowy szyny

Wykonawstwo

Wykonawstwo

laboratoryjne

laboratoryjne

Odlew metalowy szyny

Odlew metalowy szyny

Szyna zespalająca

Szyna zespalająca

metalowa lana osadzona w

metalowa lana osadzona w

jamie ustnej

jamie ustnej

Szyna z włókna szklanego lub

Szyna z włókna szklanego lub

poliestrowego osadzona za

poliestrowego osadzona za

pomocą kompozytu

pomocą kompozytu

Włókna stanowiące zrąb

Włókna stanowiące zrąb

szyny mogą skutecznie wzmocnić

szyny mogą skutecznie wzmocnić

połączenia z materiałami

połączenia z materiałami

kompozytowymi

kompozytowymi

Dzięki włóknom uzyskuje

Dzięki włóknom uzyskuje

się elastyczność połączenia

się elastyczność połączenia

Musi być wymieniana po 2-3 latach

Musi być wymieniana po 2-3 latach

Muszą też być wówczas utworzone

Muszą też być wówczas utworzone

większe bloki zespolonych zębów

większe bloki zespolonych zębów

Szynę wykonuje lekarz bezpośrednio

Szynę wykonuje lekarz bezpośrednio

w jamie ustnej pacjenta

w jamie ustnej pacjenta

Przykłady szyn trwałych

Przykłady szyn trwałych

ruchomych

ruchomych

Szyna Elbrechta- zbudowana z

Szyna Elbrechta- zbudowana z

dwóch ciągłych lanych klamer,

dwóch ciągłych lanych klamer,

obejmujących zęby od strony

obejmujących zęby od strony

przedsionkowej

przedsionkowej

i językowej. Ze względu na

i językowej. Ze względu na

niezadowalający efekt estetyczny

niezadowalający efekt estetyczny

dziś ma znaczenie historyczne

dziś ma znaczenie historyczne

Szyny nakładkowe- modyfikacje

Szyny nakładkowe- modyfikacje

szyny Elbrechta, zmiany dotyczą

szyny Elbrechta, zmiany dotyczą

odcinka przedniego, gdzie zamiast

odcinka przedniego, gdzie zamiast

klamry ciągłej zastosowano

klamry ciągłej zastosowano

nakładki, pokrywające

nakładki, pokrywające

powierzchnie językowe zębów

powierzchnie językowe zębów

Przykłady szyn trwałych

Przykłady szyn trwałych

ruchomych -szynoprotezy

ruchomych -szynoprotezy

-

-

Szynoprotezy

Szynoprotezy

stanowią modyfikację

stanowią modyfikację

protez szkieletowych,

protez szkieletowych,

z tym że konstrukcją

z tym że konstrukcją

są objęte wszystkie

są objęte wszystkie

przetrwałe zęby.

przetrwałe zęby.

-

-

stosuje się je w celu

stosuje się je w celu

uzupełnienia

uzupełnienia

wszystkich

wszystkich

pozostałych

pozostałych

brakujących zębów i

brakujących zębów i

szynowania

szynowania

Budowa szynoprotez

Budowa szynoprotez

W skład konstrukcji wchodzą elementy

W skład konstrukcji wchodzą elementy

podpierające, umocowujące i łączące oraz zęby

podpierające, umocowujące i łączące oraz zęby

uzupełniające istniejące braki

uzupełniające istniejące braki

Jako elementy podpierające stosuje się nakładki (ciernie) oraz

Jako elementy podpierające stosuje się nakładki (ciernie) oraz

wypustki w postaci pazurków. Części te nie tylko przenoszą

wypustki w postaci pazurków. Części te nie tylko przenoszą

pionowe siły żucia, ale również przeciwdziałają osiadaniu

pionowe siły żucia, ale również przeciwdziałają osiadaniu

szynoprotezy

szynoprotezy

Do elementów umocowujących należą: klamry pojedyncze oraz

Do elementów umocowujących należą: klamry pojedyncze oraz

zespołowe

zespołowe

Elementem łączącym są łuki podjęzykowe lub podniebienne

Elementem łączącym są łuki podjęzykowe lub podniebienne

W szynoprotezach trzon zawiera siodła pokrywające bezzębny

W szynoprotezach trzon zawiera siodła pokrywające bezzębny

wyrostek z siatką zaczepową służącą do umocowania zębów

wyrostek z siatką zaczepową służącą do umocowania zębów

Zasady projektowania

Zasady projektowania

szynoprotez w przypadku

szynoprotez w przypadku

chorób przyzębia

chorób przyzębia

1.

1.

Zaplanowanie odpowiedniej konstrukcji

Zaplanowanie odpowiedniej konstrukcji

2.

2.

Właściwy zasięg protezy

Właściwy zasięg protezy

3.

3.

Równomierne rozłożenie obciążeń na

Równomierne rozłożenie obciążeń na

podłoże przekazywanych przez trzon,

podłoże przekazywanych przez trzon,

elementy zakotwiczające i podpierające

elementy zakotwiczające i podpierające

4.

4.

Odpowiednia anatomia powierzchni

Odpowiednia anatomia powierzchni

okluzyjnej

okluzyjnej

Zasady rozmieszczenia elementów

Zasady rozmieszczenia elementów

podpierających w stosunku do trzonu

podpierających w stosunku do trzonu

synoprotezy

synoprotezy

Stosowanie możliwie dużej liczby podparć z ich

Stosowanie możliwie dużej liczby podparć z ich

równomiernym rozłożeniem w łuku zębowym

równomiernym rozłożeniem w łuku zębowym

Lokalizacji podparć na powierzchniach poziomych

Lokalizacji podparć na powierzchniach poziomych

zębów

zębów

w celu pionowego przenoszenia obciążeń

w celu pionowego przenoszenia obciążeń

Sztywnego połączenia podparć z trzonem protezy

Sztywnego połączenia podparć z trzonem protezy

Konstrukcyjnego zapewnienia współdziałania

Konstrukcyjnego zapewnienia współdziałania

elementów zakotwiczających i podpierających

elementów zakotwiczających i podpierających

Zastosowanie rozległej płyty w przypadkach

Zastosowanie rozległej płyty w przypadkach

zaawansowania procesu chorobowego przyzębia i

zaawansowania procesu chorobowego przyzębia i

niekorzystnej topografii zębów oporowych

niekorzystnej topografii zębów oporowych

Zalety stosowania szynoprotez

Zalety stosowania szynoprotez

Odbudowa brakujących zębów i przywrócenie

Odbudowa brakujących zębów i przywrócenie

ciągłości łuku zębowego

ciągłości łuku zębowego

Unieruchomienie (szynowanie) wszystkich

Unieruchomienie (szynowanie) wszystkich

pozostałych zębów

pozostałych zębów

i odtworzenie miejsc stycznych, co przywraca stan

i odtworzenie miejsc stycznych, co przywraca stan

napięcia dynamicznego i tworzy z łuku zębowego

napięcia dynamicznego i tworzy z łuku zębowego

jednostkę czynnościową

jednostkę czynnościową

Rozłożenie sił żucia na wszystkie zęby i uzyskanie

Rozłożenie sił żucia na wszystkie zęby i uzyskanie

obustronnego, równomiernego obciążenia, zarówno

obustronnego, równomiernego obciążenia, zarówno

w okluzji centralnej, jak i przy ruchach bocznych

w okluzji centralnej, jak i przy ruchach bocznych

Likwidacja zgryzu urazowego

Likwidacja zgryzu urazowego

Wady szynoprotez

Wady szynoprotez

Niekorzystny efekt estetyczny

Niekorzystny efekt estetyczny

zaburzony metalową konstrukcją w

zaburzony metalową konstrukcją w

odcinku przednim

odcinku przednim

Wskazania do

Wskazania do

szynoprotez

szynoprotez

Periodontopatie z rozchwianiem

Periodontopatie z rozchwianiem

zębów

zębów

i towarzyszącymi brakami zębowymi

i towarzyszącymi brakami zębowymi

Przeciwskazania do

Przeciwskazania do

szynoprotez

szynoprotez

Względy estetyczne

Względy estetyczne

Brak motywacji do utrzymania higieny

Brak motywacji do utrzymania higieny

Wyniki bezpośrednie

Wyniki bezpośrednie

szynowania

szynowania

Zmniejszenie ruchomości zębów

Zmniejszenie ruchomości zębów

Poprawa równowagi i czynności zgryzowej

Poprawa równowagi i czynności zgryzowej

Złagodzenie stanów zapalnych przyzębia

Złagodzenie stanów zapalnych przyzębia

Piśmiennictwo

Piśmiennictwo

Jańczuk Z.: Zapobieganie i leczenie chorób przyzębia.

Jańczuk Z.: Zapobieganie i leczenie chorób przyzębia.

PZWL. Warszawa 1992

PZWL. Warszawa 1992

Kettler.: Paradontologia. Wydanie I polskie pod

Kettler.: Paradontologia. Wydanie I polskie pod

redakcją S. Potoczka. Urban&Partner Wrocław 1995

redakcją S. Potoczka. Urban&Partner Wrocław 1995

Kerschbaum T.: Protetyka adhezyjna. Wydanie I

Kerschbaum T.: Protetyka adhezyjna. Wydanie I

polskie pod redakcją B. Płonki. Urban&Partner

polskie pod redakcją B. Płonki. Urban&Partner

Wrocław 1999

Wrocław 1999

Majewski S.: Rekonstrukcje. Kraków. 2005

Majewski S.: Rekonstrukcje. Kraków. 2005

Majewski S.: Podstawy protetyki. Kraków 2000

Majewski S.: Podstawy protetyki. Kraków 2000