Taksonomia celów kształcenia

Taksonomia celów kształcenia

Cele – postulowane stany wiadomości, umiejętności i

Cele – postulowane stany wiadomości, umiejętności i

postaw jakie w procesie kształcenia powinni osiągnąć

postaw jakie w procesie kształcenia powinni osiągnąć

uczniowie.

uczniowie.

Operacjonalizacja celów kształcenia – to formułowanie

Operacjonalizacja celów kształcenia – to formułowanie

celów w postaci w postaci czynności, operacji, zadań.

celów w postaci w postaci czynności, operacji, zadań.

Podział celów kształcenia:

Podział celów kształcenia:

- ogólne, szczegółowe

- ogólne, szczegółowe

- ogólne, pośrednie, szczegółowe

- ogólne, pośrednie, szczegółowe

- naczelne (cele szkoły), kierunkowe(cele poszczególnych

- naczelne (cele szkoły), kierunkowe(cele poszczególnych

przedmiotów), etapowe(w określonym semestrze czy

przedmiotów), etapowe(w określonym semestrze czy

roku) i cele szczegółowe(cele zajęć lekcyjnych,

roku) i cele szczegółowe(cele zajęć lekcyjnych,

pozalekcyjnych i pozaszkolnych)

pozalekcyjnych i pozaszkolnych)

Według J.J. Guilberrta poprawnie sformułowany cel

Według J.J. Guilberrta poprawnie sformułowany cel

zawiera cztery elementy:

zawiera cztery elementy:

Działanie

Działanie

– wyrażone poprzez czasownik opisujący

– wyrażone poprzez czasownik opisujący

zadanie, czynności które ma wykonać

zadanie, czynności które ma wykonać

student(narysuje, omówi, wykona, zdefiniuje)

student(narysuje, omówi, wykona, zdefiniuje)

Treść

Treść

– przedmiot lub materiał w stosunku do

– przedmiot lub materiał w stosunku do

których działanie ma być wykonane.

których działanie ma być wykonane.

Warunek

Warunek

– określenie okoliczności lub ograniczenia

– określenie okoliczności lub ograniczenia

w jakich ma nastąpić działanie.

w jakich ma nastąpić działanie.

Kryterium

Kryterium

– ustalenie akceptowanego poziomu

– ustalenie akceptowanego poziomu

wykonania zadania oczekiwanego od uczących się

wykonania zadania oczekiwanego od uczących się

Cechy celu szczegółowego:

Cechy celu szczegółowego:

Odpowiedni

Odpowiedni

– brak zbędnych treści, dostosowany do

– brak zbędnych treści, dostosowany do

potrzeb, sytuacji

potrzeb, sytuacji

Jednoznaczny

Jednoznaczny

– konkretnie określający to co uczący ma

– konkretnie określający to co uczący ma

osiągnąć w zakresie wiadomości, umiejętności i postaw

osiągnąć w zakresie wiadomości, umiejętności i postaw

Logiczny

Logiczny

– nie zwiera wewnętrznych sprzeczności

– nie zwiera wewnętrznych sprzeczności

Wykonalny

Wykonalny

– w warunkach w jakich przebiega

– w warunkach w jakich przebiega

kształcenie, przy użyciu odpowiednich środków i

kształcenie, przy użyciu odpowiednich środków i

uwzględniając możliwości rozwojowe uczniów

uwzględniając możliwości rozwojowe uczniów

Mierzalny

Mierzalny

– możliwy do dokonania pomiaru celem

– możliwy do dokonania pomiaru celem

oceny jego realizacji przez uczniów

oceny jego realizacji przez uczniów

Obserwowalny

Obserwowalny

– w trakcie realizacji celu nauczyciel

– w trakcie realizacji celu nauczyciel

może kontrolować poprzez obserwacje jego osiąganie

może kontrolować poprzez obserwacje jego osiąganie

przez uczniów

przez uczniów

Charakterystyka celów kształcenia:

Charakterystyka celów kształcenia:

1.Są nowe dla uczących się, wcześniej nigdy i nigdzie nie

1.Są nowe dla uczących się, wcześniej nigdy i nigdzie nie

osiągnięte

osiągnięte

2.Formułowane są w punktu widzenia ucznia, czasownik

2.Formułowane są w punktu widzenia ucznia, czasownik

w 1 osobie lub z bezokoliczniku

w 1 osobie lub z bezokoliczniku

3.Zawierają kryteria które muszą spełniać pożądane

3.Zawierają kryteria które muszą spełniać pożądane

zachowania

zachowania

4.Nie mogą być zbyt ogólnikowe ani zbyt szczegółowe

4.Nie mogą być zbyt ogólnikowe ani zbyt szczegółowe

5.Nie mogą zawierać się w sobie

5.Nie mogą zawierać się w sobie

6.W jednym celu może być jeden czasownik operacyjny

6.W jednym celu może być jeden czasownik operacyjny

7.Cele powinny być ułożone według hierarchii ważności

7.Cele powinny być ułożone według hierarchii ważności

lub kolejności realizacji

lub kolejności realizacji

8.Poziom taksonomiczny zmienia się w zależności od

8.Poziom taksonomiczny zmienia się w zależności od

stopnia zaawansowania kształcenia

stopnia zaawansowania kształcenia

METODY DYDAKTYCZNE

METODY DYDAKTYCZNE

Metoda dydaktyczna

Metoda dydaktyczna

– sposób

– sposób

powtarzalnej, obserwowalnej i

powtarzalnej, obserwowalnej i

weryfikowalnej pracy nauczyciela z uczącymi

weryfikowalnej pracy nauczyciela z uczącymi

się.

się.

Podające:

Podające:

- jednostronna komunikacja

- jednostronna komunikacja

- służy przekazywaniu jak największej liczby informacji w

- służy przekazywaniu jak największej liczby informacji w

krótkim czasie

krótkim czasie

- wymaga asymilacji(wchłaniania) wiedzy

- wymaga asymilacji(wchłaniania) wiedzy

Problemowe:

Problemowe:

- rozwiązywanie problemów

- rozwiązywanie problemów

- porównywanie informacji, wnioskowanie, uogólnianie,

- porównywanie informacji, wnioskowanie, uogólnianie,

analizowanie, abstrahowanie

analizowanie, abstrahowanie

- uczący się muszą posiadać pewien zasób wiadomości,

- uczący się muszą posiadać pewien zasób wiadomości,

przewaga aktywności leży po ich stronie

przewaga aktywności leży po ich stronie

Eksponujące

Eksponujące

– wystawa, pokaz:

– wystawa, pokaz:

- służą wyeksponowaniu określonych wartości

- służą wyeksponowaniu określonych wartości

estetycznych albo etycznych

estetycznych albo etycznych

Praktyczne

Praktyczne

– służą opanowaniu określonych

– służą opanowaniu określonych

umiejętności psychomotorycznych

umiejętności psychomotorycznych

PODZIAŁ METOD DYDAKTYCZNYCH:

PODZIAŁ METOD DYDAKTYCZNYCH:

METODY PODAJĄCE

METODY PODAJĄCE

:

:

- wykład informacyjny

- wykład informacyjny

- pogadanka (dialog edukacyjny)

- pogadanka (dialog edukacyjny)

- opis techniczny

- opis techniczny

- opowiadanie

- opowiadanie

- odczyt

- odczyt

- referat

- referat

- anegdota

- anegdota

- praca z tekstem

- praca z tekstem

- objaśnienie

- objaśnienie

- instruktarz

- instruktarz

Wykład

Wykład

– etapy:

– etapy:

1.Wprowadzenie do tematu

1.Wprowadzenie do tematu

2.Rozwinięcie – prezentowanie całości

2.Rozwinięcie – prezentowanie całości

przygotowanego materiału

przygotowanego materiału

3.Podsumowanie – zwrócenie uwagi na

3.Podsumowanie – zwrócenie uwagi na

najważniejsze informacje; podanie literatury

najważniejsze informacje; podanie literatury

obowiązkowej i nadobowiązkowej

obowiązkowej i nadobowiązkowej

4.pytana i/lub dyskusja

4.pytana i/lub dyskusja

Pogadanka

Pogadanka

– wymiana zdań poprzez

– wymiana zdań poprzez

zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi,

zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi,

jest ona obustronna

jest ona obustronna

Opis techniczny

Opis techniczny

– opis przedmiotu,

– opis przedmiotu,

posługiwanie się nim

posługiwanie się nim

Opowiadanie

Opowiadanie

– występują tu konkretne

– występują tu konkretne

osoby, miejsca, zdarzenia i relacje między

osoby, miejsca, zdarzenia i relacje między

tymi osobami

tymi osobami

Referat

Referat

– może być aktywny nauczyciel lub

– może być aktywny nauczyciel lub

uczeń.

uczeń.

Referat ma określony scenariusz:

Referat ma określony scenariusz:

1.przedstawiamy temat

1.przedstawiamy temat

2.podajemy literaturę

2.podajemy literaturę

3.plan wg którego będziemy referować

3.plan wg którego będziemy referować

4.prezentacja materiału

4.prezentacja materiału

5.podsumowanie tego co najistotniejsze

5.podsumowanie tego co najistotniejsze

6.wyciąganie wniosków

6.wyciąganie wniosków

7.dyskusja

7.dyskusja

Odczyt

Odczyt

– układ taki sam jak w przypadku

– układ taki sam jak w przypadku

referatu, tyle że odczytujemy a nie omawiamy

referatu, tyle że odczytujemy a nie omawiamy

informacje

informacje

Anegdota

Anegdota

– krótkie opowiadanie dotyczące

– krótkie opowiadanie dotyczące

tematu zajęć o humorystycznym zakończeniu

tematu zajęć o humorystycznym zakończeniu

Praca z tekstem

Praca z tekstem

– analiza dokumentacji lub

– analiza dokumentacji lub

czytanie fragmentów tekstów, analizowanie

czytanie fragmentów tekstów, analizowanie

Instruktarz

Instruktarz

– wymienienie według kolejności

– wymienienie według kolejności

czynności wykonywanych w określonej sytuacji

czynności wykonywanych w określonej sytuacji

METODY PROBLEMOWE:

METODY PROBLEMOWE:

- wykład problemowy

- wykład problemowy

- wykład konwersatoryjny

- wykład konwersatoryjny

- dyskusja dydaktyczna

- dyskusja dydaktyczna

a) okrągłego stołu

a) okrągłego stołu

b) panelowa

b) panelowa

c) wielokrotna

c) wielokrotna

d) „burza mózgów”

d) „burza mózgów”

e) mata plan

e) mata plan

Dyskusja okrągłego stołu

Dyskusja okrągłego stołu

– czyli dyskusja

– czyli dyskusja

informacyjna kierowana przez moderatora i oparta

informacyjna kierowana przez moderatora i oparta

na zasadzie swobodnych wypowiedzi wszystkich

na zasadzie swobodnych wypowiedzi wszystkich

uczestników

uczestników

Przebieg zajęć:

Przebieg zajęć:

- przedstawienie celu zajęć, tematu, omówienie

- przedstawienie celu zajęć, tematu, omówienie

problemu, zaproszenie do wypowiedzi przez

problemu, zaproszenie do wypowiedzi przez

moderatora – 5 min

moderatora – 5 min

- wypowiedzi uczestników, ograniczone do 3-5 min

- wypowiedzi uczestników, ograniczone do 3-5 min

każda – 25 min

każda – 25 min

- pytania i odpowiedzi(zadawane i udzielane przez

- pytania i odpowiedzi(zadawane i udzielane przez

dyskutantów) – 5 min

dyskutantów) – 5 min

- podsumowanie dyskusji przez moderatora z

- podsumowanie dyskusji przez moderatora z

nawiązaniem do celu zajeć i przedstawionego na

nawiązaniem do celu zajeć i przedstawionego na

wstępie problemu. Uzgodnienie wniosków

wstępie problemu. Uzgodnienie wniosków

końcowych – 10 min

końcowych – 10 min

Całość – 45 min

Całość – 45 min

Dyskusja panelowa

Dyskusja panelowa

– czyli dyskusja obserwowana,

– czyli dyskusja obserwowana,

kierowana przez moderatora, której podstawą są

kierowana przez moderatora, której podstawą są

krótkie wypowiedzi kilku zaproszonych specjalistów

krótkie wypowiedzi kilku zaproszonych specjalistów

Przebieg zajęć:

Przebieg zajęć:

- omówienie tematu(problemu) i przestawianie

- omówienie tematu(problemu) i przestawianie

uczestników panelu przez moderatora – 5 min

uczestników panelu przez moderatora – 5 min

- wypowiedzi uczestników – 7 x 7 min

- wypowiedzi uczestników – 7 x 7 min

- zgłaszanie pytań z audytorium – 5 min

- zgłaszanie pytań z audytorium – 5 min

- przerwa

- przerwa

- ustosunkowanie się panelistów do wypowiedzi

- ustosunkowanie się panelistów do wypowiedzi

innych uczestników panelu i do wypowiedzi z

innych uczestników panelu i do wypowiedzi z

audytorium – 7 x 3 min

audytorium – 7 x 3 min

- podsumowanie dyskusji panelowej przez

- podsumowanie dyskusji panelowej przez

moderatora – 10 min

moderatora – 10 min

Całość: 90 min

Całość: 90 min

„

„

Burza mózgów

Burza mózgów

” tzw sesja szczęśliwych pomysłów

” tzw sesja szczęśliwych pomysłów

Udział bierze 10-12 zaproszonych osób

Udział bierze 10-12 zaproszonych osób

reprezentujących różne dziedziny wiedzy

reprezentujących różne dziedziny wiedzy

1 ETAP ok.45 min

1 ETAP ok.45 min

- wprowadzenie, sformułowanie problemu

- wprowadzenie, sformułowanie problemu

- zgłaszanie pomysłów i ich notowanie bez oceny

- zgłaszanie pomysłów i ich notowanie bez oceny

wartości

wartości

PRZERWA

PRZERWA

2 ETAP ok. 45 min

2 ETAP ok. 45 min

- dyskusja i wartościowanie w gronie ekspertów

- dyskusja i wartościowanie w gronie ekspertów

- wybór najlepszych rozwiązań

- wybór najlepszych rozwiązań

- podsumowanie, wnioski, ocena stopnia

- podsumowanie, wnioski, ocena stopnia

zrealizowania celu

zrealizowania celu

Całość: 90 min

Całość: 90 min

Metoda meta plan

Metoda meta plan

.

.

Meta plan wymaga odpowiedzi na pytania:

Meta plan wymaga odpowiedzi na pytania:

- jak jest?

- jak jest?

- jak być powinno?

- jak być powinno?

- dlaczego jest tak jak jest a nie tak jak być

- dlaczego jest tak jak jest a nie tak jak być

powinno?

powinno?

- co zrobić aby było tak jak ma być ?

- co zrobić aby było tak jak ma być ?

Grupa liczy 8 – 12 osób, uczestnicy nie komunikują

Grupa liczy 8 – 12 osób, uczestnicy nie komunikują

się ale mają kartki do każdego pytania, np. 1

się ale mają kartki do każdego pytania, np. 1

pytanie – koło, 2 pytanie – kwadrat itd.

pytanie – koło, 2 pytanie – kwadrat itd.

- każdy obserwuje tablicę do której przyklejają kartki

- każdy obserwuje tablicę do której przyklejają kartki

uczestnicy

uczestnicy

- dobra metoda dla osób które są słabymi

- dobra metoda dla osób które są słabymi

oratorami, nie lubią przemawiać, są nieśmiałe a

oratorami, nie lubią przemawiać, są nieśmiałe a

mają dobre pomysły

mają dobre pomysły

Uczenie aktywizujące:

Uczenie aktywizujące:

- seminarium

- seminarium

- konwersatorium

- konwersatorium

- metoda przypadków

- metoda przypadków

- metoda sytuacyjna

- metoda sytuacyjna

- metoda pojedynczego zdarzenia

- metoda pojedynczego zdarzenia

- metoda biograficzna

- metoda biograficzna

- metoda symulacyjna (gier decyzyjnych)

- metoda symulacyjna (gier decyzyjnych)

- warsztaty dydaktyczne

- warsztaty dydaktyczne

Seminarium

Seminarium

– polega na utrwaleniu, poszerzeniu,

– polega na utrwaleniu, poszerzeniu,

pogłębieniu wiadomości

pogłębieniu wiadomości

Konwersatorium

Konwersatorium

– opiera się na dialogu na

– opiera się na dialogu na

poziomie naukowym, analiza podstaw problemu,

poziomie naukowym, analiza podstaw problemu,

teoretyzowaniu

teoretyzowaniu

Metoda przypadków

Metoda przypadków

– wykorzystuje opisy

– wykorzystuje opisy

przeszłych autentycznych zdarzeń do rozwijania

przeszłych autentycznych zdarzeń do rozwijania

zdolności wytwarzania pomysłów rozwiązania

zdolności wytwarzania pomysłów rozwiązania

przedstawionych sytuacji problemowych. Przypadki

przedstawionych sytuacji problemowych. Przypadki

(kazusy) opisane są w czasie przeszłym, były dla

(kazusy) opisane są w czasie przeszłym, były dla

kogoś problemem i zostały już rozstrzygnięte o

kogoś problemem i zostały już rozstrzygnięte o

czym uczestnicy tej metody dowiadują się po

czym uczestnicy tej metody dowiadują się po

zaprezentowaniu ich propozycji rozwiązań.

zaprezentowaniu ich propozycji rozwiązań.

Metoda sytuacyjna

Metoda sytuacyjna

– jej głównym celem jest

– jej głównym celem jest

doskonalenie zdolności analitycznego

doskonalenie zdolności analitycznego

rozumowania, jest bardzo skomplikowana,

rozumowania, jest bardzo skomplikowana,

wymaga wysokiego poziomu intelektualnego i

wymaga wysokiego poziomu intelektualnego i

doświadczenia zawodowego. Opisy sytuacji są

doświadczenia zawodowego. Opisy sytuacji są

bardzo obszerne, rzeczywiste lub fikcyjne lecz

bardzo obszerne, rzeczywiste lub fikcyjne lecz

prawdopodobne, odnoszą się do sytuacji

prawdopodobne, odnoszą się do sytuacji

teraźniejszej a propozycje rozwiązań są w czasie

teraźniejszej a propozycje rozwiązań są w czasie

przyszłym

przyszłym

Metoda pojedynczego zdarzenia

Metoda pojedynczego zdarzenia

– jest

– jest

nastawiona na rozwijanie podstawowych

nastawiona na rozwijanie podstawowych

zdolności umysłowych (syntezy, analizy,

zdolności umysłowych (syntezy, analizy,

porównania, uogólnienia, abstrahowania,

porównania, uogólnienia, abstrahowania,

oceniania, myślenia przyczynowo – skutkowego)

oceniania, myślenia przyczynowo – skutkowego)

które są niezbędne w procesie twórczego

które są niezbędne w procesie twórczego

myślenia inspirowanego opisem sytuacji

myślenia inspirowanego opisem sytuacji

problemowej o niepełnych danych, Opisy są

problemowej o niepełnych danych, Opisy są

krótkie, ujęte syntetycznie i pozbawione

krótkie, ujęte syntetycznie i pozbawione

informacji o okolicznościach, które ujawnia

informacji o okolicznościach, które ujawnia

prowadzący w późniejszym czasie.

prowadzący w późniejszym czasie.

Fazy zajęć:

Fazy zajęć:

1.Przygotowanie do zajęć – zapoznanie z

1.Przygotowanie do zajęć – zapoznanie z

zasadami, celami, organizacją przebiegu,

zasadami, celami, organizacją przebiegu,

zadaniami uczących się

zadaniami uczących się

2.Zapoznanie z opisem zdarzenia

2.Zapoznanie z opisem zdarzenia

3.Ustalenie pytania głównego i pytań pochodnych

3.Ustalenie pytania głównego i pytań pochodnych

4.Wskazywanie źródeł i sposobów poszukiwania

4.Wskazywanie źródeł i sposobów poszukiwania

informacji potrzebnych do rozwiązania pytań

informacji potrzebnych do rozwiązania pytań

pochodnych.

pochodnych.

5.formułowanie i zgłaszanie odpowiedzi na te

5.formułowanie i zgłaszanie odpowiedzi na te

pytania

pytania

wartościowanie i wybór najlepszych odpowiedzi

wartościowanie i wybór najlepszych odpowiedzi

6.Poszerzanie opisu wyjściowego o odpowiedzi na

6.Poszerzanie opisu wyjściowego o odpowiedzi na

pytania pochodne

pytania pochodne

7.Wytwarzanie i zgłaszanie pomysłów rozwiązań

7.Wytwarzanie i zgłaszanie pomysłów rozwiązań

Metoda biograficzna

Metoda biograficzna

– dorobek zawodowy na

– dorobek zawodowy na

podstawie życiorysu. Nie ważne jest na przykład

podstawie życiorysu. Nie ważne jest na przykład

miejsce urodzenia, najważniejszy jest dorobek

miejsce urodzenia, najważniejszy jest dorobek

zawodowy danej osoby dotyczący naszego

zawodowy danej osoby dotyczący naszego

problemu

problemu

Metoda symulacyjna

Metoda symulacyjna

(gier decyzyjnych) – do

(gier decyzyjnych) – do

kształcenia organizatorów, kadry kierowniczej,

kształcenia organizatorów, kadry kierowniczej,

menadżerów. Opis sytuacji wymagający podjęcia

menadżerów. Opis sytuacji wymagający podjęcia

szybkich, trafnych decyzji organizacyjnych.

szybkich, trafnych decyzji organizacyjnych.

Warsztaty dydaktyczne

Warsztaty dydaktyczne

– dla osób z dużą

– dla osób z dużą

wiedzą i doświadczeniem zawodowym,

wiedzą i doświadczeniem zawodowym,

przewidziane na kilka, kilkadziesiąt godzin.

przewidziane na kilka, kilkadziesiąt godzin.

Podstawą są określone zasoby informacji

Podstawą są określone zasoby informacji

dostarczone w grupie np. akty prawne,

dostarczone w grupie np. akty prawne,

procedury postępowania w określonych

procedury postępowania w określonych

sytuacjach, propozycje nowych zmian

sytuacjach, propozycje nowych zmian

organizacyjnych, informacje dotyczące opinii o

organizacyjnych, informacje dotyczące opinii o

działaniu nowego systemu. Mogą uczestniczyć

działaniu nowego systemu. Mogą uczestniczyć

osoby z różnych zawodów.

osoby z różnych zawodów.

Metoda inscenizacji

Metoda inscenizacji

– głównym celem metody jest

– głównym celem metody jest

wywołanie procesu uczenia się określonych treści

wywołanie procesu uczenia się określonych treści

przez przeżywanie (klasyczny teatr aktorski,

przez przeżywanie (klasyczny teatr aktorski,

czytanie tekstu z podziałem na role, teatrzyk

czytanie tekstu z podziałem na role, teatrzyk

kukiełkowy, teatr cieni, pantomima)

kukiełkowy, teatr cieni, pantomima)

Podział inscenizacji z pedagogicznego punktu

Podział inscenizacji z pedagogicznego punktu

widzenia:

widzenia:

- inscenizacje utworów literackich

- inscenizacje utworów literackich

- inscenizowany pokaz wykonywania czynności

- inscenizowany pokaz wykonywania czynności

- inscenizacja terapeutyczna (socjo, psycho drama)

- inscenizacja terapeutyczna (socjo, psycho drama)

- inscenizacja problemowa – służy wyjaśnieniu

- inscenizacja problemowa – służy wyjaśnieniu

problemu lub rozwiązaniu problemu

problemu lub rozwiązaniu problemu

METODY EKSPONUJĄCE

METODY EKSPONUJĄCE

- plakat

- plakat

- pokaz – wzorcowe wykonanie danej czynności

- pokaz – wzorcowe wykonanie danej czynności

- film dydaktyczny

- film dydaktyczny

- wystawa

- wystawa

- portfolio – uczeń zakłada teczkę ze swoim

- portfolio – uczeń zakłada teczkę ze swoim

dorobkiem (prace, wypracowania, wycinki prasowe,

dorobkiem (prace, wypracowania, wycinki prasowe,

ksero artykułów) – jest bardziej metodą

ksero artykułów) – jest bardziej metodą

samokształcenia

samokształcenia

METODY PRAKTYCZNE

METODY PRAKTYCZNE

- ćwiczenia na pracowni – w środowisku sztucznym,

- ćwiczenia na pracowni – w środowisku sztucznym,

wielokrotne wykonywanie czynności w celu

wielokrotne wykonywanie czynności w celu

doskonalenia

doskonalenia

- praktyka – w środowisku naturalnym np. szpital

- praktyka – w środowisku naturalnym np. szpital

- laboratorium – np chemiczne, fizyczne, językowe

- laboratorium – np chemiczne, fizyczne, językowe

Środki dydaktyczne

Środki dydaktyczne

Środkiem dydaktycznym - określamy

Środkiem dydaktycznym - określamy

przedmioty realne, ich uproszczenia lub

przedmioty realne, ich uproszczenia lub

wyobrażenia, które zastosowane w

wyobrażenia, które zastosowane w

procesie dydaktycznym ułatwiają

procesie dydaktycznym ułatwiają

osiągnięcie celów

osiągnięcie celów

Podział środków dydaktycznych wg

Podział środków dydaktycznych wg

Kupisewicza.

Kupisewicza.

1.Wizualne(wzrokowe)-

1.Wizualne(wzrokowe)-

oddziałujące na zmysł

oddziałujące na zmysł

wzroku:

wzroku:

- przedmioty realne np. leki, materiał opatrunkowy,

- przedmioty realne np. leki, materiał opatrunkowy,

sprzęt medyczny, globusy, mikroskop, grafoskop,

sprzęt medyczny, globusy, mikroskop, grafoskop,

tablice(szkolna, korkowa, ferromagnetyczna),

tablice(szkolna, korkowa, ferromagnetyczna),

- materiały drukowane np. książki, czasopisma,

- materiały drukowane np. książki, czasopisma,

kserokopie, broszury, ulotki, plakaty,

kserokopie, broszury, ulotki, plakaty,

- materiały przeźroczyste np. foliogramy,

- materiały przeźroczyste np. foliogramy,

mikrofilmy, slajdy, klisze rtg,

mikrofilmy, slajdy, klisze rtg,

- uproszczenia przedmiotów realnych np. modele

- uproszczenia przedmiotów realnych np. modele

budowy lub struktury przestrzennej, schematy,

budowy lub struktury przestrzennej, schematy,

przekroje, atrapy,

przekroje, atrapy,

2. Audytywne(słuchowe, audio)-

2. Audytywne(słuchowe, audio)-

oddziałują na

oddziałują na

zmysł słuchu:

zmysł słuchu:

- audycje radiowe, radio, płyty, adapter, gramofon,

- audycje radiowe, radio, płyty, adapter, gramofon,

płyty CD z nagraniem dźwięku, odtwarzacze CD,

płyty CD z nagraniem dźwięku, odtwarzacze CD,

taśmy magnetofonowe, magnetofon, instrumenty

taśmy magnetofonowe, magnetofon, instrumenty

muzyczne, słuchawki lekarskie,

muzyczne, słuchawki lekarskie,

3. Audiowizualne(wzrokowo słuchowe)-

3. Audiowizualne(wzrokowo słuchowe)-

oddziałujące jednocześnie na zmysł wzroku i słuchu:

oddziałujące jednocześnie na zmysł wzroku i słuchu:

- programy telewizyjne, telewizor, komputer,

- programy telewizyjne, telewizor, komputer,

projektor multimedialny, płyty CD z dźwiękiem i

projektor multimedialny, płyty CD z dźwiękiem i

obrazem, dyskietki, projektor filmowy,

obrazem, dyskietki, projektor filmowy,

4. Środki częściowo automatyzujące

4. Środki częściowo automatyzujące

proces kształcenia

proces kształcenia

- oddziałują na wiele

- oddziałują na wiele

zmysłów i zastępują całościowo lub częściowo

zmysłów i zastępują całościowo lub częściowo

podmiot poddawany działaniu albo nauczyciela:

podmiot poddawany działaniu albo nauczyciela:

- fantomy np. do reanimacji, położniczy

- fantomy np. do reanimacji, położniczy

- modele np. ręki, pośladka, piersi, głowy,

- modele np. ręki, pośladka, piersi, głowy,

- maszyny dydaktyczne np. trenery,

- maszyny dydaktyczne np. trenery,

egzaminatory, stymulatory,

egzaminatory, stymulatory,

Korzyści ze środków:

Korzyści ze środków:

- pozwalają opanować(zapamiętać) i utrwalać

- pozwalają opanować(zapamiętać) i utrwalać

wiadomości, umiejętności,

wiadomości, umiejętności,

- urozmaicają zajęcia dydaktyczne,

- urozmaicają zajęcia dydaktyczne,

- służą konkretyzacji wyobraźni,

- służą konkretyzacji wyobraźni,

- pobudzają wyobraźnię,

- pobudzają wyobraźnię,

- pozwalają utrzymać uwagę na dłuższy czas na

- pozwalają utrzymać uwagę na dłuższy czas na

pewnym poziomie,

pewnym poziomie,

- przeciw działają nudzeniu się i spadku

- przeciw działają nudzeniu się i spadku

motywacji do uczenia się,

motywacji do uczenia się,

Ilość i wielkość środków zależy od

Ilość i wielkość środków zależy od

- tematu,

- tematu,

- celu ogólnego i celów szczegółowych,

- celu ogólnego i celów szczegółowych,

- wyposażenia sali(sprzęt), warunków sali,

- wyposażenia sali(sprzęt), warunków sali,

- umiejętności nauczyciela,

- umiejętności nauczyciela,

- liczby uczniów/uczestników,

- liczby uczniów/uczestników,

- odbiorców,

- odbiorców,

- tempa pisania,

- tempa pisania,

- umiejętności robienia notatek,

- umiejętności robienia notatek,

- kosztów,

- kosztów,

- wrażliwości osób uczestniczących w zajęciach,

- wrażliwości osób uczestniczących w zajęciach,

Obszar opanowania wiedzy(rodzaj odbioru a

Obszar opanowania wiedzy(rodzaj odbioru a

zapamiętanie terści)

zapamiętanie terści)

Słuch-20%

Słuch-20%

Wzrok- 30%

Wzrok- 30%

Słuch+wzrok- 50%

Słuch+wzrok- 50%

Słuch+wzrok+działanie-90%

Słuch+wzrok+działanie-90%

Uczymy się:

Uczymy się:

- 10% z tego co czytamy,

- 10% z tego co czytamy,

- 20% z tego co słyszymy,

- 20% z tego co słyszymy,

- 30% z tego co widzimy,

- 30% z tego co widzimy,

- 50 % z tego co widzimy i słyszymy,

- 50 % z tego co widzimy i słyszymy,

- 70% z tego co mówimy,

- 70% z tego co mówimy,

- 90% z tego co mówimy i robimy,

- 90% z tego co mówimy i robimy,

Kategorie informacji, którym dobrze służy

Kategorie informacji, którym dobrze służy

wzmocnienie wizualne i wywołanie

wzmocnienie wizualne i wywołanie

bezpośredniego wrażenia:

bezpośredniego wrażenia:

- nowe dane znane tylko tobie,

- nowe dane znane tylko tobie,

- dane znane powszechnie, nigdy jednak dotąd

- dane znane powszechnie, nigdy jednak dotąd

nie prezentowane w takim kontekście ani nie

nie prezentowane w takim kontekście ani nie

interpretowane w taki sposób,

interpretowane w taki sposób,

- informację, która wymaga udokumentowania

- informację, która wymaga udokumentowania

lub wzmocnienia, aby stała się wiarygodna,

lub wzmocnienia, aby stała się wiarygodna,

- liczby, faksy, kwoty, zestawienia- informacje,

- liczby, faksy, kwoty, zestawienia- informacje,

których ludzie nie potrafią gromadzić ani

których ludzie nie potrafią gromadzić ani

zapamiętać tylko po usłyszeniu,

zapamiętać tylko po usłyszeniu,

- dane chronologiczne, które muszą być

- dane chronologiczne, które muszą być

powtarzane i zapamiętane, ponieważ będą

powtarzane i zapamiętane, ponieważ będą

potrzebne w dalszej części prezentacji,

potrzebne w dalszej części prezentacji,

- porównania,

- porównania,

Tam gdzie potrzebne jest podejście analityczne

Tam gdzie potrzebne jest podejście analityczne

oparte na faktach i udokumentowane danymi-

oparte na faktach i udokumentowane danymi-

bezpośrednie, logiczne i przejrzyste pomoce

bezpośrednie, logiczne i przejrzyste pomoce

wizualne stają się nieodzowne.

wizualne stają się nieodzowne.

Zasada dydaktyczna

Zasada dydaktyczna

- jest to norma

- jest to norma

postępowania nauczyciela z uczniem w

postępowania nauczyciela z uczniem w

procesie kształcenia ukierunkowana na

procesie kształcenia ukierunkowana na

realizację określonych celów kształcenia.

realizację określonych celów kształcenia.

(K.Kruszewski)

(K.Kruszewski)

Zasady dydaktyczne wg Półturzyckiego

Zasady dydaktyczne wg Półturzyckiego

Zasada poglądowości

Zasada poglądowości

- nauczyciela w trakcie

- nauczyciela w trakcie

pracy z uczniem obowiązuje stosowanie środków

pracy z uczniem obowiązuje stosowanie środków

dydaktycznych oraz takich metod dydaktycznych,

dydaktycznych oraz takich metod dydaktycznych,

które pozwalają na kształtowanie poglądów osób

które pozwalają na kształtowanie poglądów osób

uczących się.

uczących się.

Zasada przystępności(stopniowania

Zasada przystępności(stopniowania

trudności)-

trudności)-

omawianie tematu od informacji

omawianie tematu od informacji

prostych do trudnych, od znanego do nieznanego,

prostych do trudnych, od znanego do nieznanego,

do bliskiego do dalszego, od ogólnych do

do bliskiego do dalszego, od ogólnych do

szczegółowych.

szczegółowych.

Zasada systematyczności-

Zasada systematyczności-

proces

proces

dydaktyczny i kontroli nauczania jest

dydaktyczny i kontroli nauczania jest

wykonywany systematycznie.

wykonywany systematycznie.

Zasada świadomego i aktywnego

Zasada świadomego i aktywnego

uczestnictwa

uczestnictwa

- przez planowanie pracy,

- przez planowanie pracy,

mobilizowanie do uwagi, stawianie pytań,

mobilizowanie do uwagi, stawianie pytań,

odpowiadanie, praca w grupie, referaty,

odpowiadanie, praca w grupie, referaty,

rysowanie.

rysowanie.

Zasada kształtowania umiejętności

Zasada kształtowania umiejętności

uczenia się-

uczenia się-

jest ważna z punktu widzenia

jest ważna z punktu widzenia

przygotowania do samokształcenia. Wedle tej

przygotowania do samokształcenia. Wedle tej

zasady nauczyciel ma doprowadzić do

zasady nauczyciel ma doprowadzić do

umiejętności organizowania pracy umysłowej,

umiejętności organizowania pracy umysłowej,

znajomości metod nabywania informacji,

znajomości metod nabywania informacji,

korzystania z komunikatów, wypowiedzi,

korzystania z komunikatów, wypowiedzi,

umiejętność sporządzania notatek, schematów

umiejętność sporządzania notatek, schematów

Zasada łączenia teorii z praktyką

Zasada łączenia teorii z praktyką

– zasada

– zasada

ta orientuje nauczyciela na konieczność

ta orientuje nauczyciela na konieczność

harmonijnego wiązania ze sobą wiedzy

harmonijnego wiązania ze sobą wiedzy

naukowej z praktyką codziennego życia.

naukowej z praktyką codziennego życia.

Argumenty przemawiające za tym by łączyć

Argumenty przemawiające za tym by łączyć

teorię z praktyką:

teorię z praktyką:

a. Praktyka jest tak samo źródłem wiedzy o

a. Praktyka jest tak samo źródłem wiedzy o

świecie jak teoria

świecie jak teoria

b. Praktyka sprawdza prawdziwość

b. Praktyka sprawdza prawdziwość

przekazywanej wiedzy

przekazywanej wiedzy

c. Przygotowuje uczniów do działalności

c. Przygotowuje uczniów do działalności

praktycznej

praktycznej

Zasada indywidualizacji

Zasada indywidualizacji

(do konkretnej osoby) i

(do konkretnej osoby) i

zespołowości

zespołowości

(to samo w tym samym czasie do

(to samo w tym samym czasie do

grupy).

grupy).

Zasada ustawicznego kształcenia się

Zasada ustawicznego kształcenia się

(permanentnego)-

(permanentnego)-

kształcenie w trakcie

kształcenie w trakcie

ustawicznego ale i przez całe życie. Należy

ustawicznego ale i przez całe życie. Należy

pamiętać, że wiedzę należy aktualizować,

pamiętać, że wiedzę należy aktualizować,

doskonalić się. Należy mieć to na myśli przy

doskonalić się. Należy mieć to na myśli przy

projektowaniu procesu kształcenia.

projektowaniu procesu kształcenia.

Zalety stosowania zasad dydaktycznych:

Zalety stosowania zasad dydaktycznych:

- zwiększenie efektywności procesu kształcenia,

- zwiększenie efektywności procesu kształcenia,

- ograniczenie błędów w procesie kształcenia,

- ograniczenie błędów w procesie kształcenia,

- wykorzystywanie zdobytej wiedzy i

- wykorzystywanie zdobytej wiedzy i

umiejętności w praktyce,

umiejętności w praktyce,

- zwiększenie odpowiedzialności ucznia za

- zwiększenie odpowiedzialności ucznia za

proces kształcenia,

proces kształcenia,

- kształtowanie właściwych postaw społecznych,

- kształtowanie właściwych postaw społecznych,

- rozwijanie zainteresowań,

- rozwijanie zainteresowań,

- motywowanie do dalszego zdobywania wiedzy,

- motywowanie do dalszego zdobywania wiedzy,

umiejętności i kształtowania postaw,

umiejętności i kształtowania postaw,

- lepsze zorganizowanie czasu pracy.

- lepsze zorganizowanie czasu pracy.

Pomiar dydaktyczny

Pomiar dydaktyczny

- to porównanie w czasie

- to porównanie w czasie

egzaminu:

egzaminu:

- wiedzy

- wiedzy

- umiejętności

- umiejętności

-cech osobowości zdającego

-cech osobowości zdającego

z

z

:

:

-wiedzą

-wiedzą

- umiejętnościami

- umiejętnościami

- cechami osobowości przyjętymi jak

- cechami osobowości przyjętymi jak

wzorzec(ustalone kryteria)

wzorzec(ustalone kryteria)

Kontrola

Kontrola

- to postępowanie zmierzające do

- to postępowanie zmierzające do

uzyskania informacji w jakim stopniu zostały

uzyskania informacji w jakim stopniu zostały

osiągnięte zaplanowane cele kształcenia.

osiągnięte zaplanowane cele kształcenia.

Wyróżniamy:

Wyróżniamy:





kontrolę wstępną

kontrolę wstępną

- przed rozpoczęciem zajęć

- przed rozpoczęciem zajęć

dydaktycznych, informującą o poziomie wyjściowym

dydaktycznych, informującą o poziomie wyjściowym

wiedzy uczestników,

wiedzy uczestników,





kontrolę bieżącą-

kontrolę bieżącą-

informującą sukcesywnie o

informującą sukcesywnie o

postępach w nabywaniu wiedzy i umiejętności oraz

postępach w nabywaniu wiedzy i umiejętności oraz

rozwoju sfery aktywnej,

rozwoju sfery aktywnej,





kontrolę końcową-

kontrolę końcową-

informującą o osiągnięciach

informującą o osiągnięciach

uczestników kształcenia po jego ukończeniu,

uczestników kształcenia po jego ukończeniu,





kontrolę odległą(dystansową)-

kontrolę odległą(dystansową)-

dokonywana po

dokonywana po

pewnym czasie od zakończenia programu

pewnym czasie od zakończenia programu

kształcenia np. po upływie roku. Informuje ona o

kształcenia np. po upływie roku. Informuje ona o

trwałości nabytej wiedzy ale także modyfikuje nasze

trwałości nabytej wiedzy ale także modyfikuje nasze

wyobrażenia o trafności celów kształcenia

wyobrażenia o trafności celów kształcenia

Metody, techniki i narzędzia pomiaru

Metody, techniki i narzędzia pomiaru

dydaktycznego:

dydaktycznego:

1. Test dydaktyczny

1. Test dydaktyczny

- wielorakiego wyboru

- wielorakiego wyboru

- uzupełnień(luki)

- uzupełnień(luki)

- dopasowania

- dopasowania

2. Sprawdzian ustny

2. Sprawdzian ustny

- podający

- podający

- problemowy(rozwiązać problem)

- problemowy(rozwiązać problem)

3. Sprawdzian ustny

3. Sprawdzian ustny

- zestaw pytań i krótkich odpowiedzi

- zestaw pytań i krótkich odpowiedzi

- esej(poglądy autorów na tą samą sprawę)

- esej(poglądy autorów na tą samą sprawę)

4. Sprawdzian praktyczny

4. Sprawdzian praktyczny

- ocena wykonawstwa

- ocena wykonawstwa

- ocena interpretacji

- ocena interpretacji

- kontrola dokumentacji

- kontrola dokumentacji

* Rozwiązanie problemu klinicznego:

* Rozwiązanie problemu klinicznego:

- rzeczywiste

- rzeczywiste

- symulowane

- symulowane





ustne

ustne





pisemne

pisemne





praktyczne

praktyczne

Narzędzia:

Narzędzia:

- skale szacunkowe

- skale szacunkowe

- kwestionariusze

- kwestionariusze

- arkusz odpowiedzi

- arkusz odpowiedzi

Cechy charakterystyczne procesu

Cechy charakterystyczne procesu

kontroli i oceny:

kontroli i oceny:

- rzetelność-

- rzetelność-

powtarzalność wyników przy

powtarzalność wyników przy

zastosowaniu tej samej metody i narzędzia

zastosowaniu tej samej metody i narzędzia

kontroli,

kontroli,

- trafność-

- trafność-

stopień zgodności

stopień zgodności

zaplanowanych treści objętych kontrolą z

zaplanowanych treści objętych kontrolą z

treściami opanowanymi przez uczących się,

treściami opanowanymi przez uczących się,

- obiektywizm-

- obiektywizm-

stałość wymagań

stałość wymagań

stosowanych w trakcie kontroli i oceny

stosowanych w trakcie kontroli i oceny

odnoszących się do osiągnięć uczących się i

odnoszących się do osiągnięć uczących się i

hierarchi wymagań programu kształcenia,

hierarchi wymagań programu kształcenia,

-

sprawiedliwość

sprawiedliwość

- stosowanie tych samych

- stosowanie tych samych

kryteriów kontroli i oceny wobec wszystkich

kryteriów kontroli i oceny wobec wszystkich

kontrolowanych i ocenianych osób,

kontrolowanych i ocenianych osób,

- jawność

- jawność

- informowanie osób

- informowanie osób

kontrolowanych i ocenianych o wynikach,

kontrolowanych i ocenianych o wynikach,

- praktyczność-

- praktyczność-

prostota i ekonomiczność

prostota i ekonomiczność

narzędzia kontroli na etapie konstruowania

narzędzia kontroli na etapie konstruowania

przez nauczyciela, zastosowania przez

przez nauczyciela, zastosowania przez

kontrolowanych i interpretowania wynikow,

kontrolowanych i interpretowania wynikow,