Style nauczania

uczymy się cokolwiek robiąc,

w każdej chwili, gdziekolwiek

jesteśmy

Jak się uczysz i jak uczysz

innych?

• Jak lubimy się uczyć?
• Jak chcemy, aby nas uczono?
• Kiedy uczenie jest przyjemnością?
• Jaki stylem pracujesz?

Styl kierowniczy:

• nauczyciel jest kierownikiem, szefem, mającym za

zadanie doprowadzić uczniów do nauczenia się

danej partii materiału określonej przez program

nauczania

i niejako narzuconej uczniom.

By to osiągnąć, nauczyciel- kierownik stosuje

wskazówki naprowadzające uczniów na rozwiązanie

jakiegoś problemu, wykorzystuje wzmocnienia, jak

choćby ocenę oraz przekazuje uczniom korygującą

informację zwrotną po sprawdzeniu efektów ich

pracy. Bywa on krytykowany za to, że, zdaniem

niektórych, nie uwzględnia indywidualnych

zainteresowań uczniów, ich jednostkowego

charakteru.

• Styl kierowniczy jest bardzo dopasowany

do współczesnych warunków nauczania.

• Ma on rację bytu w nauczaniu w

masowej szkole, w przeciętnej klasie
liczącej około trzydziestu uczniów. Nie do
końca sprawdziły się natomiast w
nauczaniu indywidualnym, gdyby
nauczyciel miał pod swoją opieką
jednego czy dwóch uczniów.

Styl terapeutyczny

• ma wspomagać rozwój osobniczy

indywidualnych uczniów. Ma im
pomóc zrozumieć i zaakceptować
samych siebie. Jest w nim miejsce dla
elementów psychologii,
psychoterapii.

Styl wyzwalający

• Czyni z nauczyciela oswobodziciela,

wyzwoliciela umysłu jednostki, inżyniera

osobowości wszechstronnie rozwiniętej,

rozumnej, racjonalnej i moralnej.

W przypadku wyzwalającego stylu nauczania

najistotniejszy jest materiał, który uczeń ma

do przyswojenia. Ów materiał nauczania

musi być tak zaprezentowany, by uczeń

uchwycił podstawową strukturę rozmaitych

postaci wiedzy, dzięki czemu sam potrafi

nadać strukturę materiałowi, z którym

będzie miał

do czynienia.

NnUmc

Nauczyciel naucza Ucznia pewnego
materiału w określonym celu

kierowniczy

• Nauczyciel (N) korzysta z

określonych umiejętności
menażerskich
i organizacyjnych (n), żeby przekazać
uczniom (U) określone fakty, pojęcia,
umiejętności i koncepcje (m), tak aby
uczniowie z jak największym
prawdopodobieństwem opanowali je
(c).

terapeutyczny

• nauczyciel (N) prowadzi i pomaga (n)

U (uczniowi) w wyborze i uczeniu się
m, żeby c (żeby uczeń (U) stał się
autentyczną, samorealizującą się
osobą);

wyzwalający

• Nauczyciel (N) korzysta z określonych

umiejętności menażerskich i organizacyjnych
(n), a przede wszystkim z własnych cech
osobowości, żeby przekazać uczniom (U) nie
tyle określone fakty, pojęcia, umiejętności
i koncepcje (m), ale sposoby uczenia się
i rozwiązywania problemów, tak aby
uczniowie z jak największym
prawdopodobieństwem poradzili sobie z
podobnymi problemami
w życiu.

• Czego oczekujemy od „dobrego

szefa”?

• Czego oczekujemy od towarzysza

rozwoju?

• Czego oczekujemy od wyzwoliciela

umysłu jednostki?

Czy jesteś dobrym szefem?

• Czy motywujesz swoich uczniów do

pracy?

• Czy sukcesy Twoich uczniów są przez

Ciebie szybko wzmacniane?

• Czy Twoi uczniowie korzystają z tego,

czego się wcześniej nauczyli?

• Czy wykorzystując wcześniej zdobytą

wiedzę, przedstawiając nową?

Behawioryzm w praktyce

(styl kierowniczy)

• Nikt nie uczy się za darmo – dobrzy nauczyciele przykładają wielką

wagę do nagradzania swoich studentów pochwałami, uwagą i

zachętą.

• Nauczyciele stawiają cele możliwe do osiągnięcia przez wszystkich

uczniów, dzielą zadania na etapy – dzięki temu uczący się są często

nagradzani za to, co udało im się zrobić.

• Wzmocnienie powinno być zastosowane jak najszybciej po

zachowaniu, którego oczekiwaliśmy –uczeń, którego praca zazwyczaj

jest sprawdzana od razu, jest lepiej zmotywowany niż ten, który

musi czekać tygodniami w postaci pochwały lub zaliczenia.

• Uczenie się zachodzi krok po kroku, stopniowo, nie naraz –

powtarzające się sukcesy sprzyjają uczeniu się. Sukcesy odniesione

w przeszłości motywują do wysiłku w teraźniejszości – jeżeli na

Twoich lekcjach jakiś uczeń nie będzie odnosił żadnych sukcesów –

szybko się zniechęci i zrezygnuje z wysiłku.

• Pamiętamy to, czego doświadczaliśmy często i w niezbyt odległej

przeszłości – kładź nacisk na istotne punkty nauczanego materiału i

podsumowuj je na początku i na końcu lekcji. Przekazując nowe

wiadomości wykorzystują to, czego uczyli wcześniej.

Czy jesteś terapeutą?

• Czy potrafisz słuchać swoich

uczniów?

• Czy wspierasz ich w rozwoju?
• Czy wszyscy Twoi uczniowie odnoszą

sukcesy, zdobywając wiedzę?

• Czy zachęcasz swoich uczniów do

oceniania własnej pracy i do
odpowiedzialności za siebie?

Psychologia humanistyczna

w praktyce (styl

terapeutyczny)

•

W uczeniu się najważniejsze są czynniki emocjonalne (osobisty wzrost i rozwój) –

wielu ludziom nauka kojarzy się z bólem, lękiem i frustracją – 30% uczniów opuszcza

szkołę średnią bez świadectwa jej ukończenia.

•

Nauczyciele są zachęcani, by pomagali każdemu uczącemu się wybrać wiedzę i

umiejętności, jakie ten chce opanować, by z każdym indywidualnie negocjowali

„kontrakt zdobywania wiedzy” i „plan działania”.

•

Materiał i tempo nauczania dostosowywane są do osoby, by jak najlepiej zaspokajały

jej potrzeby.

•

Uczniowie sami dokonują wyboru – ich ego angażuje się w naukę – mają silną

motywację, ponieważ mogą zaspokajać swoją ciekawość i rozwijać zainteresowania.

•

Daj wybór uczniom przy rozdzielaniu zadań i zadawaniu prac domowych, by mogli

rozwijać swoje zainteresowania – możesz wybierać zadania budzące ciekawość i

stymulujące pomysłowość.

•

Nadrzędnym celem jest przeniesienie odpowiedzialności za uczenie się na jednostkę

– „i co z tym zrobisz”?

•

Samoocena jest lepsza niż ocena nauczyciela – umiejętność dokonywania samooceny

jest ważniejsza niż ocena nauczyciela – nauczyciele humaniści często proszą uczniów,

aby sami dokonali oceny swojej pracy, ocenę wystawiają tyko wówczas, gdy ocena

ucznia była nieadekwatna.

•

Uczenie się jest łatwiejsze, najbardziej znaczące i skuteczne, gdy odbywa się w

bezpiecznej sytuacji – uczeniem się powinien kierować chęć poznania, odniesiena

suckesu, a nie lęk przed porażką.

•

Uczniowie powinni być oceniani wtedy, kiedy sami uznają, że są na to gotowi, a nie w

ustalonym z góry terminie, jeśli nie spełnili oczekiwań – powinni mieć czas na

poprawkę – w każdym błędzie powinno się widzieć okazję do nauki.

Czy jest wyzwolicielem?

• Czy mobilizujesz uczniów do

kreatywnego myślenia?

• Czy Twoi uczniowie poświęcają

większość czasu na uczenie się przez
działanie?

• Jakie rodzaje nowych aktywności

możesz zaproponować swoim uczniom?

• Spróbuj …

Psychologia poznawcza w

praktyce (styl wyzwalający)

• Nową wiedzę tworzymy z wiedzy już posiadanej.

• Nauczyciele muszą zadawać uczniom zadania z

wyższego poziomu, czyli wymagające analizy,

syntezy i oceny. Dzięki temu zdobyta przez nich

wiedza będzie w pełni funkcjonalna.

• Umiejętności wyższego rzędu można się nauczyć

– wymagają one przeprowadzania takich

procesów, które można nauczać bezpośrednio jak

analiza za pomocą noża i okularów.

• Należy przygotować zadania, których poziom

trudności będzie wzrastał. Zadania powinny

wspinać się stopniowo, można przechodzić od

zadań łatwych do trudnych, od konkretu do

abstrakcji.

Konstruktywizm

• Co wyobraziła sobie rybka?

• Należy realizować takie strategie nauczania, które umożliwią każdemu

uczniowi stworzenie konstruktu. Metody aktywne wymuszają od uczniów

tworzenie konstruktu

• Uczymy się na drodze prób i błędów – powinniśmy stawiać przed

uczniami zadania związane z szukaniem błędów i brakiem we własnej i

cudzej pracy.

• To, co robi uczeń jest ważniejsze od tego, co robi nauczyciel.

• Uczenie się powinno być zabawą. Ekscytujące zadania zachęcają do

uczestnictwa, sprzyjają koncentracji, wytrwałości i otwartości

poznawczej.

• Uczymy się przez działanie: nauczanie przez pytanie lub nakierowujące

odkrywanie, wykorzystywanie złych odpowiedzi w celu analizowania i

wyjaśniania nieporozumień.

• Praca grupowa, wymagająca od uczniów omawiania materiału, tak by

dochodziło do tworzenia konstruktów, sprawdzania przez rówieśników i

nauczania – to wymaga zadawania pytań. Uczniowie tworzą mapy myśli,

diagramy lub inne punkty, w których wskazują kluczowe punkty i ich

związek z całością.

Krzesło Disneya

Fama głosi, że Walt Disney podczas pracy wcielał się po kolei w trzy różne role:

marzyciela, realisty i krytyka. Świadomie oddzielał od siebie te pozy tak bardzo,

jak to możliwe. Kiedy zmieniał rolę, zmieniał także miejsce. W ten sposób

najpierw posługiwał się trzema krzesłami, potem podobno wykorzystywał trzy

pokoje. Strategię tę możesz wykorzystać stosując po kolei trzy różne sposoby

myślenia; łącząc te sposoby z określonymi miejscami, żeby je tam „zakotwiczyć”.

Krzesło marzyciela

: Na krześle marzyciela tworzysz najbardziej fantazyjne idee.

Bawisz się różnymi możliwościami, a przede wszystkim – „nie-możliwościami”.

Stawiasz rzeczy na głowie, zastanawiasz się nad pobocznymi wątkami, grasz

nimi i tworzysz szalone związki. Wszystkie chwyty są dozwolone, poza jednym:

poważnie zastanawiać się nad problemem. Jeśli chcesz możesz notować pomysły

na kartce.

Krzesło realisty

: Siedząc na tym krześle włączasz swój normalny zdrowy rozsądek.

Spróbuj dalej opracować szalone pomysły marzyciela. Czerp z nich inspirację, ale

szukaj nowych rozwiązań. Postępuj systematycznie i rozważnie. Wybierz

najkrótszą i najefektywniejszą drogę. Bądź pragmatyczny.

Krzesło krytyka

: Poddaj swoje pomysły bezlitosnej krytyce. Zbadaj je: czy mają

coś w sobie? Da się je wykorzystać? Opłaca się? Co jest zbędne, co można

wyrzucić?

Zmiana krzeseł: Uważaj, żeby nie siedzieć za długo na jednym krześle. Także przy

stawianiu pytań wielokrotnie zmieniaj krzesła. W fazie kończenia projektu

powinieneś w miarę możliwości siedzieć na krześle realisty.