Przepisy eksploatacji

Przepisy eksploatacji

urządzeń

urządzeń

energetycznych

energetycznych

dr inż. Mieczysław
Świętochowski, mgr
Przemysław Bukowski

Zawartość

Zawartość

tematyczna

tematyczna

prezentacji

prezentacji

1.

1.

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ

GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 18 lipca

GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 18 lipca

1986 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji urządzeń i

1986 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji urządzeń i

instalacji energetycznych

instalacji energetycznych

2.

2.

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ

GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 14

GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 14

stycznia 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji

stycznia 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji

turbin wodnych

turbin wodnych

3.

3.

ZARZĄDZENIE MINISTRA GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ

ZARZĄDZENIE MINISTRA GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ

GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 16

GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 16

czerwca 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji

czerwca 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji

kotłów parowych i wodnych

kotłów parowych i wodnych

4.

4.

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI ORAZ

GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 31 lipca

GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 31 lipca

1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji turbin

1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji turbin

parowych

parowych

CZĘŚĆ I

CZĘŚĆ I

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I

ENERGETYKI ORAZ GOSPODARKI

ENERGETYKI ORAZ GOSPODARKI

MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 18

MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia 18

lipca 1986 r. w sprawie ogólnych zasad

lipca 1986 r. w sprawie ogólnych zasad

eksploatacji urządzeń i instalacji

eksploatacji urządzeń i instalacji

energetycznych

energetycznych

Zasady eksploatacji

Zasady eksploatacji

urządzeń energetycznych

urządzeń energetycznych

§ 1. Zarządzenie określa ogólne zasady eksploatacji

§ 1. Zarządzenie określa ogólne zasady eksploatacji

urządzeń i instalacji energetycznych przez osoby

urządzeń i instalacji energetycznych przez osoby

fizyczne i inne podmioty, z wyjątkiem urządzeń

fizyczne i inne podmioty, z wyjątkiem urządzeń

energetycznych powszechnego użytku, przeznaczonych

energetycznych powszechnego użytku, przeznaczonych

na potrzeby ludności lub używanych w gospodarstwach

na potrzeby ludności lub używanych w gospodarstwach

domowych.

domowych.

§ 2. Przepisów zarządzenia nie stosuje się do eksploatacji

§ 2. Przepisów zarządzenia nie stosuje się do eksploatacji

urządzeń i instalacji energetycznych:

urządzeń i instalacji energetycznych:



w zakładach górniczych - w sprawach uregulowanych

w zakładach górniczych - w sprawach uregulowanych

przepisami prawa górniczego,

przepisami prawa górniczego,



związanych z ruchem kolejowym, drogowym, lotniczym i

związanych z ruchem kolejowym, drogowym, lotniczym i

żeglugą śródlądową - w sprawach uregulowanych

żeglugą śródlądową - w sprawach uregulowanych

odrębnymi przepisami szczególnymi,

odrębnymi przepisami szczególnymi,



statków morskich.

statków morskich.

Przepisy
ogólne

Zasady eksploatacji

Zasady eksploatacji

urządzeń energetycznych

urządzeń energetycznych

§ 3.1. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o:

§ 3.1. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o:

1)

1)

urządzeniach energetyczych - rozumie się przez to urządzenia i instalacje

urządzeniach energetyczych - rozumie się przez to urządzenia i instalacje

energetyczne określone w art. 15 pkt.3 i 5 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984

energetyczne określone w art. 15 pkt.3 i 5 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984

r. o gospodarce energetycznej (Dz.U. Nr 21, poz,96), zwanej dalej

r. o gospodarce energetycznej (Dz.U. Nr 21, poz,96), zwanej dalej

„ustawą",

„ustawą",

2)

2)

eksploatacji urządzeń energetycznych - rozumie się przez to

eksploatacji urządzeń energetycznych - rozumie się przez to

prowadzenie ruchu tych urządzeń oraz utrzymanie ich w

prowadzenie ruchu tych urządzeń oraz utrzymanie ich w

należytym stanie technicznym

należytym stanie technicznym

3)

3)

osobach zajmujących się eksploatacją - rozumie się przez to osoby

osobach zajmujących się eksploatacją - rozumie się przez to osoby

spełniające dodatkowe wymagania kwalifikacyjne w zakresie gospodarki

spełniające dodatkowe wymagania kwalifikacyjne w zakresie gospodarki

energetycznej,

energetycznej,

4)

4)

szczegółowych zasadach eksploatacji - rozumie się przez to przepisy

szczegółowych zasadach eksploatacji - rozumie się przez to przepisy

określające dodatkowe zasady eksploatacji dla poszczególnych rodzajów

określające dodatkowe zasady eksploatacji dla poszczególnych rodzajów

urządzeń energetycznych,

urządzeń energetycznych,

1. Przepisy ogólne

Zasady eksploatacji

Zasady eksploatacji

urządzeń energetycznych

urządzeń energetycznych

§ 7.

§ 7.

1. Dla każdego urządzenia energetycznego prowadzi się

1. Dla każdego urządzenia energetycznego prowadzi się

dokumentację techniczną, która powinna być na bieżąco

dokumentację techniczną, która powinna być na bieżąco

aktualizowana.

aktualizowana.

2. Kierownik zakładu określa zakres i tryb prowadzenia

2. Kierownik zakładu określa zakres i tryb prowadzenia

dokumentacji technlcznej w sposób zapewniającyw

dokumentacji technlcznej w sposób zapewniającyw

szczególności:

szczególności:

1) prawidłowe prowadzenie ruchu urządzeń

1) prawidłowe prowadzenie ruchu urządzeń

energetycznych,

energetycznych,

2) dokonywanie bieżącej oceny zużycia paliw i energii oraz

2) dokonywanie bieżącej oceny zużycia paliw i energii oraz

oceny stopnia wykorzystania urządzeń energetycznych,

oceny stopnia wykorzystania urządzeń energetycznych,

3) dokonywanie oceny stanu technicznego urządzeń

3) dokonywanie oceny stanu technicznego urządzeń

energetycznych,

energetycznych,

4) prawidłowe określenie terminów i zakresów

4) prawidłowe określenie terminów i zakresów

wykonywania prac konserwacyjno-remontowych

wykonywania prac konserwacyjno-remontowych

dotyczących urządzeń energetycznych.

dotyczących urządzeń energetycznych.

2. Dokumentacja
techniczna

Zasady eksploatacji

Zasady eksploatacji

urządzeń energetycznych

urządzeń energetycznych

§ 8.

§ 8.

Do dokumentacji technicznej, w zależności od rodzaju urządzenia energetycznego, zalicza się w

Do dokumentacji technicznej, w zależności od rodzaju urządzenia energetycznego, zalicza się w

szczególności

szczególności

:

:

1)

1)

projekt techniczny

projekt techniczny

z wszystkimi rysunkami zamiennymi lub naniesionymi zmianami wprowadzonymi w

z wszystkimi rysunkami zamiennymi lub naniesionymi zmianami wprowadzonymi w

toku realizacji,

toku realizacji,

2) w zależności od potrzeb,

2) w zależności od potrzeb,

protokół zakwalifikowania pomieszczeń

protokół zakwalifikowania pomieszczeń

i ich stref lub przestrzeni zewnętrznych

i ich stref lub przestrzeni zewnętrznych

w miejscu zainstalowania urządzeń energetycznych

w miejscu zainstalowania urządzeń energetycznych

do właściwej kategorii niebezpieczeństwa pożarowego

do właściwej kategorii niebezpieczeństwa pożarowego

i zagrożenia wybuchem

i zagrożenia wybuchem

3)

3)

dokumentację fabryczną

dokumentację fabryczną

dostarczaną przez dostawcę urządzeń energetycznych w zakresie ustalonym

dostarczaną przez dostawcę urządzeń energetycznych w zakresie ustalonym

odrębnymi przepisami lub w drodze porozumienia między dostawcą i odbiorcą urządzeń energetycznych,

odrębnymi przepisami lub w drodze porozumienia między dostawcą i odbiorcą urządzeń energetycznych,

obejmującą w szczególności: świadectwa, karty gwarancyjne, fabryczne instrukcje obsługi, opisy

obejmującą w szczególności: świadectwa, karty gwarancyjne, fabryczne instrukcje obsługi, opisy

techniczne oraz rysunki konstrukcyjne, montażowe i zestawieniowe,

techniczne oraz rysunki konstrukcyjne, montażowe i zestawieniowe,

4) dokumentację eksploatacyjną obejmującą:

4) dokumentację eksploatacyjną obejmującą:

a)

a)

dokumenty przyjęcia urządzeń energetycznych do eksploatacji

dokumenty przyjęcia urządzeń energetycznych do eksploatacji

, w tym protokoły

, w tym protokoły

przeprowadzonych prób oraz protokoły rozruchu i ruchu próbnego tych urządzeń,

przeprowadzonych prób oraz protokoły rozruchu i ruchu próbnego tych urządzeń,

b)

b)

instrukcje eksploatacji urządzeń energetycznych

instrukcje eksploatacji urządzeń energetycznych

,

,

c)

c)

książki i raporty pracy urządzeń

książki i raporty pracy urządzeń

, obejmujące parametry i ich zapisyw określonym czasie, umożliwiające

, obejmujące parametry i ich zapisyw określonym czasie, umożliwiające

ocenę sprawności energetycznej urządzeń i instalacji bądź poziomu strat paliw i energii lub poboru mocy i

ocenę sprawności energetycznej urządzeń i instalacji bądź poziomu strat paliw i energii lub poboru mocy i

energii elektrycznej,

energii elektrycznej,

d)

d)

dokumenty dotyczące oględzin, przeglądów, konserwacji, napraw i remontów urządzeń

dokumenty dotyczące oględzin, przeglądów, konserwacji, napraw i remontów urządzeń

,

,

e)

e)

protokoły zawierające wyniki prób i pomiarów

protokoły zawierające wyniki prób i pomiarów

,

,

f) dokumenty dotyczące rodzaju i zakresu uszkodzeń i napraw,

f) dokumenty dotyczące rodzaju i zakresu uszkodzeń i napraw,

g) wykazy sprzętu specjalnego i narzędzi specjalnych lub nietypowych, niezbędnych do wykonywania prac

g) wykazy sprzętu specjalnego i narzędzi specjalnych lub nietypowych, niezbędnych do wykonywania prac

eksploatacyjnych, napraw i remontów urządzeń,

eksploatacyjnych, napraw i remontów urządzeń,

h) wykazy niezbędnych części zamiennych.

h) wykazy niezbędnych części zamiennych.

2. Dokumentacja
techniczna

Zasady eksploatacji

Zasady eksploatacji

urządzeń energetycznych

urządzeń energetycznych

§ 9.1.

§ 9.1.

Instrukcja eksploatacji

Instrukcja eksploatacji

urządzenia energetycznego powinna zawierać:

urządzenia energetycznego powinna zawierać:

1.

1.

ogólną charakterystykę techniczną urządzenia energetycznego,

ogólną charakterystykę techniczną urządzenia energetycznego,

2.

2.

niezbędne warunki techniczne eksploatacji urządzenia energetycznego,

niezbędne warunki techniczne eksploatacji urządzenia energetycznego,

3.

3.

określenie czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie

określenie czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie

pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach normalnej

pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach normalnej

eksploatacji,

eksploatacji,

4.

4.

wymagania w zakresie konserwacji i napraw urządzeń energetycznych,

wymagania w zakresie konserwacji i napraw urządzeń energetycznych,

5.

5.

zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innych zakłóceń

zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innych zakłóceń

w pracy urządzenia energetycznego,

w pracy urządzenia energetycznego,

6.

6.

zakresy i terminy wykonywania zapisów ruchowych (wskazania aparatury

zakresy i terminy wykonywania zapisów ruchowych (wskazania aparatury

kontrolno-pomiarowej, manipulacje ruchowe i inne),

kontrolno-pomiarowej, manipulacje ruchowe i inne),

7.

7.

zakresy i terminy przeprowadzania oględzin, przeglądów oraz prób

zakresy i terminy przeprowadzania oględzin, przeglądów oraz prób

i pomiarów,

i pomiarów,

8.

8.

wymagania dotyczące ochrony przed porażeniem, pożarem, wybuchem oraz

wymagania dotyczące ochrony przed porażeniem, pożarem, wybuchem oraz

inne wymagania w zakresie bezpieczeństwa obsługi i otoczenia,

inne wymagania w zakresie bezpieczeństwa obsługi i otoczenia,

9.

9.

wymagania dotyczące kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją,

wymagania dotyczące kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją,

10.

10.

inne wymagania określone odrębnymi przepisami.

inne wymagania określone odrębnymi przepisami.

11.

11.

Instrukcja ta powinna również zawierać wykaz niezbędnego sprzętu

Instrukcja ta powinna również zawierać wykaz niezbędnego sprzętu

ochronnego oraz informacje o środkach łączności.

ochronnego oraz informacje o środkach łączności.

2. Dokumentacja
techniczna

Zasady eksploatacji

Zasady eksploatacji

urządzeń energetycznych

urządzeń energetycznych

§ 10.

§ 10.

1. Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią

1. Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią

inaczej, kierownik zakładu z udziałem osób

inaczej, kierownik zakładu z udziałem osób

zajmujących się eksploatacją dokonuje

zajmujących się eksploatacją dokonuje

przyjęcia do eksploatacji urządzeń

przyjęcia do eksploatacji urządzeń

energetycznych nowych, przebudowanych

energetycznych nowych, przebudowanych

lub po remoncie.

lub po remoncie.

2. W przeprowadzeniu prób i pomiarów oraz

2. W przeprowadzeniu prób i pomiarów oraz

rozruchu i ruchu próbnym urządzenia

rozruchu i ruchu próbnym urządzenia

energetycznego powinny brać udział osoby

energetycznego powinny brać udział osoby

zajmujące się eksploatacją w zakładzie

zajmujące się eksploatacją w zakładzie

przyjmującym urządzenie energetyczne do

przyjmującym urządzenie energetyczne do

eksploatacji.

eksploatacji.

3. Przyjmowanie
urządzeń energet. do
eksploatacji

Zasady eksploatacji

Zasady eksploatacji

urządzeń energetycznych

urządzeń energetycznych

§ 11. Urządzenie energetyczne może być przyjęte do eksploatacji po stwierdzeniu:

§ 11. Urządzenie energetyczne może być przyjęte do eksploatacji po stwierdzeniu:

1.

1.

kompletności dokumentacji technicznej

kompletności dokumentacji technicznej

,

,

2.

2.

gotowości urządzenia energetycznego do eksploatacji zgodnie z wymaganiami ustalonymi w

gotowości urządzenia energetycznego do eksploatacji zgodnie z wymaganiami ustalonymi w

założeniach techniczno-ekonomicznych i projekcie technicznym (dokumentacji uproszczonej),

założeniach techniczno-ekonomicznych i projekcie technicznym (dokumentacji uproszczonej),

3.

3.

przygotowania do eksploatacji urządzenia energetycznego i jego miejsca pracy zgodnie z określonymi

przygotowania do eksploatacji urządzenia energetycznego i jego miejsca pracy zgodnie z określonymi

warunkami technicznymi oraz wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowymi i

warunkami technicznymi oraz wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowymi i

ochrony środowiska

ochrony środowiska

,

,

4.

4.

uzyskania pozytywnych wyników przeprowadzonych prób i pomiarów parametrów technicznych oraz

uzyskania pozytywnych wyników przeprowadzonych prób i pomiarów parametrów technicznych oraz

sprawdzenia działania i poprawnej pracy poszczególnych urządzeń i ich zespołów,

sprawdzenia działania i poprawnej pracy poszczególnych urządzeń i ich zespołów,

5.

5.

uzyskania pozytywnych wyników pomiarów kontrolnych oraz rozruchu i ruchu próbnego

uzyskania pozytywnych wyników pomiarów kontrolnych oraz rozruchu i ruchu próbnego

,

,

6.

6.

oznaczenia urządzenia energetycznego znakiem stwierdzającym uzyskanie atestu energetycznego, jeśli

oznaczenia urządzenia energetycznego znakiem stwierdzającym uzyskanie atestu energetycznego, jeśli

urządzenie takiego atestu wymaga,

urządzenie takiego atestu wymaga,

7.

7.

oznaczenie urządzenia energetycznego znakiem bezpieczeństwa, jeśli urządzenie takiemu oznaczeniu

oznaczenie urządzenia energetycznego znakiem bezpieczeństwa, jeśli urządzenie takiemu oznaczeniu

podlega,

podlega,

8.

8.

zapewnienia dostaw i zapasów wody oraz paliw, a także odpowiednich składowisk dla paliw, popiołu i

zapewnienia dostaw i zapasów wody oraz paliw, a także odpowiednich składowisk dla paliw, popiołu i

żużla w odniesieniu do urządzeń elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach,

żużla w odniesieniu do urządzeń elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach,

9.

9.

spełnienia warunków sanitarnych, socjalno-bytowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, określonych

spełnienia warunków sanitarnych, socjalno-bytowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, określonych

przepisami szczególnymi,

przepisami szczególnymi,

10.

10.

zapewnienia odpowiedniej liczby osób zajmujących się eksploatacją oraz środków i materiałów

zapewnienia odpowiedniej liczby osób zajmujących się eksploatacją oraz środków i materiałów

niezbędnych do prowadzenia eksploatacji określonego urządzenia.

niezbędnych do prowadzenia eksploatacji określonego urządzenia.

§ 12.

§ 12.

Przyjęcie urządzenia energetycznego do eksploatacji powinno być potwierdzone protokołem

Przyjęcie urządzenia energetycznego do eksploatacji powinno być potwierdzone protokołem

, po

, po

ustaleniu, że nie zawiera ono żadnych braków lub usterek. Protokół ten powinien być podpisany przez

ustaleniu, że nie zawiera ono żadnych braków lub usterek. Protokół ten powinien być podpisany przez

kierownika zakładu przyjmującego urządzenie energetyczne.

kierownika zakładu przyjmującego urządzenie energetyczne.

3. Przyjmowanie
urządzeń energet. do
eksploatacji

Zasady eksploatacji

Zasady eksploatacji

urządzeń energetycznych

urządzeń energetycznych

§ 13. 1.

§ 13. 1.

W czasie prowadzenia eksploatacji urządzeń energetycznych powinny być w niezbędnym zakresie

W czasie prowadzenia eksploatacji urządzeń energetycznych powinny być w niezbędnym zakresie

zapisywane zdarzenia ruchowe, wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej

zapisywane zdarzenia ruchowe, wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej

, obejmujące w szczególności

, obejmujące w szczególności

wielkości zużycia paliw i energii oraz

wielkości zużycia paliw i energii oraz

obciążenia urządzeń energetycznych i inne parametry decydujące o

obciążenia urządzeń energetycznych i inne parametry decydujące o

prawidłowej ich pracy

prawidłowej ich pracy

.

.

2. Zapisy, o których mowa w ust.1, powinny być w ustalonych okresach poddawane analizie, a wyniki

2. Zapisy, o których mowa w ust.1, powinny być w ustalonych okresach poddawane analizie, a wyniki

analizy wykorzystywane do podejmowania przedsięwzięć zmierzających do usprawnienia gospodarki

analizy wykorzystywane do podejmowania przedsięwzięć zmierzających do usprawnienia gospodarki

energetycznej

energetycznej

oraz uwzględniane przy ocenie stanu technicznego urządzenia energetycznego.

oraz uwzględniane przy ocenie stanu technicznego urządzenia energetycznego.

3. Analiza, o której mowa w ust.2, powinna w szczególności zawierać:

3. Analiza, o której mowa w ust.2, powinna w szczególności zawierać:

1.

1.

ocenę, czy stosowanie urządzeń energetycznych jest racjonalne, oraz

ocenę, czy stosowanie urządzeń energetycznych jest racjonalne, oraz

ocenę stopnia ich wykorzystania i osiąganej przez nie sprawności,

ocenę stopnia ich wykorzystania i osiąganej przez nie sprawności,

a także niezawodności lub poziomu strat paliw i energii,

a także niezawodności lub poziomu strat paliw i energii,

2.

2.

określenie ilości straconej lub nie dostarczonej energii (paliw) w wyniku

określenie ilości straconej lub nie dostarczonej energii (paliw) w wyniku

awarii urządzeń.

awarii urządzeń.

4. Prowadzenie ekspl.
urządzeń energet.

Zasady eksploatacji

Zasady eksploatacji

urządzeń energetycznych

urządzeń energetycznych

§ 16.1. Przekazanie urządzenia energetycznego do remontu lub wycofa-nie z eksploatacji

§ 16.1. Przekazanie urządzenia energetycznego do remontu lub wycofa-nie z eksploatacji

powinno nastąpić na podstawie wyników oceny stanu technicznego tego urządzenia.

powinno nastąpić na podstawie wyników oceny stanu technicznego tego urządzenia.

2.

2.

Urządzenie energetyczne powinno być przekazane do remontu lub

Urządzenie energetyczne powinno być przekazane do remontu lub

wycofane z eksploatacji, jeżeli zostanie stwierdzone:

wycofane z eksploatacji, jeżeli zostanie stwierdzone:

1.

1.

pogorszenie stanu technicznego poniżej wartości dopuszczalnych dla

pogorszenie stanu technicznego poniżej wartości dopuszczalnych dla

tego urządzenia, określonych w szczegółowych zasadach eksploatacji,

tego urządzenia, określonych w szczegółowych zasadach eksploatacji,

normach lub instrukcji eksploatacji, oraz w razie zwiększenia energochłonności,

normach lub instrukcji eksploatacji, oraz w razie zwiększenia energochłonności,

2.

2.

uszkodzenie urządzenia energetycznego zagrażające niezawodności ruchu lub

uszkodzenie urządzenia energetycznego zagrażające niezawodności ruchu lub

uniemożliwiające dalszą jego pracę, a zwłaszcza zagrażające bezpieczeństwu obsługi i

uniemożliwiające dalszą jego pracę, a zwłaszcza zagrażające bezpieczeństwu obsługi i

otoczenia.

otoczenia.

3. Decyzję o przekazaniu urządzenia energetycznego do remontu lub

3. Decyzję o przekazaniu urządzenia energetycznego do remontu lub

wycofaniu z eksploatacji podejmuje kierownik zakładu na wniosek osoby

wycofaniu z eksploatacji podejmuje kierownik zakładu na wniosek osoby

zajmującej się eksploatacji tego urządzenia.

zajmującej się eksploatacji tego urządzenia.

4. Przepis ust. 3 nie dotyczy przypadków, w których decyzję o przekaza-

4. Przepis ust. 3 nie dotyczy przypadków, w których decyzję o przekaza-

niu urządzenia energetycznego do remontu lub wycofaniu z eksploatacji

niu urządzenia energetycznego do remontu lub wycofaniu z eksploatacji

podejmuje jednostka upoważniona do dysponowania mocą urządzeń przy-

podejmuje jednostka upoważniona do dysponowania mocą urządzeń przy-

łączonych do wspólnej sieci lub inny organ upoważniony do tego na

łączonych do wspólnej sieci lub inny organ upoważniony do tego na

podstawie przepisów szczególnych.

podstawie przepisów szczególnych.

§ 17 W toku remontu urządzenia energetycznego celowe jest dokonywanie jego

§ 17 W toku remontu urządzenia energetycznego celowe jest dokonywanie jego

modernizacji dla poprawienia parametrów techniczno-ekonomicznych lub

modernizacji dla poprawienia parametrów techniczno-ekonomicznych lub

przystosowania do nowych warunków pracy.

przystosowania do nowych warunków pracy.

5. Remont lub
wycofanie z eksploatacji
urz. energ.

CZĘŚĆ II

CZĘŚĆ II

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I

ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I

ENERGETYKI ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I

ENERGETYKI ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I

PALIWOWEJ

PALIWOWEJ

z dnia 14 stycznia 1987 r. w sprawie

z dnia 14 stycznia 1987 r. w sprawie

szczegółowych zasad eksploatacji turbin wodnych

szczegółowych zasad eksploatacji turbin wodnych

(Monitor Polski z dnia 25 lutego 1987, Nr 4, poz.35)

Zasady eksploatacji turbin

Zasady eksploatacji turbin

wodnych

wodnych

§1.1. Zarządzenie określa szczegółowe zasady eksploatacji turbin wodnych o mocy 100 kW

§1.1. Zarządzenie określa szczegółowe zasady eksploatacji turbin wodnych o mocy 100 kW

i większej w jednostkach gospodarki przez osoby fizyczne i inne podmioty.

i większej w jednostkach gospodarki przez osoby fizyczne i inne podmioty.

2. Szczegółowych zasad eksploatacji nie stosuje się do eksploatacji turbin wodnych

2. Szczegółowych zasad eksploatacji nie stosuje się do eksploatacji turbin wodnych

służących do odzyskania energii w procesach chemicznych (turbin rekuperacyjnych).

służących do odzyskania energii w procesach chemicznych (turbin rekuperacyjnych).

§ 2. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o turbinach wodnych, rozumie się przez to także

§ 2. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o turbinach wodnych, rozumie się przez to także

turbiny odwracalne oraz wyposażenie turbin obejmujące komory, rury ssące, regulatory

turbiny odwracalne oraz wyposażenie turbin obejmujące komory, rury ssące, regulatory

obrotów oraz urządzenia pomocnicze i instalacje w obrębie turbin do sprzęgieł wałów

obrotów oraz urządzenia pomocnicze i instalacje w obrębie turbin do sprzęgieł wałów

turbin z wałami prądnic lub przekładni.

turbin z wałami prądnic lub przekładni.

§ 3. Eksploatację turbin wodnych należy prowadzić zgodnie z przepisami zarządzenia oraz

§ 3. Eksploatację turbin wodnych należy prowadzić zgodnie z przepisami zarządzenia oraz

ogólnymi zasadami eksploatacji określonymi w za rządzeniu Ministra Górnictwa i

ogólnymi zasadami eksploatacji określonymi w za rządzeniu Ministra Górnictwa i

Energetyki oraz Gospodarki Materiałowej i Paliwowej z dnia 18 lipca 1986 r. w sprawie

Energetyki oraz Gospodarki Materiałowej i Paliwowej z dnia 18 lipca 1986 r. w sprawie

ogólnych zasad eksploatacji urządzeń energetycznych (Monitor Polski Nr 25, poz.174).

ogólnych zasad eksploatacji urządzeń energetycznych (Monitor Polski Nr 25, poz.174).

§ 4.1. Tubiny wodne nowe, przebudowane i po remoncie mogą być przyjęte do eksploatacji

§ 4.1. Tubiny wodne nowe, przebudowane i po remoncie mogą być przyjęte do eksploatacji

po poddaniu

po poddaniu

ruchowi próbnemu

ruchowi próbnemu

przez czas nie krótszy niż 72 godziny.

przez czas nie krótszy niż 72 godziny.

2.

2.

Okres osiągania projektowych zdolności produkcyjnych

Okres osiągania projektowych zdolności produkcyjnych

dla turbin wodnych powinien

dla turbin wodnych powinien

wynosić 3 miesiące, a dla turbin odwracalnych 4 miesiące.

wynosić 3 miesiące, a dla turbin odwracalnych 4 miesiące.

§ 5. Eksploatację turbin wodnych należy prowadzić z uwzględnieniem w szczególności:

§ 5. Eksploatację turbin wodnych należy prowadzić z uwzględnieniem w szczególności:

1.

1.

wymagań racjonalnego wykorzystania energii wodnej pracy turbin

wymagań racjonalnego wykorzystania energii wodnej pracy turbin

wodnych przy możliwie najwyższej sprawności oraz poza strefą wzmożonej kawitacji i

wodnych przy możliwie najwyższej sprawności oraz poza strefą wzmożonej kawitacji i

nadmiernych drgań,

nadmiernych drgań,

2.

2.

wymagań w zakresie natężenie przepływu i bilansowania wody,

wymagań w zakresie natężenie przepływu i bilansowania wody,

3.

3.

dla turbin typu Kapłana, Deriaza i rurowych z regulacją łopatek wirnika

dla turbin typu Kapłana, Deriaza i rurowych z regulacją łopatek wirnika

i kierownicy.

i kierownicy.

Zasady eksploatacji turbin

Zasady eksploatacji turbin

wodnych

wodnych

§ 6. Odczyty parametrów ruchowych turbin wodnych napędzających prądnice powinny być dokonywane zgodnie z instrukcją

§ 6. Odczyty parametrów ruchowych turbin wodnych napędzających prądnice powinny być dokonywane zgodnie z instrukcją

elsploatacji, nie rzadziej jednak niż raz na zmianę, a w elektrowniach z obsługą w formie dyżuru domowego - nie rzadziej niż

elsploatacji, nie rzadziej jednak niż raz na zmianę, a w elektrowniach z obsługą w formie dyżuru domowego - nie rzadziej niż

dwa razy na dobę.

dwa razy na dobę.

§ 7.1. Uruchomienie lub zgłoszenie gotowości do zdalnego uruchomie nia turbin wodnych może nastąpić po osiągnięciu przez

§ 7.1. Uruchomienie lub zgłoszenie gotowości do zdalnego uruchomie nia turbin wodnych może nastąpić po osiągnięciu przez

turbiny i urządzenia przez nie napędzane stanu gotowości ruchowej, tj. po zakończeniu wszel kich robót konserwacyjnych i

turbiny i urządzenia przez nie napędzane stanu gotowości ruchowej, tj. po zakończeniu wszel kich robót konserwacyjnych i

remontowych, sprawdzeniu sprawności urządzeń turbin, kompletności ich elementów oraz osiągnięciu warunków

remontowych, sprawdzeniu sprawności urządzeń turbin, kompletności ich elementów oraz osiągnięciu warunków

określonych w instrukcji eksploatacji, a w szczególności dotyczących:

określonych w instrukcji eksploatacji, a w szczególności dotyczących:

1.

1.

zamknięć włazów i wzierników,

zamknięć włazów i wzierników,

2.

2.

poziomów górnej i dolnej wody, oleju smarnego i regulacyjnego oraz

poziomów górnej i dolnej wody, oleju smarnego i regulacyjnego oraz

ciśnienia sprężonego powietrza,

ciśnienia sprężonego powietrza,

3.

3.

zaworów w instalacjach olejowych wodnych i sprężonego powietrza,

zaworów w instalacjach olejowych wodnych i sprężonego powietrza,

4.

4.

hamulców turbiny i blokad otwarcia turbiny,

hamulców turbiny i blokad otwarcia turbiny,

5.

5.

łopatek kierowniczych oraz wirników turbin Kapłana, Deriaza i rurowych z regulacją łopatek wirnika,

łopatek kierowniczych oraz wirników turbin Kapłana, Deriaza i rurowych z regulacją łopatek wirnika,

6.

6.

temperatury oleju,

temperatury oleju,

7.

7.

urządzeń instalacji smarowania,

urządzeń instalacji smarowania,

8.

8.

instalacji i urządzeń sterowania, sygnalizacji i automatyki,

instalacji i urządzeń sterowania, sygnalizacji i automatyki,

9.

9.

instalacji odwadniających,

instalacji odwadniających,

10.

10.

zamknięć awaryjnych turbiny.

zamknięć awaryjnych turbiny.

2. Proces uruchamiania turbiny powinien przebiegać płynnie, a osiągnięcie obrotów znamionowych powinno następ. w czasie

2. Proces uruchamiania turbiny powinien przebiegać płynnie, a osiągnięcie obrotów znamionowych powinno następ. w czasie

przewidz. w instrukcji eksploatacji.

przewidz. w instrukcji eksploatacji.

3. Prowadzenie ruchu turbin wodnych powinno się odbywać z obciążeniem w granicach dopuszczalnych, ustalonych w instrukcji

3. Prowadzenie ruchu turbin wodnych powinno się odbywać z obciążeniem w granicach dopuszczalnych, ustalonych w instrukcji

eksploatacji.

eksploatacji.

§ 8.1. W razie nieprawidłowego ruchu i niepełnej sprawności turbin wodnych, należy je niezwłocznie zatrzymać, w szczególności

§ 8.1. W razie nieprawidłowego ruchu i niepełnej sprawności turbin wodnych, należy je niezwłocznie zatrzymać, w szczególności

po stwier dzeniu:

po stwier dzeniu:

1.

1.

zagrożenia życia ludzkiego,

zagrożenia życia ludzkiego,

2.

2.

uszkodzenia lub groźby uszkodzenia turbiny,

uszkodzenia lub groźby uszkodzenia turbiny,

3.

3.

groźby zalania wodą pomieszczeń elektrowni,

groźby zalania wodą pomieszczeń elektrowni,

4.

4.

uszkodzenia lub groźby uszkodzenia urządzeń współpracujących z turbiną,

uszkodzenia lub groźby uszkodzenia urządzeń współpracujących z turbiną,

5.

5.

uszkodzenia urządzeń pomocniczych i instalacji, które powinny spowodować zatrzymanie turbiny przez pobudzenie

uszkodzenia urządzeń pomocniczych i instalacji, które powinny spowodować zatrzymanie turbiny przez pobudzenie

zabezpieczenia.

zabezpieczenia.

2. W razie nieprawidłowego działania zabezpieczeń i sygnalizacji lub uszkodzenia urządzeń pomocniczych i instalacji, które nie

2. W razie nieprawidłowego działania zabezpieczeń i sygnalizacji lub uszkodzenia urządzeń pomocniczych i instalacji, które nie

stwarzają za-

stwarzają za-

grożenia dla prawidłowego funkcjonowania turbiny, lecz zmniejszają jedynie jej pewność ruchową, turbinę wodną można

grożenia dla prawidłowego funkcjonowania turbiny, lecz zmniejszają jedynie jej pewność ruchową, turbinę wodną można

utrzymać w pracy lub powtórnie uruchomić za zgodą osoby sprawującej nadzór nad eksploatacją turbiny przy zapewnieniu

utrzymać w pracy lub powtórnie uruchomić za zgodą osoby sprawującej nadzór nad eksploatacją turbiny przy zapewnieniu

wzmożonej jej obserwacji, a w przypadku turbin w elektrowniach przyłączonych do wspólnej sieci - ponadto w porozumieniu z

wzmożonej jej obserwacji, a w przypadku turbin w elektrowniach przyłączonych do wspólnej sieci - ponadto w porozumieniu z

jednostkami upoważnionymi do dysponowania mocą.

jednostkami upoważnionymi do dysponowania mocą.

Zasady eksploatacji turbin

Zasady eksploatacji turbin

wodnych

wodnych

§ 9. Ocena stanu technicznego turbin wodnych powinna być dokony wana nie rzadziej niż:

§ 9. Ocena stanu technicznego turbin wodnych powinna być dokony wana nie rzadziej niż:

raz w roku - dla turbin o mocy znamionowej 1 MW i większej,

raz w roku - dla turbin o mocy znamionowej 1 MW i większej,

raz na dwa lata - dla turbin o mocy znamionowej mniejszej niż 1 MW.

raz na dwa lata - dla turbin o mocy znamionowej mniejszej niż 1 MW.

§ 10.1. Oględziny turbin wodnych powinny być dokonywane na każdej

§ 10.1. Oględziny turbin wodnych powinny być dokonywane na każdej

zmianie, a w przypadku turbin pracujących bez stałej obsługi - co najmniej dwa razy w ciągu doby w regularnych odstępach

zmianie, a w przypadku turbin pracujących bez stałej obsługi - co najmniej dwa razy w ciągu doby w regularnych odstępach

czasu. 2. Oględziny turbin wodnych powinny obejmować w szczególności:

czasu. 2. Oględziny turbin wodnych powinny obejmować w szczególności:

1.

1.

sprawdzenie poziomów ciśnienia i temperatury oleju w wannach, zbiornikach i instalacjach obiegów smarowania i

sprawdzenie poziomów ciśnienia i temperatury oleju w wannach, zbiornikach i instalacjach obiegów smarowania i

regulacji,

regulacji,

2.

2.

sprawdzenie ciśnienia w zbiornikach i instalacjach sprężonego powietrza,

sprawdzenie ciśnienia w zbiornikach i instalacjach sprężonego powietrza,

3.

3.

sprawdzenie szczelności zbiorników i instalacji obiegów wody, oleju i sprężonego powietrza,

sprawdzenie szczelności zbiorników i instalacji obiegów wody, oleju i sprężonego powietrza,

4.

4.

osłuchanie turbiny pod względem płynności pracy, występowania stuków i nienormalnych drgań,

osłuchanie turbiny pod względem płynności pracy, występowania stuków i nienormalnych drgań,

5.

5.

sprawdzenie stanu oświetlenia w pomieszczeniach turbiny i urządzeń z nią związanych,

sprawdzenie stanu oświetlenia w pomieszczeniach turbiny i urządzeń z nią związanych,

6.

6.

sprawdzenie poprawności działania instalacji odwadniających.

sprawdzenie poprawności działania instalacji odwadniających.

§ 11.1. Przeglądów turbin wodnych należy dokonać co najmniej raz w roku. Przeglądy turbin mogą być połączone z ich remontami

§ 11.1. Przeglądów turbin wodnych należy dokonać co najmniej raz w roku. Przeglądy turbin mogą być połączone z ich remontami

bieżącymi oraz niezbędnymi naprawami.

bieżącymi oraz niezbędnymi naprawami.

2. Przeglądy turbin wodnych powinny obejmować w szczególności sprawdzenie:

2. Przeglądy turbin wodnych powinny obejmować w szczególności sprawdzenie:

1.

1.

stanu technicznego zamknięć remontowych na górnej i dolnej wodzie, krat na wlocie do turbiny oraz urządzeń do

stanu technicznego zamknięć remontowych na górnej i dolnej wodzie, krat na wlocie do turbiny oraz urządzeń do

oczyszczania krat,

oczyszczania krat,

2.

2.

prawidłowości działania instalacji odwadniania; rurociągów doprowadzających wodę, spiral i rur ssących,

prawidłowości działania instalacji odwadniania; rurociągów doprowadzających wodę, spiral i rur ssących,

3.

3.

stanu technicznego rurociągów doprowadzających wodę do turbin oraz komór turbinowych,

stanu technicznego rurociągów doprowadzających wodę do turbin oraz komór turbinowych,

4.

4.

stanu technicznego oraz szczelności zamknięć ruchowych (zasuw, zaworów motylowych, zaworów kulowych) na wlocie do

stanu technicznego oraz szczelności zamknięć ruchowych (zasuw, zaworów motylowych, zaworów kulowych) na wlocie do

turbiny wraz

turbiny wraz

z ich układami napędowymi,

z ich układami napędowymi,

5.

5.

stanu technicznego oraz szczelności kierownicy turbinowej, w tym także występowania wżerów kawitacyjnych, oraz

stanu technicznego oraz szczelności kierownicy turbinowej, w tym także występowania wżerów kawitacyjnych, oraz

sprawdzenie stanu technicznego układu napędowego łopatek kierownicy,

sprawdzenie stanu technicznego układu napędowego łopatek kierownicy,

6.

6.

stanu technicznego wirnika turbiny wraz z jego obudową, w tym sprawdzenie występowania uszkodzeń kawitacyjnych, a w

stanu technicznego wirnika turbiny wraz z jego obudową, w tym sprawdzenie występowania uszkodzeń kawitacyjnych, a w

turbinach Kaplana, Deriaza i rurowych - ponadto stanu technicznego mechanizmów napędowych przestawialnych łopat

turbinach Kaplana, Deriaza i rurowych - ponadto stanu technicznego mechanizmów napędowych przestawialnych łopat

wirnika,

wirnika,

7.

7.

stanu technicznego rury ssącej.

stanu technicznego rury ssącej.

8.

8.

stanu technicznego i prawidłowości działania:

stanu technicznego i prawidłowości działania:



układu regulacyjnego,

układu regulacyjnego,



układu hamowania,

układu hamowania,



układów smarowania,

układów smarowania,



instalacji wody chłodzącej,

instalacji wody chłodzącej,



instalacji sprężonego powietrza.

instalacji sprężonego powietrza.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

KONIEC

dr inż. Mieczysław
Świętochowski, mgr
Przemysław Bukowski