Problemy elektroterapii

Tomasz Halski

Prąd stały

Prąd stały



Stała polaryzacja elektrod



Anelektrotonus – stan zmniejszonej
pobudliwości, odczyn kwaśny



Katelektrotonus – stan podwyższonej
pobudliwości, odczyn zasadowy

Badania nad wpływem prądu na gojenie się

Badania nad wpływem prądu na gojenie się

ran

ran

Dodatni potencjał wnętrza rany (Burr 1940, Barker 1982)

Podczas ziarninowania początkowy dodatni potencjał

przechodzi w wysoko ujemny, który wraz z procesem

gojenia się rany zmniejsza się (Becker 1974)

Migracje fibroblastów w kierunku katody (Ericsson 1984,

Ross 1989)

Wzrost syntezy kolagenu w stałym polu elektrycznym

(Basset 1969, 1984)

Modyfikacja tempa proliferyzacji przez prąd stały

(Vodownik 1992)

Anoda przyśpiesza epitelializację i syntezę kolagenu

(Alvarez 1983)

Działanie bakteriobójcze katody (Rowley 1974)

Przyciąganie krwinek białych przez katodę podczas stanu

zapalnego tkanki (Gentzkow 1991)

Propozycja zabiegu w terapii ran

Propozycja zabiegu w terapii ran

Wydaje się właściwym zastosowanie katody w pierwszych

dniach gojenia się ran – podwyższenie pH, zmniejszenie

obrzęku, silne przekrwienie jest bodźcem stymulującym

rozpoczęcie procesu gojenia się rany i pobudza fagocytozę

po kilku dniach stymulacja prądem zmiennym – wpływ na

syntezę kolagenu (zjawisko piezoelektryczności)

Dodatkowo jonoforeza wit.C – zmniejszenie wolnych

rodników tlenowych uwalnianych podczas fagocytozy i

wpływ na enzymy syntezy kolagenu

Prąd zmienny

Prąd zmienny



Zmiana polaryzacji – nie powoduje zmian

elektrochemicznych na powierzchni elektrody i skóry



Szybko narastające natężenie impulsów pozwala na
zastosowanie tych prądów do stymulacji struktur
nerwowo-mięśniowych bez odczynu
zwyrodnieniowego



Wolno narastające natężenie impulsów pozwala na
stymulację mięśni z odczynem zwyrodnieniowym oraz
mięśni gładkich

Parametry impulsów

Parametry impulsów

1. Czas trwania impulsu

2. Kształt impulsu i czas narastania
impulsu

3. Amplituda natężenia impulsu

4. Napięcie impulsu

Czas trwania impulsu

Czas trwania impulsu

Im krótszy czas tym większe natężenie potrzebne do

wywołania pobudzenia.

Najwrażliwsze pod względem czasu trwania bodźca są w

kolejności:

➢

Receptory czucia

➢

Nerwy motoryczne

➢

Receptory bólowe

➢

Włókno mięśniowe

Kształt impulsu

Kształt impulsu

—Prostokątny – prawo Du Bois-Raymonda

oraz zjawisko akomodacji. Na ten rodzaj

impulsu reagują mięśnie bez odczynu

zwyrodnieniowego.

—Trójkątny – brak akomodacji mięśni
odnerwionych.

Im krótszy czas trwania impulsu tym

większy kąt graniczny – przy krótkim czasie

trwania impulsu nie ma znaczenia jego

kształt

Amplituda natężenia impulsu

Amplituda natężenia impulsu

E

imp

= I x t

imp

E

sek

= I x t

imp

x f

Im krótszy czas trwania impulsu tym

wyższe natężenie impulsu potrzebne do

wywołania pobudzenia.

Im większa częstotliwość tym mniejsze

natężenie impulsu potrzebne do

wywołania pobudzenia.

Generalnie natężenie nie powinno przekraczać

100mA; podczas galwanizacji 0,5mA/cm

2

(nie więcej

jednak niż 50mA)

Napięcie impulsu

Napięcie impulsu

—Prądy niskonapięciowe

—Prądy wysokonapięciowe

U = I x R

Elektrodiagnostyka

Elektrodiagnostyka

Metody jakościowe

Wzór Erba KZS>AZS

AOS>KOS

Metody ilościowe

Chronaksymetria
Krzywa i/t

Chronaksymetria i Krzywa

Chronaksymetria i Krzywa

i/t

i/t

Elektrodiagnostyka

Elektrodiagnostyka

Elektrodiagnostyka

Elektrodiagnostyka

Zmiany w obrazie krzywej

Zmiany w obrazie krzywej

i/t

i/t

jako

jako

efekt terapii

efekt terapii

Algorytm postępowania

Algorytm postępowania

elektroterapeutycznego

elektroterapeutycznego

—Zakwalifikowanie pacjenta do zabiegu (przeciwskazania)

—Wykonanie elektrodiagnostyki:

—Jakościowej – reakcja na katodę i anodę

—Ilościowej – krzywa i/t lub chronaksymetrii

—Określenie następujących parametrów zabiegu:

—Impuls

—Częstotliwość

— Sekwencja (seria) impulsów

—Czas trwania zabiegu

IMPULS

IMPULS

Mięsień prawidłowo unerwiony

Mięsień prawidłowo unerwiony

—Czas narastania impulsu -

im krótszy tym lepsza

reakcja na impuls zgodnie z

prawem Du Boisa Raymonda

—Czas impulsu – im krótszy
tym mniejsza energia
potrzebna do wywołania
skurczu

Czas impulsu będzie też uzależniony od

ilości włókien mięśniowych

unerwianych przez jeden motoneuron

Częstotliwość impulsu – uzależniona od

typów włókien mięśniowych.

Włókna ST lub I typu wolnokurczące się

(czerwone):

➢

Maksymalne napięcie uzyskują

przeciętnie w ciągu 80-110ms

➢

Unerwiane są przez motoneurony o

niskim progu pobudliwości

CZĘSTOTLIWOŚĆ

CZĘSTOTLIWOŚĆ

Mięsień prawidłowo unerwiony

Mięsień prawidłowo unerwiony

Częstotliwość impulsu – uzależniona od

typów włókien mięśniowych.

Włókna FT lub II typu szybkokurczące

się (białe):

➢

Maksymalne napięcie uzyskują

przeciętnie w ciągu 8-30ms

➢

Unerwiane są przez motoneurony o

wysokim progu pobudliwości

CZĘSTOTLIWOŚĆ

CZĘSTOTLIWOŚĆ

Mięsień prawidłowo unerwiony

Mięsień prawidłowo unerwiony

Badania dotyczące wpływu stymulacji

Badania dotyczące wpływu stymulacji

na typy włókien mięśniowych

na typy włókien mięśniowych

Vrbowa (1979) – po przeszczepie nerwu z mięśnia z

włóknami ST na mięsień złożony z FT i odwrotnie

spowodowano zmianę charakterystyki włókien obu mięśni

Pete i Vrbova (1999) – wpływ elektrostymulacji prądem o

niskiej częstotliwości na przekształcenie fast-to-slow

Andersen, Schjerling i Saltin (2000) – wpływ wysiłku

beztlenowego na przemianę u sprinterów slow-to-fast

Gollnic (1975) - wysiłki o małej i umiarkowanej

intensywności zmniejszają zasoby glikogenu we włóknach

ST, a podczas wysiłków o dużej intensywności we włóknach

FT, natomiast przy bardzo długo trwającej pracy o

umiarkowanej intensywności w miarę narastania zmęczenia

stwierdzono zwiększenie udziału włókien FT

Proporcje typu włókien mięśniowych w

Proporcje typu włókien mięśniowych w

Parametry serii impulsów

Parametry serii impulsów

—Czas trwania pojedynczej serii
—Częstotliwość impulsów w serii
—Częstotliwość serii
—Kształt obwiedni serii

Mięsień prawidłowo unerwiony

Mięsień prawidłowo unerwiony

Może być stymulowany przez:

a)Prąd stały lub zmienny przerywany

b)Prąd udarowy (5-10 udarów na na sekundę)
pobudza wolne włókna mięśniowe

c)Prąd impulsowy <20Hz wolne włókna
mięśniowe

d)Prąd impulsowy >50Hz szybkie włókna
mięśniowe

e)Impulsowy prąd wysokiego napięcia

f)Prąd interferencyjny

g)Prąd diadynamiczny

Prądy diadynamiczne a

Prądy diadynamiczne a

intereferencyjne

intereferencyjne

Głębokość wnikania w głąb tkanek

Oddziaływanie na receptory czucia

Fazowość

Stymulacja mięśni odnerwionych

Stymulacja mięśni odnerwionych

Odpowiedni czas

narastania impulsu.

Korzyści stosowania prądów

trójkątnych:

➢

Powolny wzrost natężenia

nie drażni receptorów
czucia

➢

Pozwala na wybiórczą

stymulację włókien
mięśniowych odnerwionych
bez pobudzenia tych
prawidłowo unerwionych

Stymulacja mięśni odnerwionych

Stymulacja mięśni odnerwionych

Elektrostymulacja metodą dwuelektrodową

(biegun ujemny dystalnie) lub elektrodą

czynną - katodą (elektrostymulacja

elektrodą czynną) w punkcie motorycznym.

Patel (1984) stwierdził, że neuryty są przyciągane przez

katodę, a odpychane przez anodę.

Pomeranc (1991) zauważył zwiększony efekt regeneracji

uszkodzonych nerwów obwodowych pod katodą, a pod

anodą porównywalny z grupą kontrolną

Mięsień odnerwiony

Mięsień odnerwiony

Może być stymulowany przez:

—Prądy niskiego napięcia (czas trwania
impulsu powyżej 10ms).

—Prądy interferencyjne (przy
częstotliwości 10-

20Hz pojawia się

skurcz tężcowy).

—Prądy średniej częstotliwości
formowane w impulsy trójkątne lub
trapezowe.

Podsumowanie

Podsumowanie

Forma bodźca w postaci impulsu elektrycznego wywołuje

pobudzenie tkanek pobudliwych

Każdy rodzaj tkanki pobudliwej (nawet uszkodzonej)

reaguje na stosunkowo specyficzny dla niej bodziec

elektryczny

Chronaksymetria i inne metody są ważnymi i prostymi

metodami diagnostycznymi

Różnorodność reakcji tkanek na prąd wskazuje na potrzebę

dalszych badań i doświadczeń klinicznych

Dziękuję Państwu za uwagę

Dziękuję Państwu za uwagę