MODELE PROCESOWE I

EFEKTYWNOŚĆ

TECHNOLOGII

INFORMACYJNEJ W

PRZEDSIĘBIORSTWACH

STEFAN SENCZYNA

Politechnika Śląska,

Katedra Podstaw Systemów Technicznych

([e-mail])

ANALIZA

2

Analiza systemu informacyjnego

przedsiębiorstwa

System informacyjny jest ‘obrazem’ przepływów i

procesów przetwarzania informacji realizowanych w

organizacji w celu planowania i kontroli działalności

przedsiębiorstwa.

Analiza systemu informacyjnego obejmuje następujące
aspekty przedsiębiorstwa:

• komunikacja z otoczeniem,
• struktura organizacyjna i procesy decyzyjne,
• kierowanie produkcją (planowanie i kontrola

produkcji).

PRZEDSIĘBIORSTWO

3

Komunikacja przedsiębiorstwa z otoczeniem

Uwarunkowania

działalności

Zamawiający

Przedsiębiorstwo

Otoczenie

Instytucje

prawne,

finansowe

Zarządzanie przedsiębiorstwem

Realizacja zadań ekonomiki

przedsiębiorstwa

Kierowanie produkcją

przedsiębiorstwa

Dostawcy

Plany produkcji

Raporty produkcji

Zamówienia, rozliczenia

Surowce, wyroby

PRZEDSIĘBIORSTWO

4

Przedsiębiorstwo - struktura

organizacyjna

S c h e m a t o rg a n iz a c y jn y p rz e d s ię b io ra s tw a p ro d u k c y jn e g o

O B S Ł U G A K L IE N T A

O B R Ó T T O W A R O W Y

P I O N

H A N D L O W Y

K O N T R O L IN G

U T R Z Y M A N IE R U C H U , R E M O N T Y

G O S P O D A R K A M A G A Z Y N O W A

P L A N O W A N IE i K O N T R O L A P R O D U K C J I

P I O N

P R O D U K C Y JN Y

F IN A N S E , K S IĘ G O W O Ś Ć

IN W E S T Y C J E , Ś R O D K I T R W A Ł E

K A D R Y , P Ł A C E

P I O N

E K O N O M I C Z N Y

T R A N S P O R T , B U D Y N K I, K O N T R O L A

P I O N A D M I N I S T R A C J I W E W N Ę T R Z N E J

Z A R Z Ą D

PRZEDSIĘBIORSTWO

5

Przedsiębiorstwo - przepływy

materiałowe

PRZEDSIĘBIORSTWO

Wejście

Wyjście

Magazyny i

produkcja

Zasoby do produkcji:
- surowce,

- energia

Zarządzanie

- planowanie,

- organizowanie, motywowanie

-

kontrola

Wyroby i
odpady

sterowanie

MODELE PROCESOWE

6

Modele procesowe systemu informacyjnego

• Wyodrębnienie i formalizacja opisu procesów

przepływu i przetwarzania informacji stanowi model
systemu informacyjnego

• Modele procesowe odwzorowują aspekt

funkcjonalny systemu informacyjnego

• Do zapisu modeli procesowych są stosowane metody

graficzne takie jak:

• diagramy funkcjonalne
• mapy procesów

• Modele systemu informacyjnego mają zastosowanie

w projektowaniu systemów informatycznych

7

Model ‘obiegu dokumentów’ typu mapa

procesów

WYKRES OBIEGU DOKUMENTU

NAZWA DOKUMENTU Nr 12:

WYCIĄG BANKOWY

SYMBOL :

Komórka

Czynność

BANK

Dział

Finansowy

(FF)

Dział

Księgowości

Ogólnej (KK)

Archiwum

1. Sporządzenie dokumentu

2. Przechowywanie kopii

3. Zarejestrowanie dokumentu

4. Dekretowanie i wprowadzenie

do systemu komputerowego

5. Przechowywanie dokumentu

do końca roku

obrachunkowego

6. Archiwizowanie dokumentu

przez okres 6 lat

SYMBOLIKA:

2

1

1

1

1

1

(oryg.)

- wystawianie

- dokument w obiegu

- archiwizacja

1, 2, 3 .......- ilość egzemplarzy

- przechowywanie

MODELE PROCESOWE

8

Zastosowanie modelowania procesowego w

projektowaniu systemu informatycznego

(przedsiębiorstwa)

• Model procesowy stanowi specyfikację funkcji i

zbiorów danych (baz danych) systemu
informatycznego

• Zastosowanie modeli procesowych w projektowaniu

systemów informatycznych jest podstawą takich metod
jak:

• analiza strukturalna,
• obiektowa technika modelowania.

• Znaczącym produktem modelowania procesowego jest

‘dziedzinowy system informatyczny’

METODY

9

Analiza organizacji i projektowanie systemu

informatycznego

Model logiczny

Zbiór przypadków

organizacji

Przypadek

organizacji

A

Przypadek

organizacji

B

Definicje struktur danych (baz

danych), kodowanie aplikacji

Model (procesowy)

systemu

informacyjnego

Wdrażanie systemu

informatycznego i dostosowanie

organizacji do modelu

procesowego

Metody modelowania i

technologie baz danych

Projekt systemu

informatycznego

(standaryzacja)

Analiza zbioru

przypadków organizacji i

modelowanie systemu

informacyjnego

Model fizyczny

METODY

10

Analiza strukturalna

Podstawowe
założenia:

• Formalizacja modelu systemu informacyjnego metodą

diagramów funkcjonalnych i strukturalnych

• Zastosowanie ‘dekompozycji hierarchicznej’ w

modelowaniu. Model jest definiowany od obrazu systemu
informacyjnego do modeli przepływów i procesów
przetwarzania informacji (danych)

• ‘Falowy’ proces modelowania z zastosowaniem modeli

‘fizycznego’ i ‘logicznego’

• Celem modelowania jest projekt systemu informatycznego

zawierający definicje struktur danych, procesów
przetwarzania, zbiór zdarzeń

METODY

11

Obiektowa technika modelowania

• Formalizacja modelu systemu informacyjnego metodą

diagramów funkcjonalnych i strukturalnych

• Modelowanie metodą obiektowo-zorientowaną jest

oparte na:

• definiowaniu zbioru klas wykorzystując

‘dziedziczenie’ i ‘hermetyzację’ co umożliwia
hierarchizację modelu

• definiowaniu obiektów ustanowionych

definicjami klas

• wsparciu językami obiektowo zorientowanymi

• Celem modelowania jest projekt systemu

informatycznego implementowany narzędziami
programowania obiektowego

Podstawowe
założenia:

METODY - Przykład

12

Przykład modelu procesowego działalności

planistycznej w przedsiębiorstwie

Wejście

Zakup

(materiałów)

Wyjście

Sprzedaż

(wyrobów)

Magazyny i

produkcja

Poziom sterowania przepływami materiałowymi

Planowanie

potrzeb

(materiałowych)

Planowanie

(operacyjne)

produkcji

Planowanie

sprzedaży

(wyrobów)

Poziom kierowania

Planowanie

działalności

Planowanie

przepływów

finansowych

Poziom zarządzania

Informacje o

potrzebach od

klientów

Realizacja

potrzeb

klientów

SYSTEM DZIEDZINOWY

13

Funkcje i struktura dziedzinowego systemu

informatycznego

• Podział na moduły (lub podsystemy) grupujące

funkcje przetwarzania danych zgodnie z modelem
dziedzinowym działalności przedsiębiorstwa:

• finanse, księgowość

• obrót towarowy

• personel

• produkcja

• zasoby osobowe

• środki trwałe

• Moduły dziedzinowe ‘zastępują’ część lub całość

procesów decyzyjnych realizowanych w organizacji
przedsiębiorstwa

• Dane przetwarzane przez moduły są parametrami

ilościowo - wartościowymi transakcji realizowanych
przez przedsiębiorstwo

• Dane wartościowe są pobierane funkcjami modułu

finanse, księgowość w celu sumowania i obliczania
wskaźników przedsiębiorstwa

SYSTEM DZIEDZINOWY

14

Ogólny model procesowy dziedzinowego

systemu informatycznego

Finansowo –

księgowy

FK

Informacja

kierownictwa

SI

Obrót

towarowy

OT

Gospodarka

magazynowa

GM

Środki trwałe

Kadry –

Płace

KD-PL

Kierowanie

produkcją

TPP

Przepływ danych do modułu FK i między modułami

Konsolidacja

danych

Produkcja, magazyny

Kontrahenci

Koszty

działalności

SYSTEM DZIEDZINOWY

15

Przykład ważniejszych procesów realizowanych

przez moduł ‘produkcja’ w systemie

dziedzinowym

Obrót

handlowy

(zamówienia

materiałów)

Gospodarka

magazynowa

(materiały,

wyroby)

Finanse,

księgowość,

kasa, banki,

środki trwałe

Kadry

(personel),

płace

Rejestr

zamówień

Zlecenia

produkcyjne i

potrzeby

materiałowe

Katalog

wyrobów i

normy

materiałowe

Sterowanie i

kontrola

produkcji

(harmonogramy)

P

r

z

e

ds

i

ę

b

i

o

r

st

w

o

K

o

nt

ra

he

n

c

i

Moduł produkcja

Informacja

kierowni-

ctwa

System dziedzinowy

MRP/ERP

16

Model procesowy w oparciu o standaryzację

MRP/ERP

• Standaryzacja MRP/ERP jest efektem realizacji

cyklicznego (‘falowego’) procesu analizy procesów
informacyjnych w przedsiębiorstwie produkcyjnym,
realizacji projektu i wdrożenia systemu informatycznego

• Standaryzacja jest zarówno specyfikacją jak i założeniami

wdrożenia systemu informatycznego

• Procesy informacyjne w standaryzacji definiują modelową

organizację przedsiębiorstwa, której celem jest największe
wykorzystanie zasobów (produkcyjnych) w celu realizacji
potrzeb klientów

MRP/ERP

17

Magazyn

wejściowy

materiałów

Produkcja

detali

(elementów)

Magazyn

wyjściowy

wyrobów

Montaż

wyrobów

Kontrahenci

Kontrahenci

Podsystem

transakcji

materiałowych

Sterowanie

produkcją

Podsystem

struktur

wyrobów

Harmonogram

owanie planu

produkcji

Planowanie

produkcji i

sprzedaży

Planowanie

potrzeb

materiałowych

Planowanie

zdolności

produkcyjnych

Model zależności między przepływami

materiałowymi a podsystemami MRP

MRP/ERP

18

Model procesowy kierowania produkcją w

oparciu o standard MRP

<zamówienia>

Klienci

Obsługa

zamówień

kontrahentów

Obliczanie potrzeb

materiałowych do

zleceń

Obliczanie

harmonogramu

produkcji do zleceń

<zlecenia na wyroby>

<zamówienia materiałów>

Struktura

wyrobów

<lista materiałów>

Zdolności

produkcyjne

Produkcja

<zlecenia produkcji>

Magazyn

materiałów

Obsługa

obrotu

materiałów

kontrahentó

Magazyn

wyrobów

Obsługa

obrotu

wyrobów

kontrahentów

<dostawa

materiałów>

<przyjęcie - wydanie

materiałów>

<dostawa wyrobów>

<przyjęcie - wydanie

wyrobów>

ZLECENIE

PRODUKCJA

WYROBY

MATERIAŁ

MRP/ERP

19

Ważniejsze procesy informacyjne w systemie

kierowania produkcją

Polecenie

sprzedaży

Polecenie
produkcji

Potwierdzenie

zakupu
materiałów

Zlecenie

produkcji,

potwierdzone

wykonanie

Zlecenie

produkcji,

potwierdzone

materiały

Wejście

Zakup

materiałów

Wyjście

Sprzedaż

wyrobów

Magazyn

wyrobów

Obliczenie

potrzeb

materiałowych

Harmonogram

produkcji

Sprzedaż

wyrobów

Magazyn

materiałów

Produkcja

Przyjęcie

zamówienia na

wyroby

Projektowanie i

tworzenie

technologii

Obliczanie ceny

wyrobów

K

L

IE

N

C

I

K

L

IE

N

C

I

Katalog wyrobów i decyzja o zamówieniu

Zlecenie

produkcji

Lista
materiałów

Lista

operacji
produkcji

Lista

materiałów i

operacji

Cennik
wyrobów

Polecenie

zakupu

materiałów

Potwierdzenie

wykonania
produkcji

Wejście

Wyjście

MRP/ERP

20

Podzbiór procesów "grupowanie zamówień”

Projektowanie i

tworzenie

technologii

Zlecenia

produkcji

Zamówieni

a na

produkcję

Grupowanie i

sumowanie

zamówień

Obliczanie planu

(okresowego)

produkcji

PRODUKCJA

Etap opcjonalny

w procesie decyzyjnym

Przyjęcie

zamówienia

na wyroby

Katalog wyrobów i decyzja o zamówieniu

Wejście

MRP/ERP

21

Podzbiór procesów „zdolności produkcyjne”

Etap opcjonalny

w procesie decyzyjnym

Zlecenia

produkcji

Przyjęcie

zamówienia

na wyroby

Projektowanie i

tworzenie

technologii

K

L

IE

N

C

I

Katalog wyrobów i decyzja o zamówieniu

Zamówienia

na produkcję

Wejście

Grupowanie i

sumowanie

zamówień

Obliczanie planu

(okresowego)

produkcji

PRODUKCJA

Zamówienia

z terminami
realizacji

Wskaźniki

techniczne (bieżącej)

wydajności produkcji

Wskaźniki stanu

zaawansowania

zleceń produkcji

Dysponowane

zdolności

produkcyjne

Obliczanie

terminów realizacji

zamówień

MRP/ERP - ATP

22

Przedsiębiorstwo jako jednostka łańcucha

logistycznego

Sieć logistyczna

transport

transport

tran

spor

t

tra

nsp

ort

Przedsiębi

or-stwo 1

transport

transport

transpo

rt

transpo

rt

Przedsiębi

or-stwo K

Przedsiębio

r-stwo 2

Przedsiębi

or-stwo N

MRP/ERP - ATP

23

• Produkcja w przedsiębiorstwach sieci logistycznej jest sterowana

planowaniem ‘centralnym’ (SCP - supply chain planning)

• W ‘planowaniu centralnym’ (SCP) poszczególne

przedsiębiorstwa są ‘lokalizacjami’ (źródłami dostawy), którym
przyporządkowano ‘ilości produkcji’ i ‘terminy realizacji’.

• Z plan SCP w systemach MRP/ERP przedsiębiorstw łańcucha

logistycznego jest obliczany plan operacyjny produkcji.

• ‘Nadwyżki ilości wyrobów’ (ATP - Available to Promise) są

ilościami wyrobów przeznaczonymi do obsługi, przewidywanych,

przyszłych, zleceń kontrahentów.

Plan

SCP

Rozmieszczenie

produkcji

(Allocations)

Zlecenia

przyjęte do

produkcji

(Orders)

ATP =

Nadwyżki

ilości

wyrobów

=

Model procesu ATP w systemie

MRP/ERP

MRP/ERP - ATP

24

Przedsiębiorstwa w sieci posiadają ‘podsystemy’ MRP/ERP
dla których źródłem ‘zleceń’ jest ‘centralny podsystem’
SCP

Model ogólny procesów informacyjnych w sieci

logistycznej

System

ERP

przedsiębi

or.

Baza

‘zleceń’

Baza ‘źródeł

dostawy’

System

ERP

przedsiębi

or.

System

ERP

przedsiębi

or.

System

ERP

przedsiębi

or.

Planowanie

SCP i

obliczanie

ATP

Odbior

cy

D

o

st

a

w

c

y

MRP/ERP - ATP

25

Model procesu planowania ‘centralnej

dystrybucji’ w sieci logistycznej

Przyporządkowani

e zleceniom

danego ‘źródła

dostawy’.

Potwierdzenie

zlecenia

KLIENCI

(Odbiorcy

wyrobów)

Baza

zleceń

Baza

‘źródeł

dostawy’

Dodanie zlecenia do

‘planu produkcji’

fabryki,

obliczenie potrzeb

materiałowych

Baza ‘listy

materiałowe’

Utworzenie

‘harmonogramu

produkcji’,

wystawienie

‘zamówień na

materiały’, dostawa

Baza

‘wydajność

produkcji’

KLIENCI

(dostawcy

zasobów)

MRP/ERP - ATP

26

Model procesu ATP w ‘obsłudze klientów’ sieci

logistycznej

Sieć

fabryk

(źródła

dostawy)

Przyjmowanie i

potwierdzanie

zleceń.

Obliczanie

‘nadwyżek

wyrobów’ (ATP)

Zleceni

a

Utworzenie

planu

dystrybucji

wyrobów (do

klientów)

Zlecenia

potwierdzon

e

Dane o

zapotrzebow

aniu

Prognoz
a planu
produkc
ji

Prognoz

a

Plan

źródeł

dystrybu

cji

Oferta

wyrobów

Prognoza

zapotrze

bowania

na

wyroby

Kontrahe

nci

(Odbiorcy

wyrobów)

Baza

‘wyroby’

Przyporządkow

anie zleceń do

‘źródeł

dostawy’

Baza ‘wydajność

produkcji’ i

‘źródeł dostawy’

Prognoza planu

produkcji dla

sieci

logistycznej

(źródeł

dostawy)

Akceptacja planu

‘źródeł dostawy’

w powiązaniu ze

‘zleceniami’

Efektywność

27

Efektywność modelu procesowego

• Analiza i modelowanie systemu informacyjnego

organizacji

• Specyfikacja wymagań do systemu

informatycznego (systemy dziedzinowe)

• Modelowanie procesów usprawniających

funkcjonowanie organizacji (systemy MRP/ERP)