PROJEKTOWANIE

ERGONOMICZNE

WYKORZYSTANIE ZASAD ERGONOMII W

KSZTAŁTOWANIU STANOWISKA PRACY

PROCES

PROJEKTOWANIA



stymulowanie założeń



tworzenie koncepcji projektowej



opracowanie projektu podstawowego



nadzór nad realizacją projektu w
dokumentacji i prototypie



wypróbowanie prototypu, analiza i
wyciągnięcie wniosków, wniesienie
poprawek

ŚRODKI I MATERIAŁY

WSPOMAGAJĄCE PROJEKTOWANIE

ERGONOMICZNE



MATERIAŁY
- źródła danych i wytycznych do projektowania,
zawarte w standardach krajowych i
międzynarodowych



ŚRODKI WSPOMAGAJĄCE STOSOWANIE
KRYTERIÓW ANTROPOMETRYCZNYCH W
PROJEKTOWANIU
- płaskie modele centylowe reprezentantów populacji
- modele przestrzenne, manekiny
- różne techniki modelowania projektowanych
obiektów w skali naturalnej
- komputerowe programy generujące 2 i 3
wymiarowe modele człowieka
- komputerowe programy biomechaniczne

KRYTERIA

ANTROPOMETRYCZNE



wymiary ciała populacji użytkowników
(statyczne i dynamiczne z
uwzględnieniem odzieży i środków
ochronnych)



funkcjonalne szeregi wymiarowe ciała
z zakresami ruchów w stawach



dystanse bezpieczeństwa



wymiary dostępu w różnych sytuacjach
– typowych, użytkowych, remontowych
itp.

PROJEKTOWANIE WYPOSAŻENIA

MIEJSCA PRACY



wysokość pola pracy odpowiednio dobrana do
operatora i typu pracy



typ, lokalizacja i możliwość dopasowania siedziska
do wymiarów operatora i zadania roboczego



zapewnienie wystarczającej przestrzeni dla
wszystkich części ciała



uwzględnienie anatomii funkcjonalnej ręki i stopy
w kształtowaniu uchwytów, elementów
manipulacji



umieszczenie w łatwym zasięgu rąk i nóg często
używanych oraz ważnych elementów
sterowniczych

PRAWIDŁOWA POZYCJA

ROBOCZA



eliminacja pozycji męczących (skręconych,
pochylonych) przy czynnościach
długotrwałych oraz umożliwienie zmiany
pozycji



umożliwienie okazjonalnej zmiany pomiędzy
pozycją siedzącą, stojącą i chodzeniem,
preferowanie pozycji siedzącej jako głównej
pozycji pracy



stosowanie odpowiednich podparć



dostosowanie parametrów siedzisk do
przeznaczenia i wymiarów użytkowników

ORGANIZACJA UKŁADÓW

STEROWNICZYCH I

INFORMACYJNO-

SYGNALIZACYJNYCH



elementy ważne, często

używane – łatwy zasięg



elementy mniej ważne,

rzadziej używane –

zasięg maksymalny



elementy nie mające

istotnego znaczenia w

podstawowym procesie

operatorskim –

dopuszczalne

przekroczenie granicy

zasięgu maksymalnego



ważność, kolejność

użycia,



częstotliwość użycia,



czas użycia,



kierunek ruchu,



wymagana siła

uruchomienia,



typ funkcjonalny i

jego relacje do

efektu sterowania

wg stref zasięgowych

wg relacji pomiędzy

elementami

KRYTERIA ESTETYCZNE



kompozycja przestrzenna
stanowiska -maszyny



kolorystyka



informacja graficzna



jakość wykonania - kształt,
powierzchnia

BARWA W KSZTAŁTOWANIU

ŚRODOWISKA PRACY



funkcja estetyczna



oddziaływanie na
psychikę człowieka



wpływ na
sprawność
receptora wzroku



kolor



jasność



nasycenie

oddziaływanie

cechy

ZALECANE WARTOŚCI
WSPÓŁCZYNNIKÓW ODBICIA



sufit - 80 – 90



ściany - 50 – 60



podłogi - 20 – 25%



powierzchnia
wyposażenia (blat
biurka) - 25 – 40%.



sufit – co najmniej 70%

(jeżeli wysokość

pomieszczenia nie

przekracza 3m)



ściany, łącznie z oknami

(wraz z zasłonami lub

żaluzjami) oraz drzwiami i

meblami – od 30% do 80%,

ale nie więcej niż 60%, gdy

średnie natężenie

oświetlenia ogólnego w

pomieszczeniu jest równe

lub większe niż 1000 Ix,



podłogi, łącznie z

wyposażeniem (urządzenia,

meble) – od 20 do 40%

wg PN-84/E-02033

WYKORZYSTANIE BARW

DLA CELÓW

INFORMACYJNO-

SYGNALIZACYJNYCH



wykorzystanie kontrastu dla odróżniania znaku czy detalu od

tła



barwy wysoko nasycone do sygnalizowania różnego typu

zagrożeń



kody barwne obejmujące 6, najwyżej 8 barw.



dodatkowe symbole i określone kształty znaków



znormalizowany polski system barw bezpieczeństwa obejmuje

cztery barwy: czerwoną, żółtą, zieloną i niebieską.

barwy kontrastowe: biała – przeznaczoną do zestawiania z

czerwoną, zieloną i niebieską oraz czarna w połączeniu z żółtą.



kolorystyka maszyn i urządzeń :

- korpusy i części nieruchome – barwy nie przyciągające

wzroku,

- elementy i części ruchome – barwy dobrze widoczne nawet

przy słabym świetle

- przyciski, zawory, dźwignie do uruchamiania urządzeń –

barwy „rzucające się w oczy”

DZIAŁANIE

PSYCHOLOGICZNE BARW



czerwona



pomarańczowa



żółta



zielona



niebieska



fioletowa



brązowa



wpływ na
odczuwanie
przestrzenne,
temperatury,
wilgotności,
hałasu



oddziaływanie
psychologiczne

BARWA

DZIAŁANIE

ZNACZENIE BARW

BEZPIECZEŃSTWA



czerwona – zakaz,
zatrzymanie



niebieska – nakaz



żółta – ostrzeżenie



zielona -
bezpieczeństwo



znaki zatrzymania,
zakazu i ppoż



ochrona osobista



niebezpieczeństw
o



ewakuacja, pomoc
medyczna

BARWA I JEJ ZNACZENIE

ZASTOSOWANIE

NORMY DOTYCZĄCE

PODSTAWOWYCH POJĘĆ I

ZASAD STOSOWANIA BARW:



- PN-64/E-01005 „Technika świetlna.
Podstawowe pojęcia, wielkości i jednostki”



- PN-84/E-02033 „Oświetlenie wnętrz
światłem elektrycznym”



- PN-64/E-01255 „Barwy i znaki
bezpieczeństwa”



- PN-70/E-01270 „Wytyczne znakowania
rurociągów”

ZASADY POWIĄZAŃ MIĘDZY

URZĄDZENIAMI

WSKAŹNIKOWYMI I

STEROWNICZYMI



zasada funkcjonalności



zasada ważności



zasada kolejności



zasada częstości używania



zasada optymalnego umiejscowienia

SYGNAŁ

JAKO NOŚNIK

INFORMACJI



informacje bezpośrednie i
pośrednie



czynniki wyróżniające sygnały



podział wskaźników ze względu
na zadania



zasady projektowania elementów
wskaźnikowych

DIAGNOZY I OCENY

ERGONOMICZNE



czynniki
techniczne



czynniki
organizacyjne



czynniki
środowiska
materialnego



obciążenie
fizyczne



obciążenie
psychiczne



bezpieczeństw
o pracy

OBSZARY PIERWOTNE

OBSZARY WTÓRNE