

Mięśnie wyrazowe – mimiczne –

posiadają przynajmniej jeden przyczep

w skórze twarzy, a skurcz ich nadaje

wyraz odzwierciadlający stany

psychiczne.



Funkcje

•

Mięśnie wyrazowe twarzy

•

Współdziałają w otwieraniu i zamykani szpar

– powiekowej i jamy ustnej

•

Współdziałają w procesie przyjmowania i

przesuwania pokarmów między zębami

(policzkowy, okrężny ust).



Mięśnie otaczające szparę powiek



Mięśnie otaczające szparę ust



Mięśnie nozdrzy



Mięśnie małżowiny usznej



Mięśnie sklepienia czaszki



Mięśnie otaczające szparę

Mięśnie otaczające szparę

powiek

powiek

•

Mięsień marszczący brwi

Mięsień marszczący brwi (m. corrugator
supercilii) – nadaje twarzy wyraz
niezadowolenia i gniewu przez wytworzenie
2-3 zmarszczek pomiędzy brwiami.

•

Mięsień okrężny oka

Mięsień okrężny oka – (m. orbicularis oculi)



Część oczodołowa – zamyka szparę powiekową



Część powiekowa – zaciska powieki



Część łzowa – otwiera woreczek łzowy



Mięśnie otaczające szparę

Mięśnie otaczające szparę

ust

ust

•

Mięsień jarzmowy większy

Mięsień jarzmowy większy (m. Zygomaticus
major) – mięsień śmiechu wraz z

•

Mięsień śmiechowy

Mięsień śmiechowy ( m. Risorius) – śmiech

•

Mięsień jarzmowy mniejszy

Mięsień jarzmowy mniejszy -(m.
Zygomaticus minor) – grymas twarzy
podczas płaczu wraz z

•

Mięsień dźwigacz wargi górnej

Mięsień dźwigacz wargi górnej – (m.
Levator labii superioris)



Mięśnie otaczające szparę ust

Mięśnie otaczające szparę ust

•

Mięsień obniżacz kąta ust

Mięsień obniżacz kąta ust (m. Depressor

anguli oris) – nadaje twarzy wyraz cierpienia

)

•

Mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła

Mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła

nosa

nosa (m. Levator labii superioris alaeque

nasi) wraz z mięśniem dźwigaczem wargi

górnej (m. Levator labii superioris) – unoszą

wargę górną i rozwierają nozdrza.

•

Mięsień obniżacz wargi dolnej

Mięsień obniżacz wargi dolnej (m. Depressor

labii inferioris) oraz

•

Mięsień bródkowy

Mięsień bródkowy (m. Mentalis) – pogłębiają

i obniżają wargę dolną nadając twarzy wyraz

dąsania się.



Mięśnie otaczające szparę ust

Mięśnie otaczające szparę ust

•

Mięsień policzkowy (m. Buccinator) –

chroni błonę śluzową policzków przed

przygryzieniem, powoduje

przesuwanie pokarmu między

zębami, pociąga ku bokom kąciki ust,

zwiększa ciśnienie w jamie ustnej.

•

Mięsień okrężny ust (m. Orbicularis

oris) – jest antagonistą do wszystkich

mięśni o przebiegu poprzecznym.



Mięśnie nozdrzy

Mięśnie nozdrzy

•

Mięsień nosowy

Mięsień nosowy (m. Nasalis)

•

Mięsień obniżający przegrodę nosa

Mięsień obniżający przegrodę nosa
(m. Depressor septi)



Mięśnie małżowiny usznej

Mięśnie małżowiny usznej

•

m. uszny przedni

m. uszny przedni

•

m. uszny górny

m. uszny górny

•

m. uszny tylny.

m. uszny tylny.



Mięśnie sklepienia czaszki

Mięśnie sklepienia czaszki

•

Mięsień potyliczno-czołowy

Mięsień potyliczno-czołowy (m.
Occipitofrontalis)

•

Mięsień skroniowo-ciemieniowy (m.
Temporoparietalis)



Ich przyczepy końcowe znajdują się na czepcu
ścięgnistym (gallea aponeurotica) rozległe
rozcięgno, które jest połączone z okostną czaszki
za pomocą tkanki łącznej luźnej co pozwala na
przesuwanie się skóry owłosionej głowy.



Działają na staw skroniowo-

żuchwowy, biorąc udział w procesie

żucia i artykulacji mowy.

•

Mięsień skroniowy (m. Temporalis) i

•

Żwacz (m. Masseter)

Powodują unoszenie żuchwy

•

Mięsień skrzydłowy boczny (m.

Pterygoideus lateralis)

•

Mięsień skrzydłowy przyśrodkowy (m.

Pterygoideus madialis)

Powodują ruchy żucia



Mięśnie oka



Mięśnie ucha



Mięśnie gardła



Mięśnie jamy ustnej



Powierzchniowe



Środkowe



Głębokie



Mięsień szeroki szyi

Mięsień szeroki szyi (m. Platysma)

•

Położony jest w okolicy przedniej i bocznej tuż pod skórą
funkcjonalnie związany z mięsniami mimicznymi twarzy.

•

Pp: tkanka podskórna okolicy podobojczykowej na
wysokości II / III

żebra

•

Pk: cz. boczna - na powięzi przyuszniczej i żwaczowej
twarzy,

cz. przyśrodkowa- kąt ust, łączy się z włóknami m.

obniżacza wargi dolnej i m. obniżacza kąta ust

•

F:

•

unosi skórę szyi z podłoża wraz tkanką podskórną dzięki
czemu zmniejsza ciśnienie powietrza na ż. szyjną wewn.,
biegnącą pod mięśniem.

•

- kąty ust pociąga ku dołowi i bocznie nadając twarzy
wyraz strachu, gniewu.



Mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy

Mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy

(m. sterno-cleido-mastoideus - m. SCM) -

(m. sterno-cleido-mastoideus - m. SCM) -

•

P.p. - Rozpoczyna się dwoma głowami na

rękojeści mostka i końcu mostkowym

obojczyka.

•

P.k. Na wyrostku sutkowatym kości

skroniowej.

•

F:

Jednoczesny skurcz obydwu mięsni zgina

głowę ku tyłowi , a skurcz jednostronny

powoduje obrót głowy w stronę przeciwną.

Jest zaliczany do pomocniczych mięśni

wdechowych (unosi klatkę piersiową ku

górze)



Mięśnie podgnykowe



Mięśnie nadgnykowe



Mięsień żuchwowo-gnykowy (m.

Mylohyoideus)



Mięsień dwubrzuścowy (m.

Digastricus)



Mięsień bródkowo-gnykowy (m.

Geniohyoideus)

Opuszczają żuchwę



Mięsień rylcowo-gnykowy (m.

Stylohyoideus)

ustalają kość gnykową



Mięsień mostkowo-gnykowy (m.
Sternohyoideus)



Mięsień mostkowo-tarczowy (m.
Sternothyroideus)



Mięsień tarczowo-gnykowy (m.
Thyroideus)



Mięsień łopatkowo-gnykowy (m.
Omohyoideus)

Zapobiegają unoszeniu kości gnykowej



Mięsień pochyły przedni (m.
Scalenius anterior)



Mięsień pochyły środkowy (m.
Scalenius medius)



Mięsień pochyły tylny (m. Scalenius
posterior)

Zgięcie odcinka szyjnego ku przodowi

bądź unoszenie klatki piersiowej ku
górze



Mięśnie przedkręgowe

•

Mięsień prosty przedni głowy (m.
Rectus capitis anterior)

•

Mięsień długi głowy (m. Longus capitis)

•

Mięsień długi szyi (m. Longus colli)

Zginają kręgosłup ku przodowi



Powięzie

•

Powięź szyi powierzchowna – otacza mięsień

M-S-O, tworząc dla niego pochewkę. Przyczepia

się na brzegu żuchwy , wyrostku sutkowym,

wyrostkach poprzecznych kręgów szyjnych,

obojczyku i mostku.

•

Powieź szyi przedtchawicza – ma kształt

trójkąta ropiętego między kością gnykową,

mięśniami łopatkowo-gnykowymi i górnymi

brzegami obojczyka i mostka.

•

Powięź szyi przedkręgowa – pokrywa mięśnie

głębokie szyi przyczepiając się po bokach do

wyrostków poprzecznych.



Mięśnie klatki piersiowej



Mięśnie jamy brzusznej



Mięśnie grzbietu



Mięśnie powierzchniowe



Mięśnie środkowe



Mięśnie głębokie



Związane są funkcjonalnie z ruchami

kończyny górnej



Mięsień piersiowy większy

Mięsień piersiowy większy (m.

Pectoralis major)

•

P.P. Przymostkowa część obojczyka, przednia

powierzchnia mostka i chrząstki żebrowej od

I do VI żebra.

•

P.K. Grzebień guzka większego kości

ramiennej.

•

F: Przywodzi i obraca ramię do wewnątrz.

Uniesione ramię silnie obniża, działa jak

pomocniczy mięsień wdechowy.



Mięsień piersiowy mniejszy

Mięsień piersiowy mniejszy (m.
Pectoralis minor)



P.P. Na wyrostku kruczym łopatki



P.K. Na przedniej powierzchni
przedniej żeber od II do V.



F: Obniża łopatkę, a przy ustalonej
łopatce unosi żebra

.



Mięsień zębaty przedni

Mięsień zębaty przedni (m. Serratus
anterior)



P.P. Poszczególne przyczepy o kształcie
zębów pokrywają żebra.



P.K. Dolny kąt i przyśrodkowy brzeg
łopatki.



F: przesuwa łopatkę do przodu i obraca ją
skierowując wydrążenie panewkowe ku
górze. Przy ustalonej łopatce pomocniczy
mięsień wdechowy.



Mięsień podobojczykowy

Mięsień podobojczykowy (m.
Subclavius) -



P.P. Powierzchnia górna I żebra



P.K. Bocznie od przyczepu więzadła
żebrowo-obojczykowego obojczyka.



F: Obniża obojczyk, poszerza światło
żyły podobojczykowej – przez
połączenie z przydanką.



Mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne

Mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne (mm.
Intercostales externi)

•

Wypełniają przestrzenie międzyżebrowe

•

Przebiegają skośnie w kierunku
dolnozbieżnym

•

Są mięśniami wdechowymi



Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne

Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne (mm.
Intercostales interni)

•

Wypełniają przestrzenie międzyżebrowe

•

Mają przebieg górozbieżny

•

Prawdopodobnie są mięśniami wydechowymi



Mięśnie podżebrowe

Mięśnie podżebrowe (mm.
Subcostales)



Mięsień poprzeczny klatki

Mięsień poprzeczny klatki

piersiowej

piersiowej (m. Transversus thoracis)

Wykazują zmienność osobniczą i

nieznaną funkcję w procesie
oddychania.



Płaski mięsień o kształcie wypukłej ku górze
kopuły, oddzielający jamę klatki piersiowej od jamy
brzusznej.



Wyróżniamy w nim:

•

Część mostkową

•

Część żebrową

•

Część lędźwiową



Wszystkie te części łączą się ze sobą w środku
ścięgnistym (centrum tendineum) – będącego
odmianą ścięgna śródmięśniowego



Wszystkie wymienione części nie łączą się nigdy ze
sobą ściśle – w miejscach niecałkowitych połączeń
powstają wolne przestrzenie zwane:

•

Trójkątami mostkowo-żebrowymi

•

Trójkątami lędźwiowo-żebrowymi



W przeponie są też otwory przez które z klatki
piersiowej do jamy brzusznej przechodzą naczynia,
nerwy oraz przełyk. Są to:

•

Rozwór aortowy (hiatus aorticus)

•

Rozwór przełykowy (hiatus esophageus)

•

Otwór żyły głównej dolnej (foramen venae cavae
inferior)



Przepona jest najsilniejszym mięśniem wdechowym



W czasie skurczu się spłaszcza. Powoduje to
powiększenie pionowego wymiaru klatki piersiowej.
Jednocześnie zmniejsza się wymiar wysokościowy
jamy brzusznej. Dzięki temu skurcze przepony
powodują rytmiczne zmiany ciśnienia w klatce
piersiowej i jamie brzusznej.



Podczas skurczu ciśnienie w klatce piersiowej
obniża się a w jamie brzusznej wzrasta.



Różnica ciśnień umożliwia oddychanie i przyczynia
się do wypierania krwi żylnej z jamy brzusznej do
jamy klatki piersiowej.



Jama brzuszna tylko w części tylnej
oraz części dolnej posiada elementy
kostne.



Pozostałe części zbudowane są z
mięśni i powięzi.



Są mięśniami wydechowymi, dzięki temu, że ich
skurcz powoduje obniżenie żeber, a uciskając na
trzewia wciskają przeponę do jamy klatki piersiowej.



Powodują zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej.
Łącznie z przeponą i mięśniami miednicy tworzą tzw.
tłocznię brzuszną. Tłocznia brzuszna powstaje w
szeregu funkcji fizjologicznych: poród, defekacja,
oddawanie moczu.



Są mięśniami ruchowymi tułowia. Powodują zginanie
tułowia, łącznie z mięśniami kręgosłupa obracają
górną część tułowia w stosunku do części dolnej oraz
pochylają tułów w stronę boczną. Ich napięcie
przyczynia się do zachowania prawidłowej postawy
ciała.



Mięsień skośny brzucha

Mięsień skośny brzucha

zewnętrzny

zewnętrzny (m. Obliquus abdominis
externus)



Mięsień skośny brzucha

Mięsień skośny brzucha

wewnętrzny

wewnętrzny (m. Obliquus abdominis
internus)



Mięsień poprzeczny brzucha

Mięsień poprzeczny brzucha (m.
Transversus abdominis)



Wszystkie przyczepiają się do talerza biodrowego
oraz wolnych żeber, natomiast z przodu
przechodzą w rozcięgna, tworzące pochewkę
mięśnia prostego brzucha.



W linii pośrodkowej rozcięgna tych mięśni zrastają
się w kresę białą (linea alba), a w jej połowie
znajduje się pępek (umbilicus)



Jednostronny skurcz w/w mięśni powoduje zgięcie
kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego z
jednoczesnym obróceniem tułowia.



Mięśnie skośne zewnętrzne i wewnętrzne w ruchu
obracania działają antagonistycznie.



W skurczu obustronnym mięśnie
skośne działają synergistycznie
powodując skłon do przodu.



W ruchu tym istotną rolę odgrywa też
mięsień prosty brzucha (m. Rectus
abdominis)



Mięsień prosty brzucha

Mięsień prosty brzucha (m. Rectus
abdominis)



P.p. V i VII żebro i wyrostek
mieczykowaty



P.k. Na kości łonowej



Budowa – w przebiegu tego mięśnia
widoczne są 3-4 smugi ścięgniste –
dobrze widoczne u żywego osobnika.



F: silny zginacz tułowia



Blaszka przednia – leżąca przed mięśniem prostym

•

Górna część



Połowa grubości rozcięgna mięśnia skośnego
brzucha wewnętrznego



Rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego

•

Dolna część



Rozcięgna wszystkich mięśni skośnych i
poprzecznych brzucha.



Blaszki tylnej – leżącej poza nim

•

Druga połowa mięśnia skośnego wewnętrznego
brzucha

•

Rozcięgno mięśnia poprzecznego brzucha



Mięsień czworoboczny lędźwi

Mięsień czworoboczny lędźwi (m.
Quadratus lumborum)



Leży po bokach kręgosłupa



Pp. XII żebro, wyrostki poprzeczne
kręgów lędźwiowych



Pk. Grzebień biodrowy



F: Obniża XII żebro zgina bocznie
tułów.



Jama brzuszna ku dołowi przechodzi w jamę
miednicy mniejszej, której dolna ściana jest
utworzona przez elementy mięśniowe i
włókniste stanowiące –

dno miednicy

dno miednicy.



Dno jest ukształtowane przez mięśnie
tworzące:

•

Przeponę miednicy (diaphragma pelvis);
wzmocniona w części przedniej -

•

Przeponą moczowo-płciową (diaphragma
urogenitale)



Przepona miednicy (diaphragma
pelvis)

•

Mięsień dźwigacz odbytu (m. Levator
ani)

•

Mięsień guziczny (m. Coccygeus)



Przepona moczowo-płciowa

Przepona moczowo-płciowa

(diaphragma urogenitale)

•

Mięsień poprzeczny krocza głęboki (m.

Transversus perinei profundus)

•

Mięsień kulszowo-jamisty (m. Ischio

cavernosus)

•

Mięsień opuszkowo-gąbczasty (m.

Bulbospaongiosus)

•

Mięsień poprzeczny krocza

powierzchniowy (m. Transversus perinei

superficialis)

•

Mięsień zwieracz cewki moczowej (m.

sphincter urethrae)



Łącznotkankowy powrózek biegnący od
kolca przedniego górnego kości biodrowej do
guzka łonowego.



Rozcięgna mięśni brzucha wplatają się w to
wiązadło, tworząc ponad nim szczelinowatą
przestrzeń, zwaną kanałem pachwinowym
(canalis inguinalis)



Kanał pachwinowy biegnie równolegle do
więzadła pachwinowego na przestrzeni 4-5
cm od góry i boku, ku dołowi i przyśrodkowo,
przebijając ścianę jamy brzusznej.



Rozpoczyna się on w jamie brzusznej w połowie
długości więzadła pachwinowego – pierścieniem
pachwinowym głębokim, a kończy pierścieniem
pachwinowym powierzchownym.



Ściany kanału pachwinowego tworzą:

•

Od przodu rozcięgno mięśnia skośnego
brzucha zewnętrznego

•

Od góry dolny brzeg mięśnia skośnego
wewnętrznego i poprzecznego brzucha.

•

Od dołu więzadło pachwinowe

•

Od tyłu powięź poprzeczna brzucha i otrzewna



Przez kanał pachwinowy przechodzi -

•

U mężczyzny powrózek nasienny

•

U kobiet więzadło obłe macicy



Wzdłuż kanału mogą przedostawać
się do moszny i pod skórę trzewia
(jelita, sieć wielka) tworząc tzw.
Przepukliny pachwinowe (herniae
inguinales)