1

DETERMINANTY

DOCHODU

NARODOWEGO.

ANALIZA

KRÓTKOOKRESOWA

2

Rodzaje produkcji

• Produkcja potencjalna

to produkcja, którą

można by wytworzyć w gospodarce, gdyby

racjonalnie wykorzystać wszystkie czynniki

produkcji, tj. zasoby pracy, kapitału i ziemi.

– Rozmiary produkcji potencjalnej zależą od wielkości

zasobów czynników produkcji występujących w

gospodarce oraz od efektywności ich wykorzystania.

• Produkcja faktyczna

oznacza produkcję

rzeczywiście wytwarzaną w gospodarce.

– W gospodarce rynkowej, w której produkty

wytwarzają przedsiębiorstwa nastawione na zysk, jej

poziom wyznaczony jest przez możliwości opłacalnej

sprzedaży.

3

Agregatowy popyt, agregatowa

podaż

• Agregatowy popyt

to łączna ilość

towarów, jaką nabywcy decydują się
zakupić w danych warunkach.

• Agregatowa podaż

oznacza łączną

ilość towarów, jaką producenci
decydują się wytworzyć w danych
warunkach i dostarczyć na rynek.

4

Determinanty popytu

• Agregatowy popyt

zależy przede

wszystkim od dwóch czynników:

– od ogólnego poziomu cen towarów i
– od wysokości dochodów ludności

(jako wskaźnik tych dochodów można

przyjąć dochód narodowy na 1

mieszkańca).

• Agregatowy

popyt

jest malejącą

funkcją ogólnego poziomu cen i

rosnącą funkcją dochodów ludności.

5

Determinanty podaży

• Agregatowa podaż zależy przede

wszystkim od trzech czynników:

– od zasobów czynników produkcji i

– efektywności ich wykorzystania,

– od ogólnego poziomu cen towarów oraz

– od kosztów produkcji ponoszonych przy

wytwarzaniu towarów.

• Wielkość zasobów czynników produkcji i

efektywność ich wykorzystania wyznaczają

maksymalne rozmiary agregatowej

podaży, odpowiadające poziomowi

produkcji potencjalnej.

6

Krzywa agregatowego

popytu

• Krzywa agregatowego popytu

ukazuje zależność agregatowego

popytu od ogólnego poziomu cen

towarów (zakładamy, że pozostałe

czynniki determinujące agregatowy

popyt są niezmienne).

• Krzywa ta określa łączne ilości

towarów, jakie nabywcy decydują się

zakupić przy poszczególnych

poziomach ich cen.

7

Kształt krzywej agregatowego

popytu

• Kształt krzywej agregatowego

popytu

nie budzi istotnych

kontrowersji w literaturze.

• Przedstawiciele różnych kierunków

i teorii przyjmują na ogół, że

krzywa ta opada, co oznacza, że

przy niższych poziomach cen

wielkości agregatowego popytu są

wyższe.

8

Krzywa agregatowej

podaży

• Krzywa agregatowej podaży

określa zależność agregatowej podaży

od ogólnego poziomu cen (przy

założeniu niezmienności pozostałych

determinantów agregatowej podaży).

• Krzywa ta określa łączne ilości

towarów, jakie producenci decydują

się wytworzyć i dostarczyć na rynek

przy różnych poziomach cen.

9

Kształt krzywej agregatowej

podaży

• Kształt krzywej agregatowej podaży

wywołuje dosyć ostre spory w teorii ekonomii.
Wyróżniamy dwas główne stanowiska:

– ekstremalne stanowisko neoklasyczne

,

zakładające pionową krzywą agregatowej
podaży,

– ekstremalne stanowisko

keynesistowskie

, zakładające poziomy

przebieg krzywej w typowej sytuacji
gospodarczej.

10

Ekstremalne stanowisko

neoklasyczne

11

Ekstremalne stanowisko

keynesistowskie

Podejścia w sprawie

determinantów DN

• Podejście podażowe

(zgodne ze stanowiskiem

neoklasycznym) - faktyczny DN określony jest przez zasoby
czynników produkcji i efektywność ich wykorzystania.
Determinantów DN upatruje się w czynnikach określających
maksymalne rozmiary podaży. Gospodarka opisywana jest
tutaj w warunkach pełnego wykorzystania czynników
produkcji. Akcentuje się tutaj analizy długookresowe.

• Podejście popytowe

(zgodne ze stanowiskiem

keynesistowskim) – faktyczny DN zdeterminowany jest
przez wielkość agregatowego popytu na towary. Akcentuje
się tutaj popytowe determinanty DN i analizy
krótkookresowe. Opisywana jest tutaj gospodarka w
warunkach niepełnego wykorzystania czynników.

12

13

Zadania

14

Zadanie 1

Załóżmy, że funkcja konsumpcji w gospodarce

zamkniętej z udziałem państwa ma postać:

C = C

a

+ k

sk

(Y - T).

Konsumpcja autonomiczna, inwestycje i wydatki

rządowe wynoszą odpowiednio: C

a

= 200, I = 200,

G = 120. Krańcowa skłonność do konsumpcji
kształtuje się na poziomie k

sk

= 0,6, a przychody z

podatków wynoszą T = tY, gdzie stopa
opodatkowania t = 0,2.

a) Jaki jest poziom produkcji w stanie równowagi?
b) O ile zmieni się produkcja zapewniająca

równowagę, jeśli wydatki rządowe zmienią się
o



G = - 52?

c) Jak zmienią się przychody z podatków, jeśli

stopa opodatkowania wzrośnie o



t?

15

Zadanie 2

Przyjmijmy następujące warunki

funkcjonowania gospodarki zamkniętej z
udziałem sektora państwowego:

Y = C + I

a

+ G,

C = C

a

+ k

sk

(Y – T

a

),

C

a

= 100, I

a

= 100, G = 100, k

sk

= 0,5, T

a

= 100.

Wyznacz:
a) Dochód narodowy zapewniający

równowagę.

b)Mnożnik wydatków budżetowych (m

g

).

c) Mnożnik podatkowy (m

t

).

d)Zmianę dochodu narodowego

zapewniającego równowagę, jeśli
przychody z podatków wzrosną o



T =

100.

16

Zadanie 3

Przyjmijmy następujące warunki

funkcjonowania gospodarki zamkniętej z
udziałem sektora państwowego:

Y = C + I + G,
C = C

a

+ k

sk

(Y – T)

C

a

= 20, k

sk

= 0,8, I = I

a

= 60, G = 100, T =

tY,

t = 0,2.

Wyznacz:
a) Dochód narodowy zapewniający

równowagę.

b)Mnożnik wydatków budżetowych.
c) Mnożnik stopy opodatkowania.
d)Zmianę dochodu narodowego

zapewniającego równowagę, jeśli
wydatki rządowe wzrosną o



G = 50.

17

Zadanie 4

Dochód narodowy w stanie równowagi Y=

1000, krańcowa skłonność do konsumpcji k

sk

= 0,8. Wydatki rządowe zmieniły się o G = -

50.

a) O ile musi się zmienić stopa

opodatkowania, aby dochód narodowy
zapewniający równowagę nie zmienił się?

18

Zadanie 5

Dany jest następujący model gospodarki

otwartej:

Y= C

a

+ k

sk

(Y - tY) + I

a

+ G + X

a

- k

si

Y,

C

a

= 100, G = 100, I

a

= 100, X

a

= 60

(autonomiczny składnik funkcji eksportu
netto), k

sk

= 0,8, k

si

= 0,2 (krańcowa

skłonność do importu), t = 0,25.

a) Ile wynosi dochód narodowy

zapewniający równowagę?

b)Jaką wartość przyjmuje mnożnik

eksportowy?

19

Zadanie 6

Oblicz poziom dochodu w równowadze,

gdy popyt inwestycyjny I = 400, a

funkcja konsumpcji ma postać

C = 0,8Y.
Jeżeli funkcja konsumpcji przybierze

postać

C = 100 + 0,7Y,
to produkcja będzie wyższa czy niższa?

20

Zadanie 7

Załóżmy, że funkcja konsumpcji ma

postać C = 100 + 0,7Y, planowane
inwestycje wynoszą I = 200.

a)

Narysuj wykres ukazujący

kształtowanie się popytu globalnego.

b) Jaki jest poziom produkcji

zapewniający równowagę?

21

Zadanie 8

Załóżmy, że planowane inwestycje
I = 200, ludzie decydują się na wzrost

oszczędności i funkcja konsumpcji

zmienia się z C = 100 + 0,7Y na

C = 100 + 0,5Y.

a) Co stanie się z poziomem dochodu

w równowadze? Przedstaw

zachodzące zmiany na wykresie.

22

Zadanie 9

Dla kraju A dane są następujące informacje:

funkcja konsumpcji C = 150 + 0,8Y

d

,

funkcja inwestycji I = 80,
wydatki państwa G = 120,
a stopa podatkowa t = 0,25.

a)

Oblicz poziom konsumpcji w warunkach

równowagi;

b) Jeżeli dodatkowo wiadomo, że eksport

netto równa się 60, oblicz dochód

równoważący gospodarkę otwartą.

23

Zadanie 10

Dla pewnej gospodarki dane są

informacje: funkcja konsumpcji C = 50 +
0,8Y

d

, funkcja inwestycji I = 100, wydatki

państwa G = 200, a stopa podatkowa t =
0,25.

a) Oblicz poziom dochodu w równowadze;
b) Korzystając z mnożnika, określ zmianę

dochodu w równowadze, gdy wydatki
rządowe zmniejszą się o 20.

24

Zadanie 11

Gospodarka opisana jest następującymi

zależnościami:

Y = C +I +G,
C = Ca + k

sk

(Y –T),

T = tY,
I = I

a

,

G = G

a

,

gdzie: konsumpcja autonomiczna C

a

= 100,

inwestycje autonomiczne I

a

= 800, wydatki

państwa G

a

= 900, krańcowa skłonność do

konsumpcji k

sk

= 0,8, zaś stopa podatkowa netto t

= 0,15.

a) oblicz poziom dochodu narodowego, przy

którym istnieje równowaga w gospodarce,

b) oblicz deficyt/nadwyżkę budżetową dla poziomu

dochodu narodowego zapewniającego równowagę,

c) przy jakim poziomie dochodu narodowego

budżet będzie zrównoważony?