CYWILNA

ORGANIZACJA

OBRONY NARODOWEJ III RP

dr hab.inż. Waldemar

Kitler

ZAGADNIENIA:

1. POJĘCIE I ISTOTA OBRONY NARODOWEJ

2. POJĘCIE I ISTOTA OBRONY NIEMILITARNEJ

3. OBECNY STAN ROZWIĄZAŃ W ZAKRESIE

CYWILNEJ ORGANIZACJI OBRONY
NARODOWEJ

4. CHARAKTERYSTYKA SZCZEGÓŁOWYCH -

FUNKCJONALNYCH DZIEDZIN OBRONY
NIEMILITARNEJ - UJĘCIE PRZYSZŁOŚCIOWE

1.

POJĘCIE I ISTOTA

OBRONY NARODOWEJ

Obrona narodowa

- dziedzina bezpieczeństwa
narodowego, której celem jest
zapewnienie bezpieczeństwa
państwa jako instytucji politycznej
oraz bezpieczeństwa narodu

- to skoordynowany wewnętrznie
zbiór elementów

nadrzędnego

podsystemu kierowania

oraz

funkcjonalnych podsystemów
wykonawczych

, służący ochronie i

obronie żywotnych interesów
narodowych

Zagrożenia

OBRONA NARODOWA

OBRONA NARODOWA

NADRZĘDNY PODSYSTEM

KIEROWANIA

NADRZĘDNY PODSYSTEM

KIEROWANIA

PODSYSTEM WYKONAWCZY

przetwarza decyzje polityczne

nadrzędnego podsystemu kierowania

w działania i konkretne efekty

tegoż działania

Uproszczony model obrony narodowej

Zagrożenia zewnętrzne i

wewnętrzne życiowych interesów

bezpieczeństwa narodowego

OBRONA NARODOWA

OBRONA NARODOWA

NADRZĘDNY PODSYSTEM

KIEROWANIA OBRONĄ

NARODOWĄ

NADRZĘDNY PODSYSTEM

KIEROWANIA OBRONĄ

NARODOWĄ

PODSYSTEM WYKONAWCZY

szczegółowe

podsystemy funkcjonalne (F-1, F-2, ...) realizujące typowe,

powtarzalne i sformalizowane proceduralnie działania,

wyodrębnione ze względu na ich zawartość treściową oraz

na ich zrelatywizowanie do określonej misji, celu i zadania

F-1

F-2

F-3

F-4

F-5

F...

F-n

Zbiór środków i narzędzi bezpieczeństwa narodowego

niezbędnych do realizacji określonych funkcji obrony

narodowej

OBRONA NARODOWA: suma wszystkich
cywilnych i wojskowych przedsięwzięć
mających

na

celu

przeciwdziałanie

wszelkiego rodzaju zagrożeniom godzącym
w żywotne interesy narodowe

Cywilna

organizacja

ON

Wojskowa

organizacja

ON

Zagrożenia

OBRONA

W DZIEDZINIE

KULTUROWEJ

OBRONA

W DZIEDZINIE

KULTUROWEJ

EDUKACJA DLA

BEZPIECZEŃSTWA

EDUKACJA DLA

BEZPIECZEŃSTWA

OCHRONA

PORZĄDKU

KONSTYTUCYJNEGO

OCHRONA

PORZĄDKU

KONSTYTUCYJNEGO

OBRONA W

DZIEDZINIE

ZDROWIA

OBRONA W

DZIEDZINIE

ZDROWIA

O

B

R

O

N

A

D

Y

P

L

O

M

A

T

Y

C

Z

N

A

O

B

R

O

N

A

M

IL

IT

A

R

N

A

OCHRONA

LUDNOŚCI

OCHRONA

LUDNOŚCI

Szczegółowe funkcje

realizowane w obronie

narodowej

OCHRONA GRANICY

PAŃSTWOWEJ

(ZARZĄDZANIE

GRANICĄ

PAŃSTWOWĄ)

OCHRONA GRANICY

PAŃSTWOWEJ

(ZARZĄDZANIE

GRANICĄ

PAŃSTWOWĄ)

OBRONA

W DZIEDZINIE

INFORMACYJNEJ

OBRONA

W DZIEDZINIE

INFORMACYJNEJ

OCHRONA

BEZPIECZEŃSTWA

I PORZĄDKU

PUBL.

OCHRONA

BEZPIECZEŃSTWA

I PORZĄDKU

PUBL.

OBRONA W

DZIEDZINIE

INFRASTRUKTURY

EKONOMICZNEJ

OBRONA W

DZIEDZINIE

INFRASTRUKTURY

EKONOMICZNEJ

OBRONA

GOSPODARCZA

OBRONA

GOSPODARCZA

FUNKCJE WYKONAWCZE OBRONY

NARODOWEJ

FUNKCJE WYKONAWCZE OBRONY

NARODOWEJ

1.

POJĘCIE I ISTOTA

OBRONY NIEMILITARNEJ

OBRONA NIEMILITARNA

KOMPLEKS DZIAŁAŃ SEKTORA CYWILNEGO

(NIEMILITARNEGO), ORGANÓW I INSTYTUCJI

RZĄDOWYCH, SAMORZĄDOWYCH,

PRZEDSIĘBIORCÓW I ORGANIZACJI

POZARZĄDOWYCH, PODEJMOWANYCH NA RZECZ

REALIZACJI MISJI OBRONY NARODOWEJ

- OCHRONY I

OBRONY ŻYWOTNYCH INTERESÓW

BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

Tabela kompetencyjna w sferze obrony

niemilitarnej

Funkcja

Instytucja
zaangażowa
na

O

b

ro

n

a

g

o

s

p

o

d

a

rc

z

a

O

b

ro

n

a

w

d

z

ie

d

z

in

ie

in

fr

a

s

tr

u

k

tu

ry

e

k

o

n

o

m

ic

z

n

e

j

O

c

h

ro

n

a

b

e

z

p

ie

c

z

e

ń

s

tw

a

i

p

o

rz

ą

d

k

u

p

u

b

li

c

z

n

e

g

o

O

b

ro

n

a

w

d

z

ie

d

z

in

ie

in

fo

rm

a

c

y

jn

e

j

O

c

h

ro

n

a

l

u

d

n

o

ś

c

i

O

c

h

ro

n

a

g

ra

n

ic

y

p

a

ń

s

tw

o

w

e

j

O

b

ro

n

a

w

d

z

ie

d

zi

n

ie

z

d

ro

w

ia

O

c

h

ro

n

a

p

o

rz

ą

d

k

u

k

o

n

s

ty

tu

c

y

jn

e

g

o

E

d

u

k

a

c

ja

d

la

b

e

zp

ie

c

ze

ń

s

tw

a

O

b

ro

n

a

w

d

z

ie

d

z

in

ie

k

u

lt

u

ry

n

a

ro

d

o

w

e

j

MGPiPS

MON

MSWiA

MI

MENiS

MKiDN

MZ

Prezes

RM

W

W

W

W

W

W

W

W

W

W

MF

MRiRW

MSP

MŚrod.

MSpraw.

P

P

P
P
P

Według

działów

administracji

rządowej

Według

działów

administracji

rządowej

Według

funkcji,

dziedziny

działalności

państwa

Według

funkcji,

dziedziny

działalności

państwa

CYWILNA ORGANIZACJA OBRONY NARODOWEJ

Według

struktury

SOP

Według

struktury

SOP

OBRONA NIEMILITARNA

Kryteria analizy

3.

OBECNY STAN ROZWIĄZAŃ

W ZAKRESIE CYWILNEJ

ORGANIZACJI OBRONY

NARODOWEJ

SYSTEM OBRONNY RP

SYSTEM OBRONNY RP

PODSYSTEM

KIEROWANIA

BEZPIECZEŃSTWEM

NARODOWYM

PODSYSTEM

KIEROWANIA

BEZPIECZEŃSTWEM

NARODOWYM

PODSYSTEM

MILITARNY

PODSYSTEM

MILITARNY

PODSYSTEM

NIEMILITARNY

- ogniwa

informacyjne
- ogniwa ochronne
- ogniwa

gospodarcze

PODSYSTEM

NIEMILITARNY

- ogniwa

informacyjne
- ogniwa ochronne
- ogniwa

gospodarcze

Misja:

-

zapewnienie

ciągłości
podejmowania
decyzji i działań
dla

utrzymania

bezpieczeństwa
narodowego

Misje:

-

ochrona

niepodległości RP i
niepodzielności

jej

terytorium

- zapewnienie
bezpieczeństwa
i
nienaruszalności jej
granic

- inne

Misje:

- ochrona ludności i
struktur państwa w war.
zewn. zagr. bezp. państwa
(kryzysu) i wojny

- zapewnienie
materialnych,
informacyjnych i
duchowych podstaw
egzystencji ludności ...

- zasilanie zasobami
ludzkimi i
materiałowymi SZ RP oraz
pozamilitarne wsparcie
wojsk własnych i
sojuszniczych

- zapewnienie ciągłości
funkcjonowania gospodarki
narodowej

P o d s y s t e m y w y k o n a

w c z e

ZADANIA OBRONNE:

- przedsięwzięcia wykonywane przez organy administracji

publicznej w ramach przygotowań obronnych państwa,
realizowane w czasie pokoju, w warunkach zewnętrznego
zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny

Instrukcja opracowywania NKPPO-04

- część zadań z zakresu bezpieczeństwa narodowego

- skonkretyzowane przedsięwzięcia realizowane przez

organy władzy i administracji rządowej oraz inne organy
i instytucje państwowe, organy samorządu
terytorialnego, przedsiębiorców, organizacje
pozarządowe oraz poszczególnych obywateli, służące
przygotowaniu państwa do działania i przetrwania do w
warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa
państwa, kryzysu i wojny; reagowania i realizacji
określonych przedsięwzięć operacyjnych w tych
warunkach oraz usuwaniu konsekwencji po zażegnaniu
zagrożenia, z przywróceniem stanu normalnego
funkcjonowania państwa włącznie

definicja autorska

ZADANIA OBRONNE

ZADANIA OBRONNE

ZADANIA

PRZYGOTOWAWCZE

ZADANIA

PRZYGOTOWAWCZE

ZADANIA

OPERACYJNE

ZADANIA

OPERACYJNE

To

część

zadań

obronnych,

realizowanych

w

warunkach

normalnego

funkcjonowania

państwa,

która

ma

na

celu

przygotowanie państwa, organów
władzy

i

innych

instytucji

państwowych, sił zbrojnych, straży,
służb

i

inspekcji,

gospodarki

narodowej, dóbr materialnych
i kulturalnych oraz całego
społeczeństwa dom działania i/lub
przetrwania w warunkach
zewnętrznego

zagrożenia

bezpieczeństwa państwa, kryzysu i
wojny

To część zadań obronnych, ujętych
w formie planów operacyjnych,
która

jest

realizowana

przez

określone

podmioty

prawa

państwowego, każdy w zakresie
swoich ustawowych właściwości, w
razie

zaistnienia

zewnętrznego

zagrożenia

bezpieczeństwa

państwa

(i

jego

symptomów),

kryzysu i wojny, mająca na celu
zapobieżenie

zagrożeniu,

przygotowanie do jego usunięci,
reagowanie

i

usuwanie

konsekwencji po jego zażegnaniu.

RODZAJE ZADAŃ OBRONNYCH

Ogólne o charakterze
przygotowawczym

dyplomatycz
ne

informacyj
ne

Ochronne, w zakresie zapewnienia
sprawnego funkcjonowania struktur
państwa

Ochronne, w zakresie zapewnienia
podstawowych potrzeb bytowych,
duchowych i ochrony ludności

Gospodarczo-
obronne

Źródło: P. Górski, Planowanie operacyjne funkcjonowania administracji publicznej,
przedsiębiorców w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w
czasie wojny, WKO, AON, Warszawa 2004

RODZAJE ZESTAWÓW ZADAŃ OPERACYJNYCH

1) Zadania ogólne realizowane w

urzędach administracji publicznej

3) Zadania merytoryczne realizowane w

urzędach centralnych nadzorowanych
przez Prezesa Rady Ministrów

2) Zadania merytoryczne realizowane

w poszczególnych działach administracji
rządowej

4) Zadania realizowane w

województwie

Zadania obronne -

ogólne o charakterze przygotowawczym

CEL: stworzenie warunków organizacyjnych do

funkcjonowania w określonej sytuacji
planistycznej i realizacji zadań
operacyjnych

Realizują je:

- wszystkie organy administracji
rządowej

- organy administracji samorządowej,
wg ustaleń wojewody, uwzględniając
możliwości wykonawcy

Zadania obronne - dyplomatyczne

Zadania obronne - dyplomatyczne

CEL: minimalizowanie ryzyka zagrożenia

podstawowych interesów narodowych,
wsparcie dyplomatyczne w czasie
konfliktu zbrojnego i jego wygaszania

Realizują je:

- Prezydent RP, Rada Ministrów Prezes RM, minister
właściwy ds. zagranicznych, UKIE, inni ministrowie (w
węższym zakresie), -
przedstawicielstwa dyplomatyczne

Zadania:

-podejmowanie działań na arenie międzynarodowej na
rzecz zabezpieczenia interesów państwa i obywateli
- prowadzenie analiz i dokonywanie ocen
sytuacji politycznej oraz możliwości przeciwdziałania
środkami dyplomatycznym - informowanie
opinii międzynarodowej o sytuacji oraz inicjowanie
działań na rzecz zażegnania zagrożeń

Zadania obronne - informacyjne

Zadania obronne - informacyjne

CEL:ochrona i propagowanie polskich interesów,

informacyjne osłabianie przeciwnika, umacnianie
woli, morale, determinacji obronnej i wytrwałości
społeczeństwa

Realizują je: prezydent, RM, ministrowie, szefowie ABW i

AW, GUS, RCSS, PAP, media, ośrodki badania
opinii publicznej...

Zadania:

informowanie społeczeństwa; konsolidowanie

społeczeństwa; zapewnienie organom władzy

dostępu do mediów; ogłaszanie sygnałów

alarmowych;

zwalczanie

dywersji

psychologicznej;

przeciwdziałanie

dezinformacji;

informowanie

opinii

międzynarodowej;

polityczno-propagandowe

oddziaływanie na społeczeństwo potencjalnego

przeciwnika....

Zadania obronne - zapewnienie

sprawnego i bezpiecznego

funkcjonowania struktur państwa

Zadania obronne - zapewnienie

sprawnego i bezpiecznego

funkcjonowania struktur państwa

Realizują je: minister właściwy ds. wewnętrznych;

ABW; MON; minister właściwy ds.
zagranicznych; inni ministrowie;
wojewodowie i organy samorządu
terytorialnego (powiat, gmina)

Zadania:

ochrona granicy państwowej; ochrona osób
podlegających

szczególnej

ochronie

oraz

obiektów i transportów im służących;
ochrona delegacji i przedstawicielstw
innych państw; zapewnienie łączności; ochrona
szczególnie ważnych obiektów; zapewnienie
bezpieczeństwa

i

porządku

publicznego;

ochrona p.poż.; nadzór nad przestrzeganiem
rygorów prawa w czasie stanu wojennego...

Zadania obronne - ochrona i

zapewnienie potrzeb bytowych ludności,

ochrona majątku narodowego

Zadania obronne - ochrona i

zapewnienie potrzeb bytowych ludności,

ochrona majątku narodowego

Realizują je: ministrowie właściwi ds.:

wewnętrznych, adm. publ., zdrowia, zabezp.

społ., gospodarki, rolnictwa, transportu,

środowiska, oświaty i wychowania, budżetu i

finansów publicznych ; wojewodowie i organy

samorządu terytorialnego

Zadania:

zaopatrywanie w produkty spożywcze, wodę,
art. przem. powsz. użytku, produkty naftowe;
dostawy energii elektrycznej i surowców
energetycznych;

alarmowanie;

ewakuacja;

ratownictwo; budowle ochronne; likwidacja
skażeń i zakażeń; ochrona zdrowia; przewozy
pasażerskie i towarowe; opieka nad dziećmi i
młodzieżą, niepełnosprawnymi...

Zadania obronne - działania

gospodarczo-obronne

Zadania obronne - działania

gospodarczo-obronne

Zadania:

- utrzymanie nieczynnych mocy produkcyjnych;
- przygotowanie do produkcji i usług ujętych w
PMG; - tworzenie i utrzymanie rezerw;
- przygotowanie do działania w
warunkach ograniczonych dostaw; - uruchomienie
świadczeń osobistych i rzeczowych; -
realizacja zadań wynikających z PMG;
- militaryzacja;
- ewakuacja rezerw państwowych;
- przyśpieszenie realizacji inwestycji o
znaczeniu strategicznym;

Realizują je: organy administracji publicznej, podległe

i nadzorowane jednostki organizacyjne oraz

przedsiębiorcy

Cel: zapewnienie materialnych podstaw

realizacji zadań obronnych oraz przetrwania
ludności

Zadania obronne - działania

gospodarczo-obronne -

c.d.

Zadania obronne - działania

gospodarczo-obronne -

c.d.

Zadania:

- wprowadzanie ograniczeń w komunikacji, łączności,
produktach leczniczych i wyrobach medycznych,
żywności; - odtwarzanie zniszczonej
infrastruktury; - zapewnienie
potrzeb ochrony cywilnej w sprzęt, materiały i środki
ochrony;
- zaopatrywanie ludności w w żywność, wodę, nośniki
energii, lekarstwa i środki ochrony, środki higieny, podst.
art. gosp. domowego, ; zapewnienie usług medycznych
- monitorowanie potencjału
ekonomicznego w zakresie przemysłu, rolnictwa,
łączności, transportu, energetyki, leśnictwa i ochrony
zdrowia;

ZADANIA

PRZYGOTOWAWCZ

E

ZADANIA

PRZYGOTOWAWCZ

E

PLANOWANIE

STRATEGICZNE

PLANOWANIE

STRATEGICZNE

PROGRAMOWANIE

OBRONNE

PROGRAMOWANIE

OBRONNE

SZKOLENIE

OBRONNE

SZKOLENIE

OBRONNE

SPEŁNIANIE

POWSZECHNEGO

OBOWIĄZKU

OBRONY

SPEŁNIANIE

POWSZECHNEGO

OBOWIĄZKU

OBRONY

BADANIA

NAUKOWE

BADANIA

NAUKOWE

PLANOWANIE

OPERACYJNE

PLANOWANIE

OPERACYJNE

Planowani

e obronne

ZADANIA OPERACYJNE

ZADANIA OPERACYJNE

ZADANIA OGÓLNE

ZADANIA OGÓLNE

SKONKRETYZOWANE

ZDANIA

MERYTORYCZNE

realizowane przez

urzędy centralne

nadzorowane przez

prezesa RM

SKONKRETYZOWANE

ZDANIA

MERYTORYCZNE

realizowane przez

urzędy centralne

nadzorowane przez

prezesa RM

ZADANIA

REALZOWANE

WOJEWÓDZTWIE

ZADANIA

REALZOWANE

WOJEWÓDZTWIE

SKONKRETYZOWANE

ZADANIA

MERYTORYCZNE

realizowane w

działach administracji

rządowej, przez

ministrów i podległe

im centralne organy

administracji rządowej

SKONKRETYZOWANE

ZADANIA

MERYTORYCZNE

realizowane w

działach administracji

rządowej, przez

ministrów i podległe

im centralne organy

administracji rządowej

zadania ministrów kierujących określonymi działami

administracji rządowej, w zakresie obronności, cz. 1

W dziale administracja publiczna:

-

ustalanie

zasad

organizacji

i

przeprowadzania

rejestracji

przedpoborowych i poboru oraz, we współdziałaniu z innymi ministrami,
ustalanie kryteriów zdolności do służby wojskowej

- uwzględnianie w ewidencji ludności i innych ewidencjach danych
niezbędnych dla potrzeb obronnych państwa oraz ich udostępnianie
zainteresowanym organom

- określanie zdań obronnych i organizowanie ich wykonania przez
nadzorowane

organy

administracji

rządowej

oraz

podległe,

podporządkowane i nadzorowane jednostki organizacyjne i komórki
organizacyjne

W dziale architektura i budownictwo:

- określanie zasad uwzględniania aspektów obronnych w projektowaniu
architektonicznym i prowadzeniu prac budowlanych

- tworzenie warunków do gromadzenia i przechowywania zasobów geodezyjnych i
kartograficznych na potrzeby obronne państwa

- prowadzenie nadzoru architektoniczno-budowlanego w zakresie uwzględniania
aspektów obronnych

W dziale budżet:

- określanie zasad finansowania zadań obronnych realizowanych w warunkach
kryzysu polityczno-militarnego oraz w czasie wojny

W dziale finanse publiczne:

- określanie zasad polityki celnej i skarbowej,
realizowanej w czasie...

W dziale gospodarka:
- opracowywanie zasad i koordynacja funkcjonowania gospodarki oraz kontroli

obrotu z zagranicą w razie ...
- opracowanie i aktualizacja CPMG
- zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w zakresie krajowych systemów

paliwowych i energetycznych w razie...
- zapewnianie, w myśl odrębnych przepisów, wymaganego stanu rezerw państwowych

i zapasów obowiązkowych paliw
- opracowanie zasad utrzymania potencjału produkcyjnego i usługowego na potrzeby

obronne
- podejmowanie działań na rzecz udziału polskich przedsiębiorców w Programie

Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa

(NSIP)
- nadzór nad realizacja zadań obronnych przez spółki przemysłu obronnego

W dziale gospodarka morska:

- określanie zasad funkcjonowania transportu morskiego i żeglugi
morskiej oraz portów i przystani morskich, a także
korzystania z obszarów morskich w razie ...

W dziale gospodarka wodna:

- określanie zasad przygotowania śródlądowych dróg wodnych, obiektów
hydrotechnicznych w razie ...

- zapewnienie technicznych i nawigacyjnych warunków śródlądowych dróg
wodnych do organizacji przepraw promowo-mostowych w wyznaczonych rejonach i
współudział w organizacji tych przepraw

gospodarowanie rezerwami mobilizacyjnymi z zakresu gospodarki wodnej

- ustalanie zasad osłony meteorologicznej i hydrologicznej w razie ...

zadania ministrów kierujących określonymi działami

administracji rządowej, w zakresie obronności, cz. 2

W dziale instytucje finansowe:

- ustalanie zasad funkcjonowania instytucji finansowych, w szczególności
zakładów ubezpieczeń z funduszy powierniczych, w razie...

W dziale integracja europejska:

- uwzględnianie potrzeb obronnych państwa w procesie integracji europejskiej

W dziale kultura i ochrona dziedzictwa narodowego:

- określanie zasad ochrony i ewakuacji dóbr kultury oraz ważnej dokumentacji w
razie...

- ustalanie zasad funkcjonowania jednostek organizacyjnych w dziedzinie kultury
w razie...

- ustalanie zasad zapewnienia warunków pracy wybitnym twórcom kultury na czas
wojny

- planowanie i organizowanie działalności kulturalnej integrującej naród wokół
realizacji podstawowych zadań realizowanych w warunkach wojennych

- określanie zasad zabezpieczenia i przemieszczania zasobów archiwalnych...

- ustalanie zasad funkcjonowania jednostek organizacyjnych państwowej sieci
archiwalnej w razie...

W dziale kultura fizyczna i sport:

- podejmowanie działań na rzecz upowszechniania sportów obronnych

- tworzenie warunków do przygotowania obiektów sportowych do wykorzystania na
cele związane z obronnością i bezpieczeństwem państwa

zadania ministrów kierujących określonymi działami

administracji rządowej, w zakresie obronności, cz. 3

W dziale łączność:

- określanie zasad funkcjonowania krajowego systemu telekomunikacyjnego i
pocztowego w razie...

- ustalanie zasad organizacji łączności na rzecz SOP

- zapewnienie organizacji wydzielania zasobów krajowej infrastruktury telekom.
na potrzeby organów kierowania obronnością państwa, w tym łączności
awaryjnej

- koordynowanie działań podmiotów krajowego rynku telekom. i pocztowego w
zakresie ciągłości świadczenia usług na potrzeby obronne

- ustalanie zasad przygotowania, utrzymania i ochrony infrastruktury telekom.
kraju, wykorzystywanej na potrzeby obronne, w tym zasady odtwarzania sieci
uszkodzonych

- wprowadzanie ograniczeń powszechnych usług telekomunikacyjnych i
pocztowych w okresie ...

- zapewnienie, w myśl odrębnych przepisów, wymaganego stanu rezerw
państwowych

W dziale gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa:

- określanie zasad uwzględniania aspektów obronnych w zagospodarowaniu
przestrzennym w zakresie infrastruktury komunalnej

- zapewnienie, w myśl odrębnych przepisów, wymaganego stanu rezerw
państwowych

W dziale nauka:

- określanie kierunków badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych,
szczególnie dla obronności państwa i ich koordynowanie

Zadania ministrów kierujących określonymi działami

administracji rządowej, w zakresie obronności, cz. 4

W dziale oświata i wychowanie:

- uwzględnianie w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół
podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych problematyki
przysposobienia obronnego oraz wychowania patriotycznego

- ustalanie zasad funkcjonowania szkół ... w razie ...

W dziale praca:

- ustalanie zasad racjonalnego wykorzystania rezerw osobowych dla celów
zatrudnienia w razie...

- prowadzenie ewidencji zasobów ludzkich na potrzeby obronne państwa

W dziale rolnictwo:

- prognozowanie oraz bilansowanie potrzeb i możliwości produkcji roślinnej i
zwierzęcej w razie...

- prognozowanie wielkości asortymentu środków produkcji niezbędnych dla
rolnictwa w razie...

- ustalanie zasad produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz skupu płodów rolnych w
razie...

W dziale rozwój wsi:

- opracowanie zasad przygotowania, zabezpieczenia i zapewnienia dostaw wody na
potrzeby obronne

W dziale rozwój regionalny:

- uwzględnianie aspektów obronnych w projektach krajowej strategii
rozwoju regionalnego

- współudział w koordynowaniu zadań obronnych o charakterze
regionalnym

Zadania ministrów kierujących określonymi działami

administracji rządowej, w zakresie obronności, cz. 5

W dziale rynki rolne:

- prognozowanie oraz bilansowanie potrzeb i możliwości przetwórstwa rolno-
spożywczego i przechowalnictwa w razie...

- tworzenie warunków organizacyjnych i technicznych do gromadzenia i
przechowywania produktów rolno-spożywczych w ramach rezerw państwowych

W dziale Skarb Państwa:

- zapewnienie możliwości realizacji potrzeb państwa w dziedzinie obronności w
procesie prywatyzacji

- gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa w razie...

- organizowanie zadań obronnych w przedsiębiorstwach państwowych, dla
których jest organem założycielskim i w spółkach, w których Skarb Państwa
posiada ponad 50% udziałów lub akcji

- zapewnienie, w myśl odrębnych przepisów, wymaganego stanu rezerw
państwowych

W dziale sprawiedliwość:

- opracowanie projektów aktów prawnych określających właściwości i tryb
postępowania organów wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania oraz zasady
funkcjonowania: służby więziennej i jednostek organizacyjnych więziennictwa,
zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, w razie...

-

przygotowanie

projektów

aktów

prawnych

określających

zasady

funkcjonowania: służby więziennej i jednostek organizacyjnych
więziennictwa, zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, w razie...

Zadania ministrów kierujących określonymi działami

administracji rządowej, w zakresie obronności, cz. 6

W dziale szkolnictwo:

- opracowanie projektów zasad funkcjonowania szkolnictwa wyższego w razie...

W dziale transport:

- określenie zasad funkcjonowania transportu i żeglugi śródlądowej oraz przepraw
promowo-mostowych, w razie...

- ustalanie zasad i trybu przygotowania, utrzymania i ochrony infrastruktury
kolejowej, drogowej i lotniskowej na potrzeby obronne, w tym
ustalanie zasad organizowania odbudowy, remontów i napraw uszkodzonej
infrastruktury komunikacyjnej

- zapewnienie...wymaganego stanu rezerw państwowych
W dziale turystyka:

- tworzenie warunków w zakresie przygotowania obiektów turystycznych do
wykorzystania na cele związane z obronnością i bezpieczeństwem państwa

W dziale środowisko:

-ustalanie zasad wykorzystania zasobów wód podziemnych, lasów, parków
narodowych, rezerwatów przyrody i innych zasobów naturalnych

- ustalanie zasad ochrony środowiska i badania stanu środowiska w razie...

- zapewnienie... wymaganego stanu rezerw państwowych

Zadania ministrów kierujących określonymi działami

administracji rządowej, w zakresie obronności, cz. 7

W dziale sprawy wewnętrzne:

- ustalanie zasad ochrony obiektów o szczególnym znaczeniu dla obrony państwa
oraz obszarów, obiektów i urządzeń, których zniszczenie może spowodować
zagrożenie bezpieczeństwa publicznego

- zapewnienie warunków funkcjonowania określonych organów kierowania
państwem w razie... - na podstawie odrębnych przepisów

- planowanie, organizowanie i zapewnienie realizacji przedsięwzięć związanych z
zabezpieczeniem mobilizacyjnego rozwinięcia SZ, na zasadach określonych w
odrębnych przepisach

określenie zadań obronnych i organizowanie ich wykonania przez nadzorowane
organy administracji r5ządowej oraz podległe i nadzorowane jednostki i komórki
organizacyjne

- ustalanie trybu postępowania z cudzoziemcami w razie...

- sprawowanie nadzoru nad realizacja polityki państwa w sprawach obrony
cywilnej i zarządzania kryzysowego (?), a także nad odbywaniem służby w
jednostkach organizacyjnych obrony cywilnej

W dziale wyznania religijne:

- realizacja zadań ustalonych przez Komisję Wspólną Przedstawicieli Rządu i
Episkopatu oraz Komisję Wspólną Przedstawicieli Rządu i Polskiej Rady
Ekumenicznej

W dziale zabezpieczenie społeczne:

- opracowanie zasad zaopatrzenia społecznego i świadczeń socjalnych, w tym
świadczeń na rzecz rodziny i osób niepełnosprawnych, w razie..

- określenie zasad funkcjonowania pomocy społecznej, w razie...

- opracowanie zasad realizacji świadczeń społecznych w razie...

Zadania ministrów kierujących określonymi działami

administracji rządowej, w zakresie obronności, cz. 8

W dziale sprawy zagraniczne:

- ustalanie zasad organizacji i funkcjonowania polskich placówek dyplomatycznych i
innych za granicą oraz przedstawicielstw zagranicznych w RP, w razie...

- ustalanie zasad postępowania ze znajdującymi się w kraju, w czasie wojny,
nieruchomościami i rzeczami ruchomymi należącymi do osób i przedstawicielstw
zagranicznych

- ustalanie zasad i organizacji ochrony polskich dóbr kultury będących na
wyposażeniu polskich przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych,
stałych przedstawicielstw przy organizacjach międzynarodowych i instytutów
polskich za granicą, w razie...

W dziale sprawy zdrowie:

- ustalanie zasad organizacji i funkcjonowania ochrony zdrowia ...

- określanie zasad wykorzystania kadr medycznych na potrzeby obronne państwa

- ustalanie norm i zasad zaopatrywania zakładów służby zdrowia i ludności, w
szczególności w środki farmaceutyczne, materiały medyczne, aparaturę...

- współudział w określaniu kryteriów zdolności poborowych do służby wojskowej

- zapewnienie... wymaganego stanu rezerw państwowych

W dziale zabezpieczenie społeczne:

- opracowanie zasad zaopatrzenia społecznego i świadczeń socjalnych, w tym
świadczeń na rzecz rodziny i osób niepełnosprawnych, w razie..

- określenie zasad funkcjonowania pomocy społecznej, w razie...

- opracowanie zasad realizacji świadczeń społecznych w razie...

Zadania ministrów kierujących określonymi działami

administracji rządowej, w zakresie obronności, cz. 9

PLANOWANIE

OBRONNE

PLANOWANIE

OBRONNE

To ustalanie sposobów wykonywania
zadań

obronnych

przez

organy

administracji

rządowej

i

organy

samorządu

terytorialnego

oraz

wykorzystania w tym celu niezbędnych
sił i środków, obejmujące dwa różne,
lecz współzależne elementy: planowanie
operacyjne i programowanie obronne

To ustalanie sposobów wykonywania
zadań

obronnych

przez

organy

administracji

rządowej

i

organy

samorządu

terytorialnego

oraz

wykorzystania w tym celu niezbędnych
sił i środków, obejmujące dwa różne,
lecz współzależne elementy: planowanie
operacyjne i programowanie obronne

PLANÓW

PLANÓW

OPERACYJNYCH

OPERACYJNYCH

PROGRAMÓW

PROGRAMÓW

OBRONNYCH

OBRONNYCH

DOKUMENTÓW

DOKUMENTÓW

ANALITYCZNYCH

ANALITYCZNYCH

sporządzanych w

sporządzanych w

ramach planowania

ramach planowania

operacyjnego

operacyjnego

sporządzanych w

sporządzanych w

ramach

ramach

programowania

programowania

obronnego

obronnego

sporządzanych w

sporządzanych w

ramach przeglądów

ramach przeglądów

obronnych

obronnych

obejmuje wykonywanie, uzgadnianie

i aktualizowanie:

PLANOWANIE OBRONNE

To ustalanie czynności dotyczących

To ustalanie czynności dotyczących

przygotowania i działania organów

przygotowania i działania organów

administracji rządowej i organów

administracji rządowej i organów

samorządu

terytorialnego

w

samorządu

terytorialnego

w

warunkach

zewnętrznego

warunkach

zewnętrznego

zagrożenia

bezpieczeństwa

zagrożenia

bezpieczeństwa

państwa i w czasie wojny, ujętych

państwa i w czasie wojny, ujętych

w

formie

w

formie

zestawów

zadań

zestawów

zadań

operacyjnych

operacyjnych

,

,

a także ustalanie sił i środków

a także ustalanie sił i środków

niezbędnych do ich wykonania

niezbędnych do ich wykonania

PLANOWANIE OPERACYJNE

zadania

przewidziane

do

realizacji

przez

określonego

ministra

kierującego

działem

administracji

rządowej,

centralny

organ

administracji rządowej, wojewodę, kierownika
jednostki

organizacyjnej

podległej

lub

nadzorowanej przez prezesa rady ministrów lub
ministra, albo też określoną grupę tych
podmiotów,

przy

pomocy

podległych

i

nadzorowanych jednostek organizacyjnych, a w
przypadku wojewodów również przy pomocy
marszałków

województw,

starostów,

prezydentów miast, wójtów, burmistrzów oraz
jednostek organizacyjnych utworzonych przez
jednostki samorządu terytorialnego

ZESTAW ZADAŃ OPERACYJNYCH

ustalanie zadań obronnych realizowanych w
czasie

pokoju,

na

sześcioletni

okres

planistyczny rozpoczynający się w roku
nieparzystym, ujętych w formie
przedsięwzięć rzeczowo-finansowych, w
celu utrzymania i rozwoju potencjału
obronnego państwa oraz przygotowania Sił
Zbrojnych, organów administracji rządowej i
organów

samorządu

terytorialnego

do

działania

w

warunkach

zewnętrznego

zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w
czasie

wojny,

a

także

projektowanie

środków budżetowych przeznaczonych na
ten cel

PROGRAMOWANIE OBRONNE

PLANOWANIE OBRONNE

PLANOWANIE OPERACYJNE

PROGRAMOWANIE OBRONNE

POLITYCZNO-STRATEGICZNA

DYREKTYWA OBRONNA RP

USTALENIA RM W ZAKRESIE

PROGRAMOWANIA PRZYGOTOWAŃ

OBRONNYCH RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKIEJ NA LATA…

STRUKTURA PLANOWANIA OBRONNEGO

PLAN UŻYCIA SIŁ ZBROJNYCH

RP

PLAN REAGOWANIA

OBRONNEGO RP

PROGRAM MOBILIZACJI GOSPODARKI

NA LATA …

PROGRAM POZAMILITARNYCH

PRZYGOTOWAŃ OBRONNYCH W LATACH...

PROGRAM ROZWOJU SIŁ ZBROJNYCH RP

W LATACH...

PROGRAM DOSKONALENIA OBRONY

CYWILNEJ W LATACH...

PLANY OPERACYJNE NIŻSZEGO

SZCZEBLA

PROGRAMY OBRONNE NIŻSZEGO

SZCZEBLA

analizy, ankiety, raporty,

analizy, ankiety, raporty,

sprawozdania

sprawozdania

i inne dokumenty wykonywane

i inne dokumenty wykonywane

okresowo przez właściwe organy

okresowo przez właściwe organy

administracji rządowej, zawierające

administracji rządowej, zawierające

ocenę stanu przygotowań

ocenę stanu przygotowań

obronnych oraz kierunki

obronnych oraz kierunki

doskonalenia systemu obronnego

doskonalenia systemu obronnego

państwa i poszczególnych jego

państwa i poszczególnych jego

elementów

elementów

PRZEGLĄDY OBRONNE

4.

CHARAKTERYSTYKA

SZCZEGÓŁOWYCH -

FUNKCJONALNYCH DZIEDZIN

OBRONY NIEMILITARNEJ

- UJĘCIE PRZYSZŁOŚCIOWE

Obrona w dziedzinie gospodarczej i infrastruktury ekonomicznej kraju,
to

całokształt

poczynań

państwa

związanych

z tworzeniem

i wykorzystaniem

potencjału

gospodarczego

państwa,

a

także

infrastruktury ekonomicznej kraju w celu zapewnienia realizacji misji i
celów obrony narodowej

Obrona w dziedzinie gospodarczej i infrastruktury ekonomicznej kraju,
to

całokształt

poczynań

państwa

związanych

z tworzeniem

i wykorzystaniem

potencjału

gospodarczego

państwa,

a

także

infrastruktury ekonomicznej kraju w celu zapewnienia realizacji misji i
celów obrony narodowej

Obrona w dziedzinie

gospodarczej i

infrastruktury

ekonomicznej kraju

Wykorzystanie czynnika

ekonomicznego w

stosunkach

międzynarodowych

Zapewnienie materialnych

i usługowych

potrzeb państwa w

razie zagrożeń

Oddziaływania
negatywne

Oddziaływania
pozytywne

Zapewnienie podstaw realizacji zadań obrony
narodowej
Zapewnienie podstaw realizacji potrzeb
bytowych ludności
Zabezpieczenie potrzeb podstawowych
sektorów gospodarki

Obrona w dziedzinie rolnictwa i żywienia w szerokim znaczeniu
obejmuje działania państwa zmierzające do zapewnienia
niezależności i wysokiej pozycji w produkcji, przetwórstwie i
dystrybucji (także w handlu międzynarodowym) produktów
rolnych i dóbr przetworzonych, swobodnego dostępu do
produktów i wytworów produkcji rolno-spożywczej, właściwych
dla innych stref klimatycznych, a także – w węższym znaczeniu –
zapewnienie przeżycia (dosłownie) wyżywienia ludności i ochrony
całej

sfery

produkcji

rolno-spożywczej

w

różnych

okolicznościach, w różnym czasie i wobec różnych form
zagrożenia bezpieczeństwa narodowego.

Obrona w dziedzinie rolnictwa i żywienia w szerokim znaczeniu
obejmuje działania państwa zmierzające do zapewnienia
niezależności i wysokiej pozycji w produkcji, przetwórstwie i
dystrybucji (także w handlu międzynarodowym) produktów
rolnych i dóbr przetworzonych, swobodnego dostępu do
produktów i wytworów produkcji rolno-spożywczej, właściwych
dla innych stref klimatycznych, a także – w węższym znaczeniu –
zapewnienie przeżycia (dosłownie) wyżywienia ludności i ochrony
całej

sfery

produkcji

rolno-spożywczej

w

różnych

okolicznościach, w różnym czasie i wobec różnych form
zagrożenia bezpieczeństwa narodowego.

Podmioty zaangażowane w podsystemie:

- minister rolnictwa i rozwoju wsi
- inni ministrowie, i
centralne organy administracji rządowej
- wojewodowie
-
podporządkowani MRiRW: Inspekcja Nasienna, Inspekcja
Ochrony Roślin, Inspekcja Weterynaryjna, Inspekcja
Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Inspekcja
Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych, okręgowi
inspektorzy rybołówstwa morskiego, Agencja Rynku
Rolnego, centralne laboratoria koncentratów spożywczych,
chłodnictwa, przetwórstwa i przechowalnictwa,
przemysłu paszowego, instytuty, stacje hodowli roślin
i inne

Obrona w dziedzinie transportu

Podmioty zaangażowane:

- minister infrastruktury
- inni ministrowie oraz organy
centralne -
Polskie Koleje Państwowe
- Porty Lotnicze
-
Agencja Dróg Krajowych i Autostrad
- Generalny Dyrektor Dróg
Publicznych
- urzędy morskie w Gdyni, Słupsku i Szczecinie
- Główny Inspektor
Kolejowego Dozoru Technicznego

zasoby transportowe:

- służby (instytucje) powołane do zarządzania
infrastruktura transportową, - elementy
infrastruktury drogowej, powietrznej, rzecznej, kolejkowej
i morskiej
- pojazdy samochodowe i
środki przewozowe kolei, statki żeglugi rzecznej, statki
handlowe, statki powietrzne
- warsztaty, magazyny, garaże
i inne obiekty infrastruktury -
kontenery, środki załadunkowe, dźwigi i wózki widłowe

Obrony w dziedzinie łączności, w węższym znaczeniu, to przede
wszystkim zapewnienie wsparcia dla władz centralnych,
wojewódzkich i lokalnych w sytuacjach nadzwyczajnych, a
szczególnie

w

razie

wystąpienia

poważnego

zakłócenia

funkcjonowania państwa lub jego istotnych elementów, w razie
wystąpienia poważnej klęski, kryzysu lub wojny

Obrony w dziedzinie łączności, w węższym znaczeniu, to przede
wszystkim zapewnienie wsparcia dla władz centralnych,
wojewódzkich i lokalnych w sytuacjach nadzwyczajnych, a
szczególnie

w

razie

wystąpienia

poważnego

zakłócenia

funkcjonowania państwa lub jego istotnych elementów, w razie
wystąpienia poważnej klęski, kryzysu lub wojny

Podmioty zaangażowane:

- minister infrastruktury
- inni
ministrowie oraz organy centralne
- Prezes Urzędu Regulacji
Telekomunikacji - centralny organ adm. właściwy w
zakresie telekomunikacji i gospodarki częstotliwości
-
Rada Telekomunikacji (przedstawiciele ministrów
właściwych ds.: łączności , spraw wewnętrznych, obrony
narodowej; szefów ABW i AW, prezesa Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów, inni)
- Poczta Polska
-
Telekomunikacja Polska SA

Ochrona ludności - element obrony narodowej - to
kompleks interdyscyplinarnych przedsięwzięć mających
na celu ochronę życia, zdrowia oraz dóbr i środowiska
przed niebezpieczeństwami spowodowanymi działaniem
sił natury lub działalnością człowieka, przezwyciężanie
ich

następstw,

a także

zapewnienie

warunków

koniecznych do przetrwania.

Ochrona ludności - element obrony narodowej - to
kompleks interdyscyplinarnych przedsięwzięć mających
na celu ochronę życia, zdrowia oraz dóbr i środowiska
przed niebezpieczeństwami spowodowanymi działaniem
sił natury lub działalnością człowieka, przezwyciężanie
ich

następstw,

a także

zapewnienie

warunków

koniecznych do przetrwania.

Trzy stany:

- permanentnego czuwania i doraźnego

reagowania

- kryzysowy

- ochrony ludności w czasie wojny

Ochrona porządku konstytucyjnego -

ochrona

fundamentalnych praw, które określają formę władzy,
normują relacje między rządzącymi a
rządzonymi, ustanawiają organizację władzy publicznej,
a także ochrona podstawowych praw i wolności oraz
egzekwowanie obowiązków człowieka i obywatela

Ochrona porządku konstytucyjnego -

ochrona

fundamentalnych praw, które określają formę władzy,
normują relacje między rządzącymi a
rządzonymi, ustanawiają organizację władzy publicznej,
a także ochrona podstawowych praw i wolności oraz
egzekwowanie obowiązków człowieka i obywatela

Ochrona państwa: Kolegium ds. Służb Specjalnych, ABW, AW, WSI, służby
wspierające: Żandarmeria Wojskowa , Policja, Straż Graniczna, BOR, Inspekcja
Celna, organy celne, izby skarbowe, organy kontroli skarbowej, organy
informacji finansowej, służby rozpoznania SZ RP, urzędy skarbowe

Ochrona państwa: Kolegium ds. Służb Specjalnych, ABW, AW, WSI, służby
wspierające: Żandarmeria Wojskowa , Policja, Straż Graniczna, BOR, Inspekcja
Celna, organy celne, izby skarbowe, organy kontroli skarbowej, organy
informacji finansowej, służby rozpoznania SZ RP, urzędy skarbowe

Kontrola państwowej i ochrony prawa: prezydent RP (weto), Trybunał
Konstytucyjny, NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich, KRRiT, inspekcje, organy
podatkowe, organy prokuratury, urzędy i inspektorzy kontroli skarbowej, organy
kontroli wewnętrznej

Kontrola państwowej i ochrony prawa: prezydent RP (weto), Trybunał
Konstytucyjny, NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich, KRRiT, inspekcje, organy
podatkowe, organy prokuratury, urzędy i inspektorzy kontroli skarbowej, organy
kontroli wewnętrznej

Ochrona informacji niejawnych: Komitet Ochrony Informacji Niejawnych
przy RM, NIK, służby specjalne, służby współdziałające, Międzyresortowy
Zespół ds. Ochrony Wiadomości Stanowiących Tajemnicę Państwową i
Służbową Wymienianych na Podstawie Umów Międzynarodowych

Ochrona informacji niejawnych: Komitet Ochrony Informacji Niejawnych
przy RM, NIK, służby specjalne, służby współdziałające, Międzyresortowy
Zespół ds. Ochrony Wiadomości Stanowiących Tajemnicę Państwową i
Służbową Wymienianych na Podstawie Umów Międzynarodowych

Ochrona danych osobowych: Generalny Inspektor Ochrony Danych
Osobowych, Biuro GIODO, administratorzy danych osobowych,

Ochrona danych osobowych: Generalny Inspektor Ochrony Danych
Osobowych, Biuro GIODO, administratorzy danych osobowych,

Ochrona osób, obiektów i urządzeń: BOR, ABW, AW, WSI, ŻW, Inspekcja
Celna, organy ochrony wewnętrznej

Ochrona osób, obiektów i urządzeń: BOR, ABW, AW, WSI, ŻW, Inspekcja
Celna, organy ochrony wewnętrznej

Bezpieczeństwo i porządek publiczny – to stan zapewniający
ochronę życia, zdrowia, mienia i innych wartości przed
bezprawnymi działaniami oraz ochronę zasad współżycia
społecznego i stosunków regulowanych normami prawnymi i
zwyczajami. Podsystem bezpieczeństwa i porządku publicznego
to wewnętrznie uporządkowany zbiór elementów kierowania i
elementów

wykonawczych

przeznaczony

do

zwalczania

przestępczości oraz zjawisk kryminogennych, zapewnienia
ochrony przed bezprawnymi zamachami na życie i zdrowie
ludzkie, dorobek materialny i kulturalny społeczeństwa, a także
zachowania porządku publicznego.

Bezpieczeństwo i porządek publiczny – to stan zapewniający
ochronę życia, zdrowia, mienia i innych wartości przed
bezprawnymi działaniami oraz ochronę zasad współżycia
społecznego i stosunków regulowanych normami prawnymi i
zwyczajami. Podsystem bezpieczeństwa i porządku publicznego
to wewnętrznie uporządkowany zbiór elementów kierowania i
elementów

wykonawczych

przeznaczony

do

zwalczania

przestępczości oraz zjawisk kryminogennych, zapewnienia
ochrony przed bezprawnymi zamachami na życie i zdrowie
ludzkie, dorobek materialny i kulturalny społeczeństwa, a także
zachowania porządku publicznego.

Obrona w sferze informacyjnej to wszelka
działalność związana z realizacją celów
obrony narodowej poprzez informacyjne
oddziaływanie na zachowania i postawy
podmiotów

międzynarodowych

i

krajowych, ochronę interesów narodowych
przed negatywnymi skutkami oddziaływań
tych

podmiotów,

a także

ochronę

technicznych urządzeń informacyjnych
przed oddziaływaniami sił przyrody i
człowieka,

a

w

razie

potrzeby

oddziaływanie na techniczne urządzenia
informacyjne innego podmiotu (grupy
społecznej, państwa)

Obrona w sferze informacyjnej to wszelka
działalność związana z realizacją celów
obrony narodowej poprzez informacyjne
oddziaływanie na zachowania i postawy
podmiotów

międzynarodowych

i

krajowych, ochronę interesów narodowych
przed negatywnymi skutkami oddziaływań
tych

podmiotów,

a także

ochronę

technicznych urządzeń informacyjnych
przed oddziaływaniami sił przyrody i
człowieka,

a

w

razie

potrzeby

oddziaływanie na techniczne urządzenia
informacyjne innego podmiotu (grupy
społecznej, państwa)

Ochrona granicy państwowej pojmowana wieloaspektowo stanowi
zespół interdyscyplinarnych przedsięwzięć o różnym zakresie
rygorów,

podejmowanych

przez

państwo,

w

celu

niedopuszczenia do nielegalnego przekraczania granicy
i przewożenia bez zezwolenia określonych towarów, a także
zapobiegania przenikaniu przez granicę chorób zakaźnych.

- kontrola ruchu granicznego: SG, Policja, służba
imigracyjna, MSZ,

- kontrola przepływu towarów: administracja celna,
Inspekcja Celna, Inspekcja Ochrony Roślin, Inspekcja
Weterynaryjna, Centralny Inspektorat Standaryzacji, MZ,
PAA

- utrzymanie infrastruktury granicznej: SG, wojewodowie
(drogowe przejścia graniczne), Ministerstwo Środowiska
(rzeczne przejścia graniczne, punkty nocnego postoju na
rzekach granicznych), Ministerstwo Infrastruktury
(morskie przejścia graniczne)

Edukacja

dla

bezpieczeństwa

to

określony

system

dydaktyczno-wychowawczej

działalności

rodziny,

szkoły,

wojska i innych formacji, kościołów i związków wyznaniowych,
organizacji pozarządowych oraz środków masowego przekazu
służącej upowszechnianiu idei, wartości, wiedzy i umiejętności
bezpośrednio istotnych dla zachowania bezpieczeństwa
narodowego.

Współczesne zagadnienia edukacji dla bezpieczeństwa, red. nauk.. R. Stępień, AON,

Warszawa 1999, s. 11.

Edukacja dla bezpieczeństwa to wychowanie, kształcenie, ogół
czynności i procesów oświatowo-wychowawczych mających na
celu przekazywanie wiedzy, kształtowanie czyichś cech i
umiejętności z zakresu bezpieczeństwa państwa.

J. Kardas, Edukacja na rzecz bezpieczeństwa, w: Współczesny wymiar obrony cywilnej

(niemilitarnej), red. nauk. W. Kitler, AON, Warszawa 2001, s. 244.

Edukacja

dla

bezpieczeństwa

to

określony

system

dydaktyczno-wychowawczej

działalności

rodziny,

szkoły,

wojska i innych formacji, kościołów i związków wyznaniowych,
organizacji pozarządowych oraz środków masowego przekazu
służącej upowszechnianiu idei, wartości, wiedzy i umiejętności
bezpośrednio istotnych dla zachowania bezpieczeństwa
narodowego.

Współczesne zagadnienia edukacji dla bezpieczeństwa, red. nauk.. R. Stępień, AON,

Warszawa 1999, s. 11.

Edukacja dla bezpieczeństwa to wychowanie, kształcenie, ogół
czynności i procesów oświatowo-wychowawczych mających na
celu przekazywanie wiedzy, kształtowanie czyichś cech i
umiejętności z zakresu bezpieczeństwa państwa.

J. Kardas, Edukacja na rzecz bezpieczeństwa, w: Współczesny wymiar obrony cywilnej

(niemilitarnej), red. nauk. W. Kitler, AON, Warszawa 2001, s. 244.

Obrona w dziedzinie kultury narodowej oznacza podejmowanie
wszelkich działań dla ochrony dóbr kultury narodowej (opiekę
nad nimi i ich poszanowanie), a także wykorzystanie dorobku
kulturalnego narodu na rzecz kształtowania pożądanych postaw
w środowisku międzynarodowym oraz umacniania siły narodowej
zgodnie z celami obrony narodowej.

Podsystem obrony w dziedzinie kultury narodowej stanowi
uporządkowany zbiór organów, instytucji państwowych i
pozarządowych oraz ich poczynań gwarantujących realizację
celów obrony narodowej w zakresie obrony w dziedzinie
kulturowej.

Obrona w dziedzinie kultury narodowej oznacza podejmowanie
wszelkich działań dla ochrony dóbr kultury narodowej (opiekę
nad nimi i ich poszanowanie), a także wykorzystanie dorobku
kulturalnego narodu na rzecz kształtowania pożądanych postaw
w środowisku międzynarodowym oraz umacniania siły narodowej
zgodnie z celami obrony narodowej.

Podsystem obrony w dziedzinie kultury narodowej stanowi
uporządkowany zbiór organów, instytucji państwowych i
pozarządowych oraz ich poczynań gwarantujących realizację
celów obrony narodowej w zakresie obrony w dziedzinie
kulturowej.

WOJEWOD

A

WOJEWOD

A

SAMORZĄD

WOJEWÓDZTW

A

SAMORZĄD

WOJEWÓDZTW

A

Urząd

wojewódzki

Urząd

wojewódzki

Administra

cja

zespolona

Administra

cja

zespolona

Administra

cja

niezespolo

na

Administra

cja

niezespolo

na

Samorządy

lokalne

(powiat,

gmina)

Samorządy

lokalne

(powiat,

gmina)

Art.15. Wojewoda (...)

pkt.4. zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych
administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze
województwa i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania
zagrożeniu...

Pkt.6.wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i
bezpieczeństwa państwa, wynikające z odrębnych ustaw

Art.16.1. Wojewoda może wydawać, w zakresie wykonywania funkcji
przedstawiciela

RM,

polecenia

obowiązujące

wszystkie

organy

administracji rządowej, a w sytuacjach nadzwyczajnych, o których mowa
w

art..15pkt4,

obowiązujące

również

organy

samorządu

terytorialnego. ...

Wojewoda niemalże jednoosobowo łączy role wszystkich naczelnych i centralnych

organów administracji rządowej; w sytuacji zagrożenia staję się to sprawą

zasadniczą

Strategia obronności RP przyjęta na posiedzeniu RM w dniu 23 maja 2000
r.

„Do podstawowych funkcji pozamilitarnych ogniw
obronnych należą:

Strategia obronności RP przyjęta na posiedzeniu RM w dniu 23 maja 2000
r.

„Do podstawowych funkcji pozamilitarnych ogniw
obronnych należą:

- Ochrona ludności i struktur państwa w
warunkach zagrożenia bezpieczeństwa
państwa (kryzysu) i wojny;

-

zapewnienie

materialnych,

informacyjnych

i

duchowych podstaw egzystencji ludności w warunkach
zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa
(kryzysu) i wojny;

- zasilanie zasobami ludzkimi i materiałowymi Sił Zbrojnych
RP oraz pozamilitarne wsparcie wojsk własnych i
sojuszniczych, prowadzących operacje na terytorium
Polski.”

Planowanie i realizacja zadań obronnych oraz zapewnienie

bezpieczeństwa na obszarze województwa

1. Przygotowanie systemu kierowania w czasie
wojny, zarządzania sytuacjach kryzysowych i
w czasie zagrożeń o małym zakresie
intensywności

2. Określenie zasad i trybu przygotowania
podmiotów województwa do działania w
czasie P,K i W

3. Zagadnienia militaryzacji,
mobilizacji, świadczenia na rzecz
osiągania WSGB SZ RP

5. Gospodarowanie zasobami ludzkimi,
przewóz żołnierzy rezerwy, obwieszczenia

4. Dokumenty organizacyjno-kompetencyjne na czas
zagrożeń, zapewnienie obiegu informacji

6. Uwzględnianie wymogów obronnych w zagospodarowaniu

przestrzennym województwa, wraz z sejmikiem województwa

7. Planowanie środków finansowych na realizację zadań obronnych,
bezpieczeństwa powszechnego, porządku publicznego

8.Wsparcie na rzecz sił zbrojnych własnych i
sojuszniczych (HNS)

9. Przedsięwzięcia inwestycyjne na rzecz
bezpieczeństwa narodowego

10. Szkolenie
obronne

11. Rezerwy
państwowe

12. Powszechny system ostrzegania i alarmowania oraz
wykrywania skażeń

17. Kontrola wykonania zadań

13. Udział w opracowaniu
CPMG

15.

Udział w opracowaniu dokumentu pt:

„Polityczno-Strategiczna

Dyrektywa Obronna”

14. Plany operacyjne na czas
zagrożeń

16. Koordynacja współpracy cywilno-
wojskowej na rzecz zagrożeń militarnych i
niemilitarnych

Samorząd województwa

(

na podstawie prac nad ustawą o

powinnościach obronnych)

Samorząd województwa wykonuje zadania obronne o
charakterze wojewódzkim, w szczególności:

- uwzględnia potrzeby obronne w realizacji zadań publicznych

- uwzględnia potrzeby obronne w planie przestrzennego
zagospodarowania województwa

- uwzględnia w budżecie niezbędne środki finansowe na realizacje zadań
obronnych (?)

- koordynuje zadania obronne w zakresie dostaw, usług i innych
świadczeń na rzecz obronności państwa wynikające z PMG, nadzoruje
realizację tych zadań oraz kontroluje ich wykonanie, współdziałając z
wojewodą

- projektuje i realizuje przedsięwzięcia o charakterze inwestycyjnym na
potrzeby SZ RP oraz ochrony ludności i mienia, w tym dóbr kultury i
ważnej dokumentacji

- kształtuje i kultywuje świadomość patriotyczną i obronną mieszkańców
województwa (?)

- organizuje i nadzoruje szkolenie obronne pracowników urzędu i
samorządowych jednostek organizacyjnych

- uczestniczy w opracowywaniu WPMG oraz planu operacyjnego szczebla
wojewódzkiego

- uczestniczy w opracowaniu „PSDO” w części dotyczącej samorządu
wojewódzkiego, opracowuje plan operacyjny urzędu marszałkowskiego
oraz nadzoruje opracowanie analogicznych planów w podległych,
nadzorowanych i podporządkowanych urzędach i jednostkach
organizacyjnych

- organizuje wykonywanie zadań w zakresie obrony cywilnej

Powiat

(

na podstawie prac nad ustawą o

powinnościach obronnych)

Samorząd powiatowy uwzględnia potrzeby obronne o charakterze
powiatowym, w szczególności:

- uwzględnia potrzeby obronne w realizacji zadań publicznych powiatu

- w budżecie powiatu uwzględnia środki finansowe na realizację zadań obronnych

- uczestniczy w opracowaniu WPMG

- współdziała z organami gmin oraz z komendantami WKU w sprawach dotyczących
zapewnienia potrzeb mobilizacyjnego rozwinięcia SZ oraz pozamilitarnych ogniw
systemu obronnego

- projektuje i realizuje przedsięwzięcia o charakterze inwestycyjnym na potrzeby SZ
oraz ochrony ludności i mienia, w tym dóbr kultury i ważnej dokumentacji

- kształtuje i kultywuje świadomość patriotyczną i obronną mieszkańców powiatu

- organizuje i nadzoruje szkolenie obronne pracowników starostwa i samorządowych
jednostek organizacyjnych

- koordynuje wykonywanie zadań obronnych w zakresie dostaw, usług i innych
świadczeń na rzecz obronności państwa wynikających z PMG, sprawuje nadzór nad
realizacja tych zadań oraz zarządza kontrolę ich wykonania w organach samorządu
powiatu i samorządowych jednostkach organizacyjnych, współdziałając w tym
zakresie z wojewodą

- uczestniczy w opracowywaniu przez wojewodę planu operacyjnego szczebla
wojewódzkiego, w części dotyczącej powiatu, opracowuje stosowny plan operacyjny
szczebla powiatowego oraz nadzoruje opracowanie analogicznych planów
operacyjnych podległych... etc.

- wykonuje zadania w zakresie obrony cywilnej według odrębnych przepisów.

Gmina

(

na podstawie prac nad ustawą o

powinnościach obronnych)

Do zadań gminy w zakresie obronności należy:

- przygotowanie organów gminy, urzędu gminy, jednostek organizacyjnych,
w tym przedsiębiorców do funkcjonowania w razie ...

- realizacja w trybie natychmiastowym przedsięwzięć na rzecz SZ, w tym
związanych z mobilizacyjnym rozwinięciem jednostek wojskowych i
jednostek przewidzianych do militaryzacji

- przechowywanie i doręczanie dokumentów powołania oraz organizowanie
i wykonywanie przewozów żołnierzy rezerwy, powołanych do czynnej służby
wojskowej w trybie natychmiastowego stawiennictwa z wyznaczonych
punktów zbiórek do jednostek wojskowych

- rozplakatowanie obwieszczeń o powołaniu osób do czynnej służby
wojskowej w razie zarządzenia mobilizacji i w czasie wojny

- wykonywanie przedsięwzięć o charakterze inwestycyjnym na potrzeby
ochrony ludności i mienia, w tym dóbr kultury i ważnej dokumentacji

- opracowanie planu świadczeń osobistych i rzeczowych wykonywanych na
rzecz obronności

- organizowanie szkolenia obronnego

- realizacja zadań obrony cywilnej na zasadach określonych w odrębnych
przepisach