Wybrane organy UE – Traktat
Lizboński

Dr Izabela Skomerska-Muchowska

Omawiane instytucje:



Trybunał Obrachunkowi;



Komitet Ekonomiczno-Społeczny;



Komitet Regionów;



Europejski Bank Inwestycyjny;

TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

Trybunał Obrachunkowy



Inne nazwy: Trybunał Rewidentów

Księgowych, Trybunał Audytorów,

Trybunał Kontroli Budżetowej, Izba

Obrachunkowa;



Funkcjonuje od 1977 r. na podstawie

Traktatu Finansowego z dnia 22 lipca

1975 r.;



Status instytucji: Traktat z Maastricht;



Siedziba: Luksemburg

Trybunał Obrachunkowy - skład



W skład TO wchodzi jeden obywatel z każdego

Państwa Członkowskiego;



Członkowie są wybierani spośród osób, które

wchodzą, lub wchodziły w swych państwach w

skład organów kontroli zewnętrznej lub

mających szczególne kwalifikacje do

zajmowania tego stanowiska. Ich niezależność

musi być niekwestionowana – art. 286 ust. 1

TL.



W ramach TO mogą być powołane:



grupy kontroli  przygotowywanie przyjęcia przez

TO dokumentów w zakresie kontroli;



komitety  zadania nieleżące w gestii grup kontroli;

Trybunał Obrachunkowy - skład



Kadencja: 6 lat, mandat odnawialny – art.
286 ust. 2 TL;



Procedura wyboru: Rada, po konsultacji z
PE, przyjmuje listę członków sporządzoną
zgodnie z propozycjami każdego z państw
członkowskich – art. 286 ust. 2 TL;



Prezes TO  kadencja: 3 lata, mandat

odnawialny, wybierają członkowie TO
spośród siebie – art. 286 ust. 2 TL;

Trybunał Obrachunkowy - skład



Przyczyny zakończenia pełnienia funkcji

(art. 286 ust. 5 TL):



koniec kadencji;



śmierć;



rezygnacja;



dymisja orzekana przez ETS



dany członek jest zastępowany tylko do czasu

zakończenia mandatu;



członkowie TO pełnią funkcje do chwili ich

zastąpienia nowymi członkami – poza

przypadkiem dymisji [!]

Trybunał Obrachunkowy - skład



Dymisja (art. 286 ust. 6 TL):



Można zwolnić członka TO z pełnienia funkcji
lub pozbawić go prawa do emerytury lub
innych podobnych korzyści tylko wówczas, gdy
ETS stwierdzi, na żądanie TO, że członek
przestał odpowiadać wymaganym warunkom
lub czynić zadość zobowiązaniom wynikającym
z jego urzędu.

 żądanie: głosowanie tajne, większością 4/5 głosów

członków TO

Trybunał Obrachunkowy –
niezależność członków



Członkowie TO są niezależni w

pełnieniu swoich funkcji, w ogólnym

interesie UE - art. 285 akapit 2 TL;



nie zwracają się o i nie przyjmują

instrukcji od żadnego rządu ani

organu; powstrzymują się od

wszelkich czynności niezgodnych z

charakterem ich funkcji – art. 286 ust.

3 TL;

Trybunał Obrachunkowy –
niezależność członków



Nie mogą podczas pełnienia swych funkcji

wykonywać żadnej innej pracy zarobkowej

lub niezarobkowej działalności zawodowej.

Obejmując stanowiska, uroczyście

zobowiązują się szanować w trakcie

pełnienia funkcji i po ich zakończeniu,

zobowiązania z nich wynikające, zwłaszcza

obowiązki uczciwości i roztropności przy

obejmowaniu pewnych stanowisk lub

przyjmowaniu pewnych korzyści po

zakończeniu funkcji – art. 286 ust. 4 TL;

Trybunał Obrachunkowy -
kompetencje



TO sprawuje kontrolę rachunków UE –

art. 285 akapit 1 TL;



TO kontroluje rachunki wszystkich

dochodów i wydatków UE, również

wszystkich organów lub jednostek

organizacyjnych utworzonych przez

UE w zakresie, w jakim akt

założycielski nie wyklucza takiej

kontroli – art. 287 ust. 1 akapit 1 TL;

Trybunał Obrachunkowy -
kompetencje



TO przedkłada PE i Radzie

poświadczanie wiarygodności

rachunków, jak również legalności i

prawidłowości operacji leżących u ich

podstaw, które jest publikowane w Dz.

Urz. UE. Poświadczenie to może

zostać uzupełnione przez szczegółowe

oceny każdego z głównych obszarów

działalności UE  art. 287 ust. 1

akapit 2 TL;

Trybunał Obrachunkowy -
kompetencje



TO kontroluje legalność i
prawidłowość dochodów i wydatków
oraz upewnia się co do należytego
zarządzania finansami. Czyniąc to,
sygnalizuje w szczególności wszelkie
nieprawidłowości – art. 287 ust. 2
akapit 1 TL;

Trybunał Obrachunkowy -
kompetencje



TO sporządza roczne sprawozdanie po zamknięciu
każdego roku budżetowego, które jest przesyłane
innym instytucjom UE i jest publikowane w Dz. Urz.
UE wraz z odpowiedziami tych instytucji na uwagi
TO – art. 287 ust. 4 TL:



TO może przedstawić również w każdej chwili swoje
uwagi w formie sprawozdań specjalnych;



Sprawozdania roczne, specjalne i opinie TO przyjmuje
większością członków wchodzących w jego skład

Trybunał Obrachunkowy -
kompetencje



TO przekazuje swoje sprawozdanie
roczne parlamentom narodowym w
celach informacyjnych, równocześnie
z przekazaniem go PE i Radzie – art. 7
protokołu nr 1 w sprawie roli
parlamentów narodowych w Unii
Europejskiej;

Trybunał Obrachunkowy -
kompetencje



TO pomaga PE i Radzie w
wykonywaniu ich funkcji kontrolnych
w zakresie wykonania budżetu;



TO uchwala swój regulamin
wewnętrzny, który jest zatwierdzany
przez Radę – art. 287 ust. 4 akapit 4-
5;

Trybunał Obrachunkowy -
kompetencje



Prawo do wniesienia skargi o stwierdzenie

legalności aktów prawodawczych, innych niż

zalecenia i opinie, zmierzającej do zapewnienia

ochrony prerogatyw TO – art. 263 akapit 3 TL;



PE i Rada, po konsultacji z TO, zgodnie ze zwykłą

procedurą prawodawczą przyjmują w drodze

rozporządzenia (art. 322 ust. 1 TL):



zasady finansowe określające warunki uchwalania i

wykonywania budżetu oraz przedstawiania i

kontrolowania rachunków;



zasady kontroli odpowiedzialności podmiotów

finansowych, zwłaszcza urzędników zatwierdzających i

księgowych.

Trybunał Obrachunkowy -
kompetencje



Rada, stanowiąc na wniosek KE i po

konsultacji z PE oraz TO, określa

sposoby i procedurę, według których

dochody budżetowe przewidziane w

ramach systemu zasobów własnych

UE są pozostawione do dyspozycji KE,

oraz określa środki stosowane, w razie

potrzeby, w celu zaspokojenia potrzeb

gotówkowych – art. 322 ust. 2 TL;

Trybunał Obrachunkowy -
kompetencje



PE i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą

procedurą prawodawczą, po konsultacji z

TO, uchwalają niezbędne środki w

dziedzinach zapobiegania nadużyciom

finansowym naruszającym interesy

finansowe UE i zwalczania tych nadużyć w

celu zapewnienia skutecznej i równoważnej

ochrony w Państwach Członkowskich oraz

we wszystkich instytucjach, organach i

jednostkach organizacyjnych UE – art. 325

ust. 4 TL;

KOMITET EKONOMICZNO-
SPOŁECZNY

Komitet Ekonomiczno-Społeczny -
skład



przedstawiciele organizacji pracodawców, pracowników oraz inni

przedstawiciele podmiotów reprezentujących społeczeństwo

obywatelskie, w szczególności z dziedzin społeczno-ekonomicznej,

obywatelskiej, zawodowej i kultury – art. 300 ust. 2 TL;



istnieje od 1958 r.



siedziba: Bruksela – art. 1 f protokołu 6 ws. ustalenia siedzib

instytucji i niektórych organów, jednostek organizacyjnych i służb

Wspólnot Europejskich;



Członków nie wiążą żadne instrukcje. Są w pełni niezależni w

wykonywaniu swoich funkcji, w ogólnym interesie UE – art. 300

ust. 4 TL;



Liczba członków nie przekracza 350. Rada, stanowiąc

jednomyślnie na wniosek Komisji, przyjmuje decyzję określającą

skład Komitetu – art. 301 TL;



Polska obecnie: 21;

Komitet Ekonomiczno-Społeczny -
skład



Kadencja: 5 lat, mandat odnawialny;



Rada przyjmuje listę członków sporządzoną zgodnie z

propozycjami każdego z Państw Członkowskich. Rada

stanowi po konsultacji z KE. Może ona zasięgnąć opinii

organizacji europejskich reprezentujących różne

sektory gospodarcze i społeczne oraz społeczeństwo

obywatelskie, których dotyczy działalność UE – art.

302 TL;



Przewodniczący i prezydium: wybiera Komitet spośród

swoich członków na 2,5 roku – art. 303 TL;



zwoływany przez przewodniczącego na żądanie PE,

Rady lub KE. Może również zbierać się z inicjatywy

własnej – art. 303 TL;



uchwala swój regulamin wewnętrzny – art. 303 TL;

Komitet Ekonomiczno-Społeczny -
skład



Członek nie może pełnić funkcji:



członka rządu;



parlamentarzysty;



członka instytucji UE;



Komitetu Regionów;



Rady Dyrektorów EBI;



urzędnika lub innego pracownika UE w

czynnym zatrudnieniu;

Komitet Ekonomiczno-Społeczny -
skład



Organy:



Zgromadzenie – przygotowuje i uchwala akty

Komitetu;



Prezydium – organizacja i koordynacja prac;



Przewodniczący – kieruje pracami Komitetu i

reprezentuje go;



Sekcje specjalistyczne – sporządzanie opinii

lub raportów informacyjnych;

Komitet Ekonomiczno-Społeczny -
kompetencje



pełni funkcje doradcze, wspiera PE, Radę i KE – art. 13 ust. 4

TL, art. 300 ust 1 TL;



konsultowany przez PE, Radę lub KE w przypadkach

przewidzianych w Traktatach. Może być konsultowany przez te

instytucje w przypadkach, gdy uznają to za stosowne. Może on

wydawać opinie z własnej inicjatywy w przypadkach, gdy uzna

to za stosowne – art. 304 TL;



PE, Rada lub KE wyznaczają Komitetowi, jeśli uznają to za

niezbędne, termin na dostarczenie opinii, który nie może być

krótszy niż miesiąc od daty skierowania do przewodniczącego

zawiadomienia w tej sprawie. Po upływie wyznaczonego

terminu brak opinii nie stanowi przeszkody w podjęciu

dalszych działań – art. 304 TL;



Opinia Komitetu, jak również protokół z obrad, są przesyłane

PE, Radzie i KE – art. 304 TL;

Komitet Ekonomiczno-Społeczny -
kompetencje



Konsultowany w zakresie:



wspólnej organizacji rynków rolnych, wspólnej polityki rolnej i

rybołówstwa – art. 37 ust. 2 TL;



swobodnego przepływu pracowników – art. 46 TL;



swobody przedsiębiorczości – art. 50 ust. 1 TL;



liberalizacji określonej usługi – art. 59 ust. 1 TL;



wspólnej polityki transportowej - art. 91 ust. 1 TL, art. 95 ust. 3

TL, art. 100 ust. 2 TL;



harmonizacji ustawodawstw odnoszących się do podatków

obrotowych, akcyzy i innych podatków pośrednich - art. 113

TL;



środków, które mają na celu ustanowienie i funkcjonowanie

rynku wewnętrznego – art. 114 ust. 1 TL;

Komitet Ekonomiczno-Społeczny -
kompetencje



Konsultowany w zakresie:



środków, które mają bezpośredni wpływ na ustanowienie lub

funkcjonowanie rynku wewnętrznego – art. 115 TL;



polityki zatrudnienia, warunków pracy i płacy,

niedyskryminacji kobiet i mężczyzn, itp. - art. 148 ust. 2 TL,

art. 159 TL, 156 TL, art. 157 ust. 3 TL;



Europejskiego Funduszu Społecznego – art. 164 TL;



edukacji, kształcenia zawodowego, młodzieży i sportu – art.

165 ust. 4 TL, art. 166 ust. 4 TL;



zdrowia publicznego – art. 168 ust. 4 i 5 TL;



ochrony konsumentów – art. 169 ust. 3 TL;



sieci transeuropejskich – art. 172 TL;



przemysłu – art. 173 ust. 3 TL;



spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej – art. 175

akapit 3 TL;

Komitet Ekonomiczno-Społeczny -
kompetencje



Konsultowany w zakresie:



funduszy strukturalnych – art. 177 akapit 1 TL;



Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
– art. 178 TL;



badań, rozwoju technologicznego i przestrzeni
kosmicznej – art. 182 ust. 1, 4, 5 TL, art. 188 TL;



środowiska naturalnego – art. 192 TL;



energetyki – art. 194 ust. 2 TL;

Komitet Ekonomiczno-Społeczny -
kompetencje



Dostaje od innych instytucji sprawozdania w

zakresie:



Co 3 lata od KE – ws. stosowania postanowień części o

obywatelstwie UE i niedyskryminacji. Sprawozdanie

uwzględnia rozwój UE – art. 25 akapit 1 TL;



Co roku od KE – ws. sprawie postępów w osiąganiu celów

określonych w art. 151 (poprawa warunków życia, itp.), w

tym sytuacji demograficznej w UE – art. 159 TL;



Co 3 lata od KE – ws. postępów w urzeczywistnianiu

spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej – art.

175 akapit 2 TL;



Co roku od KE – ws. stosowania art. 5 TL (zasady

proporcjonalności i subsydiarności) – art. 9 protokołu nr 2

ws. stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności

KOMITET REGIONÓW

Komitet Regionów - skład



przedstawiciele społeczności regionalnych i lokalnych,

posiadający mandat wyborczy społeczności regionalnej

lub lokalnej albo odpowiedzialni politycznie przed

wybranym zgromadzeniem – art. 300 ust. 3 TL;



istnieje od Traktatu z Maastricht;



siedziba: Bruksela – art. 1 g protokołu 6 ws. ustalenia

siedzib instytucji i niektórych organów, jednostek

organizacyjnych i służb Wspólnot Europejskich;



członków nie wiążą żadne instrukcje. Są w pełni

niezależni w wykonywaniu swoich funkcji, w ogólnym

interesie UE – art. 300 ust. 4 TL;



liczba członków nie przekracza 350. Rada, stanowiąc

jednomyślnie na wniosek KE, przyjmuje decyzję

określającą skład Komitetu - art. 305 TL;



Polska obecnie: 21;

Komitet Regionów - skład



Kadencja: 5 lat (dotyczy członków Komitetu i w równej liczbie

ich zastępców), mandat odnawialny;



Rada przyjmuje listę członków oraz zastępców członków,

sporządzoną zgodnie z propozycjami każdego z Państw

Członkowskich. Kadencja członków Komitetu kończy się

automatycznie, gdy mandat lokalny, na podstawie którego

zostali zaproponowani, dobiega końca. Są oni wówczas

zastępowani na czas pozostający do zakończenia kadencji,

zgodnie z tą samą procedurą. Członkowie Komitetu nie mogą

być równocześnie członkami PE – art. 305 TL.



Przewodniczący i prezydium: Komitet wybiera spośród swoich

członków na 2,5 roku – art. 306 TL;



Komitet uchwala swój regulamin wewnętrzny – art. 306 TL;



Komitet jest zwoływany przez przewodniczącego na żądanie

PE, Rady lub KE. Może również zbierać się z inicjatywy własnej

– art. 306 TL;

Komitet Regionów - skład



Organy:



Zgromadzenie Plenarne – np. zatwierdzanie opinii,
sprawozdań, rezolucji; podejmuje decyzje
większością oddanych głosów;



Przewodniczący – kieruje pracami Komitetu i go
reprezentuje;



Prezydium – np. ustanowienie projektu programu
politycznego;



Komisje – odpowiedzialne za przygotowanie prac
Komitetu;

Komitet Regionów - kompetencje



pełni funkcje doradcze, wspiera PE, Radę i KE – art. 13 ust. 4

TL, art. 300 ust 1 TL;



Komitet jest konsultowany przez PE, Radę lub KE w

przypadkach przewidzianych w Traktatach oraz we wszelkich

innych przypadkach, w szczególności gdy mają one związek ze

współpracą transgraniczną, o ile jedna z tych instytucji uzna to

za stosowne – art. 307 akapit 1 TL;



PE, Rada lub KE wyznaczają Komitetowi, jeśli uznają to za

niezbędne, termin na dostarczenie opinii, który nie może być

krótszy niż miesiąc od daty skierowania do przewodniczącego

zawiadomienia w tej sprawie. Po upływie wyznaczonego

terminu brak opinii nie stanowi przeszkody w podjęciu

dalszych działań – art. 307 akapit 2 TL;

Komitet Regionów - kompetencje



W przypadku gdy Komitet Ekonomiczno-Społeczny

jest konsultowany na mocy artykułu 304, Komitet

Regionów jest informowany przez PE, Radę lub KE

o żądaniu wydania opinii. Komitet Regionów może,

jeśli uzna, że wchodzą w grę specyficzne interesy

regionalne, wydać opinię w tym przedmiocie – art.

307 akapit 3 TL;



Może wydawać opinie z własnej inicjatywy, gdy

uzna to za stosowne – art. 307 akapit 4 TL;



Opinia Komitetu, jak również protokół z obrad są

przesyłane PE, Radzie i KE – art. 307 akapit 5 TL.

Komitet Regionów - kompetencje



Jest konsultowany w sprawach:



transportu – art. 91 ust. 1 TL; art. 100 ust. 2 TL;



polityk zatrudnienia – art. 148 ust. 2 TL, art. 153

ust. 1 TL; art. 159 TL;



Europejskiego Funduszu Społecznego – art. 164

TL;



edukacji, kształcenia zawodowego, młodzieży i

sportu – art. 165 ust. 4 TL, art. 166 ust. 4 TL;



kultury – art. 167 ust. 5 TL;



zdrowia publicznego – art. 168 ust. 4 i 5 TL;

Komitet Regionów - kompetencje



Jest konsultowany w sprawach:



sieci transeuropejskich – art. 172 TL;



spójności gospodarczej, społecznej i
terytorialnej – art. 175 akapit 3 TL;



funduszy strukturalnych – art. 177 akapit 1 TL;



Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
– art. 178 TL;



środowiska naturalnego – art. 192 TL



energetyki – art. 194 ust. 2 TL;

Komitet Regionów - kompetencje



Dostaje od innych instytucji sprawozdania w
zakresie:



Co 3 lata od KE – ws. postępów w
urzeczywistnianiu spójności gospodarczej,
społecznej i terytorialnej – art. 175 akapit 2 TL;



Co roku od KE – ws. stosowania art. 5 TL
(zasady proporcjonalności i subsydiarności) –
art. 9 protokołu nr 2 ws. stosowania zasad
pomocniczości i proporcjonalności;

Komitet Regionów - kompetencje



Prawo do wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności aktu

prawodawczego, zmierzającej do ochrony jego prerogatyw –

art. 263 akapit 3 TL (takiego postanowienia nie ma w

przypadku Komitetu Ekonomiczno-Społecznego!);



ETS jest właściwy do orzekania w zakresie skarg w sprawie

naruszenia przez akt prawodawczy zasady pomocniczości

wniesionych przez Państwo Członkowskie zgodnie z zasadami

określonymi w art. 263 TL lub przekazanych przez nie zgodnie

z jego porządkiem prawnym w imieniu jego parlamentu

narodowego lub izby tego parlamentu. Zgodnie z zasadami

określonymi w tym samym artykule skargi takie mogą być

również wnoszone przez Komitet Regionów w odniesieniu do

aktów prawodawczych, do których przyjęcia TL wymaga jego

konsultacji – art. 8 protokołu nr 2 ws. stosowania zasad

pomocniczości i proporcjonalności;

EUROPEJSKI BANK
INWESTYCYJNY

Europejski Bank Inwestycyjny



EBI ma osobowość prawną – art. 308 TL;



Istnieje od 1958 r.;



Członkami EBI są Państwa Członkowskie UE – art.

308 TL;



Statut EBI – protokół załączony do Traktatów. Rada,

stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną

procedurą prawodawczą na żądanie EBI i po

konsultacji z PE i KE, bądź na wniosek KE i po

konsultacji z PE i EBI, może zmienić statut EBI - art.

308 TL;



zasada otwartości – EBI podlega jej jedynie w

zakresie wykonywania funkcji administracyjnych –

art. 15 ust. 3 akapit 4 TL;

Europejski Bank Inwestycyjny -
organy



Rada Gubernatorów



ministrowie wyznaczeni przez państwa członkowskie (głównie

finansów);



ustala ogólne wytyczne polityki kredytowej EBI;



Rada Dyrektorów



28 Dyrektorów i 8 następców; mianowani przez Radę

Gubernatorów na 5 lat;



wyłączne prawo podejmowania decyzji kredytowych i

związanych z nimi gwarancji, ustala oprocentowanie, marże,

nadzoruje zarządzanie EBI;



Komitet Zarządzający



przewodniczący + 8 wiceprzewodniczących; mianowani na 6

lat przez Radę Gubernatorów na wniosek Rady Dyrektorów;



odpowiedzialny za bieżące działania EBI, opracowuje decyzje

Rady Dyrektorów;

Europejski Bank Inwestycyjny -
kompetencje



przyczynianie się, poprzez odwołanie się do rynku kapitałowego

i zasobów własnych, do zrównoważonego i stałego rozwoju

rynku wewnętrznego w interesie UE. W tym celu EBI, nie dążąc

do osiągania zysków, udziela pożyczek i gwarancji, które

sprzyjają finansowaniu poniższych projektów we wszystkich

sektorach gospodarki (art. 309 TL):



projektów zmierzających do rozwoju regionów mniej

rozwiniętych;



projektów modernizacji lub przekształcania przedsiębiorstw lub

tworzenia nowych dziedzin działalności, [...];



projektów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania

kilku Państw Członkowskich, [...].

Wykonując swoje zadania, EBI ułatwia finansowanie programów

inwestycyjnych w powiązaniu z pomocą funduszy

strukturalnych i innych instrumentów finansowych UE.

Europejski Bank Inwestycyjny -
kompetencje



uczestniczy w realizacji spójności

gospodarczej, społecznej i

terytorialnej – art. 175 TL;



przyczynia się do realizacji

współpracy na rzecz rozwoju – art.

209 ust. 3 TL;



w szczególnych przypadkach ma

prawo wnioskować o przyjęcie aktów

prawodawczych – art. 289 ust. 4 TL;