Edukacja

przedszkolna we

Francji.

We francuskim systemie szkolnym

obowiązującym od 1985r. wyróżnia się trzy

poziomy:

-szkolnictwo

pierwszego stopnia
(przedszkole i szkoła
elementarna);

-szkolnictwo drugiego

stopnia ( gimnazja i
licea);

-szkolnictwo wyższe;

Francja ma długoletnią tradycję edukacji

przedszkolnej, sięgającą aż do XIIw.

Obowiązek szkolny wprowadzony został w 1882 r.

Na podstawie dekretu z 18 stycznia 1877 roku

przedszkole jest pierwszym etapem edukacji. Mimo,

że nie jest obowiązkowe, to do przedszkola

uczęszcza prawie 100 proc. dzieci.

Obecnie przedszkola publiczne są bezpłatne, a

zapisywanie się do nich dzieci, nie wynika z

konieczności pracy matki, ale ze świadomości

znaczenia tego okresu dla rozwoju najmłodszych.

Edukacja przedszkolna we Francji obejmuje dzieci

od 2 do 5 r. życia. Sześciolatki realizują obowiązek

szkolny.

Przedszkole

Podstawowymi przesłankami edukacji przedszkolnej

są:

- dziecko rozwija się w miarę tego, jak działa;
- dla rozwoju motorycznego, poznawczego,

społecznego, emocjonalnego ważne jest

wielostronne działanie somatyczne dziecka;

- najważniejszym czynnikiem pedagogicznej

działalności jest zapewnienie dzieciom

samodzielnego działania według zasady „prób i

błędów”;

- sprawą rozwoju dziecka jest jego aktywność;

- zadaniem przedszkola jest przygotowanie maksymalnej

liczby dzieci określonego rocznika do takiego poziomu

rozwoju, który zapewni im rozpoczęcie nauki w szkołach

drugiego stopnia.

Celem wychowania w przedszkolu jest

umożliwienie wychowankowi

określenia własnej indywidualności, na

którą składają się dyspozycje fizyczne,

emocjonalne, intelektualne, społeczne,

duchowe, dzięki którym istota ludzka

wyraża siebie w kręgu istot jej

podobnych.

Przedszkole francuskie pełni po dziś dzień

potrójną rolę: wychowawczą,

propedeutyczną i opiekuńczą

• Funkcja wychowawcza polega na

wszechstronnym rozwoju jednostki, to znaczy

rozwijaniu sfery umysłowej, społecznej,

artystycznej i fizycznej oraz na wykorzystaniu

maksymalnych możliwości każdego dziecka

• Funkcja propedeutyczna związana jest z

przygotowaniem dziecka do podjęcia

obowiązku szkolnego; dotyczy to przede

wszystkim dzieci 5-letnich, które uczęszczają

do przedszkola tylko jeden rok i przychodzą w

wieku 5 lat. W związku z tym, że dzieci

przedszkolne to dzieci od 2 do 5 roku życia

jest zrozumiałe, że przedszkole pełni również

funkcję opiekuńczą.

Edukacja przedszkolna jest formą

powszechną, bezpłatną. Odbywa się

ona głównie w tzw. szkołach

macierzyńskich, których

odpowiednikiem są klasy dziecięce,

przy niektórych wiejskich szkołach

początkowych oraz ogródki dziecięce

(Ogródki Jordana), które są

instytucjami prywatnymi. Szkoły tego

typu mają status konwencjonalnie

obowiązujący lub fakultatywny, nie są

jednak obowiązkowe pod względem

prawnym.

W szkołach przedelementarnych występuje podział

na trzy sekcje wiekowe:

-pierwsza: 2-4 lata (maluchy);

-druga:4-5 lat (średniaki);

-trzecia:5 lat ( starszaki);

W dwu pierwszych grupach dzieci uczą się żyć w relacji ze

światem

zewnętrznym, współżyć z grupą za pośrednictwem śpiewu,

rysunku, gestu, ruchu, zabawy. Grupa najstarsza stanowi jakby

klasę pośrednią między szkołą macierzystą a klasą pierwszą

szkoły obowiązkowej, czyli tzw. cyklem przygotowawczym. W

tej przejściowej klasie realizowana jest inicjacja do rachunków,

czytania, pisania oraz sprawność manualna: twórczość

dziecięca-lepienie w glinie, dekoracja klas, a także

wychowanie muzyczne. Metody pedagogiczne są na tym

etapie maksymalnie zindywidualizowane. Dzieciom stwarza

się możliwość ekspresji intelektualnej, manualnej,

emocjonalnej

Założenia systemowe i

programowe

• W edukacji we Francji obowiązują

określone zasady:

• 1. Nieodpłatność
• 2. Prawo do nauki
• 3. Laicyzacja
• 4. Wolność w nauczaniu
• 5. Obowiązek szkolny od 6 do 16 roku

życia.

Nauczyciele

• Kandydaci do zawodu nauczycielskiego przygotowują się do

egzaminu w Instituts Universitaires de Formation des Maitres.

Ministerswo organizuje egzaminy i przyznaje kwalifikacje zawodowe

nauczycielom. Po zdaniu egzaminu dyplomowego z pozytywnym

wynikiem, przyszły nauczyciel zobligowany jest do odbycia

rocznego szkolenia przygotowującego do zawodu. Obejmują one

zajęcia teoretyczne oaz praktykę w szkole.

• U kandydatów kształci się kompetencje do nauczania wszystkich

przedmiotów, umiejętność pracy dydaktyczno- wychowawczej z

dziećmi w wieku 3 – 11 lat oraz wyrobienie takiego sprawstwa

zawodowego, aby potrafili nadać sens każdemu dniu pracy.

Absolwent uczelni potrafi nauczać na każdym poziomie szkolnictwa.

• Nacisk położony jest również w systematyczne kształcenie

zawodowe. W tym celu każdy nauczyciel obowiązkowo uczestniczy

w różnych formach kształcenia, a w szczególności w zakresie

nowych metod nauczania i wychowania, w wymiarze 18 godzin w

ciągu roku szkolnego.

• Nauczyciele publicznych placówek są funkcjonariuszami

państwowymi zatrudnionymi w drodze egzaminu konkursowego.

Pracują 140 dni w roku, 4dni w tygodniu, 24 godz tygodniowo

bezpośrednio z wychowankami oraz 3 godziny z przeznaczeniem na

rozmowy indywidualne lub zebrania z rodzicami, konsultacje ze

specjalistami oraz spotkania robocze z innymi nauczycielami.

Metody i formy organizacyjne pracy z

dzieckiem

• Podstawowe działalności wychowawcze wiążą się ze

stosowaniem metod aktywnych opartych na sformułowaniu H.
Wallona: „ od czynu do myśli”. Dla małego dziecka każda
przeżywana sytuacja jest powodem do działania. Wychowawca
organizuje te sytuacje, pobudza do działania i tym samym
powoduje, ze autentyczny udział dziecka w swym własnym
wychowaniu staje się możliwy.

• Działalność wychowawcza przebiegająca zgodnie z tą zasadą

wychodzi od spontanicznej działalności dziecka, którą
nauczyciel aktywnie obserwuje i wydobywa z niej jedną lub kilka
sytuacji wyjściowych, aby zaproponować ją dziecku do
wspólnego eksperymentowania, naśladowania, komentowania
itp. Jest to faza opracowania pomysłu lub pomysłów
realizowanych następnie indywidualnie lub zespołowo.
Następnie, w fazie kreatywnej, dziecko samo wspierane przez
wychowawcę lub przez grupę wykonuje swój pomysł, rozwiązuje
problem itp.

Wyróżnia się trzy rodzaje uczenia się poprzez:

- impregnację ( nasycenie otoczenia dziecka

informacją)

- różnego rodzaju aktywności własne dziecka

- systematyczny przekaz wiedzy

Impregnacja jest formą uczenia się spontanicznego.

Osoba uczy się nie wiedząc o tym, że się uczy – jak w

przypadku uczenia się mówienia w języku ojczystym.

Uczenie się przez impregnację opiera się na emocjach;

jest to uczenie emocjonalne. Uczenie się przez

impregnację nie wyklucza postawy dydaktycznej, ale w

tym przypadku relacja edukacyjna miedzy wychowawcą

i dzieckiem jest relacją dialogową, w której może

zachodzić również uczenie się wzajemne.

Koncepcja uczenia się oparta na spontanizmie w

edukacji przedszkolnej polegałaby na połączeniu tego,

czego można się nauczyć samemu, dzięki własnej

aktywności z tym, czego można się nauczyć w sposób

przekazywany.

W przedszkolu francuskim ogranicza się rolę przekazywania

wiedzy. Współczesny obraz dziecka przedszkolnego to obraz

dziecka aktywnego, bogatego wewnętrznie, mogącego wyrażać

własne obrazy przekładając je na rysunek, gest, słowo. W

przedszkolu dominuje twórczość i ekspresja dzięki temu, że

dziecko może być aktywne, a wychowawca organizuje otoczenie,

dostarcza przeżyć, doświadczeń poprzez obserwację i

eksperymentowanie. Wychowawca zajmuje pozycję

niedyrektywnego uczestnika podtrzymującego aktywność dziecka,

pozostającego w dialogu z innym dzieckiem.

Działalność wychowawcza przebiega w różnych formach

organizacyjnych pracy dziecka w przedszkolu. Wyróżnić można

aktywności:

- swobodne ( zabawy według indywidualnych upodobań dzieci;

indywidualne lub zespołowe)

- animowane ( nauczyciel poprzez organizowanie otoczenia

wprowadzając nowe elementy, zwraca uwagę dziecka i w ten

sposób wprowadza nowy rodzaj aktywności, np. nową zabawę

ruchową)

- w różnego rodzaju pracowniach

- kierowane ( zajęcia) w ostatniej grupie przedszkolnej ( dzieci 5-

letnie); w tego rodzaju zajęciach warunki pracy oraz inspiracja

pochodzi od wychowawcy, np podczas pracy nad poziomem

graficznym dziecka.

Dzień w przedszkolu

• Przedszkole i szkoła podstawowa zazwyczaj znajdują się w

jednym budynku. Ecole maternelle obejmuje dzieci od 3 do 5 r
życia, a ecole elementaire od 6 do 11r życia. Podstawa
programowa dla tych szczebli jest realizowana w ciągu czterech
dni w tygodniu.

• Środy, soboty i niedziele są dniami wolnymi.
• Działalność plastyczno- techniczna, muzyczna lub sportowa

organizowana jest w odrębnych pomieszczeniach. Poszczególne
grupy wiekowe mają więc do dyspozycji kilka sal.

• Dzieci korzystają z toalet wspólnych dla chłopców i

dziewczynek, które przedzielone są ścianką do wysokości ok.
1,30m, po jednej stronie są ubikacje, a po przeciwnej pisuary. W
pomieszczeniu zamontowane są również umywalki. Do łazienki
wchodzi z dziećmi nauczyciel i personel pomocniczy.

Harmonogram dnia w przedszkolu

• Dzieci przychodzą do godziny 8.30

• O godz 8.30 jest śniadanie przygotowywane przez nauczycielki. Rodzice

ustalają wysokość składki, a następnie za zebrane pieniądze kupowane są

owoce, ciasteczka oraz napoje.

• Zajęcia dydaktyczne odbywają się w godz od 9 do 12 i głównie nastawione są

na wdrażanie dzieci do samodzielności, rozwijanie umiejętności, odkrywanie

prawdy o świecie poprzez proste doświadczenia oraz eksperymenty. Sale do

zajęć są przestronne i wyposażone w sprzęty, a także przybory zachęcające

do podejmowania różnej aktywności.

• Dzieci wychodzą na dwór niezależnie od pogody. W szatni znajduje się

miejsce do przechowywania kaloszy, peleryn, parasoli. Ogród i plac zabaw

wyposażone są w sprzęt do rozwijania sprawności fizycznej, prac

gospodarskich, hodowlanych.

• Obiad/ lunch ok. godz. 12.00 – dostarczany jest przez firmę cateringową, a

następnie wydawany dzieciom w jadalni przez personel przedszkola. Z posiłku

korzystają tylko te dzieci które pozostają dłużej w placówce. Znaczna częśc

wychowanków jest odbierana przez rodziców. Po powrocie z lunchu opiekę

nad dziećmi przejmują asystenci ( osoby mające wykształcenie średnie,

stażyści oraz kandydaci przygotowujący się do zawodu nauczycielskiego).

Warte podkreślenia jest to, że w trosce o dobro pracowników i zgodnie z

ergonomią pracy, stołówki wyposażone są w wysokie stoły i krzesła.

• Leżakowanie. Do odpoczynku służy osobna sala, w której rozstawione są

leżaki. W celu ułatwienia pracy nauczycielom, na ścianie przypięty jest

rozkład ustawienia leżaków, przy czym każdy z nich jest przypisany do

konkretnego dziecka. Leżakują tylko najmłodsi wychowankowie.

• Dzieci odbierane są przez rodziców lub upoważnione osoby do godziny 17.00.

Pracownię dziecko wybiera samo i zmienia raz na

trzy-cztery tygodnie. Zajęcia trwają około 45 minut.

Potem drzwi wszystkich sal „otwierają się” i dzieci

mogą spotykać się w "grupach spontanicznych",

bawić się do czasu przyjścia rodziców,

około godziny 17,00.

Rodzice mogą dobrowolnie uczestniczyć w

zajęciach zabawowych przedszkolaków, co ma

wartościowe znaczenie dla „oswajania” (adaptacji)

najmłodszych dzieci z uczestnictwem w

przedszkolu.

Dzieci do przedszkola przyjmowane są przez

cały rok. Przed zapisem dziecka do placówki rodzice

mogą

uczestniczyć w wybranych przez siebie zajęciach i

nie zapisywać dziecka dopóki nie zaadaptuje się do

grupy rówieśniczej.

Środa dniem wolnym od zajęć edukacyjnych.

• W środy dzieci pozostają w domu pod opieką rodziców, kogoś z

rodziny bądź wynajętych opiekunów. Mogą również przyjść do

przedszkola, które pełni wówczas rolę centrum rekreacyjnego.

• Istnieją także ośrodki otwierane tylko w środy i podczas krótkich

wakacji, np. dwutygodniowych przypadających w okresie świąt.

Dzieci rano wybierają aktywność, którą chcą realizować i z

opiekunem udają się na zajęcia ( informatyczne, szycia,

wykonywania biżuterii, doświadczeń przyrodniczych, sportowe

itp.) lub wycieczkę rowerową. Na zajęcia zapraszani są

specjaliści z różnych dziedzin, Np.: scenograf, znany

sportowiec, żongler, a także osoby posiadające umiejętności

krawieckie, rękodzielnicze, lub ciekawe hobby. W tym dniu

zainteresowane dzieci uczestniczą w katechezie, gimnastyce

korekcyjnej, nauce pływania itp. Mają także możliwość

skorzystania z lunchu i pozostania na zajęciach popołudniowych

lub powrotu do domu pod opieką rodziców. Warto zaznaczyć, że

popołudniami placówki pełnią również role centrów kultury dla

dorosłych.

Podstawa programowa

• Program przedszkola bez wyznaczonych

ram czasowych, zawiera jak
najbogatszy cykl zajęć trzyletnich, które
poprzedzają nauczanie obowiązkowe,
ustala cele do osiągnięcia i
gwarantujące rozpoczęcie nauki w
szkole podstawowej.

Po zakończeniu przedszkola dziecko jest

zdolne (potrafi), w zakresie języka:

• Zrozumieć tekst mówiony

• Powtórzyć rymowanki i piosenki

• Robi postępy w gramatyce j. francuskiego zarówno

w j. mówionym jak i pisanym

• Nadać barwę i ekspresję swojej wypowiedzi

• Potrafi zrozumieć polecenie i odpowiedzieć

zrozumiale

• Wyrazić swoje uczucia i emocje

• Opisać dokładnie dany przedmiot, osobę albo

czynność dnia codziennego

• Sformułować w sposób zrozumiały opis lub pytanie

• Opowiedzieć w sposób zrozumiały jakieś zdarzenie

ze swojego życia nieznane osobie która go słucha,

albo opowiedzieć jakąś wymyśloną historyjkę

• Rozumie komunikaty i potrafi odpowiednio reagować

• Przeczytać prosty tekst pisany

W zakresie pisania:

• Określić i zidentyfikować główne funkcje języka

pisanego

• Nauczyć się pierwszych kroków pisemnych
• Spisać prosty tekst mówiony i odwrotnie
• Rozpoznawać i pisać większość liter alfabetu
• Znajdować relację między dźwiękiem i literkami
• Kopiować pisząc, pod okiem nauczyciela proste,

krótkie słowa, których znaczenie i pisownia były

poznane wspólnie na zajęciach

• Napisać swoje imię, przynajmniej dużymi,

drukowanymi literami

• Napisać krótki tekst użytkowy (list do mamy, do

świętego Mikołaja itp.)

W zakresie umiejętności interpersonalnych dziecko

umie lub powinno:

• Szanować innych i szanować ustalone w

grupie reguły wzajemnej pracy

• Słuchać, pomagać, współpracować, prosić o

pomoc

• Mieć zaufanie do samego siebie
• Kontrolować swoje emocje
• Rozpoznawać dorosłych i ich role w grupie
• Wykonywać samodzielnie proste polecenia i

mieć wyznaczoną rolę w czynnościach

codziennych danej grupy

• Mówić o tym i wykorzystywać w praktyce to

czego się uczy, nauczyło

W zakresie mobilności ruchowej i

rozwoju fizycznego:

• Potrafi nazwać poszczególne części ciała ludzkiego i

ich funkcję

• Rozróżnić 5 zmysłów i je pokazać
• Znać zasady higieny ciała, zasady jedzenia i

bezpiecznego przemieszczania się

• Dostosować swoje zachowanie do okoliczności

środowiska w których się znajduje i gdzie się
przemieszcza

• Współpracować z grupą i przemieszczać się

indywidualnie po salach, zdawać sobie sprawę z
różnych niebezpieczeństw jakie niespodziewanie
mogą się pojawić na wcześniej wyznaczonej drodze.

W zakresie odkrywania,

poznawania świata

:

• Rozpoznawać i nazywać niektóre zjawiska naturalne

• Rozpoznać, nazwać, opisać, porównać i posegregować

przedmioty według ich znaczenia i przydatności

• Rozpoznać zdarzenia z życia roślin i zwierząt, połączyć je z takimi

pojęciami jak: wzrost, odżywianie, poruszanie się, rozmnażanie

• Znać pory dnia, dni tygodnia i pory roku

• Uszeregować w przestrzeni chronologicznej kilka następujących

po sobie zdarzeń

• Odkrywać i poznawać podstawowe pojęcia i elementy

matematyczne np:

• Narysować kwadrat, koło i trójkąt

• Porównać ilości rozwiązać proste zadania wymagające liczenia

• Umieć liczyć przynajmniej do 30

• Nazwać przedmioty jakie znajdują się w jego najbliższym

otoczeniu

• Poruszać się „ po stronie” w książce ( znać gdzie jest na górze

kartki, na środku, na dole itp.)

W zakresie muzyki i

plastyki:

• Pokazać i nazwać poszczególne instrumenty

• Znać piosenki patriotyczne, umieć proste

wyliczanki, rymowanki, wierszyki

• Wysłuchać i zrozumieć piosenkę oraz

zinterpretować jej tekst rówieśnikiom

• Rozróżniać dźwięki muzyczne bardziej lub

mniej poprawnie

• Przerysować ze wzoru

• Potrafi tworzyć projekty w dwóch lub trzech

wymiarach za pomocą farby, papieru itp

• Obserwować i opisywać dzieła

Literatura

• „Les Nouveaux Programmes de

l’ecole primaire”, Projet Soumis a
Consultation (20 fevrier 2008),
Ministere education nationale.

•

http://www.education.gouv.fr/cid166/
l-ecole-maternelle-role-programme-e
t-fonctionnement.html