wZ 2 Budowa wiedzy społecznej teoria schematów

background image

1

Budowa wiedzy
społecznej

OGÓLNE

TEORIE

Literatura uzupełniająca:
1. Wojciszke B. (1986) Teoria schematów społecznych. PAN
2. Cantor N., Mischel W. (1993). Prototypy w spostrzeganiu osób. W: Maruszewski T.
(red.), Poznanie, afekt, zachowanie, PWN

background image

2

CEL: SZYBSZE, BARDZIEJ EFEKTYWNE

PRZETWARZANIE INFORMACJI

KOMPLEKSOWY, ZŁOŻONY

BOGATY W INFORMACJE

ŚWIAT SPOŁECZNY

OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI

POZNAWCZE, OGRANICZONE

ZASOBY UMYSŁU

STRATEGIE UPRASZCZAJĄCE:

Schematy, Heurystyki i skróty mentalne:

poznawcze drogi na skróty, stereotypy

CZŁOWIEK – INTUICYJNY

NAUKOWIEC

background image

3

Budowa wiedzy społecznej

OGÓLNE TEORIE

MODELE SIECI

SEMANTYCZNEJ –

klasyczna koncepcja

Collinsa i Quilliana (1969)

Pamięć semantyczna jest

siecią semantyczną

złożoną z węzłów i

połączeń między nimi.

Węzły (nodes) to pojęcia,

połączenia (pathways)

między węzłami – to

relacje między pojęciami

oraz między pojęciami i

cechami obiektów

wchodzących w zakres

pojęcia

Model rozchodzenia się

pobudzenia (spreading

activation model of social

memory) Wyera i

Carlstona (1979). Kiedy

określone pojecie jest

aktywizowane,

pobudzenie rozchodzi się

wzdłuż połączeń tego

pojęcia z innymi

Częstość

aktywizowania i

świeżość aktywizacji

pojęcia wpływają na

proces jego

przywoływania z pamięci

i użycia w przetwarzaniu

bieżącej informacji

background image

4

ZWIERZĘ

PTAK

RYBA

KANAREK

KOWALIK

REKIN

ŁOSOŚ

JE

ODDYCHA

LATA

MA PIÓRA

MA PŁETWY

PŁYWA

JEST ŻÓŁTY

ŚPIEWA

BIEGA PO

DRZEWACH

JEST POPIELATY

ATAKUJE

JEST GROŹNY

FRAGMENT SIECI SEMANTYCZNEJ Collinsa i Quilliana

background image

5

TEORIA SCHEMATÓW

Schemat – umysłowa reprezentacja fragmentu

rzeczywistości, najbliższy znaczeniowo termin –

pojęcie naturalne

POJĘCIA KLASYCZNE

Ostra granica pojęcia

Przynależność typu
wszystko albo nic

Posiadanie wszystkich
istotnych cech przez
wszystkie
egzemplarze pojęcia

POJĘCIA

NATURALNE

Nieostra granica
pojęcia

Stopniowalna
przynależność
egzemplarzy

Rodzinne
podobieństwo
egzemplarzy

background image

6

PROTOTYPOWOŚĆ SCHEMATU,

ZAKRES DOPUSZCZALNYCH
TRANSFORMACJI PROTOTYPU

ZAWARTY W SCHEMACIE ZAKRES

DOPUSZCZALNYCH TRANSFORMACJI
(ODCHYLEŃ) OD PROTOTYPU, PO
PRZEKROCZENIU KTÓREGO DANY OBIEKT,
ZDARZENIE NIE SĄ ROZPOZNAWANE JAKO
EGZEMPLARZE SCHEMATU

background image

7

Średnie oceny typowości
egzemplarzy pojęć PTAK i SSAK

Egzemplarze ocena

Wróbel 3,00

Drozd 3,00

Sójka 2,92

Gołąb 2,83

Orzeł 2,75

Jastrząb 2,67

Papuga 2,58

Kurczak 2,00

Kaczka 2,00

Egzemplarze ocena

Jeleń 2,83

Koń 2,76

Koza 2,75

Kot 2,67

Pies 2,67

Lew 2,67

Krowa 2,58

Mysz 2,25

Świnia 2,17

Rips, Shoben i Smith (1973)

background image

8

PROTOTYPOWA BUDOWA
SCHEMATU –

CZYM JEST

PROTOTYP?

JEST RZECZYWISTYM EGZEMPLARZEM

SCHEMATU NAPOTKANYM W PRZESZŁOSCI

NAJLEPIEJ SPEŁNIAJĄCYM SCHEMAT

(WŁASNY OJCIEC JAKO PROTOTYP WŁADCY, KOT BABCI MRUCZEK JAKO

PROTOTYP KOTA)

JEST WYABSTRAHOWANYM Z DOŚWIADCZENIA

UŚREDNIENIEM WIEDZY O WSZYSTKICH DOTĄD

NAPOTKANYCH EGZEMPLARZACH SCHEMATU

(PROTOTYP POLITYKA: mężczyzna – 0,9;inteligencja-120

IQ; przystojny-7; uczciwy-5; liczba dzieci-4)

JEST ZBIOREM CECH NAJCZĘŚCIEJ WYSTEPUJĄCYCH

WŚRÓD EGZEMLARZY, STANOWI WARTOŚĆ

MODALNĄ (NAJCZĘSTSZĄ) WŚRÓD NAPOTKANYCH

EGZEMPLARZY
(PROTOTYP PRZESTĘPCY: agresywny, „napakowany”)

background image

9

Schematy społeczne – RODZAJE

SCHEMATÓW

SCHEMAT

KATEGORIALNY

(polityk, Niemiec, antyglobalista)

JEDNOSTKOWY

(mój były narzeczony)

OSOBA, ROLA SPOŁ.

ZDARZENIE - SKRYPT

AKTORZY

SCENKI I ICH KOLEJNOŚĆ

REKWIZYTY

WARUNKI URUCHAMIAJĄCE SKRYPT

ATRYBUT

ATRYBUT

ATRYBUT

background image

10

PRZYKŁAD TAKSONOMII PRZEDMIOTÓW POSPOLITYCH

badania E. Rosch – środkowy poziom trzystopniowej taksonomii

przedmiotów jest poziomem optymalnym

poziom podstawowy, kategorie są bogate w

atrybuty i jednocześnie wyraźnie wyodrębnione

MEBLE

STÓŁ

LAMPA

KRZESŁO

STÓŁ

KUCHENNY

STÓŁ W

JADALNI

LAMPA

STOJĄCA

LAMPA

BIURKOWA

KRZESŁO

KUCHENNE

KRZESŁO

POKOJOWE

background image

11

Człowiek o długich jasnych włosach pochylił

się nad stołem, palcem wskazującym i

kciukiem chwycił sztuciec i nabrał z talerza

czerwoną ciecz z białymi skręconymi

przedmiotami, jednocześnie otworzył usta i

wlał ciecz do ust,, uniósł głowę lekko w górę

uśmiechając się…

background image

12

Który schemat zostanie
użyty?

Stosowalność schematu

- struktura znaczeniowa sytuacji – np. oglądanie meczu aktywizuje

skrypt - mecz

- Schematy ról – aktywizowane w spostrzeganiu ludzi, jako

schematy bogate w informacje, dystynktywne

Wybijanie się określonych cech obiektu (salience)

Torowanie (priminng effect) – świeżość użycia schematu

zwiększa jego dostępność poznawczą i prawdopodobieństwo

kolejnego użycia

Chroniczna zwiększona dostępność schematu – schematy

często stosowane, łatwiej dostępne – różnice indywidualne

Cel przetwarzania informacji

Ważność informacji – bardziej kompleksowe wnioskowanie

przy użyciu większej ilości schematów

background image

13

Funkcje schematu

Funkcje schematu

Identyfikacja znaczenia:

porównanie

informacji nadchodzących z zawartymi
w schemacie:
co ( kto) to jest?

Kodowanie informacji

– organizacja

informacji zgodna z jej właściwościami
oraz z odpowiednim schematem

background image

14

Funkcje schematu (C.D)

Odkodowanie

(wydobywanie informacji z

pamięci długotrwałej) – schemat umożliwia

efektywne wydobycie informacji z pamięci

Interpretacja

– nadanie znaczenia

informacji, wnioskowanie o właściwościach

z wiedzy zawartej w schemacie –

wychodzenie poza dostarczone informacje

Ocena obiektu, zdarzenia

– ocena, reakcja

emocjonalna na egzemplarz schematu – w

prototypie zawarta jest ocena typowych

egzemplarzy i reakcja afektywna na nie

Oczekiwania – co się wydarzy

background image

15

Badania empiryczne

KONSTRUUJĄCY, GENERATYWNY CHARAKTER PAMIĘCI
PARADYGMAT BADAWCZY:

OPIS FIKCYJNEJ OSOBY zawierający zestaw jej zachowań, badani

proszeni o wyrobienie sobie ogólnego sądu o osobie (impression

formation) lub zapamiętanie informacji,

w zestawie opisu zachowań stanowiących egzemplifikację określonej

cechy np. przyjazny – zachowania zgodne ze schematem

zapamiętywane lepiej niż neutralne ze względu na schemat.

Zachowania sprzeczne (np. wrogie) zapamiętywane lepiej niż

zgodne ze schematem

MIARY PAMIĘCI:

ROZPOZNAWANIE – Liczba trafnych rozpoznań, liczba

fałszywych alarmów

WOLNE PRZYPOMINANIE - wkroczenia

Fałszywe alarmy i wkroczenia jako dowód na wpływ wiedzy

zawartej w schemacie, użycie schematu do zakodowania

informacji i jej ustrukturowania w pamięci powoduje, że

informacje nowe (napływające) nie są przez podmiot odróżniane

od informacji starych (zakodowanych w pamięci długotrwałej)

background image

16


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
poz ! teoria schematów społecznych Wojciszke
Nabywanie wiedzy społecznej z perspektywy badań nad dziecięcymi teoriami umysłu
Najważniejsze informacje z wiedzy o społeczeństwie
TEORIA SZTUKI- Jamrozikowa, komunikacja społeczna, teoria sztuki
Najważniejsze informacje z wiedzy o społeczeństwie
Budowa jaja kurzego, teoria
ćwiczenia nr 3, cw. 3 - poznanie społeczne I - reprezentacja wiedzy społecznej - wojciszke r. 2
Autopoiesis w systemach społecznych teoria Niklasa Luhmanna
Wybrane zjawisko z psychologii niedostosowania społecznego w teoriach i?daniach psychologicznych (2)
07budowa wiedzy społecznejid 7178 ppt
METAPLAN Upadek kościoła w Niemczech, edukacja wiedzy o społeczeństwie i historii- metodyka
Teoria sztuki, komunikacja społeczna, teoria sztuki
Wiedza o Społeczeństwie pytania na egzamin semestr III, Pytania egzaminacyjne z Wiedzy o Społeczeńst
TEORIA SZTUKI- Romantyzm, komunikacja społeczna, teoria sztuki

więcej podobnych podstron