PEDAGOGIKA

PEDAGOGIKA

POZYTYWISTYCZ

POZYTYWISTYCZ

NA

NA

Pedagogika niestacjonarne

Pedagogika niestacjonarne

2 stopień

2 stopień

1 rok

1 rok

Edukacja przedszkolna i

Edukacja przedszkolna i

wczesnoszkolna

wczesnoszkolna

POJĘCIE POZYTYWIZMU

POJĘCIE POZYTYWIZMU

(fr.

(fr.

positivisme

positivisme

)

)



W filozofii oznacza dążenie do stworzenia

W filozofii oznacza dążenie do stworzenia

programu naukowej filozofii i naukowego

programu naukowej filozofii i naukowego

światopoglądu.

światopoglądu.



Orientacja pozytywistyczna związana jest z

Orientacja pozytywistyczna związana jest z

powstaniem nowej formy myślenia o edukacji,

powstaniem nowej formy myślenia o edukacji,

zwanego

zwanego

naukowym

naukowym

, obok już wcześniej

, obok już wcześniej

istniejącego myślenia

istniejącego myślenia

potocznego

potocznego

i

i

filozoficznego.

filozoficznego.

Można o niej mówić, nie

Można o niej mówić, nie

ograniczając się do jednej dyscypliny

ograniczając się do jednej dyscypliny

naukowej, ponieważ orientacja ta ujawnia się

naukowej, ponieważ orientacja ta ujawnia się

w całym obszarze nauki.

w całym obszarze nauki.



Nauka miała czynić świat przewidywalny

Nauka miała czynić świat przewidywalny

w coraz to nowych obszarach życia

w coraz to nowych obszarach życia

indywidualnego i społecznego, poprzez

indywidualnego i społecznego, poprzez

odkrywanie coraz to nowych związków

odkrywanie coraz to nowych związków

miedzy zmiennymi. Najbardziej cenione

miedzy zmiennymi. Najbardziej cenione

byłyby zatem twierdzenia o związkach

byłyby zatem twierdzenia o związkach

przyczynowo – skutkowych. Wykluczone z

przyczynowo – skutkowych. Wykluczone z

nauki miały więc zostać hipotezy,

nauki miały więc zostać hipotezy,

ponieważ podstawowym zadaniem nauki

ponieważ podstawowym zadaniem nauki

miało stać się opisywanie świata, a nie

miało stać się opisywanie świata, a nie

jego wyjaśnianie.

jego wyjaśnianie.



Zdaniem Comte’a ludzkość w swoim

Zdaniem Comte’a ludzkość w swoim

rozwoju przeszła już dwie fazy

rozwoju przeszła już dwie fazy

(teologiczną i metafizyczną), a

(teologiczną i metafizyczną), a

obecnie wkracza w fazę trzecią,

obecnie wkracza w fazę trzecią,

najwyższą i ostatnią, bo fazę

najwyższą i ostatnią, bo fazę

pozytywną. Wymienione fazy są

pozytywną. Wymienione fazy są

fazami rozwoju ludzkości, ale także

fazami rozwoju ludzkości, ale także

fazami rozwoju nauki.

fazami rozwoju nauki.



Ta ostatnia faza różni się tym od

Ta ostatnia faza różni się tym od

poprzednich, że jest wolna od złudzeń

poprzednich, że jest wolna od złudzeń

poznawczych, szczególnie tych, które

poznawczych, szczególnie tych, które

mają charakter mityczny i metafizyczny.

mają charakter mityczny i metafizyczny.

Faza ta jest więc swego rodzaju happy

Faza ta jest więc swego rodzaju happy

endem historii, ponieważ za zwycięstwo

endem historii, ponieważ za zwycięstwo

rozumu uznać należy wyzwolenie nauki

rozumu uznać należy wyzwolenie nauki

od spekulacji metafizycznych oraz

od spekulacji metafizycznych oraz

redukcją poznania naukowego do

redukcją poznania naukowego do

obszaru faktów.

obszaru faktów.



Obok Comte’a dużą role w

Obok Comte’a dużą role w

upowszechnieniu i popularyzacji

upowszechnieniu i popularyzacji

pełnego programu filozoficzno-

pełnego programu filozoficzno-

naukowo-metodologicznego

naukowo-metodologicznego

pozytywizmu odegrał John Stuart

pozytywizmu odegrał John Stuart

Mill (1806-1873). Jako konsekwentny

Mill (1806-1873). Jako konsekwentny

empirysta głosił, że jedynym źródłem

empirysta głosił, że jedynym źródłem

wiedzy jest doświadczenie, które

wiedzy jest doświadczenie, które

składa się z wrażeń zmysłowych.

składa się z wrażeń zmysłowych.



Ewolucja poglądów pozytywistycznych

Ewolucja poglądów pozytywistycznych

miała miejsce na przełomie XIX i XX w.

miała miejsce na przełomie XIX i XX w.

Najogólniej mówiąc, polegała ona na

Najogólniej mówiąc, polegała ona na

przejściu z pod bezwarunkowego kultu i

przejściu z pod bezwarunkowego kultu i

apoteozy poznania naukowego do

apoteozy poznania naukowego do

dostrzegania ograniczeń w wytwarzaniu

dostrzegania ograniczeń w wytwarzaniu

„wiedzy pozytywnej”. Najważniejsze

„wiedzy pozytywnej”. Najważniejsze

nowe odmiany pozytywizmu noszą miano

nowe odmiany pozytywizmu noszą miano

„ empiriokrytycyzmu” i

„ empiriokrytycyzmu” i

„neopozytywizmu”.

„neopozytywizmu”.

EMPIRIOKRYTYCYZM

EMPIRIOKRYTYCYZM

(drugi pozytywizm)

(drugi pozytywizm)



Najwybitniejsi przedstawiciele

Najwybitniejsi przedstawiciele

empiriokrytycyzmu (drugiego

empiriokrytycyzmu (drugiego

pozytywizmu)- Richard Avenarius (1843-

pozytywizmu)- Richard Avenarius (1843-

1896) i Ernst Mach (1838-1916)- bronili

1896) i Ernst Mach (1838-1916)- bronili

głównie tezy „czystego” doświadczenia

głównie tezy „czystego” doświadczenia

jako przedmiotu badań naukowych.

jako przedmiotu badań naukowych.

Łączyło ich przekonanie, że jedynym

Łączyło ich przekonanie, że jedynym

wartościowym źródłem wiedzy może być

wartościowym źródłem wiedzy może być

obserwacja empiryczna, a nauka jest

obserwacja empiryczna, a nauka jest

opisem świata doświadczanego.

opisem świata doświadczanego.

Ernst Mach (1838-1916) Richard

Ernst Mach (1838-1916) Richard

Avenarius (1843-1896)

Avenarius (1843-1896)

NEOPOZYTYWIZM

NEOPOZYTYWIZM

(logiczny pozytywizm, trzeci

(logiczny pozytywizm, trzeci

pozytywizm)

pozytywizm)



Neopozytywizm zwany także logicznym

Neopozytywizm zwany także logicznym

pozytywizmem, stanowi ostatnia fazę

pozytywizmem, stanowi ostatnia fazę

pozytywistycznego myślenia o nauce (trzeci

pozytywistycznego myślenia o nauce (trzeci

pozytywizm). Jego dokonania związane są z

pozytywizm). Jego dokonania związane są z

seminarium Moritza Schlicka (1882-1936).

seminarium Moritza Schlicka (1882-1936).

Zamordowanie Schlicka (przez jego

Zamordowanie Schlicka (przez jego

studenta) oraz zagrożenie represjami

studenta) oraz zagrożenie represjami

nazistowskiego reżimu spowodowało, że

nazistowskiego reżimu spowodowało, że

ojczyzną neopozytywizmu stały się Stany

ojczyzną neopozytywizmu stały się Stany

Zjednoczone.

Zjednoczone.



Czołową postacią tej formacji

Czołową postacią tej formacji

intelektualnej był Rudolf Carnap

intelektualnej był Rudolf Carnap

(1891-1970). W Polsce tendencje

(1891-1970). W Polsce tendencje

bliskie empiryzmowi logicznemu

bliskie empiryzmowi logicznemu

prezentowała szkoła lwowsko –

prezentowała szkoła lwowsko –

warszawska, której założycielem był

warszawska, której założycielem był

Kazimierz Twardowski.

Kazimierz Twardowski.

Moritz Schlick (1882-1936) Rudolf

Moritz Schlick (1882-1936) Rudolf

Carnap (1891-1970)

Carnap (1891-1970)

Stosunek do innych kierunków

Stosunek do innych kierunków

pedagogicznych – przejście od

pedagogicznych – przejście od

„pedagogii” do „pedagogiki”

„pedagogii” do „pedagogiki”



Za twórcę pedagogiki naukowej uznaje

Za twórcę pedagogiki naukowej uznaje

się Johana Fredricha Herbarta (1776-

się Johana Fredricha Herbarta (1776-

1841). Jego zasługą jest zbudowanie

1841). Jego zasługą jest zbudowanie

instytucjonalnych podstaw uprawiania

instytucjonalnych podstaw uprawiania

pedagogiki jako dyscypliny wytwarzającej

pedagogiki jako dyscypliny wytwarzającej

wiedzę, która spełniałaby standardy

wiedzę, która spełniałaby standardy

wiedzy naukowej. Herbartowski system

wiedzy naukowej. Herbartowski system

pedagogiczny „nauczania

pedagogiczny „nauczania

wychowującego” oferował „wiedzę

wychowującego” oferował „wiedzę

pozytywną” w postaci całościowego

pozytywną” w postaci całościowego

programu pedagogicznego (pedagogii).

programu pedagogicznego (pedagogii).



Zasługą Herbarta jest wykreowanie

Zasługą Herbarta jest wykreowanie

dyscypliny naukowej nazwanej

dyscypliny naukowej nazwanej

pedagogiką, w której pojawiły się

pedagogiką, w której pojawiły się

dwie konkurencyjne względem siebie

dwie konkurencyjne względem siebie

unaukowienia myślenia o edukacji i

unaukowienia myślenia o edukacji i

oświacie poprzez wykorzystanie

oświacie poprzez wykorzystanie

dorobku teoretycznego dwóch innych

dorobku teoretycznego dwóch innych

dyscyplin naukowych: psychologii i

dyscyplin naukowych: psychologii i

socjologii.

socjologii.

Johann Friedrich Herbart

Johann Friedrich Herbart

(1776-1841).

(1776-1841).

Scjentyzm

Scjentyzm



Rozwinął się w drugiej połowie XIX

Rozwinął się w drugiej połowie XIX

wieku z empiryzmu i pozytywizmu.

wieku z empiryzmu i pozytywizmu.



Za jego twórcę uważa się Augusta

Za jego twórcę uważa się Augusta

Comte.

Comte.



Scjentyzm

Scjentyzm

- to zespół poglądów

- to zespół poglądów

filozoficznych głoszących, że

filozoficznych głoszących, że

prawdziwą i w pełni uzasadnioną

prawdziwą i w pełni uzasadnioną

wiedzę o rzeczywistości dostarczają

wiedzę o rzeczywistości dostarczają

jedynie nauki przyrodnicze.

jedynie nauki przyrodnicze.

LITERATURA

LITERATURA

-  "Pedagogika pozytywistyczna" T.

-  "Pedagogika pozytywistyczna" T.

Hejnicka- Bezwińska [w:] Pedagogika 1

Hejnicka- Bezwińska [w:] Pedagogika 1

Podręcznik Akademicki pod red.

Podręcznik Akademicki pod red.

- Z. Kwiecińskiego, B. Śliwerskiego,

- Z. Kwiecińskiego, B. Śliwerskiego,

Warszawa 2008, s. 196-200, s. 215- 219,

Warszawa 2008, s. 196-200, s. 215- 219,

s. 204-207, s. 211-212.

s. 204-207, s. 211-212.

- Leksykon filozofii klasycznej, J.Herbut

- Leksykon filozofii klasycznej, J.Herbut

( red), Lublin 1997, s.474.

( red), Lublin 1997, s.474.

- Pedagogika. Leksykon PWN, B.

- Pedagogika. Leksykon PWN, B.

Minerski, B. Śliwerski ( red.), Warszawa

Minerski, B. Śliwerski ( red.), Warszawa

2000, s. 144.

2000, s. 144.

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę



