Proces

Proces

pielęgnowania

pielęgnowania

podstawą

podstawą

profesjonalnej

profesjonalnej

opieki

opieki

pielęgniarskiej.

pielęgniarskiej.

Pielęgnowanie tradycyjne i proces pielęgnowania

to dwa różne, praktykowane współcześnie
modele opieki nad pacjentem i środowiskiem.

Posługując się pojęciem pielęgnowanie, musimy

pamiętać, że może ono oznaczać dwa zasadniczo
różne od siebie modele pielęgnowania:

1

–

model

ograniczonego

i

zależnego

pielęgnowania; ograniczoność i zależność to
cechy charakterystyczne dla pielęgnowania
rozumianego i praktykowanego w sposób
wybitnie tradycyjny;

2 – model samodzielnego, całościowego i ciągłego

pielęgnowania,

nazywany

procesem

pielęgnowania.

Zasadnicze różnice

Zasadnicze różnice

pomiędzy

pomiędzy

pielęgnowaniem

pielęgnowaniem

tradycyjnym

tradycyjnym

a

a

procesem

procesem

pielęgnowania.

pielęgnowania.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Opieka

pielęgniarska
najczęściej oparta
jest na diagnozie
lekarskiej.

• Zakres i charakter

opieki
pielęgniarskiej
wyznaczony jest
przez rozpoznanie
stanu i określenie
problemów
opiekuńczych
człowieka i
środowiska.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Pielęgniarka w

pracy z
pacjentem
podporządkowana
jest zleceniom
lekarskim

•

Pielęgniarka pracuje

jako samodzielny

specjalista w

zakresie

pielęgnowania we

współpracy z

pacjentem, rodziną,

osobami bliskimi mu

oraz członkami

zespołu

terapeutycznego.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Główną troską

pielęgniarki jest
szybkie i
bezbłędne
wykonywanie
zleceń lekarskich.

• Główną troską

pielęgniarki jest
opieka nad
człowiekiem jako
całością,
jednością bio-
psycho-społeczną.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Działania

pielęgniarskie
koncentrują się
na zleceniu
lekarskim
będącym do
wykonania u
pacjenta.

• Działanie

pielęgniarki jest

planowym krokiem w

procesie

pielęgnowania,

przybliżającym do

zmiany

rozpoznanego stanu

a w niektórych

przypadkach

utrzymania go lub

potęgowania.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Opieka

pielęgniarska
zorientowana jest
na chorobę,
pacjenta i
likwidowanie jej.

• Opieka

pielęgniarska
zorientowana jest
na człowieka
rozumianego jako
całość, jedność
bio-psycho-
społeczną.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Opieka

pielęgniarska ma
charakter
rutynowy lub
intuicyjny.

• Opieka

pielęgniarska
oparta jest na
planie
wynikającym z
rozpoznania stanu
pacjenta i jego
środowiska
dokonanym przez
pielęgniarkę.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Opieka

pielęgniarska jest
realizowana
zazwyczaj bez
udziału samego
pacjenta, rodziny
i/lub osób mu
bliskich.

•

Opieka

pielęgniarska jest

realizowana przy

aktywnym udziale

pacjenta, rodziny

i/lub osób bliskich

mu. Pacjent i

rodzina są zachęcani

do świadczenia

samoopieki i opieki

nieprofesjonalnej.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Lekarz i

pielęgniarka (lub
sam lekarz)
ustalają co dla
pacjenta w
zakresie opieki
będzie najlepsze,
najistotniejsze.

• Ustalenie

priorytetów
opiekuńczych
odbywa się
wspólnie z
pacjentem,
rodziną i/lub
osobami bliskimi
mu.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Przy zlecaniu

pielęgniarce zabiegów
do wykonania u
danego pacjenta
(pielęgnacyjnych i
leczniczych) nie
uwzględnia się jej
indywidualnych
kwalifikacji, wiedzy,
umiejętności,
możliwości i zdolności.

• Przy zlecaniu

pielęgniarce zabiegów
do wykonania u danego
pacjenta bierze się pod
uwagę jej indywidualne
kwalifikacje, wiedzę,
umiejętności, a w
niektórych sytuacjach
predyspozycje i cechy
osobowościowe.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Samodzielna

praca
poszczególnych
pielęgniarek
oparta jest na
planie leczenia.
Wszelkie dyskusje
merytoryczne
dotyczą leczenia.

• Samodzielna praca

poszczególnych
pielęgniarek oparta
jest na planie
pielęgnowania.
Towarzyszą jej
merytoryczne
dyskusje na temat
pielęgnowania.

Pielęgnowanie tradycyjne

a

proces pielęgnowania

• Zbiorowa

odpowiedzialność
za wyniki
pielęgnowania.
Prowadzi to do
przypadkowych
zmian w
postępowaniu z
pacjentem.

• Indywidualna

odpowiedzialność
pielęgniarki za
pacjenta i
środowisko.

Co to jest

Co to jest

proces pielęgnowania?

proces pielęgnowania?

Proces pielęgnowania

Proces pielęgnowania

Jest systematycznym stosowaniem

przez pielęgniarkę rozpoznania
stanu bio-psycho-społecznego
jednostki i środowiska oraz
podejmowania celowych i
planowych działań wynikających z
wcześniejszego rozpoznania, a także
ocenienia uzyskanych wyników.

W procesie pielęgnowania

W procesie pielęgnowania

pielęgniarka występuje

pielęgniarka występuje

jako:

jako:

• Niezależna od innych profesjonalistów w

sprawach związanych z pielęgnowaniem
pojedynczych osób i/ lub całych grup ludzi

• Współzależna od członków zespołu

terapeutycznego w zakresie koordynowania
prac podejmowanych na rzecz pacjenta i
środowiska

• Zależna od lekarza ale tylko w zakresie

zaordynowanych przez niego zleceń
wynikających z rozpoznania lekarskiego.

Cechy procesu

Cechy procesu

pielęgnowania

pielęgnowania

• wieloetapowość,
• ciągłość i dynamika,
• logiczność i następstwo czasowe,
• całościowe podejście do

pielęgnowanego,

• szerokie, ze względu na przedmiot i

zakres działań, możliwości
realizowania.

Wieloetapowość

procesu pielęgnowania

Proces pielęgnowania nie ma charakteru

jednolitego, składa się z kilku kolejno po

sobie następujących etapów:

• rozpoznawanie

stanu

pacjenta

i

środowiska,

• planowanie opieki nad pacjentem i

środowiskiem,

• realizowanie planu opieki pielęgniarskiej,
• ocenienie wyników opieki.

Charakter każdego z etapu jest inny,

lecz nie ma etapów ważniejszych i
mniej ważnych. Wartość procesu
pielęgnowania nie tkwi w
pojedynczych etapach, ale w ich
kompletności i komplementarności

Ciągłość i dynamika

Poszczególne etapy procesu pielęgnowania

są ze sobą ściśle połączone. Niekiedy
mogą nawet zachodzić na siebie dlatego
moment przechodzenia jednego w drugi
nie zawsze musi być wyraźnie zaznaczony.
Aby mógł nastąpić kolejny etap, muszą być
spełnione

wszystkie

warunki

poprzedniego.

Czteroetapowy

proces

pielęgnowania, to pewien cykl, który może
być powtarzany wielokrotnie.

Liczba jego powtórzeń uzależniona jest między

innymi od częstotliwości (a niekiedy i zakresu)
zmian zachodzących w stanie pacjenta i
środowiska oraz skuteczności podejmowanych
działań opiekuńczych. W powtarzającym się
cyklu ponowny powrót do etapu 1 może nastąpić
dopiero po dokonaniu racjonalnej oceny opieki,
jaka była świadczona. Powrót ten nigdy nie jest
powrotem

do

punktu

wyjścia,

bowiem

pielęgniarka posiada już pewien zasób wiedzy,
który wzbogaca nowymi treściami. To ciągle
pełniejsze pielęgnowanie pacjenta i środowiska
pozwala mówić o procesie jako o dynamicznym
modelu pielęgnowania. Dynamika pozwala na
nieustanne, progresywne przemiany, którym
podlega pacjent, środowisko, pielęgniarka.

Logiczność i następstwo

czasowe

Logiczność to racjonalne, uzasadnione,

konsekwentne przechodzenie od fazy do
fazy, od etapu do etapu. Cecha określana
jako następstwo czasowe łączy się z
logicznością

procesu

pielęgnowania.

Racjonalne przechodzenie od fazy do fazy i
od etapu do etapu podlega regułom
czasowym. Jedne fazy poprzedzają w
czasie inne, np. analizowanie danych
poprzedzone jest ich gromadzeniem.

Konieczność przestrzegania w

realizacji procesu pielęgnowania
zasad logiczności i następstwa
czasowego pozwala wykluczyć
chaos i przypadkowość działań, co
nie powinno mieć miejsca w opiece
pielęgniarskiej oraz wyklucza
możliwość jej planowania.

Całościowe podejście do

pielęgnowanego pacjenta i

jego środowiska

Wg. WHO człowiek ujmowany jest jako istota

złożona, funkcjonująca w trzech sferach:

biologicznej, psychicznej i społecznej. W

pielęgnowaniu powinno brać się pod uwagę

pacjenta jako jednostkę niepowtarzalną i

jednocześnie jako członka określonej grupy

społecznej. Pielęgniarka więc troszczy się o

osobę pielęgnowaną ale także o jego rodzinę,

środowisko pracy, nauki, wypoczynku, w

zdrowiu, chorobie i przy przechodzeniu

jednego stanu w drugi.

Szerokie, ze względu na

przedmiot i zakres

działań, możliwości

realizowania

Istotną cechą procesu pielęgnowania

jest jego uniwersalność. Oznacza to,

że może być stosowany dla potrzeb

indywidualnego człowieka,rodziny,

określonej społeczności, a także

całego społeczeństwa. może być

stosowany

w

zdrowiu,

w

profilaktyce, w chorobie, w stanie

umierania i śmierci człowieka.