1

Staw skroniowo-

żuchwowy

• Rozwój
• Budowa anatomiczna
• Metody badań
kliniczne
dodatkowe

2

• Struktury stawu s-ż obserwuje się u

człowieka pomiędzy 6 a 8
tygodniem życia

płodowego. Krążek stawowy

rozwija się w 10 –12 tygodnia.

W 4 miesiącu życia płodowego

wszystkie elementy stawu są
zróżnicowane.

3

• Kształt dołka i guzka stawowego o

charakterystycznym profilu oraz
esowaty przekrój krążka stawowego
stwierdza się w 2- 3 roku życia.

• Wyrostek kłykciowy kształtuje się w

okresie wymiany uzębienia (w
późnym okresie uzębienia
mieszanego).

4

Elementy stawu
s-ż:

1. Powierzchnia stawowa kości
skroniowej,
2. Głowa wyrostka kłykciowego
żuchwy,
3. Chrząstka śródstawowa,
4. Torebka stawowa wraz z więzadłami:
- bocznym,
- skroniowo-żuchwowym,
- rylcowo-żuchwowym,
- klinowo-żuchwowym.

5

6

7

Więzadła stawu s-ż

8

9

Rozwój dysku stawowego

/ wg.A.Wiergusz, W.Woźniak /

10

11

Schemat działania mięśni

żucia

• M. ŻWACZ

– (przyczep p. – kość jarzmowa i wyrostek jarzmowy

szczęki, k. kąt żuchwy guzowatość żwaczowa).

Włókna tego mięśnia dzielą się na dwie warstwy;
- powierzchowną - przyczep p. na dolnym brzegu łuku jarzmowego

i kości

jarzmowej,
przebieg włókien – skośny od góry i przodu do dołu i ku tyłowi.
- głęboką – przyczep p. tylna część łuku jarzmowego,

przebieg włókien pionowy lub nieco skośny - ku przodowi,
- najgłębsze włókna części głębokiej łączą się niekiedy z najbardziej

powierzchowną warstwą włókien mięśnia skroniowego.

UNOSI ŻUCHWĘ

12

• m. skroniowy

–

przyczep p.wachlarzowato na

płaszczyźnie skroniowej od kresy skroniowej dolnej do
grzebienia podskroniowego oraz bocznie przez skrzydła
większe kości klinowej do aż do tylnej części powierzchni
skroniowej kości jarzmowej, końcowo – do wyrostka
dziobiastego żuchwy dzielą się na tym poziomie na dwa
ścięgna powierzchowne i głębokie.

Przebieg włókien – ku dołowi pod łukiem jarzmowym

UNOSI ŻUCHWĘ oraz przesuwa ku tyłowi

13

m. skrzydłowy przyśrodkowy

-

przyczep p -. dół

skrzydłowy i oraz dolna powierzchnia wyrostka stożkowatego kości

podniebiennej i guz szczęki, przyczep k.- gałąź i kat żuchwy strona wew.

UNOSI ŻUCHWĘ

m. skrzydłowy boczny

-

( dwa przyczepy p.:

1 - na grzebieniu podskroniowym i powierzchni podskroniowej skrzydła

większego oraz

2 – dolny – na zew. powierzchni blaszki bocznej wyrostka skrzydłowatego

kości klinowej i powierzchni podskroniowej czaszki.

Przebieg włókien poziomo ku tyłowi i na zewnątrz. Przyczepiając się do

torebki stawowej i dołka skrzydłowatego.

JEDNOSTRONNY SKÓRCZ - RUCH ŻZUCHWY W STRONĘ

PRZECIWNĄ

OBUSTRONNY SKÓRCZ - WYSUWA ŻUCHWĘ KU PRZODOWI

14

15

16

Grupa mięśni nadgnykowych :

• 1. m.dwubrzuścowy,
• 2. m.rylcowo-gnykowy,
• 3.m. żuchwowo-gnykowy.

17

VII nerw czaszkowy – twarzowy

– pień

główny

z odejściem gałęzi skroniowej i

jarzmowej

18

Topografia gałęzi skroniowej nerwu

twarzowego w relacji do s-s-ż

19

Topografia gałęzi skroniowej nerwu

twarzowego w relacji do s-s-ż, krawędzi

przedniej małżowiny usznej i otworu

słuchowego zewnętrznego

20

V nerw twarzowy - trójdzielny –

topografia nerwu uszno-skroniowego

21

Topografia tętnicy i żyły skroniowej

22

Topografia tętnicy skroniowej wraz z

odgałęzieniami

23

Biomechanika stawu skroniowo-

żuchwowego

*

opuszczanie – obniżanie żuchwy

– skurcz mm.:

* żuchwowo-gnykowego,
* rylcowo-gnykowego,
* przedniego brzuśca m. dwubrzuścowego.
Głowa żuchwy przesuwa się na szczyt guzka
Krążek stawowy ślizga się ku przodowi

RUCH OBROTOWY ODBYWA SIĘ MIĘDZY
KRĄŻKIEM A GŁOWĄ ŻUCHWY

24

• unoszenie żuchwy

– skurcz mm.:

* żwaczy,
* skrzydłowych przyśrodkowych,
* skroniowych, (! ruch także ku tyłowi ).

Głowa żuchwy przesuwa się ze szczytu na

podstawę guzka

Równoczesny poślizg głowy żuchwy ku

tyłowi i

RUCH ZAWIASOWY

25

wysuwanie żuchwy - cofanie żuchwy

RUCHY SANECZKOWE - ŚLIZGOWE

wysuwanie żuchwy

* m. skrzydłowy boczny,
* zew. włókna m.żwacza,
* przednie włókna m. skroniowego.

GŁOWY ŻUCHWY PORUSZANE SĄ KU DOŁOWI I PRZODOWI

ORAZ RUCH OBROTOWY W OSI PIONOWEJ

26

cofanie żuchwy –

• tylne włókna mięśnia skroniowego,
• przyśrodkowe włókna m. żwacza,
• m. żuchwowo-gnykowy,
• m.rylcowo-gnykowy,
• dwubrzuścowy

• GŁOWY ŻUCHWY PORUSZAJĄ SIĘ WRAZ Z

KRĄŻKIEM KU PRZODOWI (PO STOKU GUZKA

STAWOWEGO DOCHODZĄC DO JEGO SZCZYTU)

27

ruchy boczne –

RUCHY ŻUCIA

• W JEDNYM STAWIE GŁOWA OBRACA

SIĘ W STOSUNKU DO OSI PIONOWEJ

• W DRUGIM WRAZ Z CHRZĄSTKĄ

ŚRÓDSTAWOWĄ PRZESUWA SIĘ NA
GUZEK STAWOWY

28

Kąt Benneta

Powstaje podczas bocznych ruchów

żuchwy po stronie balansującej

pomiędzy powierzchnią strzałkową a

drogą pracy żuchwy. Opisywany jest w

rzucie na

płaszczyznę poziomą.

29

Kąt gotycki

• Powstaje podczas bocznych i dotylnych

granicznych

ruchów żuchwy. Opisywany jest w rzucie na
płaszczyznę poziomą - zgryzową.

30

Relacje w s- s-ż funkcje : zamykanie i

otwieranie

31

32

METODY BADAŃ STAWU

SKRONIOWO - ŻUCHWOWEGO

I . KLINICZNE METODY BADAŃ

II. BADANIA DODATKOWE

II.1. Nieinwazyjne

II.1.A. RTG - Zdjęcia przezczaszkowe
II.1.B. RTG - Zdjęcia panoramiczne
II.1.C. Tomokomputerowe – TK
II.1.D. Rezonans magnetyczny –RM

II.2. Inwazyjne

II.2.A. Artroskopia

33

RTG - Zdjęcia

przezczaszkowe

• Zasada badania
Pozycja

pacjenta

34

• Zdjęcia stawów s-ż – badanie

przezczaszkowe.

35

RTG - Zdjęcia panoramiczne

stawów-skroniowo-żuchwowych

Pozycja pacjenta w aparacie

rtg-panoramicznym

36

Zasada badania

37

38

39

40

41

42

43

MR – s-s-ż

• Pozycja pacjenta
• Obrazowanie badania

44

45

46

47

Artroskopia

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

Etiopatogeneza zmian chorobowych w

stawach s-ż

• Genetyczne
-

wrodzone zniekształcenie części

twarzowej czaszki ze współistniejącymi
zmianami w obrębie stawów s-ż,

- wrodzone wady mięśniowe – mm.

żucia i nadgnykowych,

- zaburzenia rozwojowe s-s-ż,
- zaburzona mineralizacja tkanek.

62

• NABYTE :
• Urazy - ostre i przewlekłe,
• przyczyny jatrogennem

( stomatologiczni i inne),

• zmiany neuromięśniowe,
• parafunkcje,
• nabyte wady zgryzu,
• braki w uzębieniu-z utratą stref

podparcia,

• powikłania chorób ogólnoustrojowych,
• zmiany reumatoidalne

63

64

65

66

67