MASAŻ

Wykonała: Magdalena Mikołajczyk,

Marta Ślubowska

Masaż-

zabieg fizjoterapeutyczny

polegający na sprężystym odkształcaniu
tkanek. Ściśle określone oddziaływanie
bodźcami mechanicznymi na tkanki
organizmu żywego przy biernym zachowaniu
się masowanego. Masaż może mieć cele
lecznicze, relaksacyjne lub przygotowywać
mięśnie do wysiłku. Obejmuje całe ciało lub
jego części. Może być wykonywany ręcznie
lub za pomocą specjalnych aparatów bądź
strumienia wody. Masaż ma na celu wywołać
przekrwienie, usprawnić krążenie krwi,
pobudzić przemianę materii i ewakuację jej
szkodliwych produktów oraz rozluźnić
mięśnie.

Można wyróżnić trzy rodzaje

masażu:

• Masaż leczniczy- stosowany w celu

poprawy stanu zdrowia człowieka chorego
lub niepełnosprawnego.

• Masaż sportowy- stosowany w celu

prędkiego usunięcia skutków zmęczenia i
prędkiego przygotowania organizmu do
podjęcia kolejnych wysiłków.

• Masaż higieniczno- kosmetyczny-

stosowany dla poprawy formy i urody
ciała, profilaktyki stanu zdrowia, odnowy
psychofizycznej.

Formy masażu leczniczego

Masaż leczniczy może być wykonywany miejscowo, na

ściśle określone okolice ciała, lub całe ciało może być

poddane zabiegowi.

• Masaż krótkobodźcowy- trwający ok. 10- 20min, w

czasie którego należy dostarczyć taką ilość bodźców, aby

w czasie zabiegu wystąpił odczyn miejscowy w tkankach

masowanych. Odczyn ten wtórnie powinien spowodować

odpowiednie przystrojenie funkcji fizjologicznych róźnych

układów.

• Masaż średniobodźcowy- trwający ok. 20- 30min, w

czasie którego należy dostarczyć taka ilość bodźców, aby

w czasie zabiegu wystąpił zarówno odczyn miejscowy, jak i

częściowo odpowiednie reakcje ogólne.

• Masaż długobodźcowy- trwający ok. 30- 45 min, w

czasie którego oprócz odczynu miejscowego można

zaobserować reakcje ogólne.

Podział ze względu na charakter

odczynu

• Masaż częściowy- obejmuje jeden,

najwyżej kilka odcinków ciała; stosowany
we wskazaniach dotyczących
poszczególnych okolic ciała; wywołuje
odczyn miejscowy.

• Masaż całościowy- obejmuje co najmniej

połowę powierzchni ciała; stosowany we
wskazaniach ogólnoorganicznych;
wywołuje odczyn ogólny, dotyczący całego
ustroju.

Metody masażu

• Masaż wykonywany ręcznie- bodziec

generowany jest przez osobę wykonującą
zabieg- rola pozytywnego dotyku.

• Masaż wykonywany aparatami-

bodziec powodujący odczyn generowany
jest przez urządzenie.

Rodzaje masażu leczniczego

Masaż klasyczny- to zabieg fizykalny,

wykonywany najczęściej manualnie,

oddziałujący poprzez powierzchnię ciała na

skórę, warstwę podskórną, mięśnie

szkieletowe i układ kostno- stawowy oraz w

postaci zmian wtórnych, krążeniowych na

wszystkie pozostałe układy narządów ustroju.

Klasyczne techniki masażu:
Głaskanie- rozpoczyna i kończy każdy zabieg,

może być wplatane między inne techniki;

wywołuje odczyn w skórze i warstwie

podskórnej: stymulując krążenie,

podwyższając próg pobudzenia układu

nerwowego. Zasady wykonania: Pełny kontakt

ze skórą, pełne rozluźnienie ręki, brak ucisku

na tkanki.

Ugniatanie-polega na ściskaniu i rolowaniu
tkanki pod skórą. Do ugniatania zalicza się
także gniecenie i ściskanie. Są to średnio
głębokie techniki w celu oczyszczenia mięśnia z
produktów przemiany materii- usunięcie toksyn
oraz likwidacji napięcia i zmęczenia.
Rozciągnięcia oraz rozluźnienia mięśni oraz
pobudzenia krążenia. Zlikwidowania dużego
napięcia w poszczególnych partiach ciała.
Ugniatanie pobudzając krążenie, usprawnia
proces dostarczania tlenu do rozluźnionego
mięśnia.

Oklepywanie- podstawą są szybkie, rytmiczne
ruchy obu rąk. Celem oklepywania jest poprawa
miejscowego krążenia, napięcia tkanek
miękkich oraz pobudzenie zakończeń
nerwowych.

Rozcieranie- to technika głębokiego i
precyzyjnego masażu. Docieramy aż do tkanek
głębokich, niekiedy bardzo napiętych. Celem
rozcierania jest równomierne rozprowadzenie
wapnia w stawach, leczenie intensywnego,
przerywanego bólu z zakończeń układu
nerwowego.
Wstrząsanie- powoduje odczyn w całości
masowanego przekroju tkankowego polegający
na podtrzymaniu wzmożonego krążenia, obniża
napięcie mięśniowe, podwyższa próg
pobudliwości układu nerwowego.
Wibracja- najtrudniejsza i najbardziej
wyczerpująca technika ręczna, zarazem
najbardziej uniwersalna (wibracja zastępuje
wszystkie inne techniki), w metodzie ręcznej
masażu wibrację stosuje się w końcowej fazie dla
dopracowania wybranych okolic- mięśni naczyń
nerwów.

Masaże specjalistyczne

1) Masaż segmentarny- jako jeden z rodzajów masażu

jest zabiegiem fizykalnym. Składa się z szeregu chwytów

i opracowań, których ściśle określona technika i

kolejność wykonywania, przy uwzględnieniu zasad

dawkowania, pozwala na wykrywanie i usuwanie zmian

chorobowych na drodze odruchowej. Jest masażem

diagnostycznym. W odróżnieniu od masażu klasycznego,

masaż segmentarny znajduje szczególne zastosowanie

w leczeniu chorób narządów wewnętrznych.

2) Masaż łącznotkankowy- jest stosowany w celu

likwidacji stref zmian odruchowych w obrębie tkanki

łącznej. Zmiany tego typu charakteryzują się

wciągnięciami, obrzmieniami, wgłębieniami

występującymi w obrębie skóry i tkanki podskórnej.

Polega na rozcieraniu małymi ruchami miejsc wrażliwych

w tkance łącznej. Pacjent ma wrażanie cięcia lub

zadrażnienia tak, jakby masaż był wykonywany

paznokciem. Zależnie od przesuwanej warstwy tkanki

łącznej w czasie zabiegu rozróżnia się trzy techniki:

skórną, podskórną, powięziową.

3) Masaż okostnowy- zadaniem zabiegu jest
wywołanie przez stymulację określonych punktów
kostnych poprawy regeneracji okostnej, a także
pożądanych odruchów wpływających na funkcję
wybranych narządów wewnętrznych. W
większości przypadków można uzyskać tą drogą
zmniejszenia napięcia mięśni szkieletowych,
mięśni gładkich. Można również poprawić
stabilizację funkcji serca i układu naczyniowego.
Masaż ten przeprowadza się w stanie rozluźnienia
mięśni. Przyspiesza i leczy zmiany powstałe w
obrębie okostnej.
4) Masaż izometryczny- polega na uzyskaniu
przyrostu masy mięśniowej i jednocześnie
zwiększeniu siły mięśni. Wykorzystuje się go
najczęściej w medycynie sportu, a także w celu
przyśpieszenia regeneracji mięśni, które
zmniejszyły swoją masę na skutek długiej
bezczynności, np. unieruchomieniu w opatrunku
gipsowym.

5) Masaż punktowy- polega na udrażnianiu
kanałów energetycznych poprzez stosowanie
różnych form ucisku na punkty w celu uzyskania
efektu profilaktycznego lub terapeutycznego.
6) Drenaż limfatyczny- jest specyficzną formą
zabiegów manualnych, bowiem odnosi się do
układu chłonnego i krążącej w nim limfy. Ułatwia
przepływ chłonki z przestrzeni
międzykomórkowych, naczyń włosowatych i
dużych naczyń chłonnych do pni chłonnych i dalej
do kąta żylnego prawego i lewego. Jest polecaną
metodą leczniczą u wszystkich pacjentów
cierpiących z powodu zaburzeń odpływu chłonki
szczególnie po zabiegach operacyjnych, które
obejmują węzły i naczynia chłonne. Tempo
masażu jest bardzo wolne, a wykorzystywane
techniki wykonywane są płynnie i delikatnie.

Masaż w środowisku wodnym

• Masaż wirowy- czyli zastosowanie łagodnego

bodźca w postaci ruchu wirowego wody. Przyczynia
się to do: usprawnienia koordynacji nerwowo-
mięśniowej, zmniejszenia napięcia mięśniowego,
ustąpienia przykurczów, wzrostu przepływu krwi i
chłonki w naczyniach, a także pozwala
przyśpieszyć przemianę materii.

• Masaż podwodny- polega na oddziaływaniu na

tkanki masowane podwodnego natrysku o
określonym ciśnieniu wytwarzanym przez
specjalne urządzenie.

• Masaż natryskowy- masaż ten wykonuje się pod

dość znacznym ciśnieniem. Ma dobroczynny wpływ
na ukrwienie skóry, poprawia krążenie krwi.

Masaż sportowy

Celem masażu sportowego jest usunięcie

ekstremalnego graniczącego z możliwością

jednostki zmęczenia i jak najszybszego

przygotowania organizmu do podjęcia

ekstremalnego wysiłku.

Przed przystąpieniem do masażu bierzemy

pod uwagę: wiek zawodnika, płeć (kobietom

masaż wykonujemy lżej), stan zdrowia, okres

treningowy (przerwy, intensywność itp.), pora

roku, stan psychiczny.

Masaż sportowy- jest podobny do masażu
klasycznego, różnica polega tylko na tym, że
podczas masażu sportowego stosuje się dłuższe i
bardziej energiczne, silniejsze głaskania rozcierania
itd... Pozwala lepiej przygotować ciało sportowca do
wysiłku fizycznego. Zmniejsza ryzyko wystąpienia
kontuzji. Jest nieocenionym środkiem
terapeutycznym w procesie leczenia urazów i
kontuzji powstałych podczas uprawiania sportu.
Celem tego masażu jest zapobieganie objawom
patologicznym (urazom). Masaż sportowy spełnia
następujące funkcje:
*rozgrzewającą- przygotowującą do zawodów czy
treningu,
*regenerującą- przyspieszającą powrót organizmu
po dużym wysiłku do stanu prawidłowego,
*leczniczą- wspomagając leczenie urazów
powstałych w czasie treningu czy zawodów.

Masaż w okresie przygotowawczym do
zawodów- wykonujemy co drugi dzień (3 x
w tyg.) 2 dni to zabiegi masażu częściowego,
1 dzień to zabieg masażu całościowego.
Odnowa musi być dopasowana do
harmonogramu treningu. Organizm musi się
zregenerować przed zawodami. Przede
wszystkim interesują nas techniki: głaskania,
oklepywania, ugniatania, rozcierania,
roztrząsania. Wykorzystujemy techniki
masażu klasycznego, tylko mocniej,
stosowane przy odpowiednich zabiegach.
Ostatni zabieg w okresie przygotowawczym
wykonujemy 2 dni przed zawodami.

Kondycyjny- stosowany jest w czasie przerwy w
regularnych zajęciach sportowych, jego zadaniem
jest utrzymanie organizmu sportowca w
sprawności fizycznej.
Przedstartowy- ma na celu rozgrzanie i
przygotowanie do wysiłku wszystkich najbardziej
zaangażowanych w wysiłek mięśni stawów
(mobilizacja psychiczna). Czas trwania 5-10min.
w zależności od wielkości okolicy masowanej
ciała. Przede wszystkim interesują nas techniki
rozcierania i ugniatania, oraz mobilizujące czyli
poprawiające ukrwienie. Masaż kończymy 5 min.
przed startem zawodnika.

Międzywisiłkowy (regeneracyjny)-
przeprowadza się go w przerwie między
poszczególnymi startami, po wyczerpującym
treningu. Masaż ten zazwyczaj wykonuje się po
krótkim odpoczynku i kąpieli, najwięcej czasu bo
80% poświęca się na masaż grzbietu i karku oraz
grup mięśniowych, które były najmniej obciążone,
najmniej czasu ok.20% poświęca się na masaż
mięśni najbardziej zaangażowanych w wysiłek.
Powysiłkowy (treningowy)- masaż ten
przeprowadza się około 2 godziny po treningu lub
zawodach stosując całościowy masaż trwający
około 60min. Po treningach siłowych masuje się
dopiero po upływie 5-6 godzin, ze względu na
procesy adaptacyjne mięśni, co korzystnie
wpływa na wzrost siły i masy mięśniowej.

Masaż higieniczno- kosmetyczny

Masaż kosmetyczny wykonuje się dla

wygładzenia, ujędrnienia, uelastycznienia

tkanki skórnej i podskórnej (często z

zastosowaniem preparatów

wspomagających mechaniczne działanie

masażu). Efekt ten uzyskuje się poprzez

usprawnienie krążenia powierzchownego,

tym samym lepsze odżywienie skóry oraz

wzmożenie jej napięcia. Poprzez

przyspieszenie złuszczania zrogowaciałych -

martwych warstw naskórka, niniejszym

udrożnienie przewodów gruczołów skóry i

usprawnienie ich funkcji.

Przeciwwskazania masażu

-to stany patologiczne, rzadziej fizjologiczne, w

których zastosowania zabiegu może spowodować

pogorszenie stanu zdrowia.
- przeciwwskazania bezwzględne- dotyczą

całego ciała: choroba nowotworowa, proces

gruźliczy, stany ostre: zapalne i pourazowe, ostre

nawroty chorób przewlekłych, stany ogólnego

złego samopoczucia, zaawansowana osteoporoza,

choroby zakaźne, ciąża.
- przeciwwskazania ogólne (do masażu

całościowego)- nie unormowane medycznie

wady serca, zaawansowana miażdżyca naczyń,

tętniaki, świeże stany po zakrzepowych

zapaleniach naczyń, dystrofie mięśniowe,

stwardnienie rozsiane.

- Przeciwwskazania miejscowe (do masażu
odcinkowego)- wypukłe i przebarwione
znamiona skórne, niezakaźne choroby skóry za
zmianami dermatologicznymi, zaawansowane
żylaki, stan po złamaniu kości.