FINANSE

FINANSE

Pojęcie

Pojęcie

Ewolucja systemów monetarnych

Ewolucja systemów monetarnych

Kategorie finansowe

Kategorie finansowe

Opracowała

Opracowała

Teresa Królikowska

Teresa Królikowska

Etymologia pojęcia

Etymologia pojęcia



Pojęcie

Pojęcie

„finanse”

„finanse”

pojawiło się już w

pojawiło się już w

średniowieczu. Określenia takie jak:

średniowieczu. Określenia takie jak:

finis i financia pecunaria

finis i financia pecunaria

były

były

synonimem zobowiązań pieniężnych

synonimem zobowiązań pieniężnych

wynikających z wyroków sądowych

wynikających z wyroków sądowych

(grzywny, kary).

(grzywny, kary).

Współczesne rozumienie

Współczesne rozumienie

finansów

finansów

Zasoby pieniężne

Zasoby pieniężne

(aktywa finansowe)

(aktywa finansowe)

znajdujące się w dyspozycji różnych

znajdujące się w dyspozycji różnych

podmiotów.

podmiotów.



- Płynność

- Płynność



- Ekonomiczna struktura

- Ekonomiczna struktura

Współczesne rozumienie

Współczesne rozumienie

finansów

finansów

Zjawiska i procesy podziału oraz

Zjawiska i procesy podziału oraz

wymiany

wymiany

, dokonujące się za

, dokonujące się za

pośrednictwem ruchu pieniądza.

pośrednictwem ruchu pieniądza.

Zjawiska finansowe

Zjawiska finansowe

(strumienie

(strumienie

finansowe)

finansowe)

-

Kryterium przedmiotowe

Kryterium przedmiotowe

-

Kryterium podmiotowe

Kryterium podmiotowe

Przedmiotowa klasyfikacja zjawisk

finansowych

1. Przychody i wydatki realne

(materialne, wzajemne,

ekwiwalentne, odpłatne, kształtowane przez mechanizm

rynkowy)

2. Przychody i wydatki redystrybucji budżetowej

(nieodpłatne, bezzwrotne, kształtowane przez normy

prawne)

3. Przychody i wydatki redystrybucji poza

budżetowej

(lokowanie zasobów stanowiących szeroko

rozumiane oszczędności i ich wycofywaniu)

4. Przychody i wydatki kredytowe

(związane z

udzielaniem i spłatą kredytów).

Podmiotowa klasyfikacja

zjawisk finansowych

Kryterium rodzajowego różnicowania jednostek

dokonujących operacji pieniężnych.

1. Finanse gospodarstw domowych (ludności)
2. Finanse przedsiębiorstw
3. Finanse banków
4. Finanse towarzystw ubezpieczeniowych
5. Finanse władzy publicznej
6. Finanse instytucji niekomercyjnych

7. Finanse międzynarodowe.

Współczesne rozumienie finansów

Współczesne rozumienie finansów

Płaszczyzny finansów

Płaszczyzny finansów

-

Tworzenie pieniądza

Tworzenie pieniądza

-

Przemieszczanie pieniądza

Przemieszczanie pieniądza

-

Zatrzymywanie pieniądza

Zatrzymywanie pieniądza

-

Budżetowanie

Budżetowanie

Pojęcie pieniądza

Pieniądz

to materialny lub

niematerialny środek, który można

wymienić na towar lub usługę.

Pieniądz

to powszechnie

akceptowany ekwiwalent mający moc

zwalniania od zobowiązań.

Funkcje pieniądza

miernik  wartości

Pieniądz ujawnia się w postaci ceny, której 

miarą są narodowe  (obecnie i

międzynarodowe) jednostki pieniężne.

Cena informuje o ilości jednostek

pieniężnych, jakie trzeba zapłacić za

nabycie określonego towaru lub 

świadczonej usługi - określonemu towarowi

odpowiada określona liczba jednostek 

pieniężnych.

Funkcje pieniądza

Środek  cyrkulacji (środek wymiany)

To n

ajstarsza funkcja pieniądza –

ajstarsza funkcja pieniądza –

pośrednictwo w transakcjach, w

pośrednictwo w transakcjach, w

których dochodzi do równoczesnego

których dochodzi do równoczesnego

wzajemnego przekazania towaru i

wzajemnego przekazania towaru i

pieniądza pomiędzy uczestnikami

pieniądza pomiędzy uczestnikami

wymiany.

wymiany.
Pieniądz jako środek cyrkulacji
ułatwia wymianę towarów.

Funkcje pieniądza

środek  tezauryzacji

Służy do gromadzenia i przechowywania 

wartości (bogactwa) w  postaci pieniężnej bądź

kruszcowej (złoto).

Pieniądz jest  czasowo  wycofywany  z obiegu

stanowiąc oszczędności tych którzy go posiadają.

W skali ogólnokrajowej środki te występują w

postaci rezerw.

Funkcje pieniądza

środek  płatniczy (środek odroczonej płatności)

pełni tą funkcję z chwilą, gdy władza  państwowa 

nada mu moc  zwalniania z ekonomicznych

zobowiązań (z tytułu zaciągniętego kredytu, 

należnego  podatku, składki ZUS  lub  kary

pieniężnej itp.).

Jako środek płatniczy pieniądz rozwinął się  w 

wielu   formach  o charakterze bezgotówkowym

np. weksli, czeków, a  także w formie zapisów

dokonywanych przez bank na kontach

uczestników  procesu  likwidacji zobowiązań

(pieniądz bankowy) w  wyniku  ich poleceń

poprzez przelewy lub inne dyspozycje.

Budżetowanie

Budżetowanie



Kształtowanie relacji między

Kształtowanie relacji między

wpływami i wydatkami pieniężnymi.

wpływami i wydatkami pieniężnymi.

Pożądane własności pieniądza



poręczność



stabilność



jednolitość



trwałość



podzielność



rozpoznawalność



akceptowalność

Planowanie finansowe

Planowanie finansowe



Przewidywanie przebiegu zjawisk na

Przewidywanie przebiegu zjawisk na

podstawie analizy zaszłości i stanu

podstawie analizy zaszłości i stanu

istniejącego, przy uwzględnieniu

istniejącego, przy uwzględnieniu

uwarunkowań dotyczących stanu

uwarunkowań dotyczących stanu

przyszłego.

przyszłego.

Polityka finansowa

Polityka finansowa



Świadome kierowanie przyszłym

Świadome kierowanie przyszłym

przebiegiem zjawisk finansowych

przebiegiem zjawisk finansowych

poprzez dokonywanie wyboru zarówno

poprzez dokonywanie wyboru zarówno

celów, które mają być osiągnięte, jak i

celów, które mają być osiągnięte, jak i

sposobów lub metod ich realizacji.

sposobów lub metod ich realizacji.



Wyodrębnia się politykę finansową

Wyodrębnia się politykę finansową

makroekonomiczną i mikroekonomiczną.

makroekonomiczną i mikroekonomiczną.



Kształt polityki finansowej zależy od realizowanej

Kształt polityki finansowej zależy od realizowanej

strategii rozwoju.

strategii rozwoju.

Makroekonomiczna polityka

Makroekonomiczna polityka

finansowa

finansowa

Polityka pieniężna

Polityka pieniężna



Całokształt rozwiązań i

Całokształt rozwiązań i

działań

działań

podejmowanych przez

podejmowanych przez

bank centralny w celu

bank centralny w celu

zaopatrzenia

zaopatrzenia

podmiotów

podmiotów

gospodarujących w

gospodarujących w

pieniądz i kredyt , w

pieniądz i kredyt , w

taki sposób, aby

taki sposób, aby

sprzyjało to

sprzyjało to

utrzymaniu stabilnego

utrzymaniu stabilnego

poziomu cen.

poziomu cen.

Polityka fiskalna

Polityka fiskalna



Wszystkie posunięcia

Wszystkie posunięcia

rządu w sferze

rządu w sferze

dochodów,

dochodów,

przychodów,

przychodów,

wydatków i rozchodów

wydatków i rozchodów

publicznych w celu

publicznych w celu

wywarcia wpływu na

wywarcia wpływu na

sytuację społeczną i

sytuację społeczną i

gospodarczą kraju.

gospodarczą kraju.

Gospodarka finansowa

Gospodarka finansowa



Wszystkie formy działania w

Wszystkie formy działania w

obszarze zjawisk finansowych, w

obszarze zjawisk finansowych, w

szczególności działania związane z

szczególności działania związane z

przygotowaniem różnego rodzaju

przygotowaniem różnego rodzaju

operacji pieniężnych, z faktyczną

operacji pieniężnych, z faktyczną

realizacja tych operacji oraz ich

realizacja tych operacji oraz ich

prognozowaniem i planowaniem.

prognozowaniem i planowaniem.

Zarządzanie finansami

Zarządzanie finansami



Proces decyzyjny podporządkowany

Proces decyzyjny podporządkowany

realizacji celu głównego , opierający się na

realizacji celu głównego , opierający się na

wykorzystaniu różnego rodzaju

wykorzystaniu różnego rodzaju

instrumentów, technik, kryteriów i reguł do

instrumentów, technik, kryteriów i reguł do

sterowania przebiegiem procesów i zjawisk

sterowania przebiegiem procesów i zjawisk

związanych z gromadzeniem i

związanych z gromadzeniem i

wydatkowaniem zasobów pieniężnych, w

wydatkowaniem zasobów pieniężnych, w

sposób umożliwiający ich racjonalne

sposób umożliwiający ich racjonalne

zagospodarowanie

zagospodarowanie

.

.

Analiza finansowa

Analiza finansowa



Narzędzie służące do poznawania

Narzędzie służące do poznawania

zjawisk finansowych, określania

zjawisk finansowych, określania

zależności między nimi oraz oceny

zależności między nimi oraz oceny

ich wpływu na wyniki ekonomiczne.

ich wpływu na wyniki ekonomiczne.

System finansowy.

System finansowy.

Podstawowe rodzaje pieniądza



pieniądz gotówkowy

• pieniądz kruszcowy (banknoty i monety)

• pieniądz metalowy (bilon)

• pieniądz papierowy (bilety)



pieniądz bezgotówkowy

• czeki

• weksle

• obligacje

• bony

• karty płatnicze i kredytowe

• pieniądz bankowy

• pieniądz elektroniczny



pieniądz międzynarodowy

Pieniądz bezgotówkowy

Zapis (wkład) na rachunku bieżącym w banku, którym klient

może w każdej chwili dysponować za pomocą czeków, poleceń

przelewu, kart płatniczych, itp.

Warunkiem powstania były deponowane w bankach banknoty i

otwierane rachunki (tworzenie wkładu pierwotnego), co

powoduje przekształcenie pieniądza gotówkowego w taką

samą ilość pieniądza bezgotówkowego.

Posiadanie rachunków bankowych przez podmioty gospodarcze

daje możliwość dokonywania między nimi rozliczeń

bezgotówkowych. Przychody ze sprzedaży to księgowania na

„dobro rachunku” (uznanie rachunku). Wydatki natomiast

ewidencjonowane są w „ciężar rachunku” (obciążenie

rachunku).

Pieniądz bezgotówkowy



W celu zachowania wypłacalności banki tworzą niezbędną

rezerwę, a nadwyżkę przeznaczają na kredyty.

K - kredyty

R - rezerwy

D - depozyt

K + R = D

Aktywa Pasywa

K (7.000) + R (3.000) D (10.000)

W obrocie jest 17.000

Transakcją polegającą na udzieleniu klientowi kredytu w formie

otwarcia rachunku bankowego nazywamy tworzeniem wkładu

pochodnego.

Wkłady pochodne zwiększają podaż pieniądza.

Agregaty pieniężne

 l. Mo - baza monetarna (zasób pieniądza wielkiej mocy). To

suma pieniądza gotówkowego poza kasami oraz depozyty

w banku centralnym i   banku komercyjnym  (gotówka +

wpłaty do-banku).

2. M1 - suma pieniądza gotówkowego poza kasami banku

oraz depozyty   przedsiębiorstw na rachunkach bieżących

oraz środki na rachunkach ludności.

3. M2 -suma  agregatu M1  powiększona dodatkowo  o inne

depozyty   krótkoterminowe np. wkłady na książeczkach

oszczędnościowych.

4. M3 - suma agregatu M2 oraz długoterminowe depozyty

bankowe .

5. L- suma agregatu M3 oraz   wartość papierów

wartościowych - bonów skarbowych oraz obligacji skarbu

państwa.

 

System pieniężny

System pieniężny

Forma organizacji

Forma organizacji

obiegu pieniężnego

obiegu pieniężnego

, na

, na

którą składa się określona jednostka

którą składa się określona jednostka

monetarna, jej stosunek do złota i do

monetarna, jej stosunek do złota i do

innych walut, zasady emisji oraz stopień

innych walut, zasady emisji oraz stopień

swobody wymiany waluty krajowej na złoto

swobody wymiany waluty krajowej na złoto

i inne waluty.

i inne waluty.

Obieg pieniądza

Obieg pieniądza

, ruch pieniądza związany

, ruch pieniądza związany

z wymianą dóbr i usług oraz regulowaniem

z wymianą dóbr i usług oraz regulowaniem

zobowiązań.

zobowiązań.

Systemy pieniężne

Systemy pieniężne

.

.



1. Złoty standard

1. Złoty standard



2. Waluta pozłacana

2. Waluta pozłacana



3. Waluta manipulowana

3. Waluta manipulowana



4. System z Bretton Woods

4. System z Bretton Woods



5. Europejski wąż walutowy

5. Europejski wąż walutowy



6. Europejski system walutowy

6. Europejski system walutowy



7. Unia monetarna

7. Unia monetarna

Złoty standard

Złoty standard

(1844-

(1844-

1914)

1914)



Cechy złotego standardu:

Cechy złotego standardu:



- parytety walut określane w złocie

- parytety walut określane w złocie



- parytety stałe

- parytety stałe



- kursy wymienne walutowe wynikały

- kursy wymienne walutowe wynikały

z relacji parytetowych i też stałe

z relacji parytetowych i też stałe



- pełna swoboda przewozu złota przez

- pełna swoboda przewozu złota przez

granicę

granicę



- pełna wymienialność banknotów na

- pełna wymienialność banknotów na

złoto

złoto

Szkoła obiegowa

Szkoła obiegowa



Dla utrzymania wyżej wymienionych cech banknoty muszą

Dla utrzymania wyżej wymienionych cech banknoty muszą

mieć pełne pokrycie w złocie. Nadmierna ilość pieniądza w

mieć pełne pokrycie w złocie. Nadmierna ilość pieniądza w

stosunku do ilości złota wywołuje wzrost cen.

stosunku do ilości złota wywołuje wzrost cen.



Wzrost cen skutkuje zmniejszeniem eksportu i

Wzrost cen skutkuje zmniejszeniem eksportu i

zwiększeniem importu, pogorszeniem bilansu płatniczego,

zwiększeniem importu, pogorszeniem bilansu płatniczego,

odpływem złota i koniecznością zmniejszenia ilości

odpływem złota i koniecznością zmniejszenia ilości

pieniądza w obiegu (to polityka drogiego pieniądza czyli

pieniądza w obiegu (to polityka drogiego pieniądza czyli

wysokich stóp procentowych, wysoko oprocentowanych

wysokich stóp procentowych, wysoko oprocentowanych

kredytów, spadeku produkcji, wzrostu bezrobocia).

kredytów, spadeku produkcji, wzrostu bezrobocia).

Zwolennikiem szkoły obiegowej był Peel. W tzw. akcie Peela

Zwolennikiem szkoły obiegowej był Peel. W tzw. akcie Peela

ustanowiono, że każde powiększenie ilości pieniądza musi

ustanowiono, że każde powiększenie ilości pieniądza musi

odpowiadać regułom szkoły obiegowej. Reguły szkoły

odpowiadać regułom szkoły obiegowej. Reguły szkoły

obiegowej dotyczyły tylko obiegu gotówkowego. Bank

obiegowej dotyczyły tylko obiegu gotówkowego. Bank

Angielski w czasach kryzysu odstępował od tych reguł.

Angielski w czasach kryzysu odstępował od tych reguł.

Szkoła bankowa

Szkoła bankowa

Nie ceny zależą od podaży pieniądza, ale wielkość

Nie ceny zależą od podaży pieniądza, ale wielkość

tej podaży jest zdeterminowana poziomem cen i

tej podaży jest zdeterminowana poziomem cen i

ilością transakcji w sferze produkcji oraz obrotu

ilością transakcji w sferze produkcji oraz obrotu

towarowego. Zwiększanie ilości pieniądza

towarowego. Zwiększanie ilości pieniądza

powinno dokonywać się w trybie dyskonta i

powinno dokonywać się w trybie dyskonta i

redyskonta krótkoterminowych weksli kupieckich

redyskonta krótkoterminowych weksli kupieckich

spełniających dwa zasadnicze wymagania:

spełniających dwa zasadnicze wymagania:



a) opiewać na rzeczywiste transakcje

a) opiewać na rzeczywiste transakcje



b) powinny być wykupywane przez wystawcę.

b) powinny być wykupywane przez wystawcę.

w terminie

w terminie

SYSTEM WALUTY POZŁACANEJ

SYSTEM WALUTY POZŁACANEJ



To okres między wojnami, za wyjątkiem wielkiego kryzysu. Wojna

To okres między wojnami, za wyjątkiem wielkiego kryzysu. Wojna

spowodowała wzrost wydatków na cele publiczne (zbrojeniowe), ilość

spowodowała wzrost wydatków na cele publiczne (zbrojeniowe), ilość

pieniądza w obiegu okazała się niewystarczająca, kraje zaczęły

pieniądza w obiegu okazała się niewystarczająca, kraje zaczęły

emitować pieniądze bez pokrycia konsekwencją czego była inflacja.

emitować pieniądze bez pokrycia konsekwencją czego była inflacja.

Po wojnie chciano uzyskać taki sam ład pieniężny. Okazało się to

Po wojnie chciano uzyskać taki sam ład pieniężny. Okazało się to

niemożliwe ze względu na odpływ dużej ilości złota do Stanów

niemożliwe ze względu na odpływ dużej ilości złota do Stanów

Zjednoczonych.

Zjednoczonych.



Występowały dwie odmiany waluty pozłacanej, zgodnie z uchwałami

Występowały dwie odmiany waluty pozłacanej, zgodnie z uchwałami

konferencji w Genui z 1922 roku:

konferencji w Genui z 1922 roku:

•

- sztabowo-złota ( Francja i Anglia),

- sztabowo-złota ( Francja i Anglia),

•

- dewizowo-złota.

- dewizowo-złota.



Podstawą systemu były dewizy, rozumiane jako rezerwy walutowe,

Podstawą systemu były dewizy, rozumiane jako rezerwy walutowe,

składające się częściowo ze złota, częściowo z walut zagranicznych,

składające się częściowo ze złota, częściowo z walut zagranicznych,

które w dowolnym momencie mogły być w zagranicznych bankach

które w dowolnym momencie mogły być w zagranicznych bankach

wymienione na złoto w sztabach.

wymienione na złoto w sztabach.



Anglia powróciła do przedwojennego parytetu funta co spowodowało

Anglia powróciła do przedwojennego parytetu funta co spowodowało

spadek konkurencyjności towarów angielskich na ryku

spadek konkurencyjności towarów angielskich na ryku

amerykańskim. Oznaczało to prowadzenie polityki drogiego

amerykańskim. Oznaczało to prowadzenie polityki drogiego

pieniądza.

pieniądza.

SYSTEM WALUTY KIEROWANEJ

SYSTEM WALUTY KIEROWANEJ

(MANIPULOWANEJ)

(MANIPULOWANEJ)

Cechy:

Cechy:



- zawieszenie wymienialności banknotów na złoto

- zawieszenie wymienialności banknotów na złoto



- wycofanie z obiegu złotych monet

- wycofanie z obiegu złotych monet



- rozluźnienie związku między złotem i rozmiarami emisji,

- rozluźnienie związku między złotem i rozmiarami emisji,

uzależnionej od polityki monetarnej poszczególnych państw

uzależnionej od polityki monetarnej poszczególnych państw



- przyznanie władzom monetarnym prawa do wywierania

- przyznanie władzom monetarnym prawa do wywierania

wpływu na stan rezerw monetarnych i poziom kursów

wpływu na stan rezerw monetarnych i poziom kursów

walutowych poprzez reglamentację bądź interwencje na

walutowych poprzez reglamentację bądź interwencje na

rynku pieniężnym.

rynku pieniężnym.

WSPÓŁCZESNY SYSTEM WALUTY

WSPÓŁCZESNY SYSTEM WALUTY

KIEROWANEJ

KIEROWANEJ

Zasady ustanowione na konferencji w Bretton

Zasady ustanowione na konferencji w Bretton

Woods w 1944 roku:

Woods w 1944 roku:



- parytety walut wyznaczane w złocie i dolarach

- parytety walut wyznaczane w złocie i dolarach



- zmiany parytetów dokonywane rzadko, w uzgodnieniu z

- zmiany parytetów dokonywane rzadko, w uzgodnieniu z

Międzynarodowym Funduszem Walutowym

Międzynarodowym Funduszem Walutowym



- rozmiary emisji ustalane przez władze monetarne krajów członkowskich

- rozmiary emisji ustalane przez władze monetarne krajów członkowskich



- kursy walut ustabilizowane, a odchylenia od kursów centralnych -,+ 1%

- kursy walut ustabilizowane, a odchylenia od kursów centralnych -,+ 1%

od kursu centralnego

od kursu centralnego



- w obrotach między krajami waluta krajowa wymieniana na waluty obce,

- w obrotach między krajami waluta krajowa wymieniana na waluty obce,

a nie na złoto

a nie na złoto



Powody załamania systemu:

Powody załamania systemu:



Kursy walutowe nie odpowiadały relacjom siły nabywczej. Uczynienie z ,

Kursy walutowe nie odpowiadały relacjom siły nabywczej. Uczynienie z ,

dolara waluty kluczowej spowodowało wielki „głód” na tą walutę. Szerokie

dolara waluty kluczowej spowodowało wielki „głód” na tą walutę. Szerokie

zaspokajanie tego głodu doprowadziło do stale powiększającego się

zaspokajanie tego głodu doprowadziło do stale powiększającego się

ujemnego salda w bilansie płatniczym USA i wzrost braku zaufania do

ujemnego salda w bilansie płatniczym USA i wzrost braku zaufania do

dolara.

dolara.



Przez kilka lat zwiększała się presja banków europejskich na dewaluację tej

Przez kilka lat zwiększała się presja banków europejskich na dewaluację tej

waluty. W roku 1971 USA ugięły się pod tą presją w obliczu kryzysu

waluty. W roku 1971 USA ugięły się pod tą presją w obliczu kryzysu

naftowego na Bliskim Wschodzie. Cena dolara wzrosła z 35$ do 42,2 $ za

naftowego na Bliskim Wschodzie. Cena dolara wzrosła z 35$ do 42,2 $ za

uncję.

uncję.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy

Międzynarodowy Fundusz Walutowy

Cele:

Cele:



utrzymanie względnej stabilności walut,

utrzymanie względnej stabilności walut,



tworzenie warunków ułatwiających

tworzenie warunków ułatwiających

wymianę dóbr, usług i kapitału

wymianę dóbr, usług i kapitału



łagodzenie zakłóceń równowagi bilansów

łagodzenie zakłóceń równowagi bilansów

płatniczych i wspieranie rozwoju

płatniczych i wspieranie rozwoju

EUROPEJSKI WĄŻ WALUTOWY

EUROPEJSKI WĄŻ WALUTOWY

Był prototypem Europejskiego

Był prototypem Europejskiego

Systemu Walutowego, zaczął

Systemu Walutowego, zaczął

funkcjonować w 1968r.

funkcjonować w 1968r.

Kraje europejskie ustaliły, że

Kraje europejskie ustaliły, że

wzajemne ich kursy będą odchylać

wzajemne ich kursy będą odchylać

się o +/- 1,125% od kursu

się o +/- 1,125% od kursu

centralnego, a w stosunku do dolara

centralnego, a w stosunku do dolara

określiły pasmo odchyleń +/- 2,25%.

określiły pasmo odchyleń +/- 2,25%.

EUROPEJSKI SYSTEM

EUROPEJSKI SYSTEM

WALUTOWY

WALUTOWY

Główne elementy, funkcjonujące od 1979 roku:

Główne elementy, funkcjonujące od 1979 roku:



- europejska jednostka walutowa (ECU)

- europejska jednostka walutowa (ECU)



- mechanizm kursowo-interwencyjny

- mechanizm kursowo-interwencyjny



ECU - koszyk złożony z określonej ilości walut. Ilość ta była

ECU - koszyk złożony z określonej ilości walut. Ilość ta była

proporcjonalna do potencjału gospodarczego każdego kraju.

proporcjonalna do potencjału gospodarczego każdego kraju.

Ilość każdej waluty w ECU była stała natomiast zmieniała

Ilość każdej waluty w ECU była stała natomiast zmieniała

się waga w koszyku w zależności od zmian kursów innych

się waga w koszyku w zależności od zmian kursów innych

walut. Każda waluta miała ustalony kurs centralny wobec

walut. Każda waluta miała ustalony kurs centralny wobec

ECU. Kursy centralne stanowiły podstawę ustalania

ECU. Kursy centralne stanowiły podstawę ustalania

centralnych kursów bilateralnych tzw. kursów krzyżowych

centralnych kursów bilateralnych tzw. kursów krzyżowych

(crossowych). Początkowo skala odchyleń kursów

(crossowych). Początkowo skala odchyleń kursów

bilateralnych rynkowych od bilateralnych centralnych

bilateralnych rynkowych od bilateralnych centralnych

wynosiła -,+ 2,25%, a od sierpnia 1993r. -,+ 15%. System

wynosiła -,+ 2,25%, a od sierpnia 1993r. -,+ 15%. System

ten przyczynił się do wyrównania poziomu gospodarczego,

ten przyczynił się do wyrównania poziomu gospodarczego,

swobody obrotu oraz stabilizacji kursów walut.

swobody obrotu oraz stabilizacji kursów walut.

EUROPEJSKA MONETARNA

EUROPEJSKA MONETARNA

UNIA

UNIA

W skład unii walutowej weszły kraje, które były zainteresowane

W skład unii walutowej weszły kraje, które były zainteresowane

przyjęciem wspólnej waluty i spełniły 5 tzw. kryteriów zbieżności:

przyjęciem wspólnej waluty i spełniły 5 tzw. kryteriów zbieżności:



inflacja nie wyższa niż o 1,5 pkt. proc. średniej stopy inflacji w

inflacja nie wyższa niż o 1,5 pkt. proc. średniej stopy inflacji w

trzech krajach Unii Europejskiej, gdzie inflacja była najniższa,

trzech krajach Unii Europejskiej, gdzie inflacja była najniższa,



długoterminowe stopy procentowe nie przekraczające więcej niż o

długoterminowe stopy procentowe nie przekraczające więcej niż o

2 pkt. proc. średniej stóp procentowych w 3 krajach UE o

2 pkt. proc. średniej stóp procentowych w 3 krajach UE o

najniższej inflacji,

najniższej inflacji,



deficyt sektora finansów publicznych nie wyższy niż 3% PKB,

deficyt sektora finansów publicznych nie wyższy niż 3% PKB,



dług publiczny nie większy niż 60% PKB,

dług publiczny nie większy niż 60% PKB,



stabilny kurs wymiany waluty w ciągu ostatnich 2 lat.

stabilny kurs wymiany waluty w ciągu ostatnich 2 lat.

KORZYŚCI DLA CZŁONKÓW

KORZYŚCI DLA CZŁONKÓW



spadek inflacji i stabilizacja kursów walutowych,

spadek inflacji i stabilizacja kursów walutowych,



zbieżność stóp procentowych,

zbieżność stóp procentowych,



eliminacja ryzyka walutowego,

eliminacja ryzyka walutowego,



zredukowanie kosztów związanych z wymianą walut,

zredukowanie kosztów związanych z wymianą walut,



większa efektywność i płynność rynków finansowych,

większa efektywność i płynność rynków finansowych,



wyrównanie poziomu cen na terenie UWG,

wyrównanie poziomu cen na terenie UWG,



ułatwienia w podróżowaniu,

ułatwienia w podróżowaniu,



ułatwienie przedsiębiorcom z terenów UWG ekspansji na rynki

ułatwienie przedsiębiorcom z terenów UWG ekspansji na rynki

krajów sąsiadujących.

krajów sąsiadujących.

Złoto stało się nową globalną

Złoto stało się nową globalną

walutą

walutą

Gold is the new global currency Gold is the new

Gold is the new global currency Gold is the new

global currency

global currency



Był taki czas, kiedy złoto było pieniądzem. W dzisiejszych niepewnych

Był taki czas, kiedy złoto było pieniądzem. W dzisiejszych niepewnych

czasach, żółty metal znowu powrócił do mody. Cena kruszcu wzrosła do

czasach, żółty metal znowu powrócił do mody. Cena kruszcu wzrosła do

rekordowo wysokiego poziomu po zabójstwie Benazir Bhutto, przywódczyni

rekordowo wysokiego poziomu po zabójstwie Benazir Bhutto, przywódczyni

opozycji w Pakistanie, które spowodowało nasilenie niepokojów o światową

opozycji w Pakistanie, które spowodowało nasilenie niepokojów o światową

gospodarkę.

gospodarkę.



Urok złota tkwi między innymi w jego tradycyjnym statusie bezpiecznej

Urok złota tkwi między innymi w jego tradycyjnym statusie bezpiecznej

lokaty. Utrzymuje wartość, kiedy wszystko inne wydaje się być ryzykowne.

lokaty. Utrzymuje wartość, kiedy wszystko inne wydaje się być ryzykowne.

Jednak ważniejsze czynniki stojące za wzrostem ceny bieżącej to

Jednak ważniejsze czynniki stojące za wzrostem ceny bieżącej to

deprecjacja dolara oraz perspektywa negatywnego z punktu widzenia

deprecjacja dolara oraz perspektywa negatywnego z punktu widzenia

inwestorów kursu polityki stóp procentowych w USA.

inwestorów kursu polityki stóp procentowych w USA.

Lepszym sposobem myślenia o złocie jest ten, jaki stosowały kiedyś banki

Lepszym sposobem myślenia o złocie jest ten, jaki stosowały kiedyś banki

centralne, jeszcze zanim Ameryka odeszła od standardu złota: nie jako

centralne, jeszcze zanim Ameryka odeszła od standardu złota: nie jako

surowca ale waluty. Tak długo jak dolar pozostaje słaby, złoto dalej będzie

surowca ale waluty. Tak długo jak dolar pozostaje słaby, złoto dalej będzie

zyskiwało na wartości.

zyskiwało na wartości.

Złoto stało się nową globalną

Złoto stało się nową globalną

walutą

walutą

Gold is the new global currency Gold is the new

Gold is the new global currency Gold is the new

global currency

global currency



Argumenty za dalszym wzrostem ceny surowca są nie do odparcia. W dalszym

Argumenty za dalszym wzrostem ceny surowca są nie do odparcia. W dalszym

ciągu wydaje się być tani, pomimo wspinaczki, jaką odbył od poziomu około 250

ciągu wydaje się być tani, pomimo wspinaczki, jaką odbył od poziomu około 250

dolarów za uncję w 1999 roku, kiedy banki centralne wyprzedawały swoje rezerwy.

dolarów za uncję w 1999 roku, kiedy banki centralne wyprzedawały swoje rezerwy.

Ówczesna decyzja Wielkiej Brytanii o sprzedaży 60 procent swoich oficjalnych

Ówczesna decyzja Wielkiej Brytanii o sprzedaży 60 procent swoich oficjalnych

rezerw wydaje się wynikiem szczególnie złej oceny.

rezerw wydaje się wynikiem szczególnie złej oceny.

Jeszcze długa droga, zanim ceny zbliżą się do uwzględnionego o inflację

Jeszcze długa droga, zanim ceny zbliżą się do uwzględnionego o inflację

rekordowego poziomu z roku 1980, kiedy radzieckie czołgi dokonały inwazji na

rekordowego poziomu z roku 1980, kiedy radzieckie czołgi dokonały inwazji na

Afganistan. Poniedziałkowa cena 859 dolarów za uncję to mniej niż połowa poziomu,

Afganistan. Poniedziałkowa cena 859 dolarów za uncję to mniej niż połowa poziomu,

który złoto osiągnęło w tamtym czasie. Może zdrożeć do 1000 dolarów i w dalszym

który złoto osiągnęło w tamtym czasie. Może zdrożeć do 1000 dolarów i w dalszym

ciągu będzie w dolnym przedziale tego, co niektórzy analitycy nazywają skalą

ciągu będzie w dolnym przedziale tego, co niektórzy analitycy nazywają skalą

bezpieczeństwa.

bezpieczeństwa.

Złoto zyskuje również z powodu dywersyfikacji inwestycji poza rynkiem akcji.

Złoto zyskuje również z powodu dywersyfikacji inwestycji poza rynkiem akcji.

Surowce stały się odrębną klasą aktywów, z miliardami dolarów wypompowywanych

Surowce stały się odrębną klasą aktywów, z miliardami dolarów wypompowywanych

w exchange traded funds (ETF). Popyt na biżuterię być może osłabł w Azji, jednak

w exchange traded funds (ETF). Popyt na biżuterię być może osłabł w Azji, jednak

na Bliskim Wschodzie konsumpcja pozostaje dosyć silna. Spadek wydobycia w

na Bliskim Wschodzie konsumpcja pozostaje dosyć silna. Spadek wydobycia w

Republice Południowej Afryki pomoże wesprzeć wzrost cen bieżących złota.

Republice Południowej Afryki pomoże wesprzeć wzrost cen bieżących złota.

Złoto stało się nową globalną

Złoto stało się nową globalną

walutą

walutą

Gold is the new global currency Gold is the new

Gold is the new global currency Gold is the new

global currency

global currency



 

 

Zdaniem wielu inwestorów główną przyczyną wzrostu atrakcyjności złota

Zdaniem wielu inwestorów główną przyczyną wzrostu atrakcyjności złota

jako lokaty kapitału, jest związek pomiędzy dolarem i reakcją światowych

jako lokaty kapitału, jest związek pomiędzy dolarem i reakcją światowych

banków centralnych na kryzys kredytowy.

banków centralnych na kryzys kredytowy.

Agresywne cięcia stóp przez Rezerwę Federalną USA w reakcji na kryzys na

Agresywne cięcia stóp przez Rezerwę Federalną USA w reakcji na kryzys na

rynku kredytów spowodowały poważne ryzyko wysokiej inflacji w Ameryce.

rynku kredytów spowodowały poważne ryzyko wysokiej inflacji w Ameryce.

To z kolei powoduje ryzyko poważnego spadku wartości dolara, co sprawia,

To z kolei powoduje ryzyko poważnego spadku wartości dolara, co sprawia,

że złoto zyskuje na atrakcyjności jako zabezpieczenie kapitału.

że złoto zyskuje na atrakcyjności jako zabezpieczenie kapitału.

Największe gospodarki światowe doświadczyły gwałtownego wzrostu

Największe gospodarki światowe doświadczyły gwałtownego wzrostu

podaży gotówki w ostatnich latach - o jakieś 10 procent i więcej rocznie.

podaży gotówki w ostatnich latach - o jakieś 10 procent i więcej rocznie.

Fed pozostaje największym na świecie posiadaczem rezerw w złocie,

Fed pozostaje największym na świecie posiadaczem rezerw w złocie,

jednak podaż metalu rośnie w tempie zaledwie 1,5 procenta rocznie. Jeśli

jednak podaż metalu rośnie w tempie zaledwie 1,5 procenta rocznie. Jeśli

ilość złotej waluty jest ograniczona, jego wartość, nie tylko względem

ilość złotej waluty jest ograniczona, jego wartość, nie tylko względem

dolara ale również funta i euro, powinna rosnąć.

dolara ale również funta i euro, powinna rosnąć.

Złoto stało się nową globalną

Złoto stało się nową globalną

walutą

walutą

Gold is the new global currency Gold is the new

Gold is the new global currency Gold is the new

global currency

global currency



Ponadto nagła obniżka stóp procentowych w USA - eksperci rynków

Ponadto nagła obniżka stóp procentowych w USA - eksperci rynków

finansowych spodziewają się kolejnej o pół punktu procentowego w

finansowych spodziewają się kolejnej o pół punktu procentowego w

tym miesiącu - oznacza, że niska rentowność inwestycji w złoto ma

tym miesiącu - oznacza, że niska rentowność inwestycji w złoto ma

mniejsze znaczenie. W przeszłości być może nie było ono dobrym

mniejsze znaczenie. W przeszłości być może nie było ono dobrym

zabezpieczeniem przed inflacją, jednak wzrost cen konsumpcyjnych

zabezpieczeniem przed inflacją, jednak wzrost cen konsumpcyjnych

w połączeniu ze stagnacją gospodarczą sprawiają, że złoto jest

w połączeniu ze stagnacją gospodarczą sprawiają, że złoto jest

obecnie lepszym zabezpieczeniem kapitału.

obecnie lepszym zabezpieczeniem kapitału.

Wzrost cen kruszcu świadczy o nerwowych nastrojach wśród

Wzrost cen kruszcu świadczy o nerwowych nastrojach wśród

inwestorów. To ważna wiadomość dla banków centralnych

inwestorów. To ważna wiadomość dla banków centralnych

rozważających cięcia stóp procentowych. Fed musi pokazać, że nie

rozważających cięcia stóp procentowych. Fed musi pokazać, że nie

jest gotów pozwolić inflacji rozwinąć skrzydła. Keynes nazywał złoto

jest gotów pozwolić inflacji rozwinąć skrzydła. Keynes nazywał złoto

barbarzyńską relikwią. Nie do końca jest ona przestarzała. Jednak w

barbarzyńską relikwią. Nie do końca jest ona przestarzała. Jednak w

interesie biznesu i konsumentów jest, by fani wzrostu jego ceny

interesie biznesu i konsumentów jest, by fani wzrostu jego ceny

mylili się.

mylili się.

www.ft.com

www.ft.com

Kategorie finansowe

Kategorie finansowe

PRZYCHODOWE

PRZYCHODOWE

DOCHODOWE

DOCHODOWE

WYDATKOWO-KOSZTOWE

WYDATKOWO-KOSZTOWE

DŁUŻNE

DŁUŻNE

PUBLICZNOPRAWNE

PUBLICZNOPRAWNE

PRZYCHODOWE

PRZYCHODOWE

Cena

Cena

Pieniężne wyrażenie wartości towaru,

Pieniężne wyrażenie wartości towaru,

usługi, innego pieniądza, czynników

usługi, innego pieniądza, czynników

wytwórczych.

wytwórczych.

Przychód pieniężny

Przychód pieniężny

Zewnętrzny wyraz efektów działalności

Zewnętrzny wyraz efektów działalności

– wpływy pieniężne.

– wpływy pieniężne.

DOCHODOWE

DOCHODOWE

Dochód

Dochód

Dodatni rezultat zastosowanych w procesie

Dodatni rezultat zastosowanych w procesie

gospodarczym czynników wytwórczych

gospodarczym czynników wytwórczych

( ziemi, pracy, kapitału rzeczowego i

( ziemi, pracy, kapitału rzeczowego i

finansowego).

finansowego).

Zysk

Zysk

Nadwyżka przychodów nad kosztami ,

Nadwyżka przychodów nad kosztami ,

powiększona o koszt alternatywnego

powiększona o koszt alternatywnego

wykorzystania kapitału i ryzyko

wykorzystania kapitału i ryzyko

związane z utratą zaangażowanego

związane z utratą zaangażowanego

kapitału.

kapitału.

DOCHODOWE

DOCHODOWE

Procent

Procent

Dochód z kapitału pożyczkowego

Dochód z kapitału pożyczkowego

występujący w formie odsetek i

występujący w formie odsetek i

dyskonta.

dyskonta.

Renta pieniężna

Renta pieniężna

Dochód otrzymywany w długim

Dochód otrzymywany w długim

okresie, regularnie, z różnych

okresie, regularnie, z różnych

tytułów (ulokowanego kapitału

tytułów (ulokowanego kapitału

finansowego, wydzierżawionej

finansowego, wydzierżawionej

ziemi).

ziemi).

Renta pieniężna

Renta pieniężna

- ekonomiczna

- ekonomiczna

Nadwyżka, którą właściciel osiąga z tytułu

Nadwyżka, którą właściciel osiąga z tytułu

zastosowania zasobów ponad alternatywny koszt

zastosowania zasobów ponad alternatywny koszt

ich zastosowania

ich zastosowania

- z kapitału

- z kapitału

Rodzaj stałego dochodu, realizowany prze

Rodzaj stałego dochodu, realizowany prze

z

z

właściciela tego kapitału głównie w formie

właściciela tego kapitału głównie w formie

odsetek.

odsetek.

- społeczna

- społeczna

Dożywotne świadczenie należne pracownikowi po

Dożywotne świadczenie należne pracownikowi po

przepracowaniu określonej ustawowo liczby lat i

przepracowaniu określonej ustawowo liczby lat i

po osiągnięciu wymaganego wieku.

po osiągnięciu wymaganego wieku.

WYDATKOWO-KOSZTOWE

WYDATKOWO-KOSZTOWE

Wydatek

Wydatek

- w ujęciu ekonomicznym

- w ujęciu ekonomicznym

Nabycie cząstki dochodu

Nabycie cząstki dochodu

narodowego.

narodowego.

- w ujęciu rachunkowym

- w ujęciu rachunkowym

Kwota pieniędzy rozdysponowana

Kwota pieniędzy rozdysponowana

w związku z różnymi

w związku z różnymi

transakcjami.

transakcjami.

WYDATKOWO-KOSZTOWE

WYDATKOWO-KOSZTOWE

Kosz

Kosz

t

t

Utożsamiany z pojęciem kosztu alternatywnego, zwanym

Utożsamiany z pojęciem kosztu alternatywnego, zwanym

kosztem utraconych możliwości.

kosztem utraconych możliwości.

Koszty w krótkim okresie dzieli się na

Koszty w krótkim okresie dzieli się na

koszty stałe

koszty stałe

(ich

(ich

wielkość nie zmienia się wraz ze zmianą wielkości

wielkość nie zmienia się wraz ze zmianą wielkości

produkcji) i

produkcji) i

koszty zmienne

koszty zmienne

(podlegają zmianom wraz ze

(podlegają zmianom wraz ze

zmianą rozmiaru produkcji).

zmianą rozmiaru produkcji).

Wszystkie koszty w długim okresie są kosztami zmiennymi.

Wszystkie koszty w długim okresie są kosztami zmiennymi.

Suma kosztów stałych i zmiennych stanowi

Suma kosztów stałych i zmiennych stanowi

koszt

koszt

całkowity

całkowity

, który podzielony przez ilość wyrobów, informuje

, który podzielony przez ilość wyrobów, informuje

o wysokości

o wysokości

kosztu jednostkowego

kosztu jednostkowego

.

.

Koszt krańcowy

Koszt krańcowy

informuje, o ile zmienią się koszty

informuje, o ile zmienią się koszty

całkowite w przypadku zmniejszenia lub zwiększenia

całkowite w przypadku zmniejszenia lub zwiększenia

produkcji o jednostkę.

produkcji o jednostkę.

WYDATKOWO-KOSZTOWE

WYDATKOWO-KOSZTOWE

Amortyzacja

Amortyzacja

Amortyzacja jest uogólnieniem

Amortyzacja jest uogólnieniem

ruchu okrężnego wartości środka

ruchu okrężnego wartości środka

trwałego i kosztu, który nie stanowi

trwałego i kosztu, który nie stanowi

wydatku pieniężnego. Spełnia

wydatku pieniężnego. Spełnia

funkcje: przychodową, kosztową,

funkcje: przychodową, kosztową,

odtworzeniową, umorzeniową.

odtworzeniową, umorzeniową.

DŁUŻNE

DŁUŻNE

Pożyczka pieniężna

Pożyczka pieniężna

Kategoria oznaczająca przełamywanie bariery

Kategoria oznaczająca przełamywanie bariery

ograniczoności pieniądza warunkująca krążenie dóbr

ograniczoności pieniądza warunkująca krążenie dóbr

i pieniądza, co warunkuje wzrost gospodarczy i

i pieniądza, co warunkuje wzrost gospodarczy i

ogólny rozwój.

ogólny rozwój.

Kredyt

Kredyt

Szczególna formą pożyczki, zarezerwowana

Szczególna formą pożyczki, zarezerwowana

wyłącznie dla kapitałów uzyskiwanych przejściowo od

wyłącznie dla kapitałów uzyskiwanych przejściowo od

banków

banków

tylko ze środków pieniężnych przez nie

tylko ze środków pieniężnych przez nie

wyemitowanych i wykreowanych i spełniająca

wyemitowanych i wykreowanych i spełniająca

funkcję: emisyjną, kreacji pieniądza, dochodową,

funkcję: emisyjną, kreacji pieniądza, dochodową,

lokacyjną i kontrolną.

lokacyjną i kontrolną.

DŁUŻNE

DŁUŻNE

Deficyt finansowy

Deficyt finansowy

Ujemne saldo pieniężne jakiegokolwiek

Ujemne saldo pieniężne jakiegokolwiek

bilansu w okresie najwyżej jednego roku.

bilansu w okresie najwyżej jednego roku.

Do

najważniejszych

instrumentów

Do

najważniejszych

instrumentów

dłużnych należy

dłużnych należy

deficyt sektora finansów

deficyt sektora finansów

publicznych

publicznych

– ekonomiczny i formalny wynik

– ekonomiczny i formalny wynik

działalności władzy publicznej w sferze

działalności władzy publicznej w sferze

finansów oraz bilansu płatniczego – ujemny

finansów oraz bilansu płatniczego – ujemny

wynik przepływów związanych z transakcjami

wynik przepływów związanych z transakcjami

monetarnymi kraju, z wyjątkiem przelewów

monetarnymi kraju, z wyjątkiem przelewów

międzynarodowych rezerw monetarnych.

międzynarodowych rezerw monetarnych.

DŁUŻNE

DŁUŻNE

Dług finansowy

Dług finansowy

Stanowi pieniężne zobowiązanie

Stanowi pieniężne zobowiązanie

jakiegoś podmiotu do zapłaty tego

jakiegoś podmiotu do zapłaty tego

długu w określonych wielkościach oraz

długu w określonych wielkościach oraz

terminach. Źródłem długu są przede

terminach. Źródłem długu są przede

wszystkim zaciągnięte pożyczki lub

wszystkim zaciągnięte pożyczki lub

skumulowane deficyty z poprzednich

skumulowane deficyty z poprzednich

okresów.

okresów.

DŁUŻNE

DŁUŻNE

Dług publiczny

Dług publiczny

Zobowiązania

finansowe

władz

Zobowiązania

finansowe

władz

publicznych oraz innych związków i

publicznych oraz innych związków i

instytucji publiczno – prawnych, powstałe

instytucji publiczno – prawnych, powstałe

głównie z tytułu pożyczek i kredytów

głównie z tytułu pożyczek i kredytów

zaciągniętych

u

różnych

podmiotów

zaciągniętych

u

różnych

podmiotów

krajowych oraz zagranicznych.

krajowych oraz zagranicznych.

Podstawową przyczyną powstawania są

Podstawową przyczyną powstawania są

deficyty budżetowe i zaciągnięte w

deficyty budżetowe i zaciągnięte w

związku z nimi pożyczki, które ulegają

związku z nimi pożyczki, które ulegają

kumulacji i przekształcają się w dług

kumulacji i przekształcają się w dług

publiczny.

publiczny.

PUBLICZNOPRAWNE

PUBLICZNOPRAWNE



Podatek

Podatek

Pieniężne, przymusowe, ogólne,

Pieniężne, przymusowe, ogólne,

nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie

nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie

na rzecz państwa lub innych związków

na rzecz państwa lub innych związków

publiczno – prawnych np.

publiczno – prawnych np.

samorządów.

samorządów.



Opłata

Opłata

Pieniężne, przymusowe, szczególne,

Pieniężne, przymusowe, szczególne,

odpłatne i bezzwrotne świadczenie na

odpłatne i bezzwrotne świadczenie na

rzecz państwa lub innych związków

rzecz państwa lub innych związków

publiczno – prawnych np.

publiczno – prawnych np.

samorządów.

samorządów.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Koniec