Pochwała jest jedną z najskuteczniejszych

metod nagradzania naszych dzieci.

Umiejętnie wypowiadana pozytywnie

wpływa na samoocenę dziecka, która jest

najważniejszym czynnikiem kształtującym

prawidłowy rozwój motywacyjny i

psychiczny oraz modelującym zachowanie.

Jeśli chcemy, aby dziecko było

samodzielne, aby wykonywało czynności na

których nam zależy, to musimy wzmacniać

te zachowania, które są próbą poradzenia

sobie z danym problemem.

Dziecko na podstawie informacji,
na podstawie naszych pochwał,

wyciąga wnioski dotyczące swoich

kompetencji i zadowolenia z siebie.

Należy jednak uważać, bo zdarza

się

że nawet wypowiedziana w dobrej

wierze pochwała może przynieść

efekty

inne od oczekiwanych.

Zdarza się nam też chwaląc dziecko

używać zwrotów: „no w końcu”, „wreszcie”

czy „ale”. Taka pochwała

nie działa wzmacniająco, a wręcz

przeciwnie, przypomina jego wcześniejsze

niepowodzenia lub słabości. Więc zamiast

mówić:

„no wreszcie sprzątnęłaś ten bałagan”,

spróbujmy powiedzieć: „sprzątnęłaś

zabawki, podoba mi się to”. Taki komunikat

wskazuje na konkretną czynność wykonaną

przez dziecko,

nie ośmiesza i nie powoduje obniżenia

poczucia własnej wartości.

Pamiętajmy o tym, żeby pochwała
była dostosowana do wieku
dziecka oraz poziomu jego
rozwoju. Kiedy małemu dziecku
powiemy z zadowoleniem: „widzę,
że codziennie samodzielnie
czeszesz włosy”, będzie ono
dumne z siebie i zmotywowane.
Natomiast jeśli taki sam
komunikat skierujemy do
nastolatka, może on poczuć się
urażony oraz może naszą
pochwałę odebrać jako kpinę.

…JAK CHWALIĆ?

Skuteczne i efektywne chwalenie nie

jest trudne aczkolwiek wymaga

pewnych umiejętności. Zachęcam do

wykorzystania prostego schematu

konstruowania pochwały:

• opisz, co widzisz

„ Widzę, że ułożyłaś książki na półce,

a misie wsadziłaś do pudełka”

• opisz, co czujesz

„ Podoba mi się to, jestem

zadowolona”

Inny sposób chwalenia, w
którym również stosujemy
opis, polega na dodaniu do
tego opisu jednego lub
dwóch słów,
podsumowujących
pożądane zachowanie
dziecka:
„ Od godziny ćwiczysz
matematykę.
To się nazywa
wytrwałość”

Jak to inaczej powiedzieć?

Jak zatem wyrazić uczucia uznania,

zachwytu czy innych pozytywnych reakcji,

bez używania pochwał i unikając całego

związanego z nimi zamieszania? Dr.

Thomas Gordon w 1964 roku wymyślił

całkiem inny rodzaj pozytywnych

komunikatów, które nazwał komunikatami

typu JA. Jest to jasny przekaz, który mówi

jak zachowanie dziecka wpływa

na rodzica wysyłającego ten komunikat

Podczas wszystkich kursów

Treningu Skutecznego Rodzica

proponujemy, aby rodzice

stosowali komunikaty JA zamiast

pochwał, mówiąc np.: „Podoba mi

się, kiedy...", „Byłam mile

zaskoczona, gdy..., „Jestem pod

wrażeniem, tego, że...". W

przeciwieństwie do zwykłych

pochwał, komunikaty typu JA

przekazują coś o rodzicu, który je

sformułował, ale nie oceniają

dziecka.

Różnica jest bardzo istotna,

ponieważ to właśnie oceny

są tymi częściami

pochwały, które powodują

najwięcej problemów. Na

przykład rodzic mówi:

„Dzieci jesteście bardzo

grzeczne (ocena!), bo

posprzątałyście porządnie

(ocena!) wszystkie zabawki

z podłogi" – pochwała.

„Naprawdę jestem
zadowolona i pod
wrażeniem, że
zabawki dokładnie
zostały posprzątane
z podłogi. Mogę
teraz spokojnie
wejść do waszego
pokoju" – oto
właśnie pozytywny
komunikat typu JA.

Oczywiście ważne jest, aby

pozytywne komunikaty JA były dla

dzieci wiarygodne, dlatego muszą

być uczciwe

i prawdziwe. 

Zwykle spełniają te wymagania, jeśli są

spontaniczne (wypowiedzi nie planowane

z góry, wyrażające uczucia, które nagle

się pojawią) i wolne od wszelkich

ukrytych podtekstów tzn. czyste w

intencjach oraz niemotywowane chęcią

zmiany zachowania dziecka.