WŁADZA

1

Źródła władzy

organizacyjnej

(W. Kieżun, 1997)

W kierowaniu zespołami ludzkimi można
wyróżnić kilka typowych źródeł władzy
organizacyjnej:

• charyzmę,
• tradycję,
• przymus,
• własność ludzi,

• własność rzeczy (środków produkcji),

• umowę-kontrakt,

• autorytet faktyczny,
• uczucie.

2

Władza charyzmatyczna

Władza charyzmatyczna

jest oparta całkowicie na

osobistym oddaniu

podwładnych dla ich

obdarzonego niezwykłymi

cechami przywódcy.
W tym typie władzy członek

organizacji, podwładny, nie ma

żadnej stałej pozycji. Z reguły

brak jest również utrwalonych

wzorców działania dla

uczestników organizacji.

3

Władza oparta o tradycję

Tradycja jest źródłem

władzy opartej na

nienaruszalnych

zwyczajach.

Przykładem może być

tu gerontokracja

(władza starych), a

także monarchia

dziedziczna.

Władza ta

(imperium) - przybiera

formę rządzenia, administrowania,

nadzoru.

4

Przymus,

Przymus, jako źródło
władzy organizacyjnej,
polega na stosowaniu
wobec osoby
kierowanej zagrożenia,
że na wypadek
niezastosowania się
do poleceń, poniesie
surowe konsekwencje.
/nielegalny nacisk/

5

Własność ludzi

Własność ludzi (Niewolnictwo)
to jedna z najstarszych formacji
społecznych. Oparta jest ona na
wykorzystywaniu pracy danej
osoby lub grupy osób bez
wynagrodzenia. Osoby te są
zniewolone, to znaczy, że należą
do swojego pana, nie mogą
zrezygnować z pracy u niego, on
zaś może je kupować i
sprzedawać.

Niewolnictwo legalnie istniało do
16 marca 1965 r. w stanie
Missisipi w USA.

6

Własność rzeczy

Własność rzeczy,

własność środków produkcji

jest podstawowym źródłem

władzy w wolnorynkowym

systemie prywatnej

własności.
Jeśli tytuł do regulacyjnego

oddziaływania na

funkcjonowanie organizacji

wynika z władania

zasobami (dominium -

w prawie

rzymskim własność prywatna

), wówczas

przybiera on formę

zarządzania.

7

Umowa-kontrakt

Umowa-kontrakt
jest typowym
źródłem władzy w
systemie pracy
najemnej. Pracownik
zawiera umowę o
pracę, w której
zobowiązuje się
podporządkować w
określonym zakresie
pracodawcy.

8

Autorytet faktyczny

Autorytet faktyczny
jest to źródło
podporządkowania się
ze względu na
przeświadczenie o
fachowości.

Akceptujemy na przykład
polecenie lekarza, gdyż
jesteśmy przeświadczeni
o jego dobrej znajomości
rzeczy.

9

Uczucie

Uczucie jest
często źródłem
władzy,
przykładem może
tu być władza
rodzicielska,
sympatia dla
przywódcy.

10

11

Kierunek administracyjny

Max Weber

(1864-1920)

Teoria władzy organizacyjnej
i.

Typ charyzmatyczny. Władza ta sprawowana jest na
zasadzie nadzwyczajnych cech posiadanych przez
przywódcę. Mniejsze znaczenie mają ich kwalifikacje

;

ii.

Typ tradycyjny. Źródłem tego typu władzy jest dziedzictwo
statusu społecznego (przechodzenie władzy z ojca na
syna, gerontokracja, matriarchat).

Opiera się o osobistą zdolność jednostki

do podporządkowywania sobie ludzi oraz ich oddaniu i zaufaniu w stosunku do przywódcy.

iii.

Typ racjonalny (legalny). Pochodzi ona z mianowania lub
wyboru dokonanego na podstawie usankcjonowanych
prawnie procedur.

Do jej sprawowania uprawniony jest każdy, kto działa w ramach przyznanych mu kompetencji, określonych przez

obowiązujący porządek normatywny. M. Weber uznał, że każdy z tych typów władzy dla sprawnego
działania wymaga odpowiedniego aparatu administracyjnego. Pojęcie organizacji zdefiniował on jako
funkcjonowanie tegoż aparatu i uznał, że najbardziej racjonalną jej formą jest biurokracja czysta,
monokratyczna.

Zasady biurokracji według M. Webera

Encyklopedia zarządzania /http://mfiles.pl/pl/index.php/Max_Weber/

Zasada I.

STAŁOŚĆ

Wykonywanie czynności urzędowych w
zakresie określonym przez prawo jest
stałą działalnością urzędu. Jednocześnie
czynności urzędowe muszą być
wykonywane przez urzędników jako
stałe i podstawowe zajęcie, a nie praca
dodatkowa. Sprzyja to rzetelnemu i
terminowemu załatwianiu spraw.

12

Zasady biurokracji według M. Webera

Encyklopedia zarządzania /http://mfiles.pl/pl/index.php/Max_Weber/

Zasada II.

KOMPETENCJA

Zakres zadań, uprawnień i odpowiedzialności

powinien być trwale określony i niezmienny.

Należy ściśle określić zakres oraz warunki

prawa wydawania poleceń, stosowania

środków przymusu, itp. Osoby mające

stosować te narzędzia powinny mieć

przyznane uprawnienia w sposób formalny

poprzez akty prawne. Ma to zapobiegać

nieprawidłowemu stosowaniu metod czy

narzędzi lub niewłaściwemu świadczeniu

usług.

13

Zasady biurokracji według M. Webera

Encyklopedia zarządzania /http://mfiles.pl/pl/index.php/Max_Weber/

Zasada III.

HIERARCHIA URZĘDOWA

Dla zapewnienia sprawnego i legalnego

działania konieczne jest zachowanie hierarchii,

w której urzędnicy niższego stopnia podlegają

urzędnikom wyższego stopnia uprawnionym

do kontrolowania, wydawania poleceń i

regulowania pracy tych pierwszych. Urzędnicy

niższego stopnia powinni mieć prawo

odwołania od decyzji bezpośrednich

przełożonych. Taki sposób organizacji ma

służyć eliminowaniu potencjalnych błędów

wynikających z nieuwagi lub braku wiedzy czy

doświadczenia.

14

Zasady biurokracji według M. Webera

Encyklopedia zarządzania /http://mfiles.pl/pl/index.php/Max_Weber/

Zasada IV.

ROZDZIAŁ PRACOWNIKÓW OD

WŁASNOŚCI

Urzędnicy nie mogą być właścicielami środków
administracji i środków utrzymania, a jedynie
reprezentują właściciela w ściśle określonym
zakresie; za swoją pracę otrzymują określone
wynagrodzenie.

15

Zasady biurokracji według M. Webera

Encyklopedia zarządzania /http://mfiles.pl/pl/index.php/Max_Weber/

Zasada V.

ROZDZIAŁ SPRAW SŁUŻBOWYCH I

PRYWATNYCH

Stanowiska służbowe nie mogą być
wykorzystywane przez pracowników do celów
osobistych. Należy zapewnić, że pracownicy
wykonują swoje obowiązki w sposób obiektywny, w
rozdzieleniu od spraw prywatnych. Urzędnik nie
może również wykorzystywać zasobów urzędu do
celów prywatnych.

16

Zasady biurokracji według M. Webera

Encyklopedia zarządzania /http://mfiles.pl/pl/index.php/Max_Weber/

Zasada VI.

KWALIFIKACJE

Niezbędna wiedza, doświadczenie, poziom
wykształcenia powinny być określone dla
każdego stanowiska w urzędzie, aby zapewnić,
że przyjmowani pracownicy będą realizowali
zadania w najlepszy możliwy sposób. Należy
dbać o podnoszenie kwalifikacji pracowników.

17

Zasady biurokracji według M. Webera

Encyklopedia zarządzania /http://mfiles.pl/pl/index.php/Max_Weber/

Zasada VII.

DOKUMENTOWANIE

Praca urzędnika musi być oparta na

dokumentowaniu nawet takich spraw, które są

załatwiane ustnie. Ma to zapewnić możliwość

weryfikacji poprawności załatwiania spraw.

Jednolity wykaz rzeczowy akt, który jest

stosowany we współczesnej administracji

pozwala dodatkowo na łatwe zastąpienie

urzędnika przez osobę posiadającą właściwe

wykształcenie z zakresu pracy stanowiska lecz

bez doświadczenia w konkretnym urzędzie.

18

Zasady biurokracji według M. Webera

Encyklopedia zarządzania /http://mfiles.pl/pl/index.php/Max_Weber/

Zasada VIII.

BEZOSOBOWOŚĆ

Praca urzędnika jest określana przez przepisy,
które powinny jasno i jednoznacznie określać
sposoby załatwiania spraw. Urzędnik powinien
stosować się ściśle do przepisów, dzięki czemu
uzyskać można znamiona bezosobowości
podejmowanej decyzji.

19