PROCES PLANOWANIA BADANIA

PROCES PLANOWANIA BADANIA

SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

ćwiczenia 2,3

ćwiczenia 2,3

Dr inż. Małgorzata Węgrzyńska

Dr inż. Małgorzata Węgrzyńska

Określenie etapów badania

Określenie etapów badania

sprawozdań finansowych

sprawozdań finansowych

Przy założeniu, iż:

Przy założeniu, iż:



badanie sprawozdania finansowego

badanie sprawozdania finansowego

jest przeprowadzane przez

jest przeprowadzane przez

konkretnego biegłego rewidenta po raz

konkretnego biegłego rewidenta po raz

pierwszy,

pierwszy,



badana jednostka jest wystarczająco

badana jednostka jest wystarczająco

duża i złożona, by uzasadniało to

duża i złożona, by uzasadniało to

zastosowanie wszystkich technik

zastosowanie wszystkich technik

odnośnych do poszczególnych etapów,

odnośnych do poszczególnych etapów,



istnieje system kontroli wewnętrznej w

istnieje system kontroli wewnętrznej w

najważniejszych dziedzinach

najważniejszych dziedzinach

działalności,

działalności,



istnieją przesłanki do stwierdzenia

istnieją przesłanki do stwierdzenia

poprawności działania kontroli

poprawności działania kontroli

wewnętrznej

wewnętrznej

Etapy badania sprawozdania

Etapy badania sprawozdania

finansowego

finansowego



Założenie, iż jednostka badana jest po

Założenie, iż jednostka badana jest po

raz pierwszy

raz pierwszy



Porozumienie z poprzednim biegłym

Porozumienie z poprzednim biegłym

rewidentem

rewidentem



Ustalenie warunków i umowa o

Ustalenie warunków i umowa o

badanie sprawozdania finansowego

badanie sprawozdania finansowego

Badanie sprawozdania

Badanie sprawozdania

finansowego

finansowego

- kolejne etapy:

- kolejne etapy:

ETAP I

CEL BADANIA:



poznanie otoczenia oraz systemu działalności jednostki w
aspekcie teoretycznym

TECHNIKI / ŚRODKI UMOŻLIWIAJĄCE OSIĄGNIĘCIE
CELU



rozmowy z kierownictwem jednostki,



określenie otoczenia i charakteru działalności jednostki na
podstawie odpowiednich dokumentów,



odniesienie do instrukcji procedur wewnętrznych,



odniesienie do wykresu powiązań organizacyjnych,



ustalenie zakresu pomocy płynącej od poprzedniego biegłego
rewidenta.

ETAP II

Cel badania:



poznanie systemu działalności przedsiębiorstwa w aspekcie

praktycznym

TECHNIKI / ŚRODKI UMOŻLIWIAJĄCE
OSIĄGNIĘCIE CELU



własne obserwacje,



dalsze rozmowy,



sprawdzenie wybranych typowych transakcji.

CEL BADANIA



szczegółowe poznanie sił i słabości systemu

TECHNIKI / ŚRODKI UMOŻLIWIAJĄCE OSIĄGNIĘCIE
CELU



wypełnienie właściwych obszarów w
kwestionariuszu kontroli wewnętrznej,



przeprowadzenie testów zgodności w razie
konieczności,



przygotowanie informacji odnośnie słabych
obszarów

ETAP IV

CEL BADANIA



ocena wpływu słabości w każdej z głównych
dziedzin

TECHNIKI / ŚRODKI UMOŻLIWIAJĄCE OSIĄGNIĘCIE
CELU



rozważenie wpływu obszarów, w których uznano
za słabe z uwzględnieniem: istotności,
ewentualnych poprawek korygujących,



ukończenie programu oceny systemu kontroli
wewnętrznej po rozważeniu całościowego wpływu
zaobserwowanych niedociągnięć,



poinformowanie kierownictwa jednostki o
najważniejszych niedociągnięciach.

ETAP V

ETAP V

Cel badania:



potwierdzenie wiarygodności zapisów księgowych

jako podstawy do tworzenia sprawozdań

finansowych



przygotowanie szczegółowego programu badania,

TECHNIKI/ ŚRODKI UMOŻLIWIAJĄCE
OSIĄGNIĘCIE CELU



wykonanie programu badania (rozmiary próbek

powinny być dobrane w sposób zapewniający

reprezentatywność; możliwość zastosowania

statystycznych metod doboru próbki, gdy jest to

uzasadnione ilością jednorodnych transakcji;

badanie szczegółowe powinno zostać dokonane na

wybranych próbkach, gdy jest to uzasadnione)

ETAP VI

Cel badania:



upewnienie się, że stworzone sprawozdania finansowe są
zgodne z podstawowymi odpowiednimi zapisami

TECHNIKI/ ŚRODKI UMOŻLIWIAJĄCE OSIĄGNIĘCIE
CELU



upewnienie się, że stworzone sprawozdania finansowe są
zgodne z podstawowymi odpowiednimi zapisami



przygotowanie własnych lub sprawdzenie sporządzonych
przez jednostkę szczegółowych sprawozdań w pełnej wersji
sporządzanych pod koniec roku

ETAP VII

CEL BADANIA:



sformułowanie opinii co do tego, czy księgi

rachunkowe dają jasny i rzetelny obraz sytuacji

jednostki i czy zgodne są z prowadzoną polityką

rachunkowości i innymi regulacjami

TECHNIKI/ ŚRODKI UMOŻLIWIAJĄCE
OSIĄGNIĘCIE CELU



dokończenie weryfikacji poszczególnych

składników aktywów i pasywów,



przeprowadzenie programu badania bilansu z

uwzględnieniem porównań z poprzednimi

okresami, porównań w ramach jednostki a także

przy odniesieniu do wskaźników i trendów dla

porównywalnych przedsiębiorstw; rozważenie

wpływu zmian polityki rachunkowości i wydarzeń

po dniu bilansowym,

ETAP VIII

CEL BADANIA



przedstawienie opinii

TECHNIKI/ ŚRODKI UMOŻLIWIAJĄCE
OSIĄGNIĘCIE CELU



odniesienie do list kontrolnych dotyczących
zawartości raportu i możliwych błędów,



rozważenie zasadności wydania opinii z
zastrzeżeniem,



sformułowanie ostatecznej wersji raportu

Organizacja procesu

Organizacja procesu

planowania badania

planowania badania

sprawozdań finansowych

sprawozdań finansowych

Znaczenie planowania w badaniu sprawozdań finansowych

Norma 1 podaje, iż biegły rewident przeprowadza badanie
sprawozdania finansowego w sposób staranny, zgodnie z
opracowanym przez siebie planem badania, w uzgodnionym z
jednostką czasie, stosując właściwe rewizji finansowej metody, przy
uwzględnieniu znaczenia (istotności) badanych zagadnień i
zachowaniu gospodarności rewizji. Natomiast przy ustalaniu
szczegółowej metodyki planowania i przeprowadzania badania
sprawozdania finansowego kieruje się postanowieniami MSRF.

Efektem planowania badania jest sporządzenie planu i programu

badania.

Istota i zakres prac przygotowawczych w procesie
planowania badania sprawozdań finansowych

Na pierwszym etapie określa się warunki wstępne

Na pierwszym etapie określa się warunki wstępne

współpracy.

współpracy.



co jest przedmiotem współpracy,

co jest przedmiotem współpracy,



odpowiedzialność i współpraca z

odpowiedzialność i współpraca z

poszczególnymi kierownikami (dyrektorami)

poszczególnymi kierownikami (dyrektorami)

oraz obowiązki biegłego rewidenta,

oraz obowiązki biegłego rewidenta,



sposób wykonywania przez firmę badającą

sposób wykonywania przez firmę badającą

zadań,

zadań,



podstawę kalkulacji wynagrodzenia biegłego

podstawę kalkulacji wynagrodzenia biegłego

rewidenta.

rewidenta.



Krajowa Norma wykonywania zawodu

Krajowa Norma wykonywania zawodu

nr 5 określa ogólne zasady zawierania i

nr 5 określa ogólne zasady zawierania i

ewentualne zmiany umów o badanie

ewentualne zmiany umów o badanie

sprawozdań finansowych. Według niej

sprawozdań finansowych. Według niej

podstawą do podjęcia badania

podstawą do podjęcia badania

sprawozdania finansowego jest

sprawozdania finansowego jest

odpowiednia

odpowiednia

umowa

umowa

zawarta między

zawarta między

podmiotem uprawnionym do

podmiotem uprawnionym do

przeprowadzenia badania a jednostką.

przeprowadzenia badania a jednostką.

Oczywiście po uprzednim uzgodnieniu

Oczywiście po uprzednim uzgodnieniu

warunków realizacji tejże umowy.

warunków realizacji tejże umowy.

Taką umowę może poprzedzać złożenie

Taką umowę może poprzedzać złożenie

przez podmiot uprawniony do badania oferty, która

przez podmiot uprawniony do badania oferty, która

powinna zawierać w szczególności:

powinna zawierać w szczególności:



prezentację podmiotu uprawnionego,

prezentację podmiotu uprawnionego,



przewidywany czas trwania badania,

przewidywany czas trwania badania,



termin złożenia opinii wraz z raportem,

termin złożenia opinii wraz z raportem,



propozycję ceny za wykonanie usługi oraz

propozycję ceny za wykonanie usługi oraz

sposobu zapłaty,

sposobu zapłaty,



ponadto objaśnienia dotyczące formalnych oraz

ponadto objaśnienia dotyczące formalnych oraz

organizacyjnych warunków jej realizacji,

organizacyjnych warunków jej realizacji,



można dołączyć projekt umowy o badanie, bądź

można dołączyć projekt umowy o badanie, bądź

też inne dokumenty uznane za istotne dla

też inne dokumenty uznane za istotne dla

negocjacji warunków badania.

negocjacji warunków badania.



Podmiot uprawniony do badania

Podmiot uprawniony do badania

może uściślić uzgodnione warunki

może uściślić uzgodnione warunki

realizacji umowy w

realizacji umowy w

liście

liście

intencyjnym

intencyjnym

, zawierając w nim cele

, zawierając w nim cele

i zakres badania oraz zakres swojej

i zakres badania oraz zakres swojej

odpowiedzialności wobec jednostki.

odpowiedzialności wobec jednostki.

Obowiązki badanej jednostki i

Obowiązki badanej jednostki i

podmiotu uprawnionego

podmiotu uprawnionego

JEDNOSTKA BADANA

JEDNOSTKA BADANA



odpowiednio wczesnego poinformowania o

terminach spisów z natury w celu ich obserwacji

przez biegłego rewidenta, przekazania przez

badaną jednostkę harmonogramu prac

związanych z zamknięciem ksiąg rachunkowych i

sporządzeniem sprawozdania finansowego,



udzielania przez osobę sprawującą obsługę

prawną badanej jednostki potrzebnych informacji,

dotyczących między innymi spraw

przygotowanych do postępowania sądowego oraz

znajdujących się w toku tego postępowania,



obowiązania się kierownictwa badanej

obowiązania się kierownictwa badanej

jednostki do złożenia stosownych

jednostki do złożenia stosownych

oświadczeń,

oświadczeń,



określenia organu, któremu należy

określenia organu, któremu należy

przedłożyć opinię i raport oraz liczbę ich

przedłożyć opinię i raport oraz liczbę ich

egzemplarzy,

egzemplarzy,



zapewnienia przez badaną jednostkę

zapewnienia przez badaną jednostkę

nieograniczonego dostępu do wszystkich

nieograniczonego dostępu do wszystkich

danych, w tym również informacji o

danych, w tym również informacji o

indywidualnych wynagrodzeniach oraz

indywidualnych wynagrodzeniach oraz

protokołów z posiedzeń zarządu, organów

protokołów z posiedzeń zarządu, organów

nadzorczych i wspólników (właścicieli), jak

nadzorczych i wspólników (właścicieli), jak

również danych osobowych,

również danych osobowych,

PODMIOT UPRAWNIONY DO

PODMIOT UPRAWNIONY DO

BADANIA

BADANIA



określenia dodatkowych lub szczególnie

określenia dodatkowych lub szczególnie

pogłębionych - na życzenie jednostki -

pogłębionych - na życzenie jednostki -

tematów badania, o ile nie stanowią one

tematów badania, o ile nie stanowią one

przedmiotu oddzielnej umowy,

przedmiotu oddzielnej umowy,



określenia sposobu rozłożenia badania

określenia sposobu rozłożenia badania

w czasie, zwłaszcza jeżeli jego część

w czasie, zwłaszcza jeżeli jego część

następuje przed zamknięciem ksiąg,

następuje przed zamknięciem ksiąg,



zwrócenia uwagi, że mimo prawidłowego

zwrócenia uwagi, że mimo prawidłowego

ustalenia wielkości badanych próbek, na

ustalenia wielkości badanych próbek, na

podstawie której następuje ocena ksiąg

podstawie której następuje ocena ksiąg

rachunkowych i sprawozdania

rachunkowych i sprawozdania

finansowego, istnieje ryzyko niewykrycia

finansowego, istnieje ryzyko niewykrycia

ewentualnych nadużyć dokonanych w

ewentualnych nadużyć dokonanych w

jednostce lub nieprawidłowości ksiąg,

jednostce lub nieprawidłowości ksiąg,



zapewnienia zachowania przez podmiot

zapewnienia zachowania przez podmiot

uprawniony i jego personel w tajemnicy

uprawniony i jego personel w tajemnicy

faktów i okoliczności poznanych w toku

faktów i okoliczności poznanych w toku

badania.

badania.

Analiza procesu planowania

Analiza procesu planowania

badania sprawozdań finansowych

badania sprawozdań finansowych

Planowanie właściwe

Planowanie badania w świetle Normy 1

Planowanie badania w świetle Normy 1

obejmuje:

obejmuje:



rozpoznanie zagadnień (obszarów), które

rozpoznanie zagadnień (obszarów), które

mogą w sposób istotny ujemnie rzutować

mogą w sposób istotny ujemnie rzutować

na rzetelność i prawidłowość sprawozdania

na rzetelność i prawidłowość sprawozdania

finansowego,

finansowego,



ustalenie zadań rewizyjnych i sposobu ich

ustalenie zadań rewizyjnych i sposobu ich

realizacji,

realizacji,



właściwe uwzględnienie dodatkowych prac

właściwe uwzględnienie dodatkowych prac

zawartych w umowie, co do przedmiotu i

zawartych w umowie, co do przedmiotu i

zasięgu badania.

zasięgu badania.



W zakres planowania badania

W zakres planowania badania

wchodzi również ustalenie istotności,

wchodzi również ustalenie istotności,

określającej granice, do których

określającej granice, do których

ujawnione uchybienia mogą bez

ujawnione uchybienia mogą bez

szkody dla jakości sprawozdania

szkody dla jakości sprawozdania

finansowego i prawidłowości

finansowego i prawidłowości

stanowiących podstawę jego

stanowiących podstawę jego

sporządzenia ksiąg rachunkowych.

sporządzenia ksiąg rachunkowych.

W trakcie tego procesu biegły rewident

W trakcie tego procesu biegły rewident

ustala na piśmie, bez względu na

ustala na piśmie, bez względu na

wielkość badanej jednostki:

wielkość badanej jednostki:

•

ogólną sytuację jednostki,

ogólną sytuację jednostki,

•

rozpoznane obszary ryzyka,

rozpoznane obszary ryzyka,

•

wagę (istotność) poszczególnych

wagę (istotność) poszczególnych

czynników,

czynników,

•

linię postępowania w trakcie badania

linię postępowania w trakcie badania

(strategię badania),

(strategię badania),

•

oraz wypływający z tych wszystkich

oraz wypływający z tych wszystkich

elementów program (szczegółowy

elementów program (szczegółowy

plan) badania.

plan) badania.

Taką formę pisemną zawierającą powyższe
elementy nazywamy ogólnym planem
badania.

Zasadniczo nasuwa się zatem wniosek, iż

Zasadniczo nasuwa się zatem wniosek, iż

plan ma pomóc w jednoczesnej realizacji

plan ma pomóc w jednoczesnej realizacji

dwóch celów:

dwóch celów:



zorganizowania odpowiedniego do

zorganizowania odpowiedniego do

rozpoznania sytuacji sprawnego i

rozpoznania sytuacji sprawnego i

terminowego przebiegu badania,

terminowego przebiegu badania,



zapewnienia gospodarności (koszto -

zapewnienia gospodarności (koszto -

oszczędności) badania, bez szkody jednak

oszczędności) badania, bez szkody jednak

dla jego jakości.

dla jego jakości.

W tym zakresie nie bez znaczenia są także

W tym zakresie nie bez znaczenia są także

wymogi stawiane wypracowaniu strategii

wymogi stawiane wypracowaniu strategii

badania.

badania.

W świetle Normy 1 wypracowanie strategii

W świetle Normy 1 wypracowanie strategii

badania wymaga:

badania wymaga:



uzyskania wystarczającej

uzyskania wystarczającej

znajomości

znajomości

badanej jednostki

badanej jednostki

, jej organizacji,

, jej organizacji,

działalności, wyników oraz sytuacji

działalności, wyników oraz sytuacji

majątkowej i finansowej na tle jej otoczenia

majątkowej i finansowej na tle jej otoczenia

gospodarczego i prawnego, a także

gospodarczego i prawnego, a także

wstępnego rozpoznania możliwości

wstępnego rozpoznania możliwości

kontynuowania przez nią działalności w

kontynuowania przez nią działalności w

niezmniejszonym istotnie zakresie,

niezmniejszonym istotnie zakresie,



ogólnego zapoznania się z jej

ogólnego zapoznania się z jej

systemem księgowości

systemem księgowości

, w tym

, w tym

prowadzonej za pomocą komputera,

prowadzonej za pomocą komputera,

przyjętych zasad (polityki)

przyjętych zasad (polityki)

rachunkowości oraz koncepcji i

rachunkowości oraz koncepcji i

skuteczności działania powiązanego z

skuteczności działania powiązanego z

nią systemu kontroli wewnętrznej w

nią systemu kontroli wewnętrznej w

zakresie, w jakim wiąże się on z

zakresie, w jakim wiąże się on z

badanym sprawozdaniem finansowym,

badanym sprawozdaniem finansowym,



wstępnego rozpoznania i analizy

wstępnego rozpoznania i analizy

czynników wpływających na wielkość

czynników wpływających na wielkość

ryzyka nieodłącznego

ryzyka nieodłącznego

i

i

ryzyka

ryzyka

kontroli

kontroli

i - co się z tym wiąże -

i - co się z tym wiąże -

ryzyka przeoczenia

ryzyka przeoczenia

przez biegłego

przez biegłego

rewidenta błędów zawartych w

rewidenta błędów zawartych w

sprawozdaniu finansowym, jak też

sprawozdaniu finansowym, jak też

określenia istotności.

określenia istotności.

Zagadnienia wchodzące w
opracowanie ogólnego planu
badania



ogólne czynniki ekonomiczne

ogólne czynniki ekonomiczne

wpływające na działalność

wpływające na działalność

gospodarczą jednostki, sytuację

gospodarczą jednostki, sytuację

branży,

branży,



główne cechy charakterystyczne

główne cechy charakterystyczne

jednostki, jak: działalność, wyniki

jednostki, jak: działalność, wyniki

finansowe, wymogi sprawozdawcze,

finansowe, wymogi sprawozdawcze,



ogólny poziom kompetencji

ogólny poziom kompetencji

kierownictwa

kierownictwa



przyjęte zasady (polityka)

przyjęte zasady (polityka)

rachunkowości i ich zmiany,

rachunkowości i ich zmiany,



skutki nowych regulacji z zakresu

skutki nowych regulacji z zakresu

rachunkowości lub rewizji finansowej,

rachunkowości lub rewizji finansowej,



całokształt wiedzy biegłego rewidenta o

całokształt wiedzy biegłego rewidenta o

systemach księgowości i kontroli

systemach księgowości i kontroli

wewnętrznej oraz waga przypisywana

wewnętrznej oraz waga przypisywana

odpowiednim procedurom badania

odpowiednim procedurom badania

zgodności i wiarygodności

zgodności i wiarygodności



wstępny szacunek ryzyka nieodłącznego i

wstępny szacunek ryzyka nieodłącznego i

ryzyka kontroli oraz rozpoznanie

ryzyka kontroli oraz rozpoznanie

znaczących obszarów badania,

znaczących obszarów badania,



określenie poziomów istotności,

określenie poziomów istotności,



możliwość wystąpienia istotnych

możliwość wystąpienia istotnych

nieprawidłowości i oszustw,

nieprawidłowości i oszustw,



określenie złożonych obszarów badania,

określenie złożonych obszarów badania,

w tym obszarów wymagających

w tym obszarów wymagających

stosowania szacunków księgowych

stosowania szacunków księgowych



możliwość, że zasadność założenia

możliwość, że zasadność założenia

kontynuacji działalności przez jednostkę

kontynuacji działalności przez jednostkę

może wymagać zakwestionowania,

może wymagać zakwestionowania,



okoliczności wymagające szczególnej

okoliczności wymagające szczególnej

uwagi,

uwagi,



warunki podjęcia się badania oraz wszelki

warunki podjęcia się badania oraz wszelki

obowiązki ustawowe,

obowiązki ustawowe,



zaangażowanie innych biegłych

zaangażowanie innych biegłych

rewidentów do przeprowadzenia

rewidentów do przeprowadzenia

badania części składowych jednostki,

badania części składowych jednostki,



zaangażowanie rzeczoznawców,

zaangażowanie rzeczoznawców,



ilość miejsc prowadzenia działalności,

ilość miejsc prowadzenia działalności,



potrzeby kadrowe

potrzeby kadrowe



rodzaj i czas sporządzenia

rodzaj i czas sporządzenia

sprawozdań biegłego oraz innych

sprawozdań biegłego oraz innych

form komunikowania się z jednostką

form komunikowania się z jednostką



możliwość zmian w zakresie

możliwość zmian w zakresie

przywiązywania szczególnej wagi do

przywiązywania szczególnej wagi do

niektórych obszarów badania,

niektórych obszarów badania,



wpływ technologii informacji (IT) na

wpływ technologii informacji (IT) na

badanie,

badanie,



działanie rewizji wewnętrznej i jej

działanie rewizji wewnętrznej i jej

oczekiwany wpływ na procedury

oczekiwany wpływ na procedury

badania

badania

Opracowanie własne na podstawie MSRW 310 pkt. 9.

Czynniki wpływające na
planowanie badania



Czynniki ogólnoekonomiczne

Czynniki ogólnoekonomiczne



ogólny poziom aktywności gospodarczej

ogólny poziom aktywności gospodarczej

(przykładowo: recesja, tendencje

(przykładowo: recesja, tendencje

wzrostowe);

wzrostowe);



poziom stóp procentowych i dostępność

poziom stóp procentowych i dostępność

źródeł finansowania, poziom inflacji;

źródeł finansowania, poziom inflacji;



polityka rządowa (monetarna,

polityka rządowa (monetarna,

fiskalna, opodatkowanie przedsiębiorstw i

fiskalna, opodatkowanie przedsiębiorstw i

inne, programy pomocy rządowej, ulgi, cła,

inne, programy pomocy rządowej, ulgi, cła,

obostrzenia w handlu, itp.), kursy walut

obostrzenia w handlu, itp.), kursy walut

Przemysł / branża
- czynniki wpływające na działalność
jednostki



rynek i warunki konkurencji, sezonowość

rynek i warunki konkurencji, sezonowość

działalności;

działalności;



zmiany w dziedzinie technologii, ryzyko

zmiany w dziedzinie technologii, ryzyko

działalności, istnienie niesprzyjających

działalności, istnienie niesprzyjających

warunków (kurczący się popyt, nadmierne

warunków (kurczący się popyt, nadmierne

zdolności produkcyjne, ostra konkurencja

zdolności produkcyjne, ostra konkurencja

cenowa);

cenowa);



główne wskaźniki i statystyki;

główne wskaźniki i statystyki;



specyficzne rozwiązania rachunkowości i

specyficzne rozwiązania rachunkowości i

wiązane z tym problemy, wymagania

wiązane z tym problemy, wymagania

środowiskowe, specyficzne i niespotykane

środowiskowe, specyficzne i niespotykane

rozwiązania praktyczne;

rozwiązania praktyczne;

Badana jednostka

Badana jednostka



kierownictwo, zarządzający, właściciele:

kierownictwo, zarządzający, właściciele:

•

rodzaj przedsiębiorstwa, stosunki właścicielskie;

rodzaj przedsiębiorstwa, stosunki właścicielskie;

•

wzajemne stosunki pomiędzy właścicielami,

wzajemne stosunki pomiędzy właścicielami,

zarządzającymi i kierownictwem, podejście i

zarządzającymi i kierownictwem, podejście i

polityka właścicieli;

polityka właścicieli;

•

struktura organizacyjna, cele kierownictwa,

struktura organizacyjna, cele kierownictwa,

filozofia przedsiębiorstwa, plany

filozofia przedsiębiorstwa, plany

strategiczne;

strategiczne;

•

przejęcia, połączenia, porozumienia;

przejęcia, połączenia, porozumienia;

•

źródła i metody finansowania (bieżące i

źródła i metody finansowania (bieżące i

stosowane w przeszłości);

stosowane w przeszłości);

•

kierownictwo jednostki: skład,

kierownictwo jednostki: skład,

reputacja, doświadczenie,

reputacja, doświadczenie,

częstotliwość spotkań, itp.,

częstotliwość spotkań, itp.,

kierownictwo szczebla operacyjnego:

kierownictwo szczebla operacyjnego:

doświadczenie, reputacja, rotacja na

doświadczenie, reputacja, rotacja na

stanowiskach, stosowanie prognoz i

stanowiskach, stosowanie prognoz i

budżetowania, itp.;

budżetowania, itp.;

•

funkcja kontroli wewnętrznej,

funkcja kontroli wewnętrznej,

podejście do systemu kontroli

podejście do systemu kontroli

wewnętrznej;

wewnętrznej;



przedmiot działalności jednostki -

przedmiot działalności jednostki -

produkty, rynki, dostawcy, wydatki:

produkty, rynki, dostawcy, wydatki:

•

rodzaj prowadzonego przedsiębiorstwa;

rodzaj prowadzonego przedsiębiorstwa;

•

zatrudnienie (pensje, warunki

zatrudnienie (pensje, warunki

zatrudnienia, regulacje Państwa);

zatrudnienia, regulacje Państwa);

•

badania i rozwój;

badania i rozwój;

•

istotne pozycje wydatków;

istotne pozycje wydatków;

•

istotni dostawcy dóbr i usług (w tym

istotni dostawcy dóbr i usług (w tym

istnienie długoterminowych kontraktów,

istnienie długoterminowych kontraktów,

warunki regulowania zobowiązań itp.);

warunki regulowania zobowiązań itp.);



sytuacja finansowa: czynniki dotyczące

sytuacja finansowa: czynniki dotyczące

kondycji finansowej badanej jednostki i

kondycji finansowej badanej jednostki i

zyskowności:

zyskowności:

•

polityka rachunkowości;

polityka rachunkowości;

•

leasing i inne zobowiązania finansowe;

leasing i inne zobowiązania finansowe;

•

dostępność linii kredytowych;

dostępność linii kredytowych;

•

pozycje pozabilansowe;

pozycje pozabilansowe;

•

wrażliwość na zmiany kursów walut;

wrażliwość na zmiany kursów walut;

•

porównanie z trendami zaobserwowanymi

porównanie z trendami zaobserwowanymi

dla branży

dla branży

Opracowanie własne na podstawie MSRF 310.

Krajowa Norma 1 określa, iż rozpoznanie

Krajowa Norma 1 określa, iż rozpoznanie

systemu księgowości powinno biegłemu

systemu księgowości powinno biegłemu

rewidentowi pozwolić na:

rewidentowi pozwolić na:



określenie i zrozumienie głównych rodzajów

określenie i zrozumienie głównych rodzajów

operacji gospodarczych,

operacji gospodarczych,



właściwych działalności operacyjnej

właściwych działalności operacyjnej

jednostki,

jednostki,



sposobów inicjowania tych operacji,

sposobów inicjowania tych operacji,



przyjętych zasad (polityki) rachunkowości,

przyjętych zasad (polityki) rachunkowości,

sposobu dokumentowania i ewidencji oraz

sposobu dokumentowania i ewidencji oraz

ujęcia w sprawozdaniu finansowych tych

ujęcia w sprawozdaniu finansowych tych

operacji lub wynikających z nich sald

operacji lub wynikających z nich sald



„umiejętne” dokonanie oceny może

odbyć się na podstawie następujących

ustaleń:



czy odzwierciedlenie stanu

majątkowego i finansowego oraz

przyjęte zasady prowadzenia

rachunkowości w przedsiębiorstwie

są stosowane w sposób ciągły, tzn.

czy przyjęto w kolejnych latach

obrotowych jednakowe zasady

grupowania operacji gospodarczych

na kontach w sposób sprawdzalny i

porównywalny



czy ujęto w odpowiednich przekrojach

czy ujęto w odpowiednich przekrojach

stany poszczególnych aktywów i pasywów,

stany poszczególnych aktywów i pasywów,

koszty i straty, przychody i zyski,

koszty i straty, przychody i zyski,



czy wykazano w bilansie zamknięcia stany

czy wykazano w bilansie zamknięcia stany

aktywów i pasywów w tej samej

aktywów i pasywów w tej samej

wysokości co w bilansie otwarcia

wysokości co w bilansie otwarcia

następnego roku obrotowego,

następnego roku obrotowego,



czy zasady prowadzenia ksiąg

czy zasady prowadzenia ksiąg

rachunkowych zapewniają dostarczenie

rachunkowych zapewniają dostarczenie

niezbędnych danych do ustalenia

niezbędnych danych do ustalenia

wysokości wszelkich rozliczeń z tytułu

wysokości wszelkich rozliczeń z tytułu

podatków oraz rozrachunków z

podatków oraz rozrachunków z

kontrahentami i pracownikami,

kontrahentami i pracownikami,



czy zapewniają skuteczną kontrolę

czy zapewniają skuteczną kontrolę

wewnętrzną dokonanych operacji

wewnętrzną dokonanych operacji

gospodarczych i stanu składników

gospodarczych i stanu składników

majątku będących w posiadaniu i

majątku będących w posiadaniu i

dyspozycji jednostki,

dyspozycji jednostki,



czy umożliwiają sporządzenie

czy umożliwiają sporządzenie

sprawozdania finansowego i innych

sprawozdania finansowego i innych

sprawozdań, deklaracji podatkowych

sprawozdań, deklaracji podatkowych

lub informacji wymaganych

lub informacji wymaganych

przepisami ustawy o rachunkowości

przepisami ustawy o rachunkowości

oraz zarządzeniami GUS

oraz zarządzeniami GUS

dotyczącymi sprawozdawczości

dotyczącymi sprawozdawczości

statystycznej.

statystycznej.

Ustalenie istotności i ocena
akceptowalnego ryzyka



Biegły rewident po zebraniu

Biegły rewident po zebraniu

informacji wstępnych o badanej

informacji wstępnych o badanej

jednostce, a przed opracowaniem

jednostce, a przed opracowaniem

ostatecznego planu i programu

ostatecznego planu i programu

badania, ustala kryteria istotności i

badania, ustala kryteria istotności i

ryzyko związane z badaniem

ryzyko związane z badaniem

poszczególnych elementów

poszczególnych elementów

sprawozdania finansowego.

sprawozdania finansowego.

Istotność

Istotność



Istotność

Istotność

określamy jako ważność,

określamy jako ważność,

znaczenie informacji dla rozwiązania

znaczenie informacji dla rozwiązania

problemu decyzyjnego. Informacja

problemu decyzyjnego. Informacja

jest uważana za ważną, jeśli jej

jest uważana za ważną, jeśli jej

pominięcie lub zniekształcenie może

pominięcie lub zniekształcenie może

wpłynąć na decyzje ekonomiczne

wpłynąć na decyzje ekonomiczne

użytkowników, podejmowane na

użytkowników, podejmowane na

podstawie sprawozdań finansowych.

podstawie sprawozdań finansowych.



Ważność

Ważność

zależy od rozmiaru pozycji lub

zależy od rozmiaru pozycji lub

błędów w ocenie okoliczności

błędów w ocenie okoliczności

pominięcia lub zniekształcenia

pominięcia lub zniekształcenia

informacji.

informacji.



Dlatego też waga informacji stanowi

Dlatego też waga informacji stanowi

raczej próg lub punkt krytyczny niż

raczej próg lub punkt krytyczny niż

podstawową cechę jakościową, którą

podstawową cechę jakościową, którą

informacja musi posiadać, żeby być

informacja musi posiadać, żeby być

użyteczną.

użyteczną.

Definicja istotności:

Definicja istotności:



Norma nr 1 wykonywania zawodu biegłego

rewidenta

istotność określana jako: granice, do których
ujawnione uchybienia mogą bez szkody dla jakości
sprawozdania finansowego i prawidłowości
stanowiących podstawę jego sporządzenia ksiąg
rachunkowych nie być korygowane, gdyż
zaniechanie takich korekt nie spowoduje
wprowadzenia w błąd czytelnika sprawozdania
finansowego lub rażącego naruszenia postanowień
ustawy o rachunkowości.



Międzynarodowe standardy rewizji

Międzynarodowe standardy rewizji

finansowej (MSRF)

finansowej (MSRF)

istotność: dane informacje są istotne, jeżeli ich
pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć na
decyzje gospodarcze podejmowane przez
użytkowników na podstawie sprawozdania
finansowego.

Istotność informacji zależy od kwoty pozycji błędu –
ocenianego w danych okolicznościach – w wypadku
pominięcia czy zniekształcenia tej pozycji. Istotność
stanowi zatem próg czy granicę, a nie zasadniczą
cechę, jaką muszą posiadać dane informacje, aby
były użyteczne.



Według krajowych rozwiązań

Według krajowych rozwiązań

istotność może wyrażać zarówno

istotność może wyrażać zarówno

cechy ilościowe badanych wielkości,

cechy ilościowe badanych wielkości,

mierzone np. relacją do sumy

mierzone np. relacją do sumy

bilansowej, sumy przychodów,

bilansowej, sumy przychodów,

kapitału własnego i odnosić się do

kapitału własnego i odnosić się do

sprawozdania finansowego jako

sprawozdania finansowego jako

całości bądź jego poszczególnych

całości bądź jego poszczególnych

pozycji lub ich grup, jak i określone

pozycji lub ich grup, jak i określone

cechy jakościowe, np. dowodów i

cechy jakościowe, np. dowodów i

zapisów księgowych, przestrzegania

zapisów księgowych, przestrzegania

obowiązujących jednostkę norm

obowiązujących jednostkę norm

ostrożnościowych.

ostrożnościowych.

Ustalenie istotności ułatwia:

Ustalenie istotności ułatwia:



dobór właściwych w danych

dobór właściwych w danych

okolicznościach rodzajów, zakresu i

okolicznościach rodzajów, zakresu i

terminów badania, bowiem istotność

terminów badania, bowiem istotność

jest odwrotnie proporcjonalna do

jest odwrotnie proporcjonalna do

poziomu ryzyka badania,

poziomu ryzyka badania,



ocenę wagi ujawnionych w rezultacie

ocenę wagi ujawnionych w rezultacie

badania uchybień i ich wpływu na

badania uchybień i ich wpływu na

sprawozdanie finansowe

sprawozdanie finansowe

rozpatrywane jako całość.

rozpatrywane jako całość.

Istotność powinna być powiązana z

Istotność powinna być powiązana z

kluczowymi danymi sprawozdania

kluczowymi danymi sprawozdania

finansowego, za które można uznać te

finansowego, za które można uznać te

salda lub grupy operacji, które są

salda lub grupy operacji, które są

najważniejsze dla oceny sprawozdania.

najważniejsze dla oceny sprawozdania.

Najczęściej za takie wielkości, w

Najczęściej za takie wielkości, w

stosunku do których relacjonowana jest

stosunku do których relacjonowana jest

istotność, uważa się:

istotność, uważa się:



sumę bilansową, charakteryzującą

sumę bilansową, charakteryzującą

wielkość majątku zaangażowanego w

wielkość majątku zaangażowanego w

jednostce, który jest niezależny od

jednostce, który jest niezależny od

wyników,

wyników,



sumę bilansową pomniejszoną o

sumę bilansową pomniejszoną o

zobowiązania bieżące jako wielkość

zobowiązania bieżące jako wielkość

majątku, którym jednostka dysponuje

majątku, którym jednostka dysponuje

w długim okresie,

w długim okresie,



obrót (przychody ze sprzedaży)

obrót (przychody ze sprzedaży)

pomniejszony o podatek od towarów i

pomniejszony o podatek od towarów i

usług, jako miarę aktywności

usług, jako miarę aktywności

jednostki,

jednostki,



wynik finansowy; jeżeli jednak zmienia

wynik finansowy; jeżeli jednak zmienia

się on znacznie z roku na rok lub

się on znacznie z roku na rok lub

jest prawie zerowy - mimo zbliżonej

jest prawie zerowy - mimo zbliżonej

aktywności i wielkości jednostki, to za

aktywności i wielkości jednostki, to za

miarę przyjmuje się przeciętną

miarę przyjmuje się przeciętną

wyników za kilka lat; jest to wielkość

wyników za kilka lat; jest to wielkość

mniej stabilna niż obrót czy suma

mniej stabilna niż obrót czy suma

bilansowa.

bilansowa.

Wielkość istotności jest różna, w

Wielkość istotności jest różna, w

zależności od tego czy się ją mierzy:

zależności od tego czy się ją mierzy:



dla jednostki jako całości - jest to tzw.

dla jednostki jako całości - jest to tzw.

istotność ogólna

istotność ogólna

, ustalana na

, ustalana na

poziomie sprawozdania finansowego,

poziomie sprawozdania finansowego,



dla poszczególnych sald lub grup

dla poszczególnych sald lub grup

operacji - jest to tzw.

operacji - jest to tzw.

istotność

istotność

cząstkowa

cząstkowa

, czyli najwyższy błąd

, czyli najwyższy błąd

dopuszczalny, ustalany na podstawie

dopuszczalny, ustalany na podstawie

składników sprawozdania finansowego.

składników sprawozdania finansowego.



Międzynarodowa praktyka wypracowała

Międzynarodowa praktyka wypracowała

generalne i obiektywne wskaźniki

generalne i obiektywne wskaźniki

istotności, którymi biegły może kierować

istotności, którymi biegły może kierować

się przy ustalaniu stopnia istotności.

się przy ustalaniu stopnia istotności.

Do najczęściej spotykanych należą:

Do najczęściej spotykanych należą:



5 – 10% zysku brutto,

5 – 10% zysku brutto,



0,5 – 1% sumy bilansowej,

0,5 – 1% sumy bilansowej,



0,5 – 1% wartości przychodów ze

0,5 – 1% wartości przychodów ze

sprzedaży,

sprzedaży,



1 – 2% kapitałów własnych.

1 – 2% kapitałów własnych.



Natomiast istotność cząstkową

Natomiast istotność cząstkową

mierzy się na podstawie średniej

mierzy się na podstawie średniej

arytmetycznej dla poszczególnych

arytmetycznej dla poszczególnych

pozycji sprawozdania finansowego

pozycji sprawozdania finansowego

bądź na podstawie wzajemnych

bądź na podstawie wzajemnych

powiązań rachunku zysków i strat z

powiązań rachunku zysków i strat z

bilansem w następujący sposób:

bilansem w następujący sposób:



istotność cząstkowa = istotność

istotność cząstkowa = istotność

ogólna*

ogólna*

bilansowa

suma

pasywa

aktywa

dane

/





W polskich normach wykonywania

W polskich normach wykonywania

zawodu biegłego rewidenta nie ma

zawodu biegłego rewidenta nie ma

rozróżnienia na istotność ustalaną

rozróżnienia na istotność ustalaną

przy planowaniu badania

przy planowaniu badania

sprawozdania finansowego i

sprawozdania finansowego i

istotność służącą ocenie wyników

istotność służącą ocenie wyników

badania.

badania.



Ryzyko

Ryzyko

ma znaczący wpływ, nie tylko

ma znaczący wpływ, nie tylko

na prowadzenie badania sprawozdania

na prowadzenie badania sprawozdania

finansowego, ale również jak i na jego

finansowego, ale również jak i na jego

koszty.

koszty.



Znaczna część wczesnej fazy

Znaczna część wczesnej fazy

planowania związana jest z

planowania związana jest z

pozyskiwaniem informacji

pozyskiwaniem informacji

pomagających audytorom ocenić to

pomagających audytorom ocenić to

ryzyko.

ryzyko.

W procesie badania sprawozdania finansowego

W procesie badania sprawozdania finansowego

występuje zależność zachodząca między istotnością

występuje zależność zachodząca między istotnością

a ryzykiem badania.

a ryzykiem badania.

Ryzyko badania

Ryzyko badania

polega na tym, że biegły może

polega na tym, że biegły może

wydać niewłaściwą opinię w przypadku gdy

wydać niewłaściwą opinię w przypadku gdy

sprawozdanie finansowe zawiera istotne

sprawozdanie finansowe zawiera istotne

nieprawidłowości.

nieprawidłowości.

Ryzyko badania obejmuje trzy składniki:

Ryzyko badania obejmuje trzy składniki:



ryzyko nieodłączne,

ryzyko nieodłączne,



ryzyko kontroli,

ryzyko kontroli,



ryzyko przeoczenia.

ryzyko przeoczenia.

Porównanie definicji ryzyka w świetle
uregulowań międzynarodowych:

Norma nr 1 wykonywania zawodu

Norma nr 1 wykonywania zawodu

biegłego rewidenta

biegłego rewidenta

Międzynarodowe standardy rewizji

Międzynarodowe standardy rewizji

finansowej (MSRF)

finansowej (MSRF)

Ryzyko przeoczenia



Norma 1: ryzyko przeoczenia uchybień na

Norma 1: ryzyko przeoczenia uchybień na

skutek niewłaściwego doboru rodzajów

skutek niewłaściwego doboru rodzajów

badania oraz zakresu, terminów lub

badania oraz zakresu, terminów lub

sposobu ich przeprowadzenia

sposobu ich przeprowadzenia



MSRF: oznacza ryzyko, że zastosowane

MSRF: oznacza ryzyko, że zastosowane

przez biegłego rewidenta procedury

przez biegłego rewidenta procedury

badania wiarygodności nie doprowadzą do

badania wiarygodności nie doprowadzą do

wykrycia nieprawidłowości sald kont lub

wykrycia nieprawidłowości sald kont lub

grup transakcji, które mogą być istotne

grup transakcji, które mogą być istotne

osobno lub łącznie z nieprawidłowościami

osobno lub łącznie z nieprawidłowościami

innych sald lub grup transakcji

innych sald lub grup transakcji

Ryzyko nieodłączne

Ryzyko nieodłączne

Norma 1:

wynika zarówno z czynników

wynika zarówno z czynników

zewnętrznych, jak i wewnętrznych;

zewnętrznych, jak i wewnętrznych;

wysokość ryzyka nieodłącznego zależy m.

wysokość ryzyka nieodłącznego zależy m.

in. od rodzaju branży i działalności

in. od rodzaju branży i działalności

jednostki, doświadczenia, wiedzy i

jednostki, doświadczenia, wiedzy i

uczciwości kierownictwa jednostki, rodzaju

uczciwości kierownictwa jednostki, rodzaju

dokonywanych operacji gospodarczych,

dokonywanych operacji gospodarczych,

podatności aktywów jednostki na nadużycia,

podatności aktywów jednostki na nadużycia,

stopnia, w jakim do wyceny sald aktywów i

stopnia, w jakim do wyceny sald aktywów i

zobowiązań konieczne jest stosowanie

zobowiązań konieczne jest stosowanie

szacunków.

szacunków.



MSRF: oznacza podatność salda

MSRF: oznacza podatność salda

konta lub grupy transakcji danego

konta lub grupy transakcji danego

rodzaju na nieprawidłowości, które

rodzaju na nieprawidłowości, które

mogą być istotne osobno lub łącznie

mogą być istotne osobno lub łącznie

z nieprawidłowościami innych sald

z nieprawidłowościami innych sald

lub grup transakcji, przy założeniu że

lub grup transakcji, przy założeniu że

nie zastosowano odpowiedniej

nie zastosowano odpowiedniej

kontroli wewnętrznej

kontroli wewnętrznej



Ryzyko nieodłączne i ryzyko

Ryzyko nieodłączne i ryzyko

kontroli istnieją zawsze, niezależnie

kontroli istnieją zawsze, niezależnie

od tego, czy w jednostce pojawia

od tego, czy w jednostce pojawia

się biegły rewident. Rolą, więc

się biegły rewident. Rolą, więc

biegłego rewidenta jest ocena

biegłego rewidenta jest ocena

stopnia tego ryzyka, tak aby

stopnia tego ryzyka, tak aby

zaplanowane przez niego badania

zaplanowane przez niego badania

minimalizowały ryzyko niewykrycia

minimalizowały ryzyko niewykrycia

błędów.

błędów.

Rola systemu kontroli wewnętrznej i ocena
ryzyka kontroli:

Kontrola wewnętrzna stanowi element składowy
organizacji i zarządzania daną jednostką z czego
wynika, że kontrolą wewnętrzną może być
objęty całokształt jej działalności, a więc
związane z tą działalnością wszystkie
problemy ekonomiczne, techniczne, finansowo-
księgowe, prawno-organizacyjne itp.

Poza tym kontrola wewnętrzna, w
przeciwieństwie do kontroli zewnętrznej,
może być sprawowana na bieżąco, w trakcie
przebiegu procesów składających się na
działalność danej jednostki. Można, zatem
powiedzieć, iż znaczenie kontroli
wewnętrznej rośnie wraz ze zwiększaniem
się zakresu odpowiedzialności kierownictwa i
pracowników jednostki za wyniki jej
działalności.

Procedury kontroli to wszystkie środki

Procedury kontroli to wszystkie środki

kontroli mające na celu zapobieganie,

kontroli mające na celu zapobieganie,

wykrywanie nieprawidłowościom, w celu:

wykrywanie nieprawidłowościom, w celu:

•

praktycznego zabezpieczenia

praktycznego zabezpieczenia

uporządkowanego i skutecznego prowadzenia

uporządkowanego i skutecznego prowadzenia

działalności,

działalności,

•

zgodności z przyjętą polityką wewnętrzną,

zgodności z przyjętą polityką wewnętrzną,

•

zabezpieczeniem majątku,

zabezpieczeniem majątku,

•

wykrywania defraudacji i nieprawidłowości,

wykrywania defraudacji i nieprawidłowości,

•

prowadzenia dokładnej i rzetelnej księgowości,

prowadzenia dokładnej i rzetelnej księgowości,

•

przygotowania na czas rzetelnych informacji

przygotowania na czas rzetelnych informacji

finansowych.

finansowych.

W świetle MSRF 400 system kontroli

W świetle MSRF 400 system kontroli

Wewnętrznej obejmuje wszystkie zasady i

Wewnętrznej obejmuje wszystkie zasady i

procedury (kontrole wewnętrzne) przyjęte

procedury (kontrole wewnętrzne) przyjęte

przez kierownictwo jednostki dla

przez kierownictwo jednostki dla

wspomagania realizacji celu kierownictwa,

wspomagania realizacji celu kierownictwa,

jakim jest zapewnienie, że działalność – w

jakim jest zapewnienie, że działalność – w

miarę możliwości – prowadzona jest

miarę możliwości – prowadzona jest

w sposób uporządkowany i skuteczny, przy

w sposób uporządkowany i skuteczny, przy

uwzględnieniu polityki realizowanej przez

uwzględnieniu polityki realizowanej przez

kierownictwo,

kierownictwo,

zabezpieczenia aktywów, zapobieganiu i

zabezpieczenia aktywów, zapobieganiu i

wykrywaniu oszustw i błędów, poprawności i

wykrywaniu oszustw i błędów, poprawności i

kompletności zapisów księgowych oraz

kompletności zapisów księgowych oraz

terminowego sporządzania wiarygodnych

terminowego sporządzania wiarygodnych

informacji finansowych. Podobnie jak w

informacji finansowych. Podobnie jak w

rozwiązaniach amerykańskich na system

rozwiązaniach amerykańskich na system

kontroli wewnętrznej skalda się środowisko

kontroli wewnętrznej skalda się środowisko

kontroli, procedury kontroli.

kontroli, procedury kontroli.

Najważniejszym celem kontroli z punktu

Najważniejszym celem kontroli z punktu

widzenia biegłych rewidentów jest:

widzenia biegłych rewidentów jest:



redukowanie prawdopodobieństwa

redukowanie prawdopodobieństwa

wystąpienia oszustw i nieprawidłowości,

wystąpienia oszustw i nieprawidłowości,



zapewnienie precyzyjnej i kompletnej

zapewnienie precyzyjnej i kompletnej

dokumentacji księgowej. Kierownictwo zaś

dokumentacji księgowej. Kierownictwo zaś

z reguły zainteresowane jest kontrolą,

z reguły zainteresowane jest kontrolą,

która zapewnia maksymalny poziom zysku

która zapewnia maksymalny poziom zysku

przedsiębiorstwa przez wprowadzenie w

przedsiębiorstwa przez wprowadzenie w

życie polityki zarządu.

życie polityki zarządu.

Ograniczenia kontroli wewnętrznej

Ograniczenia kontroli wewnętrznej

wynikać mogą z:

wynikać mogą z:



mylności ludzkich opinii i decyzji,

mylności ludzkich opinii i decyzji,



błędu lub pomyłki,

błędu lub pomyłki,



ominięcia poprzez zmowę lub

ominięcia poprzez zmowę lub

przeoczenie kierownictwa.

przeoczenie kierownictwa.



Ryzyko kontroli

Ryzyko kontroli

to ryzyko, że

to ryzyko, że

istotna nieprawidłowość, która

istotna nieprawidłowość, która

mogłaby się pojawić w pozycji, nie

mogłaby się pojawić w pozycji, nie

zostanie wykryta lub nie nastąpi

zostanie wykryta lub nie nastąpi

zapobieżenie na zasadzie czasowej

zapobieżenie na zasadzie czasowej

przez wewnętrzną kontrolę jednostki.

przez wewnętrzną kontrolę jednostki.



Oszacowanie poziomu ryzyka kontroli

Oszacowanie poziomu ryzyka kontroli

może nastąpić na poziomie

może nastąpić na poziomie

maksymalnym lub na poziomie

maksymalnym lub na poziomie

niższym od maksymalnego, jeśli

niższym od maksymalnego, jeśli

poparte będzie odpowiednimi testami

poparte będzie odpowiednimi testami

kontroli. Maksymalny poziom

kontroli. Maksymalny poziom

szacowanego ryzyka kontroli stanowi

szacowanego ryzyka kontroli stanowi

największe prawdopodobieństwo, że

największe prawdopodobieństwo, że

istotne nieprawidłowości, które mogą

istotne nieprawidłowości, które mogą

się pojawić w pozycjach

się pojawić w pozycjach

sprawozdania finansowego, nie

sprawozdania finansowego, nie

ulegną wykryciu lub zapobieżeniu na

ulegną wykryciu lub zapobieżeniu na

zasadzie czasowej przez właściwe

zasadzie czasowej przez właściwe

testy kontroli.

testy kontroli.



W ostatecznym ciągu działań biegły

W ostatecznym ciągu działań biegły

rewident powinien ocenić ryzyko

rewident powinien ocenić ryzyko

kontroli dla stwierdzeń (pozycji)

kontroli dla stwierdzeń (pozycji)

ujętych w bilansie, klasę transakcji, i

ujętych w bilansie, klasę transakcji, i

ujawnienie składników sprawozdania

ujawnienie składników sprawozdania

finansowego w następujący sposób:

finansowego w następujący sposób:



biegły rewident może ocenić ryzyko

biegły rewident może ocenić ryzyko

kontroli na poziomie maksymalnym

kontroli na poziomie maksymalnym

dla niektórych pozycji ponieważ:

dla niektórych pozycji ponieważ:

•

jest mało prawdopodobne aby kontrole

jest mało prawdopodobne aby kontrole

odnosiły się do pozycji,

odnosiły się do pozycji,

•

jest mało prawdopodobne aby kontrole

jest mało prawdopodobne aby kontrole

były efektywne,

były efektywne,

•

ocenianie efektywności kontroli byłoby

ocenianie efektywności kontroli byłoby

nieudolne.

nieudolne.



dla niektórych pozycji, ryzyko kontroli

dla niektórych pozycji, ryzyko kontroli

może być oszacowane na poziomie

może być oszacowane na poziomie

niższym niż maksymalny i biegły

niższym niż maksymalny i biegły

rewident może zaakceptować więcej

rewident może zaakceptować więcej

ryzyka wykrycia w określaniu natury,

ryzyka wykrycia w określaniu natury,

czasu i stopnia procedur badania

czasu i stopnia procedur badania

użytych do wykrycia istotnych

użytych do wykrycia istotnych

nieprawidłowości w pozycjach

nieprawidłowości w pozycjach

sprawozdania finansowego.

sprawozdania finansowego.



aby oszacować ryzyko na poziomie

aby oszacować ryzyko na poziomie

niższym od maksymalnego, biegły

niższym od maksymalnego, biegły

rewident powinien:

rewident powinien:

•

zidentyfikować poszczególne kontrole istotne

zidentyfikować poszczególne kontrole istotne

dla poszczególnych pozycji,

dla poszczególnych pozycji,

•

wykonać testy kontroli (zapytania, badanie,

wykonać testy kontroli (zapytania, badanie,

obserwacje, i ponowne wykonanie, kontroli),

obserwacje, i ponowne wykonanie, kontroli),

aby ocenić efektywność projektu i działania

aby ocenić efektywność projektu i działania

kontroli w zapobieganiu lub wykrywaniu

kontroli w zapobieganiu lub wykrywaniu

istotnych nieprawidłowości w pozycjach,

istotnych nieprawidłowości w pozycjach,

uznać, że wyniki procedur wykonanych aby

uznać, że wyniki procedur wykonanych aby

uzyskać zrozumienie kontroli, mogą być

uzyskać zrozumienie kontroli, mogą być

uważane za testy kontroli, jeśli dostarczają

uważane za testy kontroli, jeśli dostarczają

wystarczające dowody o efektywności

wystarczające dowody o efektywności

projektu i wykonania.

projektu i wykonania.



Po zapoznaniu się i oszacowaniu ryzyka kontroli,

Po zapoznaniu się i oszacowaniu ryzyka kontroli,

biegły rewident może szukać dalszego obniżenia

biegły rewident może szukać dalszego obniżenia

w szacowanym poziomie ryzyka kontroli dla

w szacowanym poziomie ryzyka kontroli dla

niektórych pozycji. To znaczy biegły rewident

niektórych pozycji. To znaczy biegły rewident

rozważa:

rozważa:



czy materiał dowodowy jest wystarczający do

czy materiał dowodowy jest wystarczający do

potwierdzenia obniżenia, i czy wykonanie

potwierdzenia obniżenia, i czy wykonanie

dodatkowych testów kontroli w celu uzyskania

dodatkowych testów kontroli w celu uzyskania

takiego materiału dowodowego jest wydajne,

takiego materiału dowodowego jest wydajne,



czy dalsza redukcja oszacowanego poziomu

czy dalsza redukcja oszacowanego poziomu

ryzyka kontroli jest pożądana dla niektórych

ryzyka kontroli jest pożądana dla niektórych

pozycji,

pozycji,



czy jest prawdopodobne, aby dodatkowy materiał

czy jest prawdopodobne, aby dodatkowy materiał

dowodowy mógł potwierdzić niższy oszacowany

dowodowy mógł potwierdzić niższy oszacowany

poziom ryzyka kontroli, dla. tych pozycji.

poziom ryzyka kontroli, dla. tych pozycji.



Biegły rewident może wykonać

Biegły rewident może wykonać

dodatkowe testy kontroli aby uzyskać

dodatkowe testy kontroli aby uzyskać

materiał dowodowy dla tych pozycji i

materiał dowodowy dla tych pozycji i

oszacować ryzyko kontroli dla tych

oszacować ryzyko kontroli dla tych

pozycji w oparciu o ten materiał

pozycji w oparciu o ten materiał

dowodowy.

dowodowy.



Wykorzystanie audytu wewnętrznego i

Wykorzystanie audytu wewnętrznego i

pracy ekspertów w aspekcie planowania

pracy ekspertów w aspekcie planowania

badania sprawozdań finansowych

badania sprawozdań finansowych



Audyt wewnętrzny definiowany jest jako

Audyt wewnętrzny definiowany jest jako

niezależne działanie wewnątrz organizacji,

niezależne działanie wewnątrz organizacji,

które polega na sprawdzaniu i ocenianiu jej

które polega na sprawdzaniu i ocenianiu jej

działalności.

działalności.



Celem tego badania jest wspieranie

Celem tego badania jest wspieranie

kierownictwa, aby w efektywny sposób

kierownictwa, aby w efektywny sposób

spełniali swoje obowiązki. Definicja ta, jest

spełniali swoje obowiązki. Definicja ta, jest

bardzo szeroka i obejmuje wiele czynności.

bardzo szeroka i obejmuje wiele czynności.

Można w niej wyróżnić trzy cechy,

Można w niej wyróżnić trzy cechy,

jakimi charakteryzuje się audyt

jakimi charakteryzuje się audyt

wewnętrzny:

wewnętrzny:



obejmuje cenione i uznawane

obejmuje cenione i uznawane

czynności,

czynności,



jest niezależny w stosunku do

jest niezależny w stosunku do

czynności, które są objęte badaniem,

czynności, które są objęte badaniem,



zamierza być twórczą i

zamierza być twórczą i

konstruktywną usługą.

konstruktywną usługą.

Korzystanie z pracy audytorów

Korzystanie z pracy audytorów

wewnętrznych wpływa na zakres badania,

wewnętrznych wpływa na zakres badania,

szczególnie w odniesieniu do:

szczególnie w odniesieniu do:



procedur wykonywanych z wewnętrzną

procedur wykonywanych z wewnętrzną

kontrolą jednostki,

kontrolą jednostki,



procedur wykonywanych przez

procedur wykonywanych przez

niezależnego biegłego rewidenta podczas

niezależnego biegłego rewidenta podczas

szacowania ryzyka,

szacowania ryzyka,



istotnych procedur wykonywanych przez

istotnych procedur wykonywanych przez

biegłego rewidenta na przykład

biegłego rewidenta na przykład

potwierdzenie należności, badanie

potwierdzenie należności, badanie

zapasów.

zapasów.

Różnice pomiędzy audytem wewnętrznym i zewnętrznym

Audyt wewnętrzny:



Audytorzy wewnętrzni są pracownikami organizacji.

Możliwe jest zlecenie funkcji audytu wewnętrznego

niezależnej firmie.



Służy interesom organizacji



Koncentruje się na przyszłych zdarzeniach poprzez:

•

Ocenę systemu kontroli wewnętrznej, która ma

umożliwić organizacji realizację celów biznesowych,

•

Analizę ryzyka skoncentrowaną na zagrożeniach



Pracuje w sposób ciągły



Jest bezpośrednio zaangażowany w zapobieganie i

wykrywanie nieprawidłowości oraz oszustw



Bada wszystkie aspekty działalności organizacji zarówno

finansowe jak i nie finansowe



Audytorzy znają dobrze swoją organizację

Audyt zewnętrzny:

Audyt zewnętrzny:



Audyt zewnętrzny jest realizowany

Audyt zewnętrzny jest realizowany

przez niezależną zewnętrzną

przez niezależną zewnętrzną

firmę/osobę

firmę/osobę



Służy instytucjom zewnętrznym,

Służy instytucjom zewnętrznym,

które są zainteresowane

które są zainteresowane

sprawdzeniem wiarygodności

sprawdzeniem wiarygodności

sprawozdań finansowych

sprawozdań finansowych



Koncentruje się na informacjach

Koncentruje się na informacjach

historycznych, które są

historycznych, które są

prezentowane w sprawozdaniach

prezentowane w sprawozdaniach

finansowych

finansowych



Pracuje przeważnie raz do roku

Pracuje przeważnie raz do roku



Jeśli idzie o oszustwa i

Jeśli idzie o oszustwa i

nieprawidłowości to dla audytora

nieprawidłowości to dla audytora

zewnętrznego najistotniejszy jest ich

zewnętrznego najistotniejszy jest ich

wpływ na rzetelność sprawozdań

wpływ na rzetelność sprawozdań

finansowych

finansowych



Koncentrują się na finansowym

Koncentrują się na finansowym

aspekcie działania organizacji

aspekcie działania organizacji



Audytorzy zapoznają się ze specyfiką

Audytorzy zapoznają się ze specyfiką

organizacji w trakcie prowadzenia

organizacji w trakcie prowadzenia

audytu

audytu