POMIARY WYSOKOŚCIOWE

RODZAJE WYSOKOŚCI

• wysokości bezwzględne

liczone od poziomu morza (w Polsce od

poziomu zera mareografu w
Kronsztadzie)

• wysokości względne

liczone od dowolnie przyjętego poziomu

odniesienia

Pomiary geodezyjne mające na celu

wyznaczenie wysokości obranych

punktów względem ustalonego i

przyjętego poziomu odniesienia

nazywamy

NIWELACJĄ

RODZAJE NIWELACJI

• niwelacja geometryczna
• niwelacja trygonometryczna
• niwelacja barometryczna
• niwelacja metodą GPS

NIWELACJA

TRYGONOMETRYCZNA

• wykonywana przy użyciu teodolitów

lub tachimetrów

• polega na wyznaczeniu różnicy

wysokości jako przyprostokątnej
trójkąta prostokątnego, w którym
zmierzono kąt ostry naprzeciwko tej
przyprostokątnej oraz jeden z
boków przyległych do kąta

NIWELACJA

BAROMETRYCZNA

• cechuje się małą dokładnością (2-3m)
• wykonywana przy użyciu barometrów

rtęciowych lub aneroidów

• stosuje się ją do wyznaczenia

przybliżonych wysokości punktów w
terenach górskich, przy dużych
różnicach wysokości

• różnice wysokości między punktami

oblicza się na podstawie pomiaru
ciśnienia atmosferycznego na tych
punktach

NIWELACJA METODĄ GPS

• możliwość uzyskania dokładności

wyznaczanych wysokości punktów do 2-
3cm (sposobem RTK, w terenie
otwartym)

• polega na wyznaczeniu wysokości

punktu na podstawie pomierzonych
trzech współrzędnych w układzie
globalnym WGS’84 i znanego odstępu
geoidy od elipsoidy

NIWELACJA

GEOMETRYCZNA

• cechuje się dużą dokładnością
• wykonywana przy użyciu

niwelatorów

• polega na wyznaczeniu różnicy

wysokości za pomocą celowania
wzdłuż poziomej linii (osi celowej) na
pionowo ustawione łaty niwelacyjne

RODZAJE NIWELACJI

GEOMETRYCZNEJ

• ze względu na dokładność pomiarów

– niwelacja precyzyjna

błąd różnicy wysokości do 2mm/km

– niwelacja techniczna reperów

błąd różnicy wysokości 2-5mm/km

– niwelacja techniczna

błąd różnicy wysokości 5-20mm/km

• ze względu na sposób wykonania

pomiarów

– niwelacja w przód
– niwelacja ze środka

NIWELACJA TECHNICZNA

służy do określania wysokości punktów w różnych

pracach inżynieryjnych

Niwelację techniczną dzielimy na:
• niwelację podłużną i poprzeczna trasy

– niwelacja podłużna ma na celu

wyznaczenie przekroju terenu wzdłuż
pewnej określonej linii

– niwelacja poprzeczna ma na celu

wyznaczenie poprzecznych przekrojów
pewnego wąskiego pasa terenu

• niwelację terenową albo

powierzchniową

• niwelację cieków i zbiorników wodnych

NIWELACJA PODŁUŻNA

I POPRZECZNA

Wykonuje się je jednocześnie jako niwelację

trasy.

Przed przystąpieniem do właściwej niwelacji

trasy

należy:
• wyznaczyć oś trasy
• wytyczyć krzywe przejściowe i łuki kołowe
• dokonać pikietażu trasy
• pomierzyć szczegóły sytuacyjne w obrębie pasa

drogowego

–

zazwyczaj dokonuje się tego w trakcie pikietażu

–

w pasie o szerokości przekrojów poprzecznych (z
reguły 50m po każdej stronie osi drogi)

NIWELACJA PODŁUŻNA

W wyniku niwelacji podłużnej zostają pomierzone

następujące

punkty :
• punkty hektometrowe

– zaznacza się je palikami drewnianymi wbijanymi co 100m

począwszy od początku trasy

– opisuje się je ułamkiem którego licznik oznacza kilometr a

mianownik kolejny hektometr w obrębie danego kilometra,
np.: 6/8 oznacza 8 hektometr na 6 kilometrze licząc od
początku trasy

– każdy punkt hektometrowy ma swojego świadka- palik

wbijany w niewielkiej odległości od punktu hektometrowego
oznaczony kolejną liczbą począwszy od 0 (początek trasy)

• punkty pośrednie

– zaliczamy do nich punkty załamania terenu leżące na osi oraz

punkty główne łuków

– na świadkach opisywane są odległością od najbliższego

hektometru np.: 6/5+24,5

NIWELACJA POPRZECZNA

W wyniku niwelacji poprzecznej zostają pomierzone
punkty na przekrojach poprzecznych

(poprzecznikach).

Poprzeczniki to:
• odcinki prostopadłe do osi trasy
• wytyczone za pomocą węgielnicy w punktach

hektometrowych i punktach głównych łuku

• odmierzone za pomocą taśmy od osi trasy

Punkty na poprzecznikach zaznacza się w

dziennikach

niwelacji terenu wpisując stronę po której leży punkt
(L/P) i jego odleglość od osi trasy (w metrach,
z dokładnością do decymetrów) , np.: L 15,0 .

OBLICZANIE WYSOKOŚCI

ZANIWELOWANYCH PUNKTÓW

Przeprowadza się je w następującej kolejności:
• wyrównanie pomierzonego ciągu niwelacyjnego

dla punktów wiążących

PUNKTY WIĄŻĄCE- punkty hektometrowe, a w

przypadku

dużej różnicy wysokości
uniemożliwiającej bezpośrednie
zaniwelowanie dwóch sąsiednich
punktów hektometrowych również
punkty pośrednie na osi trasy

• obliczanie wysokości punktów wiążących

z dokładnością do 1mm

• obliczanie wysokości punktów pośrednich

z dokładnością do 1cm

 

NIWELACJA

POWIERZCHNIOWA

Sposoby niwelacji powierzchniowej:
• niwelacja siatkowa,
• niwelacja profilów,
• niwelacja punktów rozproszonych,
• połączenie wyżej wymienionych

sposobów

określenie wysokości

charakterystycznych

punktów danego obszaru, w celu

wyznaczenia

rzeźby terenu

NIWELACJA SPOSOBEM

SIATKOWYM

• jest najprostszą metodą niwelacji

powierzchniowej

• stosowana w terenach płaskich, o

równomiernym nachyleniu

• polega na wyznaczeniu w terenie siatki

figur podstawowych, przeważnie
kwadratów, nawiązanych do osnowy
poziomej, bądź do trwałych szczegółów
sytuacyjnych

NIWELACJA SPOSOBEM

PROFILI

• wykonuje się ją wzdłuż linii

szkieletowych, zakładając sieć ciągów
sytuacyjnych i linii pomiarowych

• odległości między profilami podłużnymi,

wzdłuż których wykonujemy niwelację,
nie powinny być mniejsze niż 100m

• jednocześnie wykonuje się profile

poprzeczne odczytując łaty umieszczone
na charakterystycznych punktach terenu
w kierunku prostopadłym do linii ciągu
głównego

NIWELACJA METODĄ

PUNKTÓW

ROZPROSZONYCH

• stosuje się ją do terenu o bardzo

urozmaiconej rzeźbie

• stanowiska niwelatora wybiera się w

odległości nie większej jak 200m, spośród

punktów osnowy sytuacyjnej lub punktów

charakterystycznych, których położenie da

się jednoznacznie określić na mapie

• przed przystąpieniem do właściwej

niwelacji wykonuje się niwelację stanowisk

w celu określenia ich wysokości

NIWELACJA METODĄ

PUNKTÓW

ROZPROSZONYCH

Polega na wyznaczeniu wysokości punktów
rozproszonych ze stanowisk pomiarowych na
podstawie:
• wysokości niwelatora
• odczytu koła poziomego niwelatora przy

celu na sąsiednie stanowisko i celu na
każdy z niwelowanych punktów

• odczytu z łaty ustawionej na niwelowanych

punktach

METODY PRZEDSTAWIANIA

UKSZTAŁTOWANIA TERENU

NA MAPIE

W wyniku przeprowadzonej niwelacji terenu

możemy

sporządzić mapę wysokościową, na której oprócz
szczegółów sytuacyjnych zostanie uwidocznione
pionowe ukształtowanie terenu.
Rzeźbę na mapie możemy przedstawić za pomocą:
• punktów wysokościowych
• kresek
• warstwic
• cienowania
• warstw barwnych (skali barw)