Problemy społeczno-polityczne

w Bośni i Hercegowinie i ich

potencjalne zagrożenia dla

bezpieczeństwa

międzynarodowego

Karolina Rojek
Łukasz Nita

Spis treści

1.

Bośnia i Hercegowina – informacje ogólne

2.

Zagrożenia bezpieczeństwa:



"Kocioł bałkański" - 3 narody: Serbowie,

Chorwaci, Bośniaccy Muzułmanie



Fundamentalizm islamski w BiH



Nacjonalizm



Kwestia konstytucji BiH i jej reformy

3.

Kryzys w BiH a interes państw sąsiednich



Serbia



Chorwacja

4.

Podsumowanie

Informacje ogólne



Terytorium: 51 197
km

2

.



Ludność: 4 621 598
mln (2010).



Stolica: Sarajewo,
(Banja Luka – stolica
uznawana przez
Serbów).

Informacje ogólne c.d.



Grupy etniczne:
Bośniacy
(muzułmanie) 48%,
Serbowie 37,1%,
Chorwaci 14,3%, inni
0,6%.



Religie: muzułmanie
40%, prawosławie
31%, katolicyzm
15%, inne 14%.

Rys historyczny

Bośnia i Hercegowina powstała w wyniku

rozpadu Socjalistycznej Federacyjnej

Republiki Jugosławii, który nastąpił w

wyniku secesji Chorwacji i Słowenii w 1991

roku. Bośnia i Hercegowina ogłosiła swoją

niepodległość w 1992 roku.

Separatystyczne dążenia wszystkich

narodów Jugosławii doprowadziły do

wybuchu wojny domowej, która trwała w

latach 1992 – 1995.

Układ z Dayton



Układ pokojowy wynegocjowany w listopadzie 1995 roku w

miejscowości Dayton (Ohio, USA), kończący wojnę w Bośni.



Zobowiązywał strony konfliktu (Serbów, Chorwatów i

Bośniaków) do zakończenia działań wojennych oraz do

wycofania swoich sił zbrojnych poza wyznaczoną strefę

zdemilitaryzowaną.



Aneks 4 układu, zawierający konstytucję Bośni i

Hercegowiny, określił ustrój polityczno-administracyjny

Bośni jako państwa składającego się z dwóch części:

Republiki Serbskiej (49% terytorium) i Federacji Bośni

i Hercegowiny (federacji bośniacko-chorwackiej – 51%

terytorium) oraz z autonomicznego dystryktu Brčko,

podległemu bezpośrednio rządowi centralnemu.

Układ z Dayton c.d.



Obie części posiadają własne parlamenty,
rządy i pełną autonomię w sprawach
wewnętrznych. Nieliczne tylko kompetencje (w
tym sprawy zagraniczne, polityka monetarna i
celna) należą do rządu centralnego.



Przestrzegania postanowień układu ma
nadzorować specjalnie powołany w tym celu
urząd Wysokiego Przedstawiciela dla Bośni i
Hercegowiny.

Wysoki

Przedstawiciel

dla BiH Valentin

Inzko (Austria).

Zagrożenia

bezpieczeństwa: „kocioł
bałkański”



Specyficzne życie

polityczne Bośni i

Hercegowiny:

a)

Trzy rządy, trzej

prezydenci, trzy

parlamenty i znaczna

liczba partii

(oczywiście

narodowych).

b)

Trzy odmienne wizje

przyszłości

c)

Udział w życiu

politycznym Wysokiego

Przedstawiciela dla

BiH.

Prezydium Bośni i
Hercegowiny

Željko Komšić

(Chorwat)

Bakir Izetbegović
(Bośniak)

Nebojša
Radmanović (Serb)

Zagrożenia bezpieczeństwa:
fundamentalizm islamski



Fundamentalizm religijny
pojawił się w Bośni
podczas ostatniej wojny,
kiedy przybyli tu z
krajów arabskich
Mudżahedini.



Fundamentaliści nie
stanowią nawet 5 %
społeczności
muzułmanów. Mimo to,
ich ruch gwałtownie się
rozprzestrzenia.

Zagrożenia bezpieczeństwa:

nacjonalizm

„Wojna chwilowo przeniosła się na front kultury. Kultura to
pozycja rezerwowa, na którą wycofały się siły narodowe, by
przegrupować szyki i poczekać na następną okazję do ofensywy”.

Ivan Čolivić („Bałkany – terror kultury”)

Zagrożenia bezpieczeństwa:
kwestia konstytucji BiH i jej
reformy

„Porozumienie Pokojowe z Dayton kreuje ‘państwo’

złożone z dwóch niezwiązanych ze sobą części,

uzbrojonych przeciwko sobie, będących w sojuszu z

różnymi sąsiadami i bez odpowiednio

funkcjonującego rządu centralnego. To konstytucja

warta mistrza Zen, koncepcja jednego państwa tak

podzielonego, że w swej subtelności porównywalna

z dźwiękiem jednej klaszczącej dłoni. Ciężko jest

spojrzeć na to jako na poważny dokument

konstytucyjny, jeśli przyjąć, że konstytucja powinna

dostarczać mechanizmów umożliwiających

funkcjonowanie państwa”.

Robert Hayden („Blueprints for a house divided. The

constitutional logic of the Yugoslav conflicts” )

Kryzys w BiH a interes

państw sąsiednich:
Serbia



Kwestie ekonomiczne;



Kwestie regionalne;



Istnienie Republiki Serbskiej w Bośni i
Hercegowinie i jej wpływ na pozycję
Belgradu w regionie;



Spowolnienie lub nawet zablokowanie
procesu integracji BiH z UE

Kryzys w BiH a interes
państw sąsiednich:
Chorwacja



Serbska secesja = podniesienie
podobnych żądań przez bośniackich
Chorwatów;



Istnienie pro-chorwacko nastawionej
grupy obywateli Bośni i Hercegowiny
oznacza zachowanie potencjalnie daleko
idących wpływów w Bośni i Hercegowinie;



Komplikacje w procesie integracji
Chorwacji z UE;

Podsumowanie

„Choć mieszkańców byłej Jugosławii dzielą rany

wojenne, historia, religia, to łączy językowa

bliskość, kuchnia, muzyka, temperament. Wspólną

zażyłość najlepiej widać za granicą. W Brukseli,

Paryżu czy Warszawie do restauracji z bałkańską

kuchnią przychodzą wszyscy byli Jugosłowianie. A w

Brukseli na wszystkich konferencjach prasowych

dziennikarze z krajów byłej Jugosławii trzymają się

razem, Jakkolwiek hipotetycznie może to jeszcze

wyglądać, droga do pojugosławiańskiego

pojednania wiedzie przez Europę.”

Dominika Ćosić („ Drugie życie

Jugosławii)

Dziękujemy za uwagę !