„(…)W większości wypadków unikamy robienia
rzeczy,

które

doprowadziłyby

innych

do

przekonania,

że

jesteśmy

niekompetentni,

niemoralni, nieprzystosowani czy „negatywni" z
jakiegoś jeszcze innego powodu.
W rezultacie troska o wywierane wrażenie ogranicza
zakres czynności, na które się decydujemy. Motywy
autoprezentacyjne przenikają niemal każdy aspekt
naszego życia interpersonalnego.”

Mark R. Leary

ZACHOWANIA
AUTOPREZENTYACYJNE –

działania zmierzające do sprawowania
kontroli nad obrazem (wizerunkiem)
własnej

osoby,

kształtowanym

w

umysłach

innych

ludzi

podczas

interakcji z nimi.

AUTOPREZENTACJA –

proces kontrolowania sposobu w jaki
widzą nas inni. Decyduje o granicach,
w

których

mieści

się

większość

zachowań.

W rzeczywistych i symbolicznych spotkaniach z ludźmi
podejmujemy działania których celem jest sprawianie na
nich odpowiedniego wrażenia, chociaż często czynimy to

nieświadomie

.

Niektórzy

uważają

że

zachowania

autoprezentacyjne

przeczą:

• autentyczności,

• prawdzie

• szczerości

a kojarzą się z:

• manipulacją,

• kłamstwem,

• oszukiwaniem

Na poziomie jednostki autoprezentacja pełni
przynajmniej

trzy podstawo-funkcje

:

• służy jako narzędzie oddziaływania w
relacjach interpersonalnych,
• wzmacnia tożsamość jednostki oraz jej
poczucie własnej wartości,
• wywołuje pozytywne emocje.

Modyfikatory autoprezentacji:

• samoocena
• publiczna i prywatna samoświadomość

( inaczej samowiedza, ukierunkowana na „Ja
prywatne”, lub „Ja publiczne”)

• pragmatyzm – pryncypializm

(pragmatycy –

skłonni do monitorowania, pryncypialiści – nieskłonni
do monitorowania)

• lęk społeczny
• zależność interpersonalna

(

osoby

charakteryzujące się „osobowością zależną”)

ELEMENTY WYSTĄPIENIA
PUBLICZNEGO:

•

wypowiedź

• głos

• pauzy

• postawa

• gestykulacja

• kontakt wzrokowy

• obserwacja publiczności

• pomoce wizualne i eksponaty

• inne (przerywniki, dowcipy, dygresje)

Charakterystyczną cechą publicznych
wystąpień jest:

•sposób zredagowania tekstu

•sposób jego wygłoszenia - tonacja, siła, barwa
głosu

Istotną rolę odgrywa także cały szereg
innych czynników takich jak:

•sposób zachowania mówcy

•specyfika audytorium

•typ pomieszczenia

Treść wystąpienia oraz forma jego prezentacji

muszą sobie wzajemnie odpowiadać.

Barwa głosu :

• powinna mieć dźwięczne brzmienie

• nie może być pozbawiona wyrazu, monotonna i
obojętna wobec wygłaszanych treści

Początek wystąpienia:

• nie należy zaczynać wystąpienia bezpośrednio po
wejściu na podium, najpierw należy ogarnąć salę
wzrokiem -

jest to pierwszy kontakt wzrokowy ze

słuchaczami

• należy stosować formuły grzecznościowe -

zniwelowanie dystansu pomiędzy mówcą a słuchaczami,
najczęściej używa się uniwersalnej i neutralnej formuły
np.

„Szanowni Państwo" „Drodzy koledzy", „Mili

państwo”

Cechy dobrej wypowiedzi:

• obrazowość –

przykład, porównanie, ilustracja,

metafora, narracja

• dobitność –

powtórzenie, wzmocnienie, cząstkowe

podsumowanie, cytat

• budowanie napięcia –

stopniowanie, kontrast,

łańcuch, zaskoczenie, zapowiedź

• potęgowanie wrażeń estetycznych –

gra słów,

aluzja, określenia pośrednie, zamierzona przesada
(hiperbola), pozorna sprzeczność

• komunikatywność –

wtrącenie,

uprzedzenie

zarzutów, pozorne pytanie, niedopowiedzenie

Typowe błędy w wymowie:

• głos zbyt wysoki lub stłumiony, bezdźwięczny
• wymowa niewyraźna, bełkotliwa
• połykanie końcówek
• dodawanie głosek (eeee, yyyy, ….)
• nadmierna krzykliwość

„Ważne jest nie tylko to, co się mówi, lecz –

w istotnym stopniu - także to, jak się mówi”

Mowa ciała w wystąpieniu publicznym -
mimika, gesty, nogi, postawa.

Oczy –

patrz na ludzi, utrzymuj kontakt wzrokowy,

śmiej się oczami, nie uciekaj wzrokiem, nie
wpatruj się w sufit, ścianę, podłogę itp.

Twarz -

uśmiechaj się, rób różne miny (kiedy

trzeba) ciesz się, złość, dziw, zamyślaj, nie okazuj
znudzenia i zniecierpliwienia

Ręce –

otwarte dłonie, otwarte gesty, pokazuj,

wzmacniaj, podkreślaj, nie chowaj ich np. do
kieszeni

Nogi –

stój spokojnie, spaceruj kiedy trzeba, nie

kołysz się, nie stój jak skała

Postawa –

spokojna, wyprostowana, pogodna, nie

chowaj się za mównicą, krzesłem, stołem itp.

Gesty –

spokojne, zrównoważone, uzasadnione,

wzmacniaj przekaz słowny, pokazuj ręką,
wskaźnikiem, demonstruj eksponaty

Przemawiając możemy odwoływać się:

• wspólnoty doświadczeń
• wspólnoty zainteresowań
• zdrowego rozsądku
• wiedzy
• opinii ekspertów
• emocji słuchaczy
• ambicji i próżności słuchaczy
• słabości stanowiska oponenta

POZYCJE ZWARTE:

Leary, M., Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce
autoprezentacji.
Lemmerman H., Szkoła retoryki.
Szmajke A. , Autoprezentacja. Maski , pozy, miny.

INNE:

Plansza Sztuka przemawiania , Centrum Edukacji Obywatelskiej