Zespół jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego

Prof. dr hab. med. Maciej Świątkowski

Prof. dr hab. med. Maciej Świątkowski

Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych

Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych

AM w Bydgoszczy

AM w Bydgoszczy

Prof. dr hab. med. Maciej Świątkowski

Prof. dr hab. med. Maciej Świątkowski

Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych

Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych

AM w Bydgoszczy

AM w Bydgoszczy

Definicja

Definicja

Definicja

Definicja

Pod pojęciem zespołu jelita nadwrażliwego,

Pod pojęciem zespołu jelita nadwrażliwego,

zjn rozumie się zespół dolegliwości, wśród

zjn rozumie się zespół dolegliwości, wśród

których dominują zaburzenia rytmu

których dominują zaburzenia rytmu

wypróżnień i bóle brzucha; dolegliwości te

wypróżnień i bóle brzucha; dolegliwości te

mają związek z sylwetką emocjonalną chorego,

mają związek z sylwetką emocjonalną chorego,

choroba nie ma objawów patognomonicznych,

choroba nie ma objawów patognomonicznych,

jest przewlekła i nawracająca, a w badaniach

jest przewlekła i nawracająca, a w badaniach

przedmiotowych i dodatkowych nie ma

przedmiotowych i dodatkowych nie ma

istotnych odchyleń od normy.

istotnych odchyleń od normy.

Pod pojęciem zespołu jelita nadwrażliwego,

Pod pojęciem zespołu jelita nadwrażliwego,

zjn rozumie się zespół dolegliwości, wśród

zjn rozumie się zespół dolegliwości, wśród

których dominują zaburzenia rytmu

których dominują zaburzenia rytmu

wypróżnień i bóle brzucha; dolegliwości te

wypróżnień i bóle brzucha; dolegliwości te

mają związek z sylwetką emocjonalną chorego,

mają związek z sylwetką emocjonalną chorego,

choroba nie ma objawów patognomonicznych,

choroba nie ma objawów patognomonicznych,

jest przewlekła i nawracająca, a w badaniach

jest przewlekła i nawracająca, a w badaniach

przedmiotowych i dodatkowych nie ma

przedmiotowych i dodatkowych nie ma

istotnych odchyleń od normy.

istotnych odchyleń od normy.

Patofizjologia

Patofizjologia

Patofizjologia

Patofizjologia



Zaburzenia motoryki

Zaburzenia motoryki



Zmiany percepcji bodźców

Zmiany percepcji bodźców



Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne



Nietolerancja pokarmów

Nietolerancja pokarmów



Uwarunkowania psychologiczne

Uwarunkowania psychologiczne



Choroba zapalna

Choroba zapalna



Zaburzenia motoryki

Zaburzenia motoryki



Zmiany percepcji bodźców

Zmiany percepcji bodźców



Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne



Nietolerancja pokarmów

Nietolerancja pokarmów



Uwarunkowania psychologiczne

Uwarunkowania psychologiczne



Choroba zapalna

Choroba zapalna

Aktywność motoryczna okrężnicy

Aktywność motoryczna okrężnicy

Aktywność motoryczna okrężnicy

Aktywność motoryczna okrężnicy

u chorych z zjn jest jakościowo zbliżona do

u chorych z zjn jest jakościowo zbliżona do

obserwowanej u osób zdrowych z kilkoma

obserwowanej u osób zdrowych z kilkoma

różnicami:

różnicami:



skurcze odcinkowe występują częściej

skurcze odcinkowe występują częściej



zwiększa się motoryka okolicy odbytniczo-esiczej

zwiększa się motoryka okolicy odbytniczo-esiczej



główna różnica dotyczy jednak wzmożonej

główna różnica dotyczy jednak wzmożonej

pobudliwości jelita grubego. Różne bodźce, np.

pobudliwości jelita grubego. Różne bodźce, np.

stres, rozciąganie odbytnicy, pobudzenie

stres, rozciąganie odbytnicy, pobudzenie

cholecystokininą powodują narastanie

cholecystokininą powodują narastanie

częstotliwości i amplitudy skurczów.

częstotliwości i amplitudy skurczów.

u chorych z zjn jest jakościowo zbliżona do

u chorych z zjn jest jakościowo zbliżona do

obserwowanej u osób zdrowych z kilkoma

obserwowanej u osób zdrowych z kilkoma

różnicami:

różnicami:



skurcze odcinkowe występują częściej

skurcze odcinkowe występują częściej



zwiększa się motoryka okolicy odbytniczo-esiczej

zwiększa się motoryka okolicy odbytniczo-esiczej



główna różnica dotyczy jednak wzmożonej

główna różnica dotyczy jednak wzmożonej

pobudliwości jelita grubego. Różne bodźce, np.

pobudliwości jelita grubego. Różne bodźce, np.

stres, rozciąganie odbytnicy, pobudzenie

stres, rozciąganie odbytnicy, pobudzenie

cholecystokininą powodują narastanie

cholecystokininą powodują narastanie

częstotliwości i amplitudy skurczów.

częstotliwości i amplitudy skurczów.

Nieprawidłowości motoryki jelita

Nieprawidłowości motoryki jelita

cienkiego

cienkiego

Nieprawidłowości motoryki jelita

Nieprawidłowości motoryki jelita

cienkiego

cienkiego



zwiększenie reaktywności na różnorodne bodźce,

zwiększenie reaktywności na różnorodne bodźce,



zwiększenie częstotliwości nieperystaltycznych,

zwiększenie częstotliwości nieperystaltycznych,

gwałtownych, krótkotrwałych skurczów w regularnych

gwałtownych, krótkotrwałych skurczów w regularnych

odstępach czasu, często skojarzonych z bólem

odstępach czasu, często skojarzonych z bólem



występowanie, głównie w jelicie krętym, skurczów o

występowanie, głównie w jelicie krętym, skurczów o

wysokiej amplitudzie, migrujących przez krótkie

wysokiej amplitudzie, migrujących przez krótkie

odcinki jelita, skojarzonych z bólem.

odcinki jelita, skojarzonych z bólem.



Skurcze propulsywne o niskiej amplitudzie nasilają

Skurcze propulsywne o niskiej amplitudzie nasilają

się w przypadku biegunki, natomiast w postaci

się w przypadku biegunki, natomiast w postaci

zaparciowej zjn rzadsze są skurcze propulsywne o

zaparciowej zjn rzadsze są skurcze propulsywne o

wysokiej amplitudzie

wysokiej amplitudzie



zwiększenie reaktywności na różnorodne bodźce,

zwiększenie reaktywności na różnorodne bodźce,



zwiększenie częstotliwości nieperystaltycznych,

zwiększenie częstotliwości nieperystaltycznych,

gwałtownych, krótkotrwałych skurczów w regularnych

gwałtownych, krótkotrwałych skurczów w regularnych

odstępach czasu, często skojarzonych z bólem

odstępach czasu, często skojarzonych z bólem



występowanie, głównie w jelicie krętym, skurczów o

występowanie, głównie w jelicie krętym, skurczów o

wysokiej amplitudzie, migrujących przez krótkie

wysokiej amplitudzie, migrujących przez krótkie

odcinki jelita, skojarzonych z bólem.

odcinki jelita, skojarzonych z bólem.



Skurcze propulsywne o niskiej amplitudzie nasilają

Skurcze propulsywne o niskiej amplitudzie nasilają

się w przypadku biegunki, natomiast w postaci

się w przypadku biegunki, natomiast w postaci

zaparciowej zjn rzadsze są skurcze propulsywne o

zaparciowej zjn rzadsze są skurcze propulsywne o

wysokiej amplitudzie

wysokiej amplitudzie

Zmiana percepcji bodźców

Zmiana percepcji bodźców

Zmiana percepcji bodźców

Zmiana percepcji bodźców



Chorzy z zjn wykazują mniejszą podatność na

Chorzy z zjn wykazują mniejszą podatność na

rozciąganie różnych segmentów jelita grubego i

rozciąganie różnych segmentów jelita grubego i

odbytnicy reagując na nie bólem, uczuciem parcia

odbytnicy reagując na nie bólem, uczuciem parcia

na stolec, wrażeniem rozpierania i dyskomfortu.

na stolec, wrażeniem rozpierania i dyskomfortu.



Również wzrost ciśnienia w dwunastnicy i

Również wzrost ciśnienia w dwunastnicy i

końcowym odcinku jelita cienkiego indukuje ból

końcowym odcinku jelita cienkiego indukuje ból



Obserwuje się u tych chorych również

Obserwuje się u tych chorych również

zwiększenie odporności na stymulację

zwiększenie odporności na stymulację

elektryczną skóry lub oziębienie kończyn.

elektryczną skóry lub oziębienie kończyn.



Chorzy z zjn wykazują mniejszą podatność na

Chorzy z zjn wykazują mniejszą podatność na

rozciąganie różnych segmentów jelita grubego i

rozciąganie różnych segmentów jelita grubego i

odbytnicy reagując na nie bólem, uczuciem parcia

odbytnicy reagując na nie bólem, uczuciem parcia

na stolec, wrażeniem rozpierania i dyskomfortu.

na stolec, wrażeniem rozpierania i dyskomfortu.



Również wzrost ciśnienia w dwunastnicy i

Również wzrost ciśnienia w dwunastnicy i

końcowym odcinku jelita cienkiego indukuje ból

końcowym odcinku jelita cienkiego indukuje ból



Obserwuje się u tych chorych również

Obserwuje się u tych chorych również

zwiększenie odporności na stymulację

zwiększenie odporności na stymulację

elektryczną skóry lub oziębienie kończyn.

elektryczną skóry lub oziębienie kończyn.

Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne

Przemawiają za nimi:

Przemawiają za nimi:



zależność objawów od faz cyklu

zależność objawów od faz cyklu

miesiączkowego u kobiet

miesiączkowego u kobiet



związek dolegliwości z poposiłkowym

związek dolegliwości z poposiłkowym

uwolnieniem hormonów takich jak: VIP, CCK

uwolnieniem hormonów takich jak: VIP, CCK



również uwalniane pod wpływem stresu:

również uwalniane pod wpływem stresu:

enkefaliny, CRF, TRH, które modyfikują

enkefaliny, CRF, TRH, które modyfikują

motorykę jelit i nasilają objawy.

motorykę jelit i nasilają objawy.

Przemawiają za nimi:

Przemawiają za nimi:



zależność objawów od faz cyklu

zależność objawów od faz cyklu

miesiączkowego u kobiet

miesiączkowego u kobiet



związek dolegliwości z poposiłkowym

związek dolegliwości z poposiłkowym

uwolnieniem hormonów takich jak: VIP, CCK

uwolnieniem hormonów takich jak: VIP, CCK



również uwalniane pod wpływem stresu:

również uwalniane pod wpływem stresu:

enkefaliny, CRF, TRH, które modyfikują

enkefaliny, CRF, TRH, które modyfikują

motorykę jelit i nasilają objawy.

motorykę jelit i nasilają objawy.

Nietolerancja pokarmów

Nietolerancja pokarmów

Nietolerancja pokarmów

Nietolerancja pokarmów

Najczęstszy, bo stwierdzany u 89% badanych

Najczęstszy, bo stwierdzany u 89% badanych

chorych, czynnik towarzyszący zjn.

chorych, czynnik towarzyszący zjn.

Przyczyny wspomnianej nietolerancji są złożone

Przyczyny wspomnianej nietolerancji są złożone

i można wyróżnić trzy podstawowe jej

i można wyróżnić trzy podstawowe jej

mechanizmy:

mechanizmy:

•

•

alergiczny w 7% przypadków

alergiczny w 7% przypadków

•

•

pseudoalergiczny w ok. 25% przypadków

pseudoalergiczny w ok. 25% przypadków

•

•

zależny od produktów przemiany kwasu

zależny od produktów przemiany kwasu

arachidonowego u dalszych 30% badanych z

arachidonowego u dalszych 30% badanych z

zjn.

zjn.

Najczęstszy, bo stwierdzany u 89% badanych

Najczęstszy, bo stwierdzany u 89% badanych

chorych, czynnik towarzyszący zjn.

chorych, czynnik towarzyszący zjn.

Przyczyny wspomnianej nietolerancji są złożone

Przyczyny wspomnianej nietolerancji są złożone

i można wyróżnić trzy podstawowe jej

i można wyróżnić trzy podstawowe jej

mechanizmy:

mechanizmy:

•

•

alergiczny w 7% przypadków

alergiczny w 7% przypadków

•

•

pseudoalergiczny w ok. 25% przypadków

pseudoalergiczny w ok. 25% przypadków

•

•

zależny od produktów przemiany kwasu

zależny od produktów przemiany kwasu

arachidonowego u dalszych 30% badanych z

arachidonowego u dalszych 30% badanych z

zjn.

zjn.

Uwarunkowania psychologiczne

Uwarunkowania psychologiczne

Uwarunkowania psychologiczne

Uwarunkowania psychologiczne

Badania psychologiczne osób z objawami zjn nie

Badania psychologiczne osób z objawami zjn nie

wykazują różnic w sferze psychologicznej w

wykazują różnic w sferze psychologicznej w

stosunku do osób zdrowych. Stanowi to przesłanką

stosunku do osób zdrowych. Stanowi to przesłanką

dla twierdzenia że zaburzenia w sferze

dla twierdzenia że zaburzenia w sferze

psychologicznej nie są odpowiedzialne za

psychologicznej nie są odpowiedzialne za

powstanie choroby czynnościowej. Mimo to chorzy

powstanie choroby czynnościowej. Mimo to chorzy

na zjn częściej mają dolegliwości ze strony innych

na zjn częściej mają dolegliwości ze strony innych

układów i narządów oraz 5 krotnie częściej

układów i narządów oraz 5 krotnie częściej

podlegają zabiegom chirurgicznym. Jest to

podlegają zabiegom chirurgicznym. Jest to

najprawdopodobniej skutkiem somatyzacji czyli

najprawdopodobniej skutkiem somatyzacji czyli

przyjmowania normalnych doznań fizycznych za

przyjmowania normalnych doznań fizycznych za

objawy choroby.

objawy choroby.

Badania psychologiczne osób z objawami zjn nie

Badania psychologiczne osób z objawami zjn nie

wykazują różnic w sferze psychologicznej w

wykazują różnic w sferze psychologicznej w

stosunku do osób zdrowych. Stanowi to przesłanką

stosunku do osób zdrowych. Stanowi to przesłanką

dla twierdzenia że zaburzenia w sferze

dla twierdzenia że zaburzenia w sferze

psychologicznej nie są odpowiedzialne za

psychologicznej nie są odpowiedzialne za

powstanie choroby czynnościowej. Mimo to chorzy

powstanie choroby czynnościowej. Mimo to chorzy

na zjn częściej mają dolegliwości ze strony innych

na zjn częściej mają dolegliwości ze strony innych

układów i narządów oraz 5 krotnie częściej

układów i narządów oraz 5 krotnie częściej

podlegają zabiegom chirurgicznym. Jest to

podlegają zabiegom chirurgicznym. Jest to

najprawdopodobniej skutkiem somatyzacji czyli

najprawdopodobniej skutkiem somatyzacji czyli

przyjmowania normalnych doznań fizycznych za

przyjmowania normalnych doznań fizycznych za

objawy choroby.

objawy choroby.

Choroba zapalna

Choroba zapalna

Choroba zapalna

Choroba zapalna



Chaudary i Truelove u 30% chorych na zjn stwierdzili

Chaudary i Truelove u 30% chorych na zjn stwierdzili

związek choroby czynnościowej z inicjującym ich

związek choroby czynnościowej z inicjującym ich

wystąpienie zatruciem pokarmowym.

wystąpienie zatruciem pokarmowym.



Bergin i wsp. Badali chorych, którzy przebyli

Bergin i wsp. Badali chorych, którzy przebyli

salmonellozę. U 32% z nich rozwinęły się zaburzenia

salmonellozę. U 32% z nich rozwinęły się zaburzenia

czynnościowe jelit.

czynnościowe jelit.



W ostatnich latach liczne prace wskazują na

W ostatnich latach liczne prace wskazują na

obecność nacieków przewlekłego zapalenia w

obecność nacieków przewlekłego zapalenia w

blaszce właściwej jelit w przypadkach zjn. Dominują

blaszce właściwej jelit w przypadkach zjn. Dominują

w nich kom. tuczne i limfocyty.

w nich kom. tuczne i limfocyty.



Chaudary i Truelove u 30% chorych na zjn stwierdzili

Chaudary i Truelove u 30% chorych na zjn stwierdzili

związek choroby czynnościowej z inicjującym ich

związek choroby czynnościowej z inicjującym ich

wystąpienie zatruciem pokarmowym.

wystąpienie zatruciem pokarmowym.



Bergin i wsp. Badali chorych, którzy przebyli

Bergin i wsp. Badali chorych, którzy przebyli

salmonellozę. U 32% z nich rozwinęły się zaburzenia

salmonellozę. U 32% z nich rozwinęły się zaburzenia

czynnościowe jelit.

czynnościowe jelit.



W ostatnich latach liczne prace wskazują na

W ostatnich latach liczne prace wskazują na

obecność nacieków przewlekłego zapalenia w

obecność nacieków przewlekłego zapalenia w

blaszce właściwej jelit w przypadkach zjn. Dominują

blaszce właściwej jelit w przypadkach zjn. Dominują

w nich kom. tuczne i limfocyty.

w nich kom. tuczne i limfocyty.

Zasady rozpoznawania

Zasady rozpoznawania

Zasady rozpoznawania

Zasady rozpoznawania



czas trwania objawów

czas trwania objawów



kryteria rzymskie

kryteria rzymskie



wpływ pokarmów

wpływ pokarmów



czynniki psychologiczne

czynniki psychologiczne



leki

leki



potencjalne objawy chorób organicznych:

potencjalne objawy chorób organicznych:

bóle i biegunka w nocy, domieszka krwi

bóle i biegunka w nocy, domieszka krwi

w stolcu, gorączka, utrata masy ciała,

w stolcu, gorączka, utrata masy ciała,

niepowstrzymane parcie na stolec.

niepowstrzymane parcie na stolec.



czas trwania objawów

czas trwania objawów



kryteria rzymskie

kryteria rzymskie



wpływ pokarmów

wpływ pokarmów



czynniki psychologiczne

czynniki psychologiczne



leki

leki



potencjalne objawy chorób organicznych:

potencjalne objawy chorób organicznych:

bóle i biegunka w nocy, domieszka krwi

bóle i biegunka w nocy, domieszka krwi

w stolcu, gorączka, utrata masy ciała,

w stolcu, gorączka, utrata masy ciała,

niepowstrzymane parcie na stolec.

niepowstrzymane parcie na stolec.

Objawy

Objawy

Objawy

Objawy



Najczęściej narastają stopniowo od okresu

Najczęściej narastają stopniowo od okresu

młodzieńczego

młodzieńczego



ból o różnym umiejscowieniu, zmiennym

ból o różnym umiejscowieniu, zmiennym

charakterze i nasileniu, najczęściej występuje

charakterze i nasileniu, najczęściej występuje

dole brzucha w prawym lub lewym kwadrancie i

dole brzucha w prawym lub lewym kwadrancie i

nasila się 60-90 min po posiłku

nasila się 60-90 min po posiłku



wzdęcie narasta w ciągu dnia

wzdęcie narasta w ciągu dnia



parcie na stolec jest często dokuczliwe ale

parcie na stolec jest często dokuczliwe ale

chorzy mogą je opanować

chorzy mogą je opanować



noc jest jedyną porą wolną od dolegliwości

noc jest jedyną porą wolną od dolegliwości



Najczęściej narastają stopniowo od okresu

Najczęściej narastają stopniowo od okresu

młodzieńczego

młodzieńczego



ból o różnym umiejscowieniu, zmiennym

ból o różnym umiejscowieniu, zmiennym

charakterze i nasileniu, najczęściej występuje

charakterze i nasileniu, najczęściej występuje

dole brzucha w prawym lub lewym kwadrancie i

dole brzucha w prawym lub lewym kwadrancie i

nasila się 60-90 min po posiłku

nasila się 60-90 min po posiłku



wzdęcie narasta w ciągu dnia

wzdęcie narasta w ciągu dnia



parcie na stolec jest często dokuczliwe ale

parcie na stolec jest często dokuczliwe ale

chorzy mogą je opanować

chorzy mogą je opanować



noc jest jedyną porą wolną od dolegliwości

noc jest jedyną porą wolną od dolegliwości

Kryteria rzymskie dla zjn

Kryteria rzymskie dla zjn

Kryteria rzymskie dla zjn

Kryteria rzymskie dla zjn

Ciągłe lub nawracające od co najmniej 3 miesięcy bóle

Ciągłe lub nawracające od co najmniej 3 miesięcy bóle

brzucha:

brzucha:



łagodniejące po wypróżnieniu lub

łagodniejące po wypróżnieniu lub



skojarzone ze zmianą konsystencji stolca lub

skojarzone ze zmianą konsystencji stolca lub



skojarzone ze zmianą częstości wypróżnień i przynajmniej

skojarzone ze zmianą częstości wypróżnień i przynajmniej

2 lub więcej z następujących objawów:

2 lub więcej z następujących objawów:



zmiana częstości wypróżnień (>3 dziennie, <3 tygodniowo)

zmiana częstości wypróżnień (>3 dziennie, <3 tygodniowo)

zmiana uformowania stolca

zmiana uformowania stolca



objawy czuciowe np. wrażenie parcia, niepełnego

objawy czuciowe np. wrażenie parcia, niepełnego

wypróżnienia

wypróżnienia



domieszka śluzu w stolcu

domieszka śluzu w stolcu



wzdęcie

wzdęcie

Ciągłe lub nawracające od co najmniej 3 miesięcy bóle

Ciągłe lub nawracające od co najmniej 3 miesięcy bóle

brzucha:

brzucha:



łagodniejące po wypróżnieniu lub

łagodniejące po wypróżnieniu lub



skojarzone ze zmianą konsystencji stolca lub

skojarzone ze zmianą konsystencji stolca lub



skojarzone ze zmianą częstości wypróżnień i przynajmniej

skojarzone ze zmianą częstości wypróżnień i przynajmniej

2 lub więcej z następujących objawów:

2 lub więcej z następujących objawów:



zmiana częstości wypróżnień (>3 dziennie, <3 tygodniowo)

zmiana częstości wypróżnień (>3 dziennie, <3 tygodniowo)

zmiana uformowania stolca

zmiana uformowania stolca



objawy czuciowe np. wrażenie parcia, niepełnego

objawy czuciowe np. wrażenie parcia, niepełnego

wypróżnienia

wypróżnienia



domieszka śluzu w stolcu

domieszka śluzu w stolcu



wzdęcie

wzdęcie

Badanie fizykalne

Badanie fizykalne

Badanie fizykalne

Badanie fizykalne

Ma istotne znaczenie w wykluczeniu chorób

Ma istotne znaczenie w wykluczeniu chorób

organicznych

organicznych



stan ogólny jest zazwyczaj dobry

stan ogólny jest zazwyczaj dobry



ból przy palpacji dotyczy głównie kątnicy i

ból przy palpacji dotyczy głównie kątnicy i

esicy

esicy



brzuch może być wzdęty

brzuch może być wzdęty



często stwierdza się liczne blizny po

często stwierdza się liczne blizny po

przebytych operacjach

przebytych operacjach

Ma istotne znaczenie w wykluczeniu chorób

Ma istotne znaczenie w wykluczeniu chorób

organicznych

organicznych



stan ogólny jest zazwyczaj dobry

stan ogólny jest zazwyczaj dobry



ból przy palpacji dotyczy głównie kątnicy i

ból przy palpacji dotyczy głównie kątnicy i

esicy

esicy



brzuch może być wzdęty

brzuch może być wzdęty



często stwierdza się liczne blizny po

często stwierdza się liczne blizny po

przebytych operacjach

przebytych operacjach

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe

W każdej postaci zjn należy wykonać następujące

W każdej postaci zjn należy wykonać następujące

badania:

badania:



morfologia, OB, podstawowe badania

morfologia, OB, podstawowe badania

biochemiczne

biochemiczne



fibrosigmoidoskopia

fibrosigmoidoskopia



test na krew utajoną w kale

test na krew utajoną w kale

W każdej postaci zjn należy wykonać następujące

W każdej postaci zjn należy wykonać następujące

badania:

badania:



morfologia, OB, podstawowe badania

morfologia, OB, podstawowe badania

biochemiczne

biochemiczne



fibrosigmoidoskopia

fibrosigmoidoskopia



test na krew utajoną w kale

test na krew utajoną w kale

W postaci biegunkowej

W postaci biegunkowej

W postaci biegunkowej

W postaci biegunkowej

Zaleca się wykonać również:

Zaleca się wykonać również:



badania parazytologiczne kału

badania parazytologiczne kału



posiewy kału w kierunku S-S

posiewy kału w kierunku S-S



biopsję błony śluzowej odbytnicy

biopsję błony śluzowej odbytnicy



badanie stężeń TSH, T

badanie stężeń TSH, T

3

3

, T

, T

4

4

Zaleca się wykonać również:

Zaleca się wykonać również:



badania parazytologiczne kału

badania parazytologiczne kału



posiewy kału w kierunku S-S

posiewy kału w kierunku S-S



biopsję błony śluzowej odbytnicy

biopsję błony śluzowej odbytnicy



badanie stężeń TSH, T

badanie stężeń TSH, T

3

3

, T

, T

4

4

W postaci zaparciowej

W postaci zaparciowej

W postaci zaparciowej

W postaci zaparciowej

Należy badania uzupełnić o:

Należy badania uzupełnić o:



badanie poziomu TSH, T

badanie poziomu TSH, T

3

3

, T

, T

4

4



zbadanie czasu pasażu jelitowego

zbadanie czasu pasażu jelitowego

U chorych po 40 rż. lub z rodzinnym wywiadem

U chorych po 40 rż. lub z rodzinnym wywiadem

nowotworowym trzeba wykonać badanie

nowotworowym trzeba wykonać badanie

radiologiczne lub wziernikowanie jelita grubego.

radiologiczne lub wziernikowanie jelita grubego.

Należy badania uzupełnić o:

Należy badania uzupełnić o:



badanie poziomu TSH, T

badanie poziomu TSH, T

3

3

, T

, T

4

4



zbadanie czasu pasażu jelitowego

zbadanie czasu pasażu jelitowego

U chorych po 40 rż. lub z rodzinnym wywiadem

U chorych po 40 rż. lub z rodzinnym wywiadem

nowotworowym trzeba wykonać badanie

nowotworowym trzeba wykonać badanie

radiologiczne lub wziernikowanie jelita grubego.

radiologiczne lub wziernikowanie jelita grubego.

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa



nowotwory jelita grubego

nowotwory jelita grubego



nieswoiste zapalenia jelit

nieswoiste zapalenia jelit



pseudoniedrożność jelitową

pseudoniedrożność jelitową



choroba trzewna

choroba trzewna



zespół kontaminacji bakteryjnej jelit

zespół kontaminacji bakteryjnej jelit



zakażenia pasożytnicze, np. lambliozę

zakażenia pasożytnicze, np. lambliozę



endometrioza

endometrioza



leki

leki



zaburzenia psychiczne

zaburzenia psychiczne



nowotwory jelita grubego

nowotwory jelita grubego



nieswoiste zapalenia jelit

nieswoiste zapalenia jelit



pseudoniedrożność jelitową

pseudoniedrożność jelitową



choroba trzewna

choroba trzewna



zespół kontaminacji bakteryjnej jelit

zespół kontaminacji bakteryjnej jelit



zakażenia pasożytnicze, np. lambliozę

zakażenia pasożytnicze, np. lambliozę



endometrioza

endometrioza



leki

leki



zaburzenia psychiczne

zaburzenia psychiczne

Zasady leczenia

Zasady leczenia

Zasady leczenia

Zasady leczenia

1. Farmakoterapia nie powinna być podejmowana z

1. Farmakoterapia nie powinna być podejmowana z

inicjatywy lekarza w przypadkowo rozpoznawanych

inicjatywy lekarza w przypadkowo rozpoznawanych

zaburzeniach czynnościowych jelit.

zaburzeniach czynnościowych jelit.

2. Nie należy leczyć chorych należących do grupy

2. Nie należy leczyć chorych należących do grupy

określanej w piśmiennictwie mianem „wrong

określanej w piśmiennictwie mianem „wrong

expectation” Jest to grupa bez istotnych

expectation” Jest to grupa bez istotnych

dolegliwości, wyrażająca jedynie obawy o to, czy

dolegliwości, wyrażająca jedynie obawy o to, czy

rytm wypróżnień i konsystencja stolca są

rytm wypróżnień i konsystencja stolca są

prawidłowe. Życzliwy i niepowierzchowny kontakt z

prawidłowe. Życzliwy i niepowierzchowny kontakt z

lekarzem zazwyczaj rozwiązuje jego problemy.

lekarzem zazwyczaj rozwiązuje jego problemy.

1. Farmakoterapia nie powinna być podejmowana z

1. Farmakoterapia nie powinna być podejmowana z

inicjatywy lekarza w przypadkowo rozpoznawanych

inicjatywy lekarza w przypadkowo rozpoznawanych

zaburzeniach czynnościowych jelit.

zaburzeniach czynnościowych jelit.

2. Nie należy leczyć chorych należących do grupy

2. Nie należy leczyć chorych należących do grupy

określanej w piśmiennictwie mianem „wrong

określanej w piśmiennictwie mianem „wrong

expectation” Jest to grupa bez istotnych

expectation” Jest to grupa bez istotnych

dolegliwości, wyrażająca jedynie obawy o to, czy

dolegliwości, wyrażająca jedynie obawy o to, czy

rytm wypróżnień i konsystencja stolca są

rytm wypróżnień i konsystencja stolca są

prawidłowe. Życzliwy i niepowierzchowny kontakt z

prawidłowe. Życzliwy i niepowierzchowny kontakt z

lekarzem zazwyczaj rozwiązuje jego problemy.

lekarzem zazwyczaj rozwiązuje jego problemy.

Zasady leczenia

Zasady leczenia

Zasady leczenia

Zasady leczenia

3. W toku rocznej obserwacji u ok. 10% chorych

3. W toku rocznej obserwacji u ok. 10% chorych

objawy ustępują samoistnie. Warto więc

objawy ustępują samoistnie. Warto więc

opóźniać decyzję o rozpoczęciu leczenia.

opóźniać decyzję o rozpoczęciu leczenia.

4. W zjn efekt placebo sięga 70% - próbujmy to

4. W zjn efekt placebo sięga 70% - próbujmy to

wykorzystać.

wykorzystać.

5. Farmakoterapia nie powinna być pierwszym i

5. Farmakoterapia nie powinna być pierwszym i

jedynym sposobem leczenia zaburzeń

jedynym sposobem leczenia zaburzeń

czynnościowych jelit.

czynnościowych jelit.

3. W toku rocznej obserwacji u ok. 10% chorych

3. W toku rocznej obserwacji u ok. 10% chorych

objawy ustępują samoistnie. Warto więc

objawy ustępują samoistnie. Warto więc

opóźniać decyzję o rozpoczęciu leczenia.

opóźniać decyzję o rozpoczęciu leczenia.

4. W zjn efekt placebo sięga 70% - próbujmy to

4. W zjn efekt placebo sięga 70% - próbujmy to

wykorzystać.

wykorzystać.

5. Farmakoterapia nie powinna być pierwszym i

5. Farmakoterapia nie powinna być pierwszym i

jedynym sposobem leczenia zaburzeń

jedynym sposobem leczenia zaburzeń

czynnościowych jelit.

czynnościowych jelit.

Leczenie farmakologiczne zjn

Leczenie farmakologiczne zjn

Leczenie farmakologiczne zjn

Leczenie farmakologiczne zjn

Niepowodzenie wyżej wymienionych elementów

Niepowodzenie wyżej wymienionych elementów

terapii usprawiedliwia leczenie farmakologiczne.

terapii usprawiedliwia leczenie farmakologiczne.



loperamid, difenoksylat, cholestyramina

loperamid, difenoksylat, cholestyramina



laktuloza, siarczan magnezu, wlewki fosforanowe

laktuloza, siarczan magnezu, wlewki fosforanowe



leki cholinolityczne np. nalewka z pokrzyku, bromek

leki cholinolityczne np. nalewka z pokrzyku, bromek

cimetoprium i dicyklonamina

cimetoprium i dicyklonamina



leki blokujące kanał wapniowy - bromek

leki blokujące kanał wapniowy - bromek

pinaweryny

pinaweryny



kromoglikan disodu

kromoglikan disodu



cisaprid, sulpiryd

cisaprid, sulpiryd

Niepowodzenie wyżej wymienionych elementów

Niepowodzenie wyżej wymienionych elementów

terapii usprawiedliwia leczenie farmakologiczne.

terapii usprawiedliwia leczenie farmakologiczne.



loperamid, difenoksylat, cholestyramina

loperamid, difenoksylat, cholestyramina



laktuloza, siarczan magnezu, wlewki fosforanowe

laktuloza, siarczan magnezu, wlewki fosforanowe



leki cholinolityczne np. nalewka z pokrzyku, bromek

leki cholinolityczne np. nalewka z pokrzyku, bromek

cimetoprium i dicyklonamina

cimetoprium i dicyklonamina



leki blokujące kanał wapniowy - bromek

leki blokujące kanał wapniowy - bromek

pinaweryny

pinaweryny



kromoglikan disodu

kromoglikan disodu



cisaprid, sulpiryd

cisaprid, sulpiryd

Leczenie farmakologiczne zjn

Leczenie farmakologiczne zjn

Leczenie farmakologiczne zjn

Leczenie farmakologiczne zjn



leki przeciwdepresyjne

leki przeciwdepresyjne



mebeweryna

mebeweryna



antagoniści receptorów serotoninowych HT

antagoniści receptorów serotoninowych HT

3

3

,

,

HT

HT

4

4



agoniści receptora kappa - fetodozyna

agoniści receptora kappa - fetodozyna



związki krzemu, węgla aktywowanego

związki krzemu, węgla aktywowanego



dimetikon, simetikon

dimetikon, simetikon



leki przeciwdepresyjne

leki przeciwdepresyjne



mebeweryna

mebeweryna



antagoniści receptorów serotoninowych HT

antagoniści receptorów serotoninowych HT

3

3

,

,

HT

HT

4

4



agoniści receptora kappa - fetodozyna

agoniści receptora kappa - fetodozyna



związki krzemu, węgla aktywowanego

związki krzemu, węgla aktywowanego



dimetikon, simetikon

dimetikon, simetikon