Prawo hipoteczne – wykład

19.01.2014 r.

- Rozporządzanie omh
- Hipoteka przymusowa
- Zaspokojenie wierzyciela

Rozporządzanie opróżnionym

miejscem hipotecznym (dalej omh)

• - nowa instytucja – obowiązuje od

20.02.2011 r.

• - art. 10 uzkw – tylko hipoteki po

nowelizacji

• - modyfikuje zasadę posuwania się

hipotek do przodu i zasadę pierwszeństwa

• - wzmacia pozycję właściciela

nieruchomości (argument przy
negocjacjach z wierzycielem)

Wobec hipotek powstałych przed

20.02.2011 r. zasada posuwania się
hipotek do przodu nadal obowiązuje

Wskutek spłaty kredytu przez

kredytobiorcę (właściciela
nieruchomości) hipoteki z niższym
pierwszeństwem „awansują”
zajmując miejsca wyższe – bez
żadnej rekompensaty dla właściciela

art. 101

1

ukw

1. W razie wygaśnięcia hipoteki

właścicielowi nieruchomości
przysługuje w granicach wygasłej
hipoteki uprawnienie do
rozporządzania omh (...)

2. Jeżeli hipoteka wygasła tylko

częściowo, właściciel może
rozporządzać omh w tej części.

art. 101

2

ukw

Przepis art. 101

1

ukw stosuje się

również, gdy opróżniło się miejsce
wskutek przeniesienia jednej z
hipotek na miejsce opróżnione przez
inną hipotekę.

art. 101

1

ukw

Jak właściciel realizuje uprawnienie do

rozporządzania omh?

Może:
1)ustanowić nową hipotekę
2)przenieść którąkolwiek z hipotek

obciążających nieruchomość

3) dokonać wpisu uprawnienia do

rozporządzania omh w przyszłości

art. 101

1

ukw

• OMH powstaje wskutek wygaśnięcia

hipoteki w całości lub w części lub jej
przeniesienia

• Przyczyna wygaśnięcia obojętna. Z

wyjątkiem wygaśnięcia hipoteki w
toku egzekucji – wówczas
uprawnienie do rozporządzania omh
nie powstaje.

art. 101

1

ukw

• Uprawnienie do rozporządzania OMH

przysługuje każdoczesnemu właścicielowi
nieruchomości.

• Nie jest ograniczonym prawem rzeczowym
• Nie jest roszczeniem-nie ulga przedawnieniu
• Uprawnienie to nie stanowi odrębnej

kategorii prawa, stanowi pochodną
własności nieruchomości obciążonej
hipoteką

art. 101

1

ukw

• Jest bezterminowe
• Przysługuje każdoczesnemu

właścicielowi nieruchomości

• Powstaje ex lege wskutek

wygaśnięcia hipoteki

art. 101

3

ukw

Jeśli hipoteka wygasła wskutek

egzekucji z nieruchomości właściciel
nieruchomości nie może dokonać
rozporządzenia omh.

Przy egzekucji z nieruchomości nie

uwzględnia się omh

• Wygaśnięcie hipoteki w całości lub

w części (zmniejszenie sumy
hipoteki na podstawie umowy lub
orzeczenia sądu o zmnieszeniu sumy
hipoteki).

Hipoteka ustanowiona

(przeniesiona)na częściowo omh
korzysta z równego pierwszeństwa z
hipoteką częściowo wygasłą.

• Przykład:
• Hipoteka na rzecz A 1000 000 zł.

(ustanowiona 05.02.2012 r.)

• Zmnieszenie sumy wskutek realizacji

roszczenia o zmniejszenie sumy hipoteki do
600.000 zł.

• Powstaje omh: 400.000 zł.(10.12.2013 r.)
• Właściciel ustanawia na częściowo omh

hipotekę na rzecz B do sumy 400.000 zł.
(19.12.2013 r.)

• Hipoteka na rzecz A i na rzecz B

korzysta z tego samego pierwszeństwa

Art. 225 § 2 projektu pr.rzecz. z 1937

r.:

„Jeżeli hipoteka wygasła częściowo,

właściciel może rozporządzić omh do
odpowiedniej wysokości. Jednakże
hipoteka pierwotna będzie miała
pierwszeństwo przed hipoteką
ustanowioną lub przeniesioną na
omh”

Brak respektowania pierwszeństwa

wierzyciela z hipoteki pierwotnej
(która częściowo wygasła)
negatywnie oceniane przez
wierzycieli hipotecznych (głównie
banki).

Stwarza ryzyko braku zaspokojenia

się w toku egzekucji z nieruchomości
z uwagi na proporcjonalne a nie
samodzielne objęcie sumy egzekucji.

art. 101

1

ukw

• Właściciel może rozporządzać omh w granicach

wygasłej hipoteki.

• Granice rozporządzania omh

• - suma hipoteki

• - waluta hipoteki

• - pierwszeństwo hipoteki

• Granice rozporządzania omh mają chronić

wierzycieli hipotecznych z niższym

pierwszeństwem. Jeśli wierzyciele z niższym

pierwszeństwem wyrazili zgodę na

rozporzadzania omh z naruszeniem ww. granic

(np. ustanowienie hipoteki w wyższej sumie)

sąd powinien dokonać wpisu.

art. 101

1

ukw

1. Suma hipoteki = suma miejsca

hipotecznego

2. Suma hipoteki < suma miejsca

hipotecznego

3. Suma hipoteki > suma miejsca

hipotecznego

art. 101

1

ukw

Gdy suma hipoteki niższa niż suma miejsca

hipotecznego

OMH jest częściowo wykorzystane
• W pozostałej części można ustanowić lub przenieść

hipotekę z równym pierwszeństwem (art. 101

10

ukw)

• Wykreślenie wygasłej hipoteki bez wpisu

uprawnienia do rozporządzania OMH - wygasa
uprawnienie właściciela do rozporządzenia
pozostałą omh

• Wykreślenie na wniosek wierzyciela - niezbędna

zgoda właściciela (art. 101

4

ust. 2 ukw)

art. 101

1

ukw

Gdy suma hipoteki wyższa niż suma

miejsca hipotecznego

OMH jest w pełni wykorzystane +

nadwyżka

Hipoteka wygasła w sumie 200.000 zł.
Strony chcą dokonać ustanowienia hipoteki

na 250.000 zł.

art. 101

1

ukw

Brak praw o pierwszeństwie - wpis

dopuszczalny.

Istnieją prawa o pierwszeństwie wpis

dopuszczany tylko za zgodą uprawnionych

art. 101

1

ukw

• Zasada: wymóg tożsamości waluty miejsca

i hipoteki

• Brak praw o pierwszeństwie równym bądź

niższym - dopuszczalny wpis hipoteki o
innej walucie i sumie

• Istnieją prawa o pierwszeństwie równym

bądź niższym

Wpis hipoteki o innej walucie

(wyższej sumie) dopuszczalny za zgodą
uprawnionych

art. 101

1

ukw

Zmiana waluty lub sumy omh przez

właściciela:

• Brak podstawy prawnej dla takich

przekształceń

• Dopuszczalne przekroczenie na

zasadach ogólnych granic miejsca
przy ustanoweniu bądź przeniesieniu
hipoteki na omh.

art. 101

1

ukw

Rozporządzanie omh na nieruchomości

należącej do wspólności majątkowej
małżeńskiej

Ustanowienie hipoteki na omh

– zgoda współmałżonka – art. 37 § 1 pkt 1 k.r.o.

Przeniesienie hipoteki na omh

– Nie ma zastosowania art. 37 k.r.o. – brak

wymogu zgody współmałżonka

– Art. 36 k.r.o.: każdy z małżonków może

zarządzać samodzielnie majątkiem wspólnym

art. 101

1

ukw

Rozporządzenie w części:
Dopuszczalne (art. 101

1

ust. 1 zd. 2 u.k.w.h.)

– Skutek: podział hipoteki

Także w odniesieniu do hipoteki

zabezpieczającej wiele wierzytelności

– Dopuszczalność podziału hipoteki wynika z art.

68

1

ust. 3 u.k.w.h.

art. 101

1

ukw

• Rozporządzanie omh w części:
• Hipoteka A 100
• Hipoteka B 200
• Jeśli w miejscu hipoteki A powstanie omh

czy jest możliwe przeniesienie hipoteki B w
części?

• Czy wówczas hipoteka B ulega podziałowi

na dwie hipoteki po 100 czy też mamy
jedną hipotekę z różnym pierwszeństwem?

art. 101

1

ukw

• Rozporządzenie omh:
• - ustanowienie w miejsce wolne nowej

hipoteki lub hipotek

• -przeniesienie w miejsce wolne

istniejącej już hipoteki lub hipotek

• Narzędzie dla wierzyciela: roszczenie o

ustanowienie lub przeniesienie hipoteki

na omh. Zobowiązanie właściciela

nieruchomości + wpis roszczenia.

art. 101

9

ukw

• Roszczenie wierzyciela hipotecznego o

przeniesienie jego hipoteki na omh może

być ujawnione w kw. W takim wypadku

hipoteka uzyskuje przyrzeczone miejsce z

chwilą gdy miejsce stało się wolne.

• Wpis roszczenia ma charakter

fakultatywny i deklaratoryjny.

• Skutek przeniesienia hipoteki ex lege.

Nie jest konieczna umowa stron o

przeniesienie hipoteki na omh.

art. 101

9

ukw

• Suma hipoteki zajmującej

przyrzeczone miejsce mniejsza niż
suma hipoteki, która ma je zająć w
przyszłości

• Zobowiązanie - wpis roszczenia

dopuszczalny

• Skutek rozporządzający nastąpi w

zakresie możliwym w chwili zwolnienia
się miejsca

art. 101

9

ukw

• Waluta hipoteki zajmującej

przyrzeczone miejsce inna niż waluta
hipoteki, która ma je zająć w
przyszłości

• Zobowiązanie - wpis roszczenia

dopuszczalny

• Uzgodnienie walut bądź zgoda

uprawnionych wymóg dla skutku
rozporządzającego

art. 101

9

ukw

• Dopuszczalne przeniesienie części

hipoteki na omh

• Dopuszczalne ujawnienie w kw

roszczenia o przeniesienie części
hipoteki na omh

• Hipoteka ma być przeniesiona na

dwa omh - dwa roszczenia o
przeniesienie części hipoteki

art. 101

9

ukw

• Podstaw wpisu roszczenia w zakresie

hipoteki bankowej:

• Spór w doktrynie/ poglądy:
• Dopuszczalny wpis na podstawie art. 95

ust. 1 lub 5 pr.bank.

• Wykluczone stosowanie Art. 95 pr.bank.

art. 101

9

ukw

• Art. 95 ust. 1 pr.bank.: „oświadczenia (…) w

odniesieniu do praw i obowiązków
wynikających z czynności bankowych
oraz ustanowionych na rzecz banku
zabezpieczeń „

• Art. 95 st. 5 pr.bank.: „przepisy ust. 1-4

stosuje się odpowiednio do ujawnienia w
księdze wieczystej zmiany treści hipoteki
i przeniesienia hipoteki w związku ze
zbyciem wierzytelności bankowej (…)”

art. 101

4

ukw

• Wniosek o wykreślenie hipoteki

– Sąd nie ujawnia z urzędu przeniesienia hipoteki na

omh

– Ostrzeżenie o niezgodności (art. 626

13

§ 1 zd. 1

k.p.c.)

• Wniosek o ujawnienie przeniesienia hipoteki na

omh – hipoteka objęta roszczeniem o
przeniesienie hipoteki zajęła omh ex lege

• - nie ma wymogu zawarcia umowy o

przeniesienie hipoteki

• jest wymóg złożenia wniosku o przeniesienie

art. 101

4

ukw

• W razie wykreślenie hipoteki bez

jednoczesnego wpisania w jej miejsce
innej hipoteki, właściciel może zachować
uprawnienie do rozporządzania omh, jeżeli
jednocześnie z wykreśleniem hipoteki
uprawnienie to zostanie wpisane do kw.

• Do wykreślenia hipoteki i wpisu

uprawnienia zawsze wymagana jest zgoda
właściciela.

art. 101

8

ukw

• Niedopuszczalne jest zastrzeżenie,

przez które właściciel nieruchomości
zobowiązuje się do nierozporządzania
opróżnionym miejscem hipotecznym.

• Przepis ten ma zapobiec sytuacjom

faktycznego wyłączenia uprawnienia,
gdy właściciel działa pod presją
wierzyciela hipotecznego, np. banku.

art. 101

8

ukw

• Czynność prawna obejmująca zobowiązanie

właściciela do nierozporządzania omh
nieważna – art. 58 k.c.

• Sporny jest charakter klauzul, na podstawie

których wierzyciel zastrzega uprawnienie
do natychmiastowej wymagalności
wierzytelności na wypadek rozporządzenia
omh. Niektórzy przyjmują, iż ww. stanowią
obejście prawa (art. 58 k.c.)

Przykład nr 1

W przypadku obniżenia sumy hipoteki

kredytobiorca zobowiązuje się do:

1) wykreślenia hipoteki „nadzabezpieczonej”

lub

2) zachowania miejsca po wygasłej w części

hipotece na rzecz Banku kredytującego, w
razie powstania wierzytelności wymagającej
zabezpieczenia hipotecznego.

Przykład nr 2

Kredytobiorca oświadcza, iż ma pełną świadomość

faktu, że zgodnie z przepisem art. 68 ust. 2 zd. 2
u.k.w. w sytuacji, w której zabezpieczenie
hipoteczne będzie nadmierne, przysługuje mu
uprawnienie do żądania zmniejszenia sumy
hipoteki. Wobec powyższego, Strony zgodnie
ustalają, że nie będzie stanowiło przypadku
„nadmiernego

zabezpieczenia

hipotecznego

(nadzabezpieczenia)”, sytuacja, w której (...).
Kredytobiorca oświadcza, że w przypadku
ustalenia, że zabezpieczenie hipoteczne jest
nadmierne, zobowiązuje się do zachowania
pierwszeństwa miejsca po wygasłej w części
hipotece na rzecz Banku kredytującego.

Przykład nr 3

Jeżeli na omh wpisana jest wygasła hipoteka,

(...) bank odbiera dodatkowo od właściciela
nieruchomości oświadczenie, zgodnie z którym
właściciel nieruchomości zobowiązuje się,
że pomiędzy wnioskiem o wykreślenie
hipoteki a wnioskiem o ustanowienie
hipoteki na rzecz Banku

nie złoży ŻADNEGO WNIOSKU w

zakresie

ustanowienia/przeniesienia

hipoteki

na

opróżnione

miejsce

hipotecznego/wpisu roszczenia na rzecz
innego wierzyciela niż Bank kredytujący

.

Przykład nr 4

Warunkiem udzielenia kredytu - dla

kredytów

przeznaczonych

na

zakup

Nieruchomości Kredytowanej obciążonej

hipoteką z tytułu zobowiązań Zbywcy,(...)

jest

uzyskanie

od

właściciela

nieruchomości

zobowiązania,

że

w

przypadku

gdy

hipoteka

banku

kredytujacego jest w mniejszej wysokości

niż hipoteka zabezpieczająca wierzytelność

spłacaną,

właściciel

nieruchomości

doprowadzi do wykreślenia hipoteki w

pozostałej części (tj.omh przeznaczone

będzie wyłącznie na rzecz Banku).

Przykład nr 5

Warunkiem uruchomienia kredytu jest:
1) wpis roszczenia Banku o przeniesienie hipoteki

(...)

2)

oświadczenie

wierzyciela

o

wysokości

aktualnego zadłużenia, zawierającego jego

warunkową zgodę na wykreślenie hipoteki (...)

3) oświadczenie wierzyciela o nieskorzystaniu z

prawa

do

zastąpienia

zabezpieczonej

wierzytelności inną swoją wierzytelnością, braku

możliwości powstania z dotychczasowego

stosunku prawnego kolejnych wierzytelności,

które

mogłyby

by

być

zabezpieczone

dotychczasową hipoteką oraz że nie został

uprawniony do zajęcia opróżnionego miejsca

hipotecznego.

Przykład nr 6

Kredytobiorca oświadcza i zapewnia, że

ustanawia na rzecz Banku zabezpieczenie w

postaci hipoteki docelowo w miejsce

opróżnione przez wygasłą lecz nadal

wpisaną hipotekę i zobowiązuje się załączyć

do wniosku o wpis hipoteki oświadczenie

wierzyciela hipotecznego będące podstawą

do wykreślenia ww. wygasłej hipoteki.

Kredytobiorca

zapewnia,

że

rozporządzi

opróżnionym

miejscem

hipotecznym w całości wyłącznie na

rzecz banku kredytujacego.

Przykład nr 7

W celu wykonania przez Bank uprawnienia do

przeniesienia hipoteki Banku na wybrane przez

Bank miejsce (...) kredytobiorca zobowiązany jest

do

niezwłocznego

informowania

Banku

o

przewidywanym

lub

zaistniałym

opróżnieniu

(całkowitym lub częściowym) miejsc hipotecznych z

pierwszeństwem wyższym niż hipoteka Banku

(...).Kredytobiorca zobowiązany jest wstrzymać się

ze złożeniem wniosku o wykreślenie wygasłej

hipoteki z pierwszeństwem wyższym niż hipoteka

Banku lub ze złożeniem wniosku o zmniejszenie

sumy hipoteki do czasu ustalenia z Bankiem na

piśmie, czy Bank chce skorzystać z uprawnienia do

przeniesienia hipoteki Banku na to opróżnione

(całkowicie lub częściowo) miejsce hipoteczne.

Literatura:
B. Swaczyna (w:) Hipoteka po

nowelizacji, s. 439-476.

Hipoteka przymusowa

Prawo hipoteczne - wykład

19.01.2014 r.

Hipoteka przymusowa

• Cel hipoteki przymusowej:
• - zabezpieczenie wierzytelności
• -egzekucja wierzytelności niespłaconej w terminie

• Charakter hipoteki przymusowej:
• „przymusowe” uzyskanie hipoteki- brak oświadczenia woli

właściciela nieruchomości; hipoteka powstaje bez jego
zgody (wiedzy)

• „ustanowienie” hipoteki umownej
• „uzyskanie” hipoteki przymusowej

Hipoteka przymusowa

• Art. 109 ust. 1 ukw:
• Wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona

tytułem wykonawczym określonym w przepisach o
postępowaniu egzekucyjnym, może na podstawie
tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich
nieruchomościch dłużnika (hipoteka przymusowa).

- art. 777 kpc
Charakter wierzytelności – tylko pieniężna (art. 68 ust.

1 ukw) i stwierdzona tytułem wykonawczym lub in.
tytułem określonym w art. 110 ukw.

Dopuszczalne jest ustanowienie hipoteki przymusowej

dla zabezpieczenia kilku wierzytelności
stwierdzonych tutułami wykonawczymi (art. 68 ¹ ukw)

Hipoteka przymusowa

• Przedmiot hipoteki przymusowej:
• - nieruchomość (część ułamkowa)
• - użytkowanie wieczyste (część ułamkowa)
• - spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu

(część ułamkowa)

• - wierzytelność zabezpieczona hipoteką
• art. 109 ust. 1 ukw – „wszystkie nieruchomości

dłużnika” – formuła ta nie oznacza wymogu
ustanowienia hipoteki łącznej – zob. art. 111¹
ukw.

Hipoteka przymusowa

• Wierzyciel może uzyskać hipotekę wyłącznie na

nieruchomości dłużnika.

• Brak możliwości ustanowienia hipoteki

przymusowej na nieruchomości osoby trzeciej.

• Przeniesienie prawa własności nieruchomości i

dokonanie w kw wpisu na rzecz nabywcy, nie
stanowi przeszkody do wpisu hipoteki
przymusowej na podstawie złożonego wcześniej
wniosku o jej wpis (uchwała SN z 29.04.2008 r., III
CZP 17/08, OSN 2009, Nr 6, poz. 82)

• - decyduje kolejność złożonych wniosków

Hipoteka przymusowa

• Gdy nieruchomość wchodzi w skład małżeńskiej

wspólności ustawowej konieczne jest uzyskanie
tytułu wykonaczego wystawionego na oboje
małżonków (postanowienie SN z 27.05.2010 r., III
CZP 27/10, OSN 2011, Nr A, poz. 7).

• Gdy nieruchomość stanowi współwłasność łączną

wspólników spółki cywilnej wierzyciel może
uzyskać hipotekę przymusową tylko wówczas,
gdy uzyskał tytuł wykonawczy przeciwko
wszystkim wspólnikom.

Hipoteka przymusowa

• Podstawa wpisu hipoteki przymusowej – art. 109 i

110ukw

• 1) tytuł wykonawczy – art. 777 kpc , art. 26 i 27

ust.post. egz.

• 2) postanowienie sądu o udzieleniu zabezpieczenia

(art. 747 pkt 2 kpc)

• nakaz zapłaty (art. 492 kpc)
• wyrok nieprawomocny z klauzulą natychmiastowej

wykonalności (art. 333 kpc)

• 3) postanowienie prokuratora
• 4)decyzja administracyjna na mocy przepisów

szczególnych, nawet gdy nie jest ostateczna, np. art.
35 Ordynacji podatkowej)

5)zarządzenie zabezpieczenia wg przepisów o post.

egz. adm.

Hipoteka przymusowa

• Podstawą wpisu w księdze wieczystej hipoteki

przymusowej może być tylko oryginał tytułu
wykonawczego (uchwała SN z 8 grudnia 2005 r.
(III CZP 101/05), OSNC 2006, nr 11, poz. 180).

• W razie potrzeby prowadzenia egzekucji na rzecz

kilku osób lub przeciwko kilku osobom albo z kilku
składowych części majątku tego samego dłużnika,
sąd oprócz pierwszego tytułu wykonawczego
może wydawać dalsze tytuły, oznaczając cel, do
którego mają służyć, i ich liczbę porządkową(art.
793 kpc).

Hipoteka przymusowa

• Powstanie hipoteki przymusowej
• -uzyskanie tytułu wykonawczego lub in.

dokumentu

• - złożenie wniosku o wpis hipoteki przez

wierzyciela hipotecznego

• - konstytutywny wpis do kw

• Tytuł wykonawczy musi być wystawiony

przeciwko dłużnikowi będącemu właścicielem
nieruchomości.

- Wnioskodawcą o wpis do kw musi być wierzyciel

wskazany w tytule wykonawczym.

Hipoteka przymusowa

• Wygaśnięcie hipoteki przymusowej:
• 1) uchylenie postanowienia o zabezpieczeniu
• 2) uchylenie nieprawomocnego wyroku z klauzulą

natychmiastowej wykonalności

• 3) uchylenie nakazu zapłaty, który stanowił tytuł

zabezpieczenia

• 4) pozbawienie wykonalności tytułu

wykonawczego

• 5) uchylenie postanowienia prokuratora
• 6)uchylenie decyzji administracyjnej

• Wykreślenie hipoteki następuje na wniosek i ma

charakter deklaratoryjny

Hipoteka przymusowa

• Wysokość hipoteki przymusowej – art. 110¹ ukw
Wierzyciel może żądać wpisu hipoteki

przymusowej na sumę nie wyższą niż wynikającą
z treści dokumentu stanowiącego podstawę jej
wpisu do kw.

Jeżeli z dokumentu nie wynika wysokość sumy

hipoteki, suma hipoteki nie może przewyższać
więcej niż o połowę zabezpieczonej wierzytelności
wraz z roszczeniami o świadczenia uboczne
określonymi w dokumencie stanowiącym
podstawę wpisu na dzień złożenia wniosku.

Hipoteka przymusowa

Dwa rodzaje dokumentów stanowiących podstawę
wpisu hipoteki przymusowej:

•z oznaczeniem sumy hipoteki – np. postanowienie
o zabezpieczeniu roszczenia
•bez oznaczenia sumy hipoteki - ale z oznaczeniem
sumy wierzytelności –np. wyrok zasądzający - tu
sumę hipoteki powinien określić wierzyciel

Hipoteka przymusowa

Czy w świetle art. 110

1

ukw w sytuacji, gdy z

dokumentu mającego stanowić podstawę wpisu
hipoteki przymusowej nie wynika wysokość sumy
hipoteki, wnioskodawca - składając wniosek o wpis -
ma obowiązek przedstawić obliczenie tej sumy?
Czy brak takiego obliczenia należy traktować jako
brak formalny wniosku podlegający uzupełnieniu w
trybie art. 130 kpc?

Hipoteka przymusowa

Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać
prawidłowego biegu wskutek niezachowania
warunków formalnych, przewodniczący wzywa
stronę do poprawienia lub uzupełnienia pisma(art.
130 § 1 kpc).

Brak oznaczenia przez wierzyciela sumy hipoteki we
wniosku stanowi niespełnienie warunku formalnego
wniosku – należy stosować art. 130 § 1 kpc

.

Hipoteka przymusowa

• Zakaz obciążania nieruchomości hipoteką

przymusową łączną – art. 111 ¹ ukw.

• Hipoteka łączna – hipoteka, która obciąża dwa lub

więcej różne przedmioty

• Hipoteka łączna może być hipoteką umowną,

przymusową i powstającą na podstawie
jednostronnej czynności prawnej

• Przedmioty hipoteki łącznej mogą być różnorodne

lub tożsame
np. hipoteka łączna może jednocześnie obciążać
nieruchomość i np. użytkowanie wieczyste
(różnorodne przedmioty) lub dwie lub więcej
nieruchomości (przedmioty tożsame)

Powstanie hipoteki łącznej

• ex lege - podział nieruchomości (art. 76

ust. 1 ukw)

• czynność prawna - W celu zabezpieczenia

tej samej wierzytelności można, w drodze
czynności prawnej, obciążyć więcej niż
jedną nieruchomość (hipoteka łączna
umowna) - art. 76 ust. 3 ukw

• przymusowa (art. 111¹ ust. 1 ukw)

Hipoteka łączna przymusowa

• Zasada: łączne obciążenie kilku

nieruchomości hipoteką przymusową
niedopuszczalne
Wyjątki - art. 111¹ust. 1 ukw
1) nieruchomości są już obciążone inną
hipoteką łączną albo
2) nieruchomości stanowią własność
dłużników solidarnych

Hipoteka łączna przymusowa

• Jeśli inne nieruchomości są już obciążone

inną hipoteką łączną to inna hipoteka
może być umowna lub przymusowa.
Istniejąca już hipoteka łączna może
przysługiwać temu samemu lub innemu
wierzycielowi. Wierzyciel, któremu
przysługuje inna hipoteka łączna, może
wybrać, z której nieruchomości chce
prowadzić egzekucję.

Hipoteka łączna przymusowa

• Jeśli nieruchomości stanowią własność

dłużników solidarnych (konsekwencja
solidarności biernej)

• Możliwe jest ustanowienie hipoteki

przymusowej łącznej, np. na
nieruchomości wspólników spółki cywilnej
(przedmiot współwłasności) lub na
nieruchomościach będących wyłączną
własnością dłużników solidarnych, np.
kredytobiorcy i poręczyciela.

Hipoteka łączna przymusowa

• W innych przypadkach konieczne jest

podział zabezpieczenia przez wierzyciela

Podział zabezpieczenia między

poszczególne nieruchomości zależy od
uznania wierzyciela (art. 111¹ ust. 2 ukw.

Hipoteka łączna przymusowa

• Literatura: J. Pisuliński (w: ) Hipoteka po nowelizacji, s.

507-536