Antybiotyki

Antybiotyki

strategia leczenia – interakcje,

strategia leczenia – interakcje,

ciąża, podeszły wiek

ciąża, podeszły wiek

Klinika Chorób

Klinika Chorób

Wewnętrznych

Wewnętrznych

z Oddziałem Farmakologii

z Oddziałem Farmakologii

Klinicznej i Terapii

Klinicznej i Terapii

Monitorowanej

Monitorowanej

2008r.

2008r.



ANTYBIOTYKI

ANTYBIOTYKI



Najliczniejsza grupa

Najliczniejsza grupa

chemioterapeutyków zarówno

chemioterapeutyków zarówno

naturalnych, półsyntetycznych, jak i

naturalnych, półsyntetycznych, jak i

syntetycznych.

syntetycznych.



Do podstawowego arsenału walki z

Do podstawowego arsenału walki z

zakażeniami bakteryjnymi zalicza się

zakażeniami bakteryjnymi zalicza się

około 60 antybiotyków.

około 60 antybiotyków.



Hamują one wzrost lub namnażanie

Hamują one wzrost lub namnażanie

bakterii lub powodują ich lizę.

bakterii lub powodują ich lizę.

TERAPIA CELOWANA



Optymalne pod względem skuteczności jest

Optymalne pod względem skuteczności jest

leczenie antybiotykami polega na wykonaniu

leczenie antybiotykami polega na wykonaniu

posiewu i antybiogramu.

posiewu i antybiogramu.



Po uzyskaniu wyników badań zaleca się

Po uzyskaniu wyników badań zaleca się

odpowiedni antybiotyk. Jest to

odpowiedni antybiotyk. Jest to

terapia

terapia

celowana

celowana

. Terapia celowana w praktyce nie

. Terapia celowana w praktyce nie

dotyczy nawet kilku procent ogółu chorych

dotyczy nawet kilku procent ogółu chorych

leczonych antybiotykami.

leczonych antybiotykami.



Częściej wykonuje się tylko posiewy na

Częściej wykonuje się tylko posiewy na

podstawie których dobiera się odpowiedni

podstawie których dobiera się odpowiedni

antybiotyk.

antybiotyk.

TERAPIA CELOWANA



W miarę możliwości należy stosować

W miarę możliwości należy stosować

antybiotyk o jak najwęższym spektrum

antybiotyk o jak najwęższym spektrum

działania.

działania.



Stosowanie antybiotyków o szerokim

Stosowanie antybiotyków o szerokim

spektrum działania sprzyja nadkażeniom.

spektrum działania sprzyja nadkażeniom.



Saprofityczna flora bakteryjna stanowi

Saprofityczna flora bakteryjna stanowi

nieswoistą obronę organizmu,

nieswoistą obronę organizmu,

zapobiegającą rozwojowi drobnoustrojów

zapobiegającą rozwojowi drobnoustrojów

chorobotwórczych.

chorobotwórczych.

TERAPIA CELOWANA

Po wykonaniu bakteriologicznej identyfikacji

Po wykonaniu bakteriologicznej identyfikacji

drobnoustroju należy zastosować:

drobnoustroju należy zastosować:

1.

1.

Antybiotyk najmniej toksyczny, o najwęższym zakresie

Antybiotyk najmniej toksyczny, o najwęższym zakresie

działania, na który wyhodowane bakterie są

działania, na który wyhodowane bakterie są

najbardziej wrażliwe

najbardziej wrażliwe

2.

2.

Antybiotyk, którego właściwości farmakokinetyczne

Antybiotyk, którego właściwości farmakokinetyczne

m.in. duża objętość dystrybucji zapewnią penetrację

m.in. duża objętość dystrybucji zapewnią penetrację

do miejsc zakażenia np. do kości (linkozamidy,

do miejsc zakażenia np. do kości (linkozamidy,

chinolony) lub do OUN (cefalosporyny III generacji,

chinolony) lub do OUN (cefalosporyny III generacji,

chloramfenikol)

chloramfenikol)

3.

3.

Dobór antybiotyku należy również powiązać ze stanem

Dobór antybiotyku należy również powiązać ze stanem

ogólnym i wiekiem chorego, stopniem wydolności

ogólnym i wiekiem chorego, stopniem wydolności

układu krążenia, nerek, wątroby i szpiku kostnego.

układu krążenia, nerek, wątroby i szpiku kostnego.

TERAPIA CELOWANA

Ciężki stan ogólny chorego stanowiący zagrożenie

Ciężki stan ogólny chorego stanowiący zagrożenie

dla życia i zdrowia chorego (odoskrzelowe

dla życia i zdrowia chorego (odoskrzelowe

zapalenie płuc, ostre bakteryjne zapalenie dróg

zapalenie płuc, ostre bakteryjne zapalenie dróg

moczowych i żółciowych, stany septyczne,

moczowych i żółciowych, stany septyczne,

podejrzenie bakteryjnego zapalenia wsierdzia)

podejrzenie bakteryjnego zapalenia wsierdzia)

jest wskazaniem do natychmiastowego podania

jest wskazaniem do natychmiastowego podania

antybiotyku, bez oczekiwania na wynik

antybiotyku, bez oczekiwania na wynik

antybiogramu.

antybiogramu.

W tych przypadkach rozpoczynamy leczenie

W tych przypadkach rozpoczynamy leczenie

preparatami o dużej aktywności bakteriobójczej,

preparatami o dużej aktywności bakteriobójczej,

szerokim zakresie działania, opornymi na beta-

szerokim zakresie działania, opornymi na beta-

laktamazy i dobrej penetracji do ogniska infekcji.

laktamazy i dobrej penetracji do ogniska infekcji.

WSKAZANIA

WSKAZANIA

Uważa się, że tylko w 20-25% antybiotyki są

Uważa się, że tylko w 20-25% antybiotyki są

stosowane z uzasadnionych przyczyn; koszt

stosowane z uzasadnionych przyczyn; koszt

leków i ich działania niepożądane nie są bez

leków i ich działania niepożądane nie są bez

znaczenia w strategii postępowania

znaczenia w strategii postępowania

terapeutycznego.

terapeutycznego.

Zbyt częste i nieprawidłowe stosowanie

Zbyt częste i nieprawidłowe stosowanie

chemioterapeutyku sprzyja rozwojowi

chemioterapeutyku sprzyja rozwojowi

oporności drobnoustrojów i wyklucza lek z

oporności drobnoustrojów i wyklucza lek z

arsenału środków leczniczych.

arsenału środków leczniczych.

Za niewłaściwe uważa się stosowanie zbyt

Za niewłaściwe uważa się stosowanie zbyt

małych dawek chemioterapeutyku.

małych dawek chemioterapeutyku.

Za racjonalne uważa się stosowanie

Za racjonalne uważa się stosowanie

antybiotyków, gdy:

antybiotyków, gdy:

-

-

drobnoustrój został rozpoznany bakteriologicznie

drobnoustrój został rozpoznany bakteriologicznie

i wykazuje wrażliwość na dany antybiotyk;

i wykazuje wrażliwość na dany antybiotyk;

-

-

brak jest rozpoznania bakteriologicznego, ale

brak jest rozpoznania bakteriologicznego, ale

rozpoznanie kliniczne pozwala sądzić, że

rozpoznanie kliniczne pozwala sądzić, że

drobnoustrój jest wrażliwy na dany antybiotyk,

drobnoustrój jest wrażliwy na dany antybiotyk,

-

-

brak jest rozpoznania bakteriologicznego, ale

brak jest rozpoznania bakteriologicznego, ale

ciężki stan kliniczny, np. posocznica, zapalenie

ciężki stan kliniczny, np. posocznica, zapalenie

opon mózgowo-rdzeniowych, stwarza konieczność

opon mózgowo-rdzeniowych, stwarza konieczność

natychmiastowego podania antybiotyku,

natychmiastowego podania antybiotyku,

-

-

istnieje uzasadnienie do podawania

istnieje uzasadnienie do podawania

zapobiegawczego.

zapobiegawczego.

POSTĘPOWANIE

POSTĘPOWANIE

ZAPOBIEGAWCZE

ZAPOBIEGAWCZE



W latach 50. i 60. chemioterapeutyki

W latach 50. i 60. chemioterapeutyki

stosowano w celach

stosowano w celach

zapobiegawczych powszechnie, bez

zapobiegawczych powszechnie, bez

uzasadnienia, co przyczyniło się do

uzasadnienia, co przyczyniło się do

zwiększenia oporności bakterii na

zwiększenia oporności bakterii na

podstawowe antybiotyki: penicyliny,

podstawowe antybiotyki: penicyliny,

tetracykliny.

tetracykliny.

POSTĘPOWANIE

POSTĘPOWANIE

ZAPOBIEGAWCZE

ZAPOBIEGAWCZE



Obecnie wskazania do zapobiegawczego

Obecnie wskazania do zapobiegawczego

podawania antybiotyków są wyraźnie

podawania antybiotyków są wyraźnie

określone. Jest ono stosowane u chorych z

określone. Jest ono stosowane u chorych z

czynną chorobą reumatyczną, u chorych na

czynną chorobą reumatyczną, u chorych na

cukrzycę i u chorych z przewlekłymi

cukrzycę i u chorych z przewlekłymi

chorobami wyniszczającymi (ch.

chorobami wyniszczającymi (ch.

nowotworowe), u których wykonuje się

nowotworowe), u których wykonuje się

jakiekolwiek zabiegi chirurgiczne.

jakiekolwiek zabiegi chirurgiczne.

POSTĘPOWANIE

POSTĘPOWANIE

ZAPOBIEGAWCZE

ZAPOBIEGAWCZE



Ponadto jest stosowane w przygotowaniu do

Ponadto jest stosowane w przygotowaniu do



- zabiegów chirurgicznych na otwartym

- zabiegów chirurgicznych na otwartym

sercu,

sercu,



- zabiegach na dolnych odcinkach przewodu

- zabiegach na dolnych odcinkach przewodu

pokarmowego,

pokarmowego,



- zapobieganiu wznowie niektórych chorób,

- zapobieganiu wznowie niektórych chorób,

np. choroby reumatycznej (zapalenie

np. choroby reumatycznej (zapalenie

wsierdzia), odmiedniczkowego zapalenia

wsierdzia), odmiedniczkowego zapalenia

nerek, gruźlicy (z udowodnionym kontaktem z

nerek, gruźlicy (z udowodnionym kontaktem z

osobą prątkującą).

osobą prątkującą).

PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA



Antybiotyków nie należy stosować wówczas,

Antybiotyków nie należy stosować wówczas,

gdy:

gdy:

●

zakażenie jest spowodowane drobnoustrojami

zakażenie jest spowodowane drobnoustrojami

niewrażliwymi na dane antybiotyki,

niewrażliwymi na dane antybiotyki,

●

brak rozpoznania bakteriologicznego i nie

brak rozpoznania bakteriologicznego i nie

występuje zagrożenie dla życia chorego,

występuje zagrożenie dla życia chorego,

●

współistnieją przewlekłe choroby (wątroby,

współistnieją przewlekłe choroby (wątroby,

nerek), które nie pozwalają na zastosowanie

nerek), które nie pozwalają na zastosowanie

skutecznej dawki,

skutecznej dawki,

●

występuje uczulenie lub nadwrażliwość na

występuje uczulenie lub nadwrażliwość na

dany antybiotyk

dany antybiotyk

LECZENIE SKOJARZONE

LECZENIE SKOJARZONE

Jest ono celowe, aby zapobiec rozwojowi

Jest ono celowe, aby zapobiec rozwojowi

oporności przy długotrwałym leczeniu np.

oporności przy długotrwałym leczeniu np.

gruźlicy, w zakażeniach trudno

gruźlicy, w zakażeniach trudno

poddających się leczeniu, czego

poddających się leczeniu, czego

klasycznym przykładem jest ostre lub

klasycznym przykładem jest ostre lub

podostre zapalenie wsierdzia, w leczeniu

podostre zapalenie wsierdzia, w leczeniu

posocznic wywołanych mieszaną florą

posocznic wywołanych mieszaną florą

bakteryjną.

bakteryjną.

LECZENIE SKOJARZONE

LECZENIE SKOJARZONE

Częste, a

Częste, a

nieuzasadnione

nieuzasadnione

podawanie

podawanie

skojarzone antybiotyków doprowadza do

skojarzone antybiotyków doprowadza do

znacznego zwiększenia

znacznego zwiększenia

pierwotnej oporności

pierwotnej oporności

bakterii

bakterii

na te leki, powstania uczuleń,

na te leki, powstania uczuleń,

nadkażeń, zwłaszcza przewodu

nadkażeń, zwłaszcza przewodu

pokarmowego i zwiększa ryzyko uszkodzenia

pokarmowego i zwiększa ryzyko uszkodzenia

narządów miąższowych (wątroby i nerek)

narządów miąższowych (wątroby i nerek)

oraz układu krwiotwórczego.

oraz układu krwiotwórczego.

LECZENIE SKOJARZONE

LECZENIE SKOJARZONE



W przypadku konieczności skojarzonego

W przypadku konieczności skojarzonego

leczenia antybiotykami, wynikającej z danych

leczenia antybiotykami, wynikającej z danych

mikrobiologicznych, należy dawać

mikrobiologicznych, należy dawać



- antybiotyki wykazujące

- antybiotyki wykazujące

synergizm

synergizm

,

,



- w miarę możliwości o działaniu

- w miarę możliwości o działaniu

bakteriobójczym

bakteriobójczym

,

,



- nie mających zbliżonych działań

- nie mających zbliżonych działań

niepożądanych i toksycznych.

niepożądanych i toksycznych.

Interakcje antybiotyków

Interakcje antybiotyków



W celu uniknięcia niepożądanych, z klinicznego

W celu uniknięcia niepożądanych, z klinicznego

punktu widzenia, następstw interakcji –

punktu widzenia, następstw interakcji –

polegających na nasileniu objawów toksycznych

polegających na nasileniu objawów toksycznych

antybiotyków czy braku ich skuteczności leczniczej

antybiotyków czy braku ich skuteczności leczniczej

,

,

należy przestrzegać następujących zasad:

należy przestrzegać następujących zasad:



- nie powinno się łączyć antybiotyków między sobą

- nie powinno się łączyć antybiotyków między sobą

lub antybiotyków z innymi lekami o podobnych

lub antybiotyków z innymi lekami o podobnych

właściwościach toksycznych lub zmieniających

właściwościach toksycznych lub zmieniających

nawzajem swoje losy w organizmie, a więc

nawzajem swoje losy w organizmie, a więc

wpływających na właściwości farmakokinetyczne

wpływających na właściwości farmakokinetyczne

Interakcje antybiotyków

Interakcje antybiotyków

- dawki antybiotyków stosowanych w kombinacji

- dawki antybiotyków stosowanych w kombinacji

nie mogą być mniejsze od dawek tych leków

nie mogą być mniejsze od dawek tych leków

stosowanych oddzielnie,

stosowanych oddzielnie,



- kojarzenie, wymagających do swego działania

- kojarzenie, wymagających do swego działania

aktywnego wzrostu komórki bakteryjnej,

aktywnego wzrostu komórki bakteryjnej,

chemioterapeutyków bakteriobójczych z

chemioterapeutyków bakteriobójczych z

bakteriostatycznymi, które hamują wzrost tych

bakteriostatycznymi, które hamują wzrost tych

bakterii, przy dużej wrażliwości drobnoustrojów

bakterii, przy dużej wrażliwości drobnoustrojów

może wywołać niepożądane w skutkach klinicznych

może wywołać niepożądane w skutkach klinicznych

zjawisko antagonizmu, najbardziej jaskrawym jego

zjawisko antagonizmu, najbardziej jaskrawym jego

przykładem jest skojarzone leczenie penicylinami z

przykładem jest skojarzone leczenie penicylinami z

tetracyklinami, makrolidami lub chloramfenikolem.

tetracyklinami, makrolidami lub chloramfenikolem.

LECZENIE SKOJARZONE

LECZENIE SKOJARZONE

I.

I.

Bakteriobójcze

Bakteriobójcze

-

-

działają na drobnoustroje wyłącznie w fazie ich wzrostu

działają na drobnoustroje wyłącznie w fazie ich wzrostu

penicyliny, cefalosporyny, ryfampicyna, wankomycyna

penicyliny, cefalosporyny, ryfampicyna, wankomycyna

-

-

działają na drobnoustroje niezależnie od fazy ich rozwoju

działają na drobnoustroje niezależnie od fazy ich rozwoju

polimyksyny, aminoglikozydy, bacytracyna, nitrofurany

polimyksyny, aminoglikozydy, bacytracyna, nitrofurany

LECZENIE SKOJARZONE

LECZENIE SKOJARZONE

II.

II.

Bakteriostatyczne

Bakteriostatyczne

-

-

Szybki efekt bakteriostatyczny, w większych stężeniach

Szybki efekt bakteriostatyczny, w większych stężeniach

działanie bakteriobójcze

działanie bakteriobójcze

:

:

t

t

etracykliny, makrolidy (ertromycyna), chloramfenikol,

etracykliny, makrolidy (ertromycyna), chloramfenikol,

rystocetyna, linkomycyna

rystocetyna, linkomycyna

-

-

Działanie bakteriostatyczne powolne, nawet w największych

Działanie bakteriostatyczne powolne, nawet w największych

stężeniach nie działają bakteriobójczo

stężeniach nie działają bakteriobójczo

:

:

cykloseryna, wiomycyna, sulfonamidy, nowobiocyna

cykloseryna, wiomycyna, sulfonamidy, nowobiocyna

LECZENIE SKOJARZONE

LECZENIE SKOJARZONE

I + I = synergizm lub indyferencja, nigdy

I + I = synergizm lub indyferencja, nigdy

antagonizm

antagonizm

II + II = addycja lub indyferencja, nigdy synergizm

II + II = addycja lub indyferencja, nigdy synergizm

ani antagonizm

ani antagonizm

I + II = często antagonizm (szczególnie w

I + II = często antagonizm (szczególnie w

podgrupie A), rzadko synergizm lub indyferencja

podgrupie A), rzadko synergizm lub indyferencja

I – bakteriobójczy

I – bakteriobójczy

II - bakteriostatyczny

II - bakteriostatyczny

LECZENIE SKOJARZONE

LECZENIE SKOJARZONE

Leczenie skojarzone, wykorzystujące synergistyczne

Leczenie skojarzone, wykorzystujące synergistyczne

działanie antybiotyków, można stosować w

działanie antybiotyków, można stosować w

przypadku:

przypadku:

1.

1.

Zakażeń mieszanych

Zakażeń mieszanych

2.

2.

Stanów septycznych o nieznanej etiologii

Stanów septycznych o nieznanej etiologii

3.

3.

U pacjentów z leukopenią i ciężkimi niedoborami

U pacjentów z leukopenią i ciężkimi niedoborami

immunologicznymi

immunologicznymi

4.

4.

Zakażeń opornych na leczenie jednym antybiotykiem

Zakażeń opornych na leczenie jednym antybiotykiem

5.

5.

Zakażeń wywołanych przez drobnoustroje mało wrażliwe

Zakażeń wywołanych przez drobnoustroje mało wrażliwe

na większość stosowanych antybiotyków lub przy szybko

na większość stosowanych antybiotyków lub przy szybko

występującej oporności na antybiotyk.

występującej oporności na antybiotyk.

LECZENIE SKOJARZONE

LECZENIE SKOJARZONE

Najlepiej udokumentowano

Najlepiej udokumentowano

synergistyczne działanie

synergistyczne działanie

antybiotyków bakteriobójczych, z

antybiotyków bakteriobójczych, z

których jeden hamuje syntezę

których jeden hamuje syntezę

ściany komórkowej a drugi

ściany komórkowej a drugi

nieodwracalnie hamuje syntezę

nieodwracalnie hamuje syntezę

białka.

białka.

LECZENIE SKOJARZONE

LECZENIE SKOJARZONE

W zakażeniach o ciężkim przebiegu

W zakażeniach o ciężkim przebiegu

wykorzystuje się synergistyczne działanie:

wykorzystuje się synergistyczne działanie:

1.

1.

Penicyliny i gentamycyny w zakażeniach

Penicyliny i gentamycyny w zakażeniach

wywołanych przez streptokoki i enterokoki

wywołanych przez streptokoki i enterokoki

2.

2.

Tikarcyliny lub piperacyliny i

Tikarcyliny lub piperacyliny i

aminoglikozydów w zakażeniach

aminoglikozydów w zakażeniach

P.aeruginosa i innymi bakteriami

P.aeruginosa i innymi bakteriami

3.

3.

Cefalosporyn i aminoglikozydów w

Cefalosporyn i aminoglikozydów w

zakażeniach K. pneumoniae

zakażeniach K. pneumoniae

Interakcje

Interakcje

antybiotyków

antybiotyków



Zwiotczające działanie antybiotyków

Zwiotczające działanie antybiotyków

aminoglikozydowych, polimyksyn, kolistyny

aminoglikozydowych, polimyksyn, kolistyny

nasilają: leki kuraryzujące, narkotyki

nasilają: leki kuraryzujące, narkotyki

chirurgiczne (eter), barbiturany (tiopental,

chirurgiczne (eter), barbiturany (tiopental,

amobarbital), prokainamid, chinidyna,

amobarbital), prokainamid, chinidyna,

prometazyna, EDTA. Przy ich łącznym

prometazyna, EDTA. Przy ich łącznym

zastosowaniu występuje wydłużenie okresu

zastosowaniu występuje wydłużenie okresu

porażenia mięśniowego łącznie z

porażenia mięśniowego łącznie z

niebezpiecznym dla życia bezdechem.

niebezpiecznym dla życia bezdechem.

Przeciwdziałają tej interakcji inhibitory

Przeciwdziałają tej interakcji inhibitory

hydrolazy acetylocholiny i preparaty wapnia.

hydrolazy acetylocholiny i preparaty wapnia.

Interakcje

Interakcje

antybiotyków

antybiotyków



Łączne stosowanie antybiotyków

Łączne stosowanie antybiotyków

aminoglikozydowych z diuretykiem pętlowym

aminoglikozydowych z diuretykiem pętlowym

(furosemidem, kwasem acetylosalicylowym) może

(furosemidem, kwasem acetylosalicylowym) może

spowodować nieodwracalne uszkodzenie nerwu

spowodować nieodwracalne uszkodzenie nerwu

słuchowego i głuchotę.

słuchowego i głuchotę.



Najsilniejsze działanie nefrotoksyczne spośród

Najsilniejsze działanie nefrotoksyczne spośród

antybiotyków aminoglikozydowych mają

antybiotyków aminoglikozydowych mają

kanamycyna, dibekacyna, neomycyna, najsłabsze

kanamycyna, dibekacyna, neomycyna, najsłabsze

streptomycyna, pozostałe zajmują miejsce

streptomycyna, pozostałe zajmują miejsce

pośrednie. Ryzyko uszkodzenia nerek rośnie przy

pośrednie. Ryzyko uszkodzenia nerek rośnie przy

łącznym zastosowaniu wymienionych antybiotyków

łącznym zastosowaniu wymienionych antybiotyków

z cefalosporynami: cefalorydyną, cefradyną, z

z cefalosporynami: cefalorydyną, cefradyną, z

furosemidem i metoksyfluranem

furosemidem i metoksyfluranem

Interakcje

Interakcje

antybiotyków

antybiotyków



Mielotoksyczne działanie

Mielotoksyczne działanie

chloramfenikolu jest szczególnie

chloramfenikolu jest szczególnie

niebezpieczne podczas łącznej terapii

niebezpieczne podczas łącznej terapii

cytostatykami, sulfonamidami,

cytostatykami, sulfonamidami,

tyreostatykami, fenytoiną.

tyreostatykami, fenytoiną.

Interakcje

Interakcje

antybiotyków

antybiotyków



Interakcją na etapie wchłaniania jest

Interakcją na etapie wchłaniania jest

osłabienie działania lub brak

osłabienie działania lub brak

skuteczności leczniczej linkomycyny

skuteczności leczniczej linkomycyny

oraz tetracyklin, które podane doustnie

oraz tetracyklin, które podane doustnie

łącznie z solami wapnia, żelaza,

łącznie z solami wapnia, żelaza,

magnezu, glinu, bizmutu, z mlekiem,

magnezu, glinu, bizmutu, z mlekiem,

węglem leczniczym lub glinką

węglem leczniczym lub glinką

kaolinową tworzą z nimi w przewodzie

kaolinową tworzą z nimi w przewodzie

pokarmowym trudno wchłanialne

pokarmowym trudno wchłanialne

kompleksy lub ulegają częściowej

kompleksy lub ulegają częściowej

adsorbcji na ich powierzchni.

adsorbcji na ich powierzchni.

Interakcje antybiotyków

Interakcje antybiotyków

z pokarmami

z pokarmami



Antybiotyk podajemy na czczo lub 2

Antybiotyk podajemy na czczo lub 2

godziny po posiłku, ponieważ

godziny po posiłku, ponieważ

obecność pokarmu w przewodzie

obecność pokarmu w przewodzie

pokarmowym zwalnia szybkość

pokarmowym zwalnia szybkość

wchłaniania leku.

wchłaniania leku.

OPORNOŚĆ BAKTERII

OPORNOŚĆ BAKTERII



Szybki rozwój oporności szczepów bakteryjnych na

Szybki rozwój oporności szczepów bakteryjnych na

antybiotyki znacznie ogranicza ich skuteczność.

antybiotyki znacznie ogranicza ich skuteczność.



Istotny wpływ na to zjawisko mają:

Istotny wpływ na to zjawisko mają:



- nieuzasadnione podawanie antybiotyków

- nieuzasadnione podawanie antybiotyków



- niewłaściwy wybór

- niewłaściwy wybór



- zbyt krótkie podawanie

- zbyt krótkie podawanie



- w nieprawidłowej dawce i nieprawidłowych

- w nieprawidłowej dawce i nieprawidłowych

odstępach czasowych między dawkami

odstępach czasowych między dawkami

Działania niepożądane

Działania niepożądane

antybiotyków

antybiotyków



Ze względu na ich potencjalne działanie

Ze względu na ich potencjalne działanie

toksyczne antybiotyki dzielimy na:

toksyczne antybiotyki dzielimy na:



1. mało toksyczne: penicyliny, cefalosporyny,

1. mało toksyczne: penicyliny, cefalosporyny,

monobaktamy,karbapenemy, makrolidy

monobaktamy,karbapenemy, makrolidy



2. średnio toksyczne: tetracykliny,

2. średnio toksyczne: tetracykliny,

aminoglikozydy, linkozamidy, chinolony i

aminoglikozydy, linkozamidy, chinolony i

glikopeptydy

glikopeptydy



3. bardzo toksyczne: chloramfenikol,

3. bardzo toksyczne: chloramfenikol,

polimyksyny

polimyksyny

Działania niepożądane

Działania niepożądane

antybiotyków

antybiotyków



Wyróżnia się trzy rodzaje powikłań

Wyróżnia się trzy rodzaje powikłań

spowodowanych przez antybiotyki:

spowodowanych przez antybiotyki:



1. objawy związane z bezpośrednim działaniem

1. objawy związane z bezpośrednim działaniem

toksyczny na narządy (nerki, wątrobę płuca, szpik

toksyczny na narządy (nerki, wątrobę płuca, szpik

kostny, strefy wzrostu w kościach i zawiązkach

kostny, strefy wzrostu w kościach i zawiązkach



2. odczyny alergiczne

2. odczyny alergiczne



3. dysbakteriozy i ich następstwa, mogą wystąpić

3. dysbakteriozy i ich następstwa, mogą wystąpić

po wszystkich antybiotykach, przede wszystkim

po wszystkich antybiotykach, przede wszystkim

szerokowidmowych.

szerokowidmowych.

Chemioterapeutyki a ciąża

Chemioterapeutyki a ciąża

Ogólną zasadą jest unikanie

Ogólną zasadą jest unikanie

podawania leków w ciąży, zwłaszcza

podawania leków w ciąży, zwłaszcza

w jej pierwszych trzech miesiącach.

w jej pierwszych trzech miesiącach.

Jeśli istnieje taka konieczność to z

Jeśli istnieje taka konieczność to z

zachowaniem ostrożności można

zachowaniem ostrożności można

podać antybiotyki beta-laktamowe i

podać antybiotyki beta-laktamowe i

makrolidowe (z wyjątkiem

makrolidowe (z wyjątkiem

erytromycyny).

erytromycyny).

Chemioterapeutyki a ciąża

Chemioterapeutyki a ciąża



W ciąży i w okresie karmienia piersią

W ciąży i w okresie karmienia piersią

nie można podawać antybiotyków

nie można podawać antybiotyków

aminoglikozydowych, tetracyklin,

aminoglikozydowych, tetracyklin,

chloramfenikolu, sulfonamidów,

chloramfenikolu, sulfonamidów,

kotrimoksazolu, pochodnych furanu,

kotrimoksazolu, pochodnych furanu,

nitroimidazolu, chinolonów.

nitroimidazolu, chinolonów.



Jeżeli zachodzi konieczność

Jeżeli zachodzi konieczność

chemioterapii, to należy przejść na

chemioterapii, to należy przejść na

sztuczne odżywianie dziecka.

sztuczne odżywianie dziecka.

Chemioterapeutyki a ciąża

Chemioterapeutyki a ciąża

i karmienie piersią

i karmienie piersią

Antybiotyki w różnym stopniu przenikają przez

Antybiotyki w różnym stopniu przenikają przez

łożysko. Słabo przenikają antybiotyki

łożysko. Słabo przenikają antybiotyki

makrolidowe, penicyliny, a dobrze antybiotyki

makrolidowe, penicyliny, a dobrze antybiotyki

aminoglikozydowe i cefalosporyny.

aminoglikozydowe i cefalosporyny.

Wydalanie i stężenie antybiotyków w mleku są

Wydalanie i stężenie antybiotyków w mleku są

różne: łatwo do mleka przenikają antybiotyki

różne: łatwo do mleka przenikają antybiotyki

makrolidowe, tetracykliny; słabo natomiast

makrolidowe, tetracykliny; słabo natomiast

penicyliny, rifampicyna, chloramfenikol.

penicyliny, rifampicyna, chloramfenikol.

Chemioterapia

Chemioterapia

przeciwbakteryjna

przeciwbakteryjna

w wieku podeszłym

w wieku podeszłym

Czynność detoksykacyjna wątroby i

Czynność detoksykacyjna wątroby i

wydolność całego narządu zmniejsza się w

wydolność całego narządu zmniejsza się w

wieku podeszłym. W jeszcze większym

wieku podeszłym. W jeszcze większym

stopniu dotyczy to czynności nerek. Należy

stopniu dotyczy to czynności nerek. Należy

podkreślić większą podatność i częstość

podkreślić większą podatność i częstość

występowania działań niepożądanych po

występowania działań niepożądanych po

chemioterapeutykach w wieku podeszłym.

chemioterapeutykach w wieku podeszłym.

Fakty te sprawiają, że u osób w wieku

Fakty te sprawiają, że u osób w wieku

podeszłym stosowanie chemioterapeutyków

podeszłym stosowanie chemioterapeutyków

powinno być indywidualnie dostosowane, a

powinno być indywidualnie dostosowane, a

najkorzystniej jest stosować antybiotyki beta-

najkorzystniej jest stosować antybiotyki beta-

laktamowe.

laktamowe.

:

:

1.

1.

:

:

1.

1.

:

:

1.

1.

2

2



–

–

2

2



–

–