1

Wykład 4:

Oprogramowanie

Wykładowca:

Prof. Anatoly
Sachenko

Technologia Informacyjna

2

Przegląd wykładu



Rozumienie pojęcia

software(programowanie)



Systemy operacyjne



Oprogramowanie użytkowe czy

oprogramowanie aplikacji



Budowa systemu komputerowego



Oprogramowanie do zwiększenia

komfortu pracy z komputerem

3

Rozumienie pojęcia

software(programowanie)

o

Oprogramowanie

(ang.software) – całość

informacji w postaci zestawu instrukcji,

zaimplementowanych interfejsów i

zintegrowanych danych przeznaczonych dla

komputera do realizacji wyznaczonych celów.

o

Jest integralną częścią systemu komputerowego

o

Celem oprogramowania jest przetwarzanie

danych w określonym przez twórcę zakresie

o

Oprogramowanie jest synonimem terminów

program komputerowy oraz aplikacja, przy czym

stosuje się go zazwyczaj do określania większych

programów oraz ich zbiorów.

o

Oprogramowanie tworzą programiści w procesie

programowania

.

o

Oprogramowanie jako, przejaw twórczości jest

chronione prawem autorskim twórcy zezwalają na

korzystanie z niego na warunkach określanych w

licencji.

4

Rozumienie pojęcia

software(programowanie)

o

Programy na komputerze w przeciwieństwie do

sprzętu są nienamacalne i sklasyfikowane jako

oprogramowanie

o

Czasami mówi się: sprzęt jest żelazem a

oprogramowanie miękkim żelazem

o

We współczesnych komputerach oprogramowanie

zawiera ogromną liczbę programów

o

Oprogramowanie pisane jest zazwyczaj przy

użyciu różnych

języków programowania

z

wykorzystaniem algorytmów.

o

Język programowania – zbiór zasad określających,

kiedy ciąg symboli tworzy program komputerowy

oraz jakie obliczenia opisuje

o

Niektóre popularne języku programowania:

C,Java,C++,PHP,

(Visual)Basic,Perl,JavaScript,PL/SQL,Lisp,Pascal,

Delphi/Object Pascal,MATLAB, Assembler.

5

Rodzaje oprogramowania



Oprogramowanie dzieli się ze względu na

przeznaczenie:



oprogramowanie systemowe

– realizujące

funkcje konieczne dla działania systemu

komputerowego,



oprogramowanie do tworzenia

oprogramowania

,



biblioteki programistyczne

– oprogramowanie

do wykorzystania przez inne programy,



oprogramowanie użytkowe

– mające

bezpośredni kontakt z użytkownikiem i

realizujące usługi dla tego użytkownika za

pomocą aplikacji,



z technicznego punktu widzenia jest to

oprogramowanie korzystające z usług m.in.

systemu operacyjnego, a szerzej –

oprogramowania systemowego

6

Rodzaje oprogramowania



Pojęcie oprogramowania systemowego

jest znacznie szersze niż systemy

operacyjne.



W jego skład wchodzi też

oprogramowanie serwerowe i każde

oprogramowanie, z którym użytkownik

nie ma bezpośredniej styczności.



Biblioteka programistyczna – zbiór

klas, funkcji i innych konstrukcji

programistycznych,



z których korzystają różne programy.



Biblioteki są bardzo często związane z

jednym językiem programowania.

7

Rodzaje oprogramowania



Oprogramowanie użytkowe lub

oprogramowanie aplikacyjne –

oprogramowanie oferujące bezpośredni

kontakt z człowiekiem, czyli interakcję z

użytkownikiem komputera.



Oprogramowanie użytkowe przeznaczone

jest do wykonywania czynności poleconych

przez użytkownika oraz rozwiązywania

problemów zadanych przez użytkownika.



Określenia takie jak: program użytkowy,

aplikacja czy aplikacja użytkowa są

określeniami bliskoznacznymi dla

oprogramowania użytkowego.



Oprogramowanie użytkowe wymaga

uprzedniego uruchomienia systemu

operacyjnego.

8

Systemy operacyjne



System operacyjny

(ang. Operating System,

skrót OS) – oprogramowanie zarządzające

systemem komputerowym,



tworzące środowisko do uruchamiania i

kontroli zadań użytkownika.



System Operacyjny jest koordynującym

łącznikiem pomiędzy sprzętem i

oprogramowaniem z jednej strony i

użytkownikiem z drugiej



System Operacyjny jest zapisany w

zewnętrznej jednostce pamięci-dysku

twardym



Podczas włączania komputera jest

sczytywany z dysku twardego i zapisywany

na RAM



Proces ten nazywany jest ładowaniem

systemu operacyjnego

9

Funkcje

OS



W celu uruchamiania i kontroli zadań użytkownika

OS zajmuje się:



planowaniem oraz przydziałem czasu procesora

poszczególnym zadaniom,



kontrolą i przydziałem pamięci operacyjnej dla

uruchomionych zadań,



dostarcza mechanizmy do synchronizacji zadań i

komunikacji pomiędzy zadaniami,



obsługuje sprzęt oraz zapewnia równolegle

wykonywanym zadaniom jednolity, wolny od

interferencji dostęp do sprzętu.



Dodatkowe przykładowe zadania systemu

operacyjnego:



ustalanie połączeń sieciowych



zarządzanie plikami.



Wiele systemów operacyjnych posiada środowiska

graficzne ułatwiające komunikacje maszyny z

użytkownikiem.

10

Budowa systemu operacyjnego



Przyjęto podział na trzy główne

elementy budowy systemu

operacyjnego:



Jądro systemu

wykonujące i

kontrolujące ww. zadania.



Powłoka

– specjalny program

komunikujący użytkownika z

systemem operacyjnym,



System plików

– sposób zapisu

struktury danych na nośniku.

11

12

Przykłady systemu

operacyjnego – Android



Android

– system operacyjny dla

urządzeń mobilnych takich jak telefony

komórkowe, smartfony, tablety, tablety

PC i netbooki.



Obecnie (2013)

najpopularniejszy

system mobilny

na świecie.



Android został oparty na jądrze Linux

oraz oprogramowaniu na licencji GNU.



Początkowo był rozwijany przez firmę

Android Inc (kupioną później przez

Google),



następnie przeszedł pod skrzydła

Open Handset Alliance.

13

Android



Pierwszym dostępnym w sprzedaży

urządzeniem z systemem Android był G1

(znany też jako HTC Dream).



Przeważająca część urządzeń

wyposażonych w ten system to

urządzenia z:



ekranem dotykowym,



w tym telefony komórkowe,



tablety PC oraz czytniki książek

elektronicznych.



Planowane jest również wprowadzenie

tego systemu dla urządzeń set-top box

(patrz Google TV).

14

Android



Od kwietnia 2009 roku każda wersja Androida

zostaje opracowana pod nazwą nawiązującą

do jakiegoś deseru::



Apple Pie - jabłecznik (nieoficjalne)



Banana Bread - bananowy chleb (nieoficjalne)



Cupcake - babeczka



Donut - pączek



Éclair - ekler



Froyo (frozen yogurt) - mrożony jogurt



Gingerbread - piernik



Honeycomb - plaster miodu



Ice Cream Sandwich - lodowa kanapka



Jelly Bean - żelek



KitKat - batonik Kit(Nestlé)

15

Android



Pierwsze, wstępne wersje Androida

zostały nazwane Astro i Bender.



Nazwy te jednak nie mogły być

ostatecznie użyte ze względu na spory

z właścicielami owych znaków

towarowych, dlatego też dzisiaj używa

się nazw Apple Pie i Banana Bread.



Aktualna wersja systemu to 4.3 Jelly

Bean, której oficjalna premiera

odbyła się 24 lipca 2013 roku z

premierą drugiej generacji tabletu

Google Nexus 7, czyli Nexus 7 II.

16

LynxOS RTOS



LynxOS RTOS to uniksowy system autorstwa

LynuxWorks (wcześniej: "Lynx Real-Time

Systems").



Czasami znany jako System Operacyjny Lynx,

LynxOS zaopatrzony jest w przenośny interfejs

systemu operacyjnego (POSIX) i w większą

kompatybilność z oprogramowaniem

zaprojektowanym pod jądro Linux.



System ten jest używany w lotnictwie, wojsku,

telekomunikacji.



W 2003, LynuxWorks wprowadził specjalną

wersję LynxOS-178, przeznaczoną do użytku w

aplikacjach lotniczych, które wymagają

certyfikatów (w standardach przemysłowych)

takich jak DO-178B.



Grupa dyskusyjna (Usenet): comp.os.lynx jest

poświęcona dyskusji na temat systemu LynxOS.

17

Mac OS



Mac OS

– system operacyjny komputerów

Macintosh.



Był to pierwszy ogólnodostępny system

operacyjny wyposażony w graficzny

interfejs użytkownika (GUI).



Wcześniejsze komputery Apple pracowały w

op W 2000 roku wprowadzono MAC OS X .



Jego podstawą jest opracowany w Apple

Computer system operacyjny Darwin.



Graficzny interfejs użytkownika nosi

nazwę Aqua i jest własnym rozwiązaniem

opracowanym przez Apple z

wykorzystaniem doświadczeń i wzorów

z poprzednich systemów tej firmy.

18

Microsoft i pochodne



Microsoft Windows

– rodzina systemów

operacyjnych wyprodukowanych przez firmę

Microsoft.



Systemy rodziny Windows działają na

serwerach, systemach wbudowanych oraz na

komputerach osobistych, z którymi są

najczęściej kojarzone



System operacyjny Windows po pewnym

czasie zdominowała światowy rynek

komputerów osobistych.



We wrześniu 2012 systemy z rodziny

Microsoft Windows były zainstalowane na

83,37% komputerów na świecie

[



Natomiast dane dla Polski wskazują poziom

95,34% na okres 15-21 października2012.

19

Windows 8



Windows 8 jest wersją systemu operacyjnego

Microsoft Windows,



produkowanego przez Microsoft

przeznaczoną do użytku na komputerach

osobistych, włączając w to domowe i

firmowe komputery stacjonarne, laptopy i

tablety PC.



Proces rozwoju systemu rozpoczął się w 2009

roku przed premierą jego poprzednika

Windows 7,



następnie od września 2011 do maja 2012

wydano trzy wersje rozwojowe systemu.



Razem z nim Microsoft zaprezentował

system Windows Phone 8, przeznaczony na

telefony komórkowe.

20

Oprogramowanie użytkowe czy

oprogramowanie aplikacji



Jako typowe przykłady

oprogramowania

użytkowego

mogą służyć następujące grupy

programów:



programy biurowe, w tym arkusz kalkulacyjny

i procesor tekstu;



różne edytory;



Baza danych(BD



programy do zarządzania firmą: finansowo-

księgowe, magazynowe, kadrowo-płacowe itp.;



różne programy do obsługi multimediów;



gry komputerowe



Oprogramowanie użytkowe może być też

realizowane jako aplikacja internetowa –



przykładem jest internetowy edytor o nazwie

Dysk Google (Google Drive, dawniej Google

Docs).

21

Edytor tekstu



Edytor tekstu

– program komputerowy

ukierunkowany zasadniczo na samo

wprowadzanie lub edycję tekstu, a nie na

nadawanie mu zaawansowanych cech

formatowania.



W zależności od zastosowań, edytory tekstu

nie mają w ogóle możliwości zajmowania się

wyglądem i formatowaniem tekstu, skupiając

się tylko na wprowadzaniu samych znaków, lub

też mają te możliwości bardzo ograniczone.



Edytory tekstu, podobnie jak programy wielu

innych kategorii, mogą być zarówno proste, jak

i skomplikowane Przykładowymi edytorami

tekstu w środowisku Unix są vi oraz napisany

przez Richarda Stallmana Emacs , natomiast

jednym z zaawansowanych edytorów

pracujących w trybie znakowym dla DOS jest

Aurora.

22

Procesor tekstu



Procesor tekstu

- zaawansowany edytor tekstowy

umożliwiający oprócz edycji czystej zawartości

tekstowej, także formatowanie tekstu, czyli nadanie

mu odpowiedniej szaty typograficznej stosowanie

różnych kolorów, łączenie tekstu z grafiką.



Aby to wszystko było możliwe do wykonania w

praktyce, edycja odbywa się w trybie WYSIWYG

(czyli na ekranie monitora prezentowane są efekty

wprowadzanych zmian wyglądu, i jednocześnie jest

to wygląd dokumentu taki sam, jak po

wydrukowaniu).



W przeciwieństwie do edytorów tekstowych, które

zapisują samą treść tekstową oraz najprostsze

informacje dodatkowe, pliki zapisane przez

procesor tekstu muszą zawierać także informacje o

sposobie jego wyświetlania i wyglądzie postaci

wydrukowanej



Procesory tekstów to: Microsoft Word, Writer,

WordPerfect.

23

Arkusz kalkulacyjny



Arkusz kalkulacyjny

to program komputerowy

przedstawiający dane, głównie liczbowe, w

postaci zestawu dużych tabel dwuwymiarowych,

pozwalający na automatyczną obróbkę tych

danych oraz na prezentację ich w różny sposób.



Najważniejszym narzędziem arkusza

kalkulacyjnego są funkcje (matematyczne,

statystyczne, daty i czasu, finansowe,

bazodanowe, logiczne), za pomocą których

wprowadzone do arkusza dane są automatycznie

przetwarzane.



Za pomocą arkusza kalkulacyjnego można także

wizualizować dane, prezentując je w postaci

wykresów (kolumnowych, słupkowych, kołowych,

liniowych, warstwowych itd.).



W zaawansowanych arkuszach kalkulacyjnych

dostępne są również języki makropoleceń i języki

programowania, przetwarzanie danych.

24

Arkusz kalkulacyjny



Popularnym narzędziem są Pivot tables (tabele

przestawne) pozwalające tworzyć rozmaite układy

danych w oparciu o tabelę podstawową i wyświetlać

te same dane co w tabeli podstawowej, ale

odmiennie układając zakres i położenie wierszy i

kolumn, co uwypukla zależności niewidoczne w

pierwotnym układzie.



W środowisku Windows najbardziej znanym

arkuszem kalkulacyjnym jest Microsoft Excel z

pakietu Microsoft Office.



Do najbardziej zaawansowanych produktów tej

kategorii można także zaliczyć arkusze w pakietach

biurowych WordPerfect Office (Quattro Pro) i

OpenOffice.org (OpenOffice.org Calc),



Gnumeric - arkusz kalkulacyjny dla środowiska

GNOME



Kspread - nieco mniej zaawansowany program dla

KDE



pakiet biurowy

25

Baza danych



Baza danych

– zbiór danych zapisanych zgodnie z

określonymi regułami.



W węższym znaczeniu obejmuje dane cyfrowe

gromadzone zgodnie z zasadami przyjętymi dla

danego programu komputerowego

specjalizowanego do gromadzenia i przetwarzania

tych danych.



Program taki (często pakiet programów) nazywany

jest „systemem zarządzania bazą danych” (ang.

database management system, DBMS).



Programy do obsługi bazy danych operują głównie

na danych tekstowych i liczbowych, lecz większość

współczesnych systemów umożliwia

przechowywanie danych cyfrowych różnego typu:

dane o nieokreślonej strukturze, grafika, muzyka,

obiekty itp.

26

Budowa bazy danych



Baza danych(BD)

jest złożona z różnych elementów.



Najważniejszymi z nich jest rekord podzielony na kilka

pól, w których są przechowywane info poszczególnych

kategorii.



Na przykład w książce adresowej każdy rekord to zbiór

informacji na temat jednej osoby.



Składa się on z kilku pól przechowujących takie

informacje, jak: imię, nazwisko, adres, numer telefonu

itp.



W każdym polu zapisywane są dane oddzielonej

kategorii.



Dzięki temu komputerowe BD umożliwiają szybkie

sortowanie rekordów według poszczególnych kategorii

lub wyszukiwanie informacji w obrębie tylko wybranych

pól.



Wiele systemów zarządzania BD oferuje możliwość

tworzenia masek wprowadzania danych, które służą do

bardziej wygodnego wprowadzenia nowych informacji.

27

Program do prezentacji



Grafika prezentacyjna

– rodzaj prezentacji przy

użyciu grafiki komputerowej, polegający na

tworzeniu zestawów kolejno wyświetlanych

slajdów w celu zilustrowania w systematyczny

sposób jakieś zagadnienie.



Najbardziej znane programy w środowisku MS

Windows to Microsoft PowerPoint, Corel

Presentations, Freelance Graphics (Lotus),

Harvard Graphics Impress (lub Prezentacja, w

wersji polskiej).



W Linuksie najważniejszym programem jest

Impress, wchodzący w skład pakietu biurowego

OpenOffice.org.



Zwolennicy systemu składu tekstu LaTeX mogą

przygotowywać w prosty sposób prezentacje w

formacie PDF stosując rozszerzenie Beamer.

28

Poczta elektroniczna



Poczta elektroniczna

lub krótko e-

poczta, (ang. electronic mail

krótko e-mail) – usługa

internetowa,



w nomenklaturze prawnej

określana zwrotem świadczenie

usług drogą elektroniczną,



służąca do przesyłania

wiadomości tekstowych, tzw.

listów elektronicznych – stąd

zwyczajowa nazwa tej usługi.

29

Poczta elektroniczna



Do obsługi poczty elektronicznej wykorzystuje

się wyspecjalizowane oprogramowanie,

uruchomione na stale działających serwerach.



Znane i popularne programy tego typu to np.:

Sendmail, Postfix, Exim, MDaemon, Qmail.



Program służący do redagowania, wysyłania i

odbioru mejli to klient poczty elektronicznej.



Popularne programy tego typu to np.:



tekstowe: Elmo, Gnus, Mutt, Pine,



graficzne: Eudora, Evolution, KMail, Mail,

Microsoft Outlook, Mozilla Thunderbird,

Opera, Pegasus Mail, SeaMonkey, Sylpheed,

The Bat!



Obecnie dostawcy usług internetowych

powszechnie oferują dostęp poprzez

przeglądarkę internetową WWW – ten sposób

dostępu określa się mianem Webmail.

30

Przeglądarka internetowa



Przeglądarka internetowa

lub

przeglądarka WWW (ang. web

browser)



– program komputerowy służący

do pobierania i wyświetlania stron

internetowych udostępnianych

przez serwery WWW,



a także odtwarzania plików

multimedialnych,



często przy użyciu dodatkowych

rozszerzeń, zwanych wtyczkami.

31

Graficzny interfejs użytkownika



Interfejs użytkownika jest to agregat środków,



dzięki którym ludzie(użytkownicy) oddziałują

ze szczególną maszyną, urządzeniem,

programem komputerowym



lub innym kompleksowym narzędziem,

systemem



Graficzny interfejs użytkownika(GUI-Graphical

User Interface)

to typ interfejsu użytkownika,

który pozwala ludziom oddziaływać z

komputerem i urządzeniami kontrolowanymi

przez komputer



Zawiera ikony graficzne, wizualne wskaźniki

lub specjalne graficzne elementy nazywane

formantami,



wraz z tekstem, podpisami lub tekstem

kierującym do reprezentacji informacji i

działań dostępnych dla użytkowników



Działania są zwykle przedstawiane przez

bezpośrednią kontrolę graficznych elementów

32

Interfejs tekstowy



Interfejs tekstowy

to interfejs użytkownika, w

którym prezentowane informacje mają formę

tekstu lub innych znaków wyświetlanych w

trybie tekstowym.



Użytkownik programu komputerowego z

interfejsem tekstowym może wprowadzać

polecenia z użyciem różnych urządzeń

wejściowych



Tworzenie i obsługę interfejsu tekstowego

wspomagają biblioteki programistyczne, takie

jak Turbo Vision, ncurses czy S-Lang.



Mimo tego, iż interfejs tekstowy posiada inne

możliwości prezentowania informacji dla

użytkownika niż interfejs graficzny (mniej

pokazuje, więcej opisuje), to powstają gry

wykorzystujące ten sposób interakcji z graczem.



Przykładem są gry typu Roguelike.

33

Gry komputerowe



Gra komputerowa

(gra wideo, ang. video game)

– rodzaj oprogramowania komputerowego

przeznaczonego do celów rozrywkowych bądź

edukacyjnych (rozrywka interaktywna) i

wymagającego od użytkownika (gracza)

rozwiązywania zadań logicznych lub

zręcznościowych.



Zadania stawiane przed graczem w grach

komputerowych różnią się w zależności od

gatunku i mogą polegać na przykład na

rozwiązaniu zadania logicznego, eliminacji

wirtualnych przeciwników czy też rywalizacji ze

sztuczną inteligencją bądź innymi graczami

(gra wieloosobowa);



interaktywna rozrywka w celach zawodowych

nosi nazwę sportu elektronicznego.

34

Budowa systemu

komputerowego



System komputerowy

(ang. computer system)

– układ współdziałania dwóch składowych:

sprzętu komputerowego oraz

oprogramowania, działających coraz częściej

również w ramach sieci komputerowej



Organizacja systemu komputerowego to opis

zależności sprzętowych, przedstawienie

poszczególnych podzespołów komputera,

który funkcjonuje według pewnych reguł i

zasad, współpracuje ze sobą – by osiągnąć

określony cel.



Organizacja systemu komputerowego określa

zasady, reguły, cele oraz sposób wspomagania

działań poszczególnych podzespołów.

35

Budowa systemu

komputerowego



Struktura systemu komputerowego składa się z

pięciu zasadniczych warstw : warstwa

sprzętowa, system operacyjny, programy

narzędziowe, programy użytkowe i użytkownicy.



Sprzęt

– zapewnia podstawowe możliwości

obliczeniowe (procesor, pamięć, urządzenia

wejścia/wyjścia) – podstawowe zasoby systemu

komputerowego.



Oprogramowanie systemowe

– kontroluje i

koordynuje działanie zasobów sprzętowych

przez zastosowanie różnych programów

użytkowych dla różnych użytkowników.

Warstwa tworzona przez twórców systemu

operacyjnego – są to zazwyczaj wysoko

wyspecjalizowani eksperci.

36

Budowa systemu

komputerowego



Oprogramowanie narzędziowe

– dogodne

interfejsy użytkowe wspomagające zarządzanie

zasobami sprzętowymi oraz usprawniające,

modyfikujące oprogramowanie systemowe,

zazwyczaj pisane przez niezależnych

programistów,



którzy mają na celu usprawnienia wykonywania

programów w bardziej wygodny i wydajny

sposób, a przy tym często eliminują błędy czy

też niedociągnięcia oprogramowania

systemowego.



Oprogramowanie użytkowe

– określają sposoby

użycia zasobów systemowych do rozwiązywania

problemów obliczeniowych zadanych przez

użytkownika (kompilatory, systemy baz danych,

gry, oprogramowanie biurowe), tworzone przez

programistów.



Użytkownicy

– ludzie, maszyny, inne komputery,

mający bezpośredni kontakt z oprogramowaniem

użytkowym

37

Oprogramowanie do

zwiększenia komfortu pracy z

komputerem



Rozpoznawanie mowy

– technologia pozwalająca

komputerowi wyposażonemu w urządzenie do

próbkowania dźwięku (np. karta dźwiękowa z

mikrofonem) interpretować mowę ludzką, na

przykład do celów transkrypcji lub jako

alternatywną metodę interakcji z komputerem.



Wyróżnia się kilka rodzajów rozpoznawania

mowy:



rozpoznawanie pojedynczych fonemów



rozpoznawanie izolowanych słów



rozpoznawanie łączonych słów



rozpoznawanie mowy ciągłej



rozpoznawanie mowy spontanicznej (stopa

błędów co najmniej dwukrotnie wyższa niż dla

czytania)

38

Oprogramowanie do

zwiększenia komfortu pracy z

komputerem



System Windows jest zaopatrzony w

podstawowy program do

odczytywania

zawartości ekranu

o nazwie Narrator,



który odczytuje na głos tekst

pojawiający się na ekranie i opisuje

niektóre zdarzenia (takie jak

wyświetlenie komunikatu o błędzie)

zachodzące podczas korzystania z

komputera.



Program Narrator nie jest dostępny we

wszystkich językach,



więc jeśli poniższa procedura nie działa,

program Narrator jest niedostępny dla

danego języka.

39

Oprogramowanie do

zwiększenia komfortu pracy z

komputerem



Zamiast wpisywać tekst i wprowadzać dane za

pomocą fizycznej klawiatury, można skorzystać z

programu

Klawiatura ekranowa.



Klawiatura ekranowa wyświetla wizualną

klawiaturę ze wszystkimi standardowymi

klawiszami.



Klawisze można wybierać za pomocą myszy lub

innego urządzenia wskazującego.



Można też użyć pojedynczego klawisza lub grupy

klawiszy do przechodzenia między kolejnymi

klawiszami na ekranie.



Klawiatura ekranowa to wyświetlana na ekranie

komputera wirtualna klawiatura umożliwiająca

wpisywanie danych przy użyciu urządzenia

wskazującego lub joysticka.



Klawiaturę ekranową można dostosować,

zmieniając czcionkę, dodając dźwięk kliknięcia

lub zmieniając tryb wpisywania.

40

Literatura



Europejski Certyfikat Umiejętności

Komputerowych ECDL – European Computer

Driven Licence, Syllabus wersja 5.0, 2007.



http://serwisy.gazetaprawna.pl/nowe-

technologie/artykuly/736927,mobilne-wojny-o-

tym-jak-apple-i-samsung-wrogow-

udawali.html



http://internetzona.pl/2011/12/26/iphone-4s-

traci-udzial-w-rynku-w-europie/



Brookshear J.G.: Informatyka w ogólnym

zarysie, Wydawnictwo WNT, Warszawa 2003



William Stallings. Computer Organization and

Architecture: Designing for Performance (6th

edition). Prentice Hall , 2002, 750 p.



Michalski A.: Dostępność informacji w

organizacji gospodarczej, Wydawnictwo

Politechniki Śląskiej, Gliwice 2007

.