Dokumentacja

Dokumentacja

medyczna bloku

medyczna bloku

operacyjnego

operacyjnego

Dokumentacja

Dokumentacja

medyczna bloku

medyczna bloku

operacyjnego

operacyjnego

Dr n. med. Janina Książek

Dr n. med. Janina Książek

Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa

Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa

Chirurgicznego AMG

Chirurgicznego AMG

Protokół pielęgniarki

operacyjnej

• Znieczulenie jest dokumentowane

przez pielęgniarkę
aneatezjologiczną i przez lekarza
anestezjologa

• Przebieg zabiegu operacyjnego

jest opisany w książce
wykonywanych operacji

Protokół c.d.

• W protokole powinny być zawarte dane osobowe

pacjenta, dane dotyczące personelu

operacyjnego, układającego na stole operacyjnym

i znieczulającego, aby było wiadomo, kto

personalnie i za co był odpowiedzialny.

• W protokole powinien być zanotowany kolejny

numer zabiegu, data wykonania zabiegu i numer

sali w której odbywa się operacja.

• Ważna jest informacja dotycząca godziny

rozpoczęcia i zakończenia zabiegu

Protokół c.d.

• Informacje dotyczące ułożenia pacjenta

na stole operacyjnym niezbędne są przy

rozpatrywaniu wątpliwości w przypadku

wystąpienia powikłań, których przyczyną

mogło być niewłaściwe ułożenie na stole

operacyjnym.

• Informacje dotyczące użycia aparatury

medycznej mogą pomóc rozstrzygnąć

wątpliwości w przypadku wystąpienia

np.. Infekcji rany operacyjnej

Protokół c.d.

• W protokole pielęgniarki operacyjnej

muszą być zawarte ilości materiału

dodatkowego, które są często

dobierane w czasie zabiegu i ich

ilość użyta do zabiegu zmienia się,

co często jest przedmiotem

wątpliwości i poszukiwań w trakcie i

pod koniec zabiegu operacyjnego.

Uwagi!

• Z uwagą należy notować wszystko, co

jest istotne dla procesu gojenia się rany,

czy wystąpienia ewentualnych powikłań,

czyli wszystko to, co jest nieprawidłowe:

-kto z personelu źle przygotował ręce do

zabiegu,

-kto popełnił błąd np. przy zakładaniu

cewnika do pęcherza moczowego,

-czy pacjent był brudny

Uwagi! c.d

• Niezbędne jest notowanie wszystkich

skaleczeń personelu w czasie zabiegu

operacyjnego, notowanie informacji o

chorobach zakaźnych pacjenta.

• Jest to bardzo ważne, kiedy członek zespołu

operacyjnego zachoruje np. na żółtaczkę

wszczepienną czy AIDS.

• Protokół może stanowić dowód ułatwiający

uznanie nabytej w czasie wykonywania

obowiązków służbowych choroby zawodowej.

Kontrola skuteczności

sterylizacji

• Na odwrocie protokołu powinno się naklejać paski –

wskaźniki skuteczności sterylizacji wyjęte ze wszystkich

zestawów i pakietów użytych do operacji.

• W przypadku wystąpienia powikłań pooperacyjnych

można skontrolować, czy narzędzia, bielizna

operacyjna, materiał dodatkowy nie mogły być

przyczyną infekcji, ewentualnie wykluczyć tę

możliwość.

• Praktyczne jest również naklejanie (czystych!)

karteczek wyjętych z pakietów z gazikami, serwetami

zawierającymi informację o zawartości ilościowej

otwartego pakietu

Książka wykonywanych

zabiegów operacyjnych

• W małych blokach operacyjnych książki

operacyjne znajdują się zazwyczaj w bloku

operacyjnym

• W wiekoprofilowym bloku operacyjnym

praktyczne jest prowadzenie książek będących

rejestrem wykonywanych zabiegów w każdej

sali operacyjnej

• Dyktafon
• Videoteka
• Zdjęcia śródoperacyjne

Zeszyty preparatów

• W bloku operacyjnym musi być

prowadzona dokumentacja wycinków

pobranych do badania anatomicznego

lub bakteriologicznego

• Każdy preparat przed oddaniem do

badania musi być wpisany do

odpowiedniego rejestru

• Druki!

Standardy w

pielęgniarstwie

operacyjnym

• Profilaktyka zakazeń szpitalnych, zawiązanych z

pobytem pacjenta w bloku operacyjnym

• Plan higieny bloku operacyjnego (przedstawiony

w formie opisowej lub w formie tabeli)

• Sposób poruszania się w bloku operacyjnym

celem zapewnienia zachowania odrębności stref

(dróg czystych i brudnych) i jednokierunkowego

ruchu

• Przygotowanie pielęgniarki instrumentującej do

zabiegu operacyjnego

Standardy w

pielęgniarstwie

operacyjnym c.d.

• Przygotowanie pacjenta do zabiegu

operacyjnego w części dotyczącej

bloku operacyjnego np. ułożenie na

stole operacyjnym do poszczególnych

zabiegów z uwzględnieniem

bezpieczeństwa pacjenta, mycia i

dezynfekcji pola oeracyjnego – sposób

i obszar dezynfekcji skóry

Standardy w

pielęgniarstwie

operacyjnym c.d.

• Obłożenie pola operacyjnego
• Postępowanie z narzędziami po zabiegu

operacyjnym uznanym za czysty

chirurgicznie

• Postępowanie z narzędziami po zabiegu

septycznym

• Postępowanie z instrumentarium i

aparaturą endoskopową

Standardy w

pielęgniarstwie

operacyjnym c.d.

• Postępowanie ze zwłokami w przypadku zgonu

pacjenta w sali operacyjnej

• Postępowanie z materiałem do badania

histopatologicznego

• Postępowanie z narządami pobranymi do

przeszczepu

• Postępowanie z tkanką kostną pobierana do

banku kości

• Postępowanie z klejem tkankowym

• Postępowanie z materiałem szewnym

Materiał do szycia

chirurgicznego

• Szwy chirurgiczne służą do ponownego łączenia

rozciętych tkanek i do podwiązywania naczyń

krwionośnych

• Nici chirurgiczne wytwarza się z surowców pochodzenia

zwierzęcego, roślinnego, mineralnego i z tworzyw

sztucznych

• Rozróżnia się dwie główne grupy: szwy (nici)

wchłanialne i niewchłanialne

• Nie ma uniwersalnych nici, które można by zastosować

niezależnie od wskazań

• Wybór szwów zależy od wskazań i techniki operacyjnej

Wymagania dotyczące

jakości nici

• Jałowość
• Wystarczająca wytrzymałość na

rozerwanie

• Łatwość wiązania
• Jednorodna struktura
• Równa grubość na całej długości
• Dobre trzymanie węzła, przy możliwie

niewielkiej reakcji tkankowej

Nici wchłanialne

• Powinny cechować się równomiernym

wchłanianiem i możliwie dużą
wytrzymałością na rozerwanie.

• Idealna nić utrzymuje brzegi rany

razem, pozostaje w tkankach bez
reakcji, ulega bez trudności wchłonięciu
do czasu kiedy zakończy się proces
gojenia rany

Nici wchłanialne c.d

• Do wchłanialnych nici obok szwów pochodzenia

zwierzęcego, np. kolagenowych lub katgutowych,

należą wchłanialne nici syntetyczne. W ten sposób

zakres ich zastosowania znacznie się poszerza.

• Pod pojęciem resorbcji materiału do szycia

chirurgicznego rozumie się jego rozkład pod wpływem

enzymów lub hydrolizy w tkankach ciała

• W przypadku nici kolagenowych rozkład następuje pod

wpływem enzymów; nici syntetyczne ulegają hydrolizie

• Wchłanialne nici syntetyczne mają taką zaletę, że są

bardziej elastyczne niż kolagenowe i wywołują mniejsze

reakcje tkankowe

Nici chirurgiczne dzielą

się na:

• Monofilamentowe (jedna nić)
• Polifilamentowe (z wielu nici)
• Plecione
• Skręcane
• Łączone z różnych materiałów

Nici kolagenowe

(katgut)

• Jałowe nici kolagenowe nazywane są

katgutem

• Wytwarza się je z czystego kolagenu,

który uzyskuje się z warstw jelita (błony

surowiczej) określonych ras bydła, lub

podśluzowej warstwy jelita owiec.

• Pasma uzyskane z warstw jelita skręca

się w zależności od pożądanego rodzaju

nici pojedynczo lub wielokrotnie

Nici kolagenowe

(katgut) c.d

• Surową nić katgutową wygładza się tak,

że nabiera cech nici monofilamentowej.
Sztywność suchej nici jest bardzo
znaczna, dlatego zwyczajowo poprawia
się giętkość katgutu za pomocą płynu
konserwującego

• W ten sposób powstaje katgut zwany

katgut plain

Nici kolagenowe

(katgut) c.d

• Nici można też opracować chemicznie;

np. przy użyciu soli chromowych lub

kwasów chromowych w celu spowolnienia

wchłaniania i zwiększenia wytrzymałości

na rozerwanie lub stosując glicerynę w

celu zwiększenia rozciągliwości.

• W ten sposób wygarbowany katgut plain

staje się w drugiej fazie katgutem

chromowanym

Zastosowanie

• Katgut plain jest używany do tkanek

gojących się szybko, chromowany zaś
do szycia wolno gojących się tkanek

• Katgut traci jednak coraz bardziej swoje

znaczenie kliniczne, ponieważ jego
rozkład enzymatyczny powoduje
silniejsze reakcje tkankowe niż
wchłanialnego szwu syntetycznego

Zastosowanie c.d

• Katgut plain – szew śródskórny,

mięśnie, otrzewna, błona śluzowa,
żołądek i jelito, drogi żółciowe, tkanka
miąższowa, podkłucie, drogi moczowe,
drogi płciowe

• Katgut chromowany - mięśnie,

otrzewna, błona śluzowa, drogi
moczowe, drogi płciowe

Nici wchłanialne

syntetyczne

• Nici te mogą być plecione, powlekane, nibarwione i

barwne (zielone, niebieskie, fioletowe).

• Wszystkie te nici z kwasu poliglikolowego cechuje

wysoka jakość, długotrwała i wysoka wytrzymałość

na rozerwanie i niewielka reakcja tkankowa.

• Wytrzymałość na rozerwanie jest znacznie wyższa

niż nici katgutowych i odpowiada niciom

poliestrowym.

• Giętkość i sprężystość nici syntetycznych

odpowiada niciom jedwabnym

Nici wchłanialne

syntetyczne c.d

• Nici pokrywa się niekiedy materiałem

syntetycznym, np. polikaprolatem.

• Ten materiał niw wywołuje reakcji tkankowej i

zostaje rozłożony, podobnie jak sama nić,

drogą hydrolizy i wydalony drogami

moczowymi.

• Wchłanialne nici syntetyczne dostępne są pod

nazwami: Dexon (niepowlekany), Dexon II

(powlekany), Maxon, Vicryl i PDS, jak też

Sarafit

Zastosowanie

• Skóra, szew śródskórny, tkanka

podskórna, powięź, mięśnie, otrzewna,
błona surowicza, błona śluzowa,
żołądek i jelito, drogi żółciowe,
oskrzele, tkanka miąższowa, nerwy,
ścięgna, kości, podwiązka naczyniowa,
drogi moczowe, drogi płciowe

Nici niewchłanialne

• Nici niewchłanialne to te, które w

żywym organizmie nie ulegają
rozkładowi.

• Wytwarza się je z materiału

zwierzęcego, roślinnego, mineralnego
lub syntetycznego w postaci nici
mono – lub wielofilamentowych.

Podział chirurgicznych nici

niewchłanialnych zależy od

pochodzenia surowca:

• Zwierzęcego (oprzęd)
• Roślinnego (len)
• Mineralnego (metal szlachetny i

srebro, stal szlachetna)

• Syntetycznego ( poliamid,

polipropylen, poliester, polietylen)

Jedwab

• Wytwarza się z kokonu gąsienicy jedwabnika

morwowego.

• Włókno jedwabne wytwarzane jest z fibroiny w

postaci podwójnej nici sklejonej seracyną.

Wskutek zabiegu oczyszczania (odłykowienia)

zostaje usunięta serycyna. W ten sposób

jedwab uzyskuje swoją sprężystość.

• Nici jedwabne pozostają barwy naturalnej lub

są zabarwiane na czarno

Zastosowanie

• Żołądek i jelito,
• Oskrzele,
• Podwiązka naczyniowa

Len

• Wytwarza się z włókien łyka lnu
• W zależności od produktu wyjściowego

zawsze powierzchnia włókna pozostaje

nieco szorstka i nierówna pomimo

najlepszej obróbki

• Lniane nici chirurgiczne są bardziej

odporne na rozerwanie niż powszechnie

używana włóczka lniana

Drut stalowy

• Powstaje ze stali opornej na

korozję (chromo – niklowej)

• Chirurgiczny drut stalowy jest

ceniony ze względu na jego
wysoka wytrzymałość na
rozerwanie i doskonałą tolerancję
przez tkanki

Zastosowanie

• W zabiegach ortopedycznych
• Do zamknięcia mostka
• Przy cerklażu żepki
• Przy szyciu ścięgien, a także jako

szew odbarczający

Nici poliamidowe

• Mają szerokie zastosowanie z powodu

gładkiej powierzchni, wysokiej
odporności na rozerwanie

• Zachowują się jak nici jedwabne i

pozwalają się łatwo wiązać

• Zastosowanie: do szwów skórnych oraz

w mikrochirurgii (Supramid, Ethiol,
Seralone)

Nici polipropylenowe

• Są monofilami syntetycznymi

• Polipropylen nie wchłania wody i przez

dłuższy czas obecny w tkankach nie

zmienia swoich właściwości

• Zastosowanie: w chirurgii naczyniowej,

chirurgii serca, do szycia ścięgien,

skóry, w mikrochirurgii, jak również do

szycia ran zakażonych

• Są to: Prolene, Seralene

Nici poliestrowe

• Dostępne w kolorach białym,

czarnym i zielonym

• Dobra tolerancja tkankowa pozwala

na ich wielostronne zastosowanie

• Miralene, Cardiofil, Mersilene,

Ethibond, Sulene, Terylene

Szew atraumatyczny

• Pojęcie „szwu atraumatycznego” jest

równoznaczne z pojęciem „zestaw szwu i igły”.

W przypadku szwu atraumatycznego przez

otwór w grubszym końcu igły wprowadzona jest

nić. W ten sposób powstaje łagodne i prawie

gładkie przejście między igłą a nicią.

• Dlatego przy wkłuwaniu i przekłuwaniu unika

się urazu tkanek, który powstaje przy

zastosowaniu igły z nicią przechodzącą przez

uszko

Zalety

• Zmniejszenie urazu tkanek
• Brak uszkodzenia nici wywołanego

nawlekaniem

• Nić nie wysuwa się z uszka
• Szybsza praca (nie spowolniana

nawlekaniem)

• Uwaga! Szwy atraumatyczne

zaopatrzone są w jedną lub dwie igły

Zalety c.d

• Do szycia ścięgien, rzepki oraz szwów

odbarczających stosowany jest
monofilamentowy i polifilamentowy drut
stalowy zaopatrzony igłą

• Do pętli lub szwu szyjki macicy z powodu

niewydolności szyjki w przebiegu ciąży
można zastosować tasiemkę poliestrową
zaopatrzoną w igłę lub nić poliestrową

Szwy mechaniczne

(zszywacze)

• 1. Jednorazowego użycia
• Wielorazowego użycia (sterylizacja w

autoklawie) z wymiennymi ładunkami

(jednorazowego użycia)

• 2. Liniowe z nożem typu GIA
• Liniowe bez noża typu TA
• Osiowe typu EEA (przeznaczone do

zespoleń typu „koniec do końca”

Szwy mechaniczne

(zszywacze) c.d

• Wszystkie zszywacze mechaniczne

dostępne są wróżnych wielkościach

• Najczęściej zszywki wykonane są z tytanu,

czyli materiału biokombatybilnego, czyli

obojętnego dla tkanek, lekkiego i

niekorodującego, a co najważniejsze nie

powodującego zniekształceń obrazu oraz

niebezpieczeństw dla pacjenta w czasie

diagnozowania przy użyciu rezonansu

magnetycznego i TK

Zalety szwu

mechanicznego

• Stosowanie szwu mechanicznego przez

doświadczonego operatora ogranicza zakres

manipulacji tkankowej,

• Skraca czas zabiegu operacyjnego,
• Zmniejsza utratę krwi przez co przyspiesza

proces gojenia, automatycznie redukując czas

pobytu pacjenta w szpitalu, a przez to obniża

koszty leczenia

• Ułatwia wykonanie zespoleń trudno

dostępnych

Samokształcenie

• Wymień zadania i cechy bielizny

operacyjnej

• Omów przygotowanie bielizny

operacyjnej dla potrzeb bloku

operacyjnego

• Opisz organizację obiegu bielizny

operacyjnej

• Dziękuję
• Miłego dnia