Zaburzenia

gospodarki

wodno-elektrolitowej i

równowagi

kwasowo-zasadowej

Dr Tomasz Riha

Dr Andrzej Milczak

Zawartość wody w

poszczególnych przestrzeniach

wodnych ustroju

•

woda całkowita – 60%

•

przestrzeń wodna pozakomórkowa

– 20%

–

przestrzeń wodna śródnaczyniowa 5%

–

przestrzeń wodna pozanaczyniowa

15%

•

przestrzeń wodna

wewnątrzkomórkowa

–

40%

Zawartość wody w

poszczególnych przestrzeniach

wodnych ustroju

Przemiany wody w ustroju:

pobór wody

•

woda preformowana

= woda wypijana

+ woda zawarta w pokarmach

–

KOŃ – 54 ml/kg/doba

–

KROWA – 80 ml/kg/doba

–

PIES, KOT 44 ml/kg/doba

•

woda oksydacyjna

– powstaje

podczas spalania węglowodanów,

tłuszczów i białek ( koń – 2700 ml)

Przemiany wody w ustroju:

utrata wody

•

płuca, skóra

– parowanie

niewyczuwalne: koń, krowa około

8500 ml, pies 27 ml/kg/doba

•

przewód pokarmowy

– bydło 80-90%,

cielęta 65-75%

•

układ moczowy

– pies 24-48

ml/kg/doba

Regulacja stałości środowiska

wewnętrznego czyli

homeostazy ustrojowej polega

na utrzymaniu:

•

Izowolemii

– fizjologicznej wielkości

przestrzeni wodnych

•

Izohydrii

– stałego stężenia jonów H

•

Izotonii

– fizjologicznie efektywnego

ciśnienia osmotycznego

•

Izojonii

– fizjologicznego składu jonów

płynów ustrojowych

Odwodnienie -

dehydratatio

Jest to zespół zaburzeń

wywołany zmniejszeniem

ilości wody ustrojowej.

W rozumieniu klinicznym odwodnienie oznacza nie

tylko utratę wody na zewnątrz ustroju, lecz obejmuje

również stany nieprawidłowego jej rozmieszczenia w

poszczególnych przestrzeniach.

Zagadnienie wikła dodatkowo fakt, iż

komórka nie jest martwym zbiornikiem

wody, białek i soli, ale żywym elementem

ustroju w którym zachodzą procesy

metaboliczne mogące w pewnym stopniu

przeciwdziałać prawom dyfuzji i osmozy.

W zależności od ilościowego stosunku wody

do elektrolitów w płynie, który ustrój traci

oraz od podaży wody w warunkach

patologicznych może przeważać utrata lub

względne nagromadzenie się w ustroju

jednego z tych elementów.

Na tej podstawie wyróżnia się trzy typy

odwodnienia.

Typy odwodnienia

•

Odwodnienie hipertoniczne

•

Odwodnienie hipotoniczne

•

Odwodnienie izotoniczne

Odwodnienie hipertoniczne

•

(pierwotny niedobór wody), utrata

wody przewyższa utratę elektrolitów

co powoduje wzrost osmolarności

płynu pozakomórkowego oraz

wyrównawcze przesunięcie wody z

komórek do przestrzeni

pozakomórkowej.

Odwodnienie hipotoniczne

•

(zespół niedoborowy wody i jonów

sodu), powstaje gdy straty elektrolitów

przewyższają utratę wody co powoduje

obniżenie osmolarności płynu

pozakomórkowego oraz wyrównawcze

przesunięcie wody do komórek.

Odwodnienie izotoniczne

•

utrata wody i elektrolitów zachodzi w

proporcjach odpowiadających

stężeniu osmotycznemu osocza

Etiologia i patogeneza

Zmniejszenie lub brak poboru wody: brak

pragnienia (toksemia), bolesne schorzenia

jamy ustnej i gardła, porażenie gardła,

przełyku, szczękościsk (tężec).

Nadmierna utrata wody: biegunka,

wymioty, poliuria, obfite poty,

niestrawność kwaśna, rozszerzenie i skręt

trawieńca, ostra niedrożność jelit.

Etiologia i patogeneza

Czynniki punktów 1 i 2 prowadzą do:

•

katabolizmu białek, tłuszczy i węglowodanów

(kwasica),

•

odwodnienia krwi

(wzrost lepkości, oligemia,

hemokoncentracja, obwodowa niewydolność

krążenia),

•

zmniejszenia ilości płynu śródtkankowego

(zaburzenia

metabolizmu w tkankach, osłabienie mięśniowe,

hipotermia, anoreksja),

•

kompensacyjnego zmniejszenia wydalania wody

(oliguria, suchy kał, zmniejszone pocenie,

niedokrwienie nerek, anuria, nasilenie kwasicy).

Objawy

•

Zmniejszenie elastyczności skóry

•

Suchość błon śluzowych

•

Zapadnięcie gałek ocznych

•

Spadek masy ciała

•

Zaburzenia pragnienia

•

Zwiększenie czasu wypełniania naczyń

włosowatych

•

Objawy nerwowe

•

Odwodnienie izo- i hipotoniczne: zespół objawów

charakterystyczny dla niewydolności krążenia

pochodzenia obwodowego.

Zmniejszenie elastyczności skóry

Zapadnięcie gałek ocznych

Spadek masy ciała

Rozpoznanie

•

Wywiad:

–

ilość pobieranej wody,

–

utrata wody: biegunka, wymioty, wzmożona diureza, nadmierne

poty, krwotoki, czas trwania.

•

Badanie kliniczne:

–

ocena stopnia odwodnienia,

–

ocena czynności układu krążenia, układu oddechowego i

moczowego.

•

Wyniki badań laboratoryjnych.

Ocena stopnia odwodnienia

UTRATA

MASY

CIAŁA W

ZAPADNIĘCIE

GAŁEK

OCZNYCH

ZMNIEJSZENIE

ELASTYCZN

OŚCI

SKÓRY*

HEMATOKRYT

STĘŻENIE

BIAŁKA W

SUROWICY

[g/dl]

4 – 6

+/-

40 – 45

7 – 8

6 – 8

2 - 4

8 – 9

8 – 10

+++

6 – 10

9 – 10

10 – 12

++++

20 – 45

* - czas wyrównywania się fałdu skórnego w [s]

Leczenie

Wyrównanie istniejącego deficytu

i/lub pokrycie zapotrzebowania

dobowego

Ustalenie niedoboru wody

(w oparciu o stopień

odwodnienia)

Deficyt wody = masa ciała w kg x

% odwodnienia

Pokrycie zapotrzebowania

dobowego

Zapotrzebowanie dobowe = masa

ciała w kg x

zapotrzebowanie/kg/doba

Leczenie

Analiza istniejących odchyleń w

stężeniu elektrolitów oraz sposób i

czas ich wyrównania.

Odwodnienie izotoniczne

•

NaCl, PWE, Solfin, Elektrowet,

Dextran

Odwodnienie hipotoniczne

•

gdy Na wynosi powyżej 120 mEq/l

–

NaCl lub inne zbilansowane płyny

izotoniczne.

•

gdy Na wynosi poniżej 120 mEq/l

–

podnieść poziom Na do 120 mEq/l

stosując 3, 5, 10% roztwory NaCl w

ciągu 8-10 godzin. Dalsze uzupełnianie

przy użyciu fizjologicznego 0,9% NaCl w

ciągu 24-48 godzin.

Odwodnienie hipotoniczne

Deficyt Na = masa ciała w kg x 0,6

x (należna zawartość Na –

aktualna zawartość Na)

Sposób szybkiego
podawania hipertonicznego
roztworu chlorku sodu

•

7,5% roztwór chlorku sodu

– 4 ml/kg przez ponad 2 minuty

Odwodnienie hipertoniczne

znajomość stężenia Na w surowicy pozwala na dokładne obliczenie

deficytu wody

•

Deficyt wody = masa ciała w kg x

-1

Sposoby uzupełniania: czysta woda per os,

podaż płynów bezelektrolitowych (glukoza),

mieszanina 0,18% NaCl i 4,3% Glukozy w

równych częściach dożylnie

aktualne stężenie
Na
należne stężenie Na

Wyrównywanie

Czas wyrównywania:

metoda pierwsza w ciągu 24

godzin

Wyrównanie 50% obliczonego deficytu wody w ciągu 6

godzin

Wyrównanie objętości krwi krążącej w szybkim

wlewie dożylnym ½ godziny

Podanie reszty deficytu w ciągu 5 i ½ godziny

50% pozostałego deficytu wody podajemy w ciągu

następnych 18 godzin + zapotrzebowanie dobowe +

ewentualne straty bieżące

Szybki wlew dożylny płynów
izotonicznych

•

Psy:

– 20 – 40 ml/kg w ciągu 15 minut
– następnie 70 – 90 ml/kg ½ - 1 h

•

Koty:

– 10 – 20 ml/kg w ciągu 15 minut
– następnie 35 – 50 ml/kg ½ - 1 h

Czas wyrównywania:

metoda druga w ciągu 48

godzin

Wyrównanie 50% obliczonego deficytu wody w ciągu 6

godzin

Wyrównanie objętości krwi krążącej w szybkim

wlewie dożylnym w ciągu ½ godziny

Podanie reszty deficytu wody w ciągu 5 i ½ godziny

Podanie 25% deficytu wody w ciągu 18 godzin +

zapotrzebowanie dobowe + ewentualne straty bieżące.

Ostatnie 25% deficytu wody w następnym dniu +

zapotrzebowanie dobowe + ewentualne straty bieżące.

Stanem przeciwstawnym do

odwodnienia jest przewodnienie,

bardzo rzadko spotykane u zwierząt

(głównie młode).

Rodzaje:

•

hipotoniczne,

•

hipertoniczne,

•

izotoniczne.

Kwasica metaboliczna

Przyczyny:

Zwiększona produkcja kwaśnych metabolitów

•

kwasica ketonowa (cukrzycowa, głodowa, przy gorączce)

•

kwasica mleczanowa (wstrząs, niestrawność kwaśna, mięśniochwat,

niedokrwistość, ciężkie infekcje)

Nadmierna utrata wodorowęglanów (zasad)

•

przez przewód pokarmowy (biegunka, długotrwały ślinotok)

•

przez nerki

Zaburzona regeneracja zasad przez nerki i retencja jonów H

(kwasica

mocznicowa ostra i przewlekła)

Rozcieńczenie zasad w przestrzeni wodnej pozakomórkowej

Kwasica - rodzaje

•

Niewyrównana

– obniżenie wrażliwości ośrodka

oddechowego przy wstrząsie hipowolemicznym lub przy

enterotoksemii. Prowadzi to do hipowentylacji, rzadkich i

płytkich ruchów oddechowych, wzrostu pCO

, kompensacji

nerkowej (poliuria), osłabienia, zaburzeń świadomości oraz

tachykardii i spadku ciśnienia krwi.

•

Wyrównana

– obserwuje się zwiększenie częstości i

głębokości oddechów oraz dochodzi do spadku pCO

w krwi,

natomiast ph krwi pozostaje w granicach normy

•

Wyrównawcze przesunięcie jonów K

z komórek do

przestrzeni pozakomórkowej tj. dochodzi do hiperkaliemii,

bradykardii i arytmii

Objawy

Objawy choroby podstawowej

Objawy warunkowane wzrostem stężenia jonów H

Wzrost częstości i głębokości oddechów – oddech typu

Kusmaulla ( pobudzenie ośrodka oddechowego)

Zmniejszenie częstości i głębokości oddechów

Poliuria

Zaburzenia świadomości

Objawy odwodnienia

Zmiany w oznaczeniach laboratoryjnych: spadek HCO

oraz

spadek pH krwi

Rozpoznanie

•

1. Wywiad

•

2. Objawy kliniczne

•

3. Wyniki badań laboratoryjnych

Leczenie

Usunięcie przyczyny

wywołującej zaburzenia

Wyrównanie deficytu HCO

Obliczenie niedoboru w oparciu

o oznaczenie poziomu HCO

Deficyt HCO

= (HCO

dolna granica normy –

HCO

poziom aktualny) x 0,3 x m.c [kg]

Szacunkowe obliczenie niedoboru HCO

oparciu o wywiad i badanie fizykalne.

Bezpiecznie możemy podać 2 – 4 mEq NaHCO

/kg m.c. w

szybkim wlewie dożylnym!!!

Leki alkalizujące (akceptory

jonów H

)

•

NaHCO

1,0 g = 12 mEq Na i 12 mEq HCO

!!!

Buforowanie wszystkich kwasic metabolicznych. UWAGA!!! Nie stosować przy

obrzękach i niewydolności lewo komorowej. Postać leku – substancja do

stosowania p.o. lub gotowy roztwór 1,4% i 8,4%- roztwory posiadają ograniczoną

trwałość!!!, w obecności jonów Ca i Mg wytrącają się!!!

•

Możemy stosować mleczan sodu, octan sodu,

octan potasu, cytrynian sodu, PWE, Solfin,

Elektrowet.

•

TRIS – (trometamol) – nie zawiera sodu i może

być stosowany przy obrzękach w dawce 4,2

mmol/kg m.c z szybkością nie większą niż 0,1

mmol/ kg m.c/min

Zasadowica metaboliczna

Etiopatogeneza

•

Nadmierna podaż zasad lub nadmierna utrata

jonów H

(wymioty, rozszerzenie i skręt

trawieńca, niedrożność jelit cienkich).

Prowadzi do:

•

spadku jonów Cl

i K

•

rzadkich i powierzchownych ruchów oddechowych

(spadek CO

•

zmniejszenia zjonizowanej frakcji Ca

(tężyczka)

Objawy

Objawy schorzenia podstawowego

Objawy warunkowane nadmiarem zasad

(rzadkie

i płytkie oddechy, drżenia mięśniowe – tężyczka,

hiperwentylacja i duszność tuż przed zejściem

śmiertelnym)

Zmiany w oznaczeniach laboratoryjnych

•

wzrost HCO

•

wzrost pH krwi,

•

spadek poziomu K i Cl

Rozpoznanie

•

1. Wywiad

•

2. Objawy kliniczne

•

3. Wyniki badań laboratoryjnych

Leczenie

Usunięcie przyczyny wywołującej

zaburzenie

Wyrównanie nadmiaru zasad i

niedoboru

i K

Obliczanie nadmiaru HCO

Nadmiar HCO

= (aktualne

stężenie HCO

– górna granica

normy HCO

) x 0,3 x m.c. w kg

Leki zakwaszające

•

0,9% NaCl – 1,0 g = 17 mEq Na i 17 mEq

Cl,

•

1,1% KCl – 1,0 g = 14 mEq K i 14 mEq CL,

•

Płyn Ringera (NaCl + KCl + CaCl

•

Mieszanina: 0,9% NaCl 2l + 1,1% KCl 1l +

5% glukoza 1l podana dożylnie

Skład niektórych

płynów infuzyjnych

NATRIUM CHLORATUM 0,9% INJ

izotoniczny roztwór chlorku sodowego

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

9,0

woda do iniekcji

1000,0

W opakowaniach a' 100 ml, a' 250 ml i a' 500 ml.

INJECTIO SOLUTIONIS RINGERI

płyn Ringera

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

8,60

chlorek potasu

0,30

chlorek wapnia

0,48

woda do iniekcji

1000,0

W opakowaniach a' 100 ml, a' 250 ml i a' 500 ml.

PŁYN FIZJOLOGICZNY

WIELOELEKTROLITOWY

IZOTONICZNY

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

5,75

chlorek potasu

0,38

chlorek wapnia

0,394

chlorek magnezu

0,20

octan sodu

4,62

cytrynian sodu

0,90

woda do iniekcji

do 1000,0

W opakowaniach a' 100 ml i a' 500 ml.

PŁYN WYRÓWNAWCZY

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

6,02

chlorek potasu

0,30

chlorek wapnia

0,30

octan sodu

3,67

woda do iniekcji

do 1000,0

W opakowaniach a' 100 ml, a' 250 ml i a' 500 ml.

PŁYN JELITOWY

ZAPOBIEGAWCZY

IZOTONICZNY

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

5,50

chlorek potasu

0,45

octan sodu

6,80

woda do iniekcji

1000,0

W opakowaniu a' 500 ml.

PŁYN ŻOŁĄDKOWY

ZAPOBIEGAWCZY

IZOTONICZNY

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

5,50

chlorek potasu

0,45

chlorek amonu

5,80

woda do iniekcji

1000,0

W opakowaniu a' 500 ml.

Przypadek I

•

Pies, suka, mieszaniec, 13 lat, 25 kg

•

Pies został skierowany do tutejszej kliniki przez

lekarza z kliniki ginekologicznej w celu

konsultacji. Tydzień wcześniej suka została

poddana zabiegowi owariohisterektomii

połączonego ze splenektomią. Wskazaniem do

zabiegu były stwierdzone ultrasonograficznie

zmiany rozrostowe w mięśniówce macicy i

miąższu śledziony. Od kilku dni pies zaczął

wykazywać objawy wzmożonego pragnienia,

częstomoczu i apatii.

Przypadek I

•

Badaniem fizykalnym stwierdzono:

•

apatię i niechęć do ruchu, zwierzę

najchętniej przyjmowało postawę leżącą,

•

nieznaczne zmniejszenie elastyczności

skóry (fałd skórny utrzymywał się przez

około 1,5 – 2 sekund),

•

tachykardię – 140/min,

•

brzuch miękki, niebolesny.

Przypadek I

•

Badaniem fizykalnym stwierdzono:

•

apatię i niechęć do ruchu, zwierzę

najchętniej przyjmowało postawę leżącą,

•

nieznaczne zmniejszenie elastyczności

skóry (fałd skórny utrzymywał się przez

około 1,5 – 2 sekund),

•

tachykardię – 140/min,

•

brzuch miękki, niebolesny.

Przypadek I

Leukocyty

[10

/l]

54,

2 + 6,0 – 17,0

WZÓR ODSETKOWY

KRWINEK BIAŁYCH

Erytrocyty

[10

/l]

6,9

5,5 – 8,5 Neutrofile podzielone

Hemoglobina

[g/dl]

14,

10,0 –

18,0 Neutrofile pałeczk.

Hematokryt

[%]

40,

35,0 –

55,0

Granulocyty

kwasochłonne

MCV [fl]

58,

58,0 –

73,0

Granulocyty

zasadochłonne

MCH [pg]

20,

19,5 –

24,5 Monocyty

MCHC [g/l]

35,

28,0 –

40,0 Limfocyty

Trombocyty

[10

/l]

120 – 600

Pct [%]

Przypadek I

•

Zmiany stwierdzone w układzie białokrwinkowym:

–

Leukocytoza

•

Zmiany stwierdzone w układzie

czerwonokrwinkowym:

–

Brak zmian

Przypadek I

Parametr

wartość

Mocznik

2,86 mmol/l

Glukoza

86,3 mg/dl

Przypadek I

•

Na podstawie powyższych badań

wykluczono jako przyczynę polidipsji i

poliurii:

–

cukrzycę

–

fazę wielomoczu w przebiegu ONN

Przypadek I

Parametr

wartość

156 mEq/l

3,9 mEq/l

1,39 mEq/l

Białko

całkowite

6,3 g/dl

Przypadek I

•

Zmiany stwierdzone w stężeniu podstawowych

anionów:

–

Hipernatremia

–

graniczna hipokaliemia

–

Hiperkalcemia

•

Zmiany stwierdzone w stężeniu białka:

–

Graniczna hipoproteinemia

Przypadek I

znajomość stężenia Na w surowicy pozwala na dokładne

obliczenie deficytu wody

•

Deficyt wody = masa ciała w kg x

-1

Deficyt wody = 25 x [156/140 - 1] = 2,8l

aktualne stężenie
Na
należne stężenie Na

Przypadek I

•

Objawy hipokaliemii:

–

osłabienie tonusu mięśni poprzecznie prążkowanych

–

zaburzenia perystaltyki jelit,

–

parestezje,

–

wielomocz,

–

zaburzenia rytmu serca (tachykardia



tachykardia

komorowa)

Tempo infuzji płynów z
potasem

Stężenie K

[mEq/l]

Stężenie K

w płynie

[mEq/l]

Tempo infuzji

ml/kg/h

< 2,0

2,1 – 2,5

2,6 – 3,0

3,1 – 3,5

3,6 – 5,0

Zawartość jonów K

preparatach handlowych

•

Kalium chloratum Sol. 15% in amp. á 10ml

– 2 mEq/ml

•

Kalium effervescens torebki á 1,5g

– 20 mEq

•

Kalium sirupus á 150 ml

– 2 mEq/ml

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
12 2010 01 17
Metody regulacji poczęć 17 12 2010
FM wyklad 12 20 01 2011
Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych - wykłady z 02.10.- 17.12. - 15.01, Sudia - Bezpieczeństwo Wewn
ORDYNACJA PODATKOWA podatki podyplomowe studia 17 12 2010
12 (21 01 2011)
17 12 2010
Prawo cywilne wyk.12 2010-01-19, Prawo Cywilne
12 - 05. 01. 2011, Filozofia, Notatki FO, III Semestr, Filozofia kultury
12 ?łdy (4 01 2011)
Metody regulacji poczęć 17 12 2010
FM wyklad 12 20 01 2011
2010 09 2011 12 Kalendarz żydowski 5770 5771 5772
13 - 12. 01. 2011, Filozofia, Notatki FO, III Semestr, Filozofia kultury
12) BHP i Ergonomia wykład 01 2011 Prace na wysokościach
zalaczniki, MSK W. (12.01.2011) (9)

więcej podobnych podstron

Odwodnienie (dehydratatio) (17 12 2010 i 7 01 2011)

Document Outline