Ratyfikacja umów międzynarodowych w

Polsce

na podstawie Konstytucji RP z 1997r.

Przygotowała:

Inna Ornela Kaluta

Konstytucja RP

Konstytucja Rzeczypospolitej Polski

(Konstytucja RP, Ustawa Zasadnicza), jak

wskazuje nam preambuła, powstała

„W trosce o byt i przyszłość naszej

Ojczyzny, odzyskawszy w 1989 roku

możliwość suwerennego i demokratycznego

stanowienia o Jej losie (...)” . Została

uchwalona 2 kwietnia 1997r. przez

Zgromadzenie Narodowe.

Podstawowe Funkcje

Konstytucji



ustanawia podstawowe prawa dla państwa;



reguluje organizację i funkcjonowanie

podstawowych organów naczelnych RP

w oparciu o podział władz;



wskazuje prawidłowe relacje pomiędzy

głową państwa, rządem i parlamentem;



kształtuje wolności, prawa oraz obowiązki

człowieka i obywatela (wolności i prawa

osobiste, polityczne, ekonomiczne,

socjalne i kulturalne).

Ratification

– usankcjonowanie

Ratyfikacja to zatwierdzenie tzw. złożonej

umowy międzynarodowej przez powołany

do tego organ państwowy. W Polsce

ratyfikacja umów międzynarodowych

należy do kompetencji prezydenta.

Ratyfikacja umów międzynarodowych

dotyczących granic państwa, sojuszów

obronnych oraz umów pociągających za

sobą obciążenia finansowe państwa lub

konieczność zmian w ustawodawstwie

wymaga upoważnienia sejmowego

określonego w ustawie.

Artykuły Konstytucji RP

dotyczące ratyfikacji

W rozdziale III zatytułowanym „Źródła

prawa” wskazać można 3 artykuły

dotyczące ratyfikacji umów

międzynarodowych oraz

rozporządzeń.

Artykuł 89.

Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską

umowy międzynarodowej i jej

wypowiedzenie wymaga uprzedniej

zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli

umowa dotyczy:

pokoju, sojuszy, układów politycznych lub

układów wojskowych,

wolności, praw lub obowiązków

obywatelskich określonych w Konstytucji,

członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej

w organizacji międzynarodowej,

znacznego obciążenia państwa pod względem

finansowym,

spraw uregulowanych w ustawie lub

w których Konstytucja wymaga ustawy.

O zamiarze przedłożenia Prezydentowi

Rzeczypospolitej do ratyfikacji umów

międzynarodowych, których ratyfikacja

nie wymaga zgody wyrażonej w

ustawie, Prezes Rady Ministrów

zawiadamia Sejm.

Zasady oraz tryb zawierania,

ratyfikowania i wypowiadania umów

międzynarodowych określa ustawa.

Oznacza to, że nie każdą umowę

międzynarodową może ratyfikować sam

Prezydent. Część umów musi zostać

uzgodnionych z Parlamentem, gdyż

mogą potrzebować one dodatkowych

unormowań prawnych jak np. ustawy.

Stąd też Premier Rady Ministrów musi

informować Sejm o przedłożeniu umowy

międzynarodowej Prezydentowi. Cały

tryb ratyfikowania, ustanawiania i

wypowiadania umowy międzynarodowej

znajduje się więc w ustawie

wprowadzającej umowę w życie.

Artykuł 90.

Rzeczpospolita Polska może na podstawie

umowy międzynarodowej przekazać

organizacji międzynarodowej lub organowi

międzynarodowemu kompetencje organów

władzy państwowej w niektórych sprawach.

Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację

umowy międzynarodowej, o której mowa w

ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością

2/3 głosów w obecności co najmniej połowy

ustawowej liczby posłów oraz przez Senat

większością 2/3 głosów w obecności co

najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej

umowy może być uchwalone w

referendum ogólnokrajowym zgodnie z

przepisem art. 125.

Uchwałę w sprawie wyboru trybu

wyrażenia zgody na ratyfikację

podejmuje Sejm bezwzględną

większością głosów w obecności co

najmniej połowy ustawowej liczby

posłów.

Konsekwencją przyjęcia umowy

międzynarodowej często jest przekazanie

części władzy i kontroli innym podmiotom

prawa. Oznacza to, że część prawa do tej pory

obowiązującego należy przekształcić, np. po

przyjęciu Polski do Unii Europejskiej wystąpiła

konieczność przekształcenia prawa

wspólnotowego przez władze Rzeczypospolitej

w normy wewnętrzne, zaś część tego prawa

obowiązuje bezpośrednio. Co więcej,

w sprawach regulowanych przez prawo

wspólnotowe polskie organy krajowe straciły

uprawnienia prawotwórcze. Jednakże

rozwiązanie to obowiązuje na zasadzie

wzajemności.

Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na

artykuł 125. Konstytucji RP mówiący, iż

„W sprawach o szczególnym znaczeniu dla

państwa może być przeprowadzone

referendum ogólnokrajowe.” Przedmiotem

jednak nie może być wprowadzenie umowy

w życie – gdyż ta funkcja należy

do Parlamentu, a po prostu wyrażenie opinii

jednostki uprawnionej do głosowania

w kwestii umowy międzynarodowej – tzw. za

lub przeciw bez możliwości wstrzymuje się.

Wynik takiego referendum jest wiążący

dla władzy.

Ze względu na to, że umowa narodowa

znacznie „wkracza” w prawo państwa

(co może doprowadzić do ograniczenia

w pewnym stopniu suwerenności)

inaczej uchwala się ustawę ratyfikującą.

W jaki sposób wprowadza się ją w życie?

O formie (zgodnie z Artykułem

90.Konstytucji RP) decyduje Sejm.

Ratyfikowana umowa

międzynarodowa, po jej ogłoszeniu

w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej

Polskiej, stanowi część krajowego

porządku prawnego i jest

bezpośrednio stosowana, chyba że

jej stosowanie jest uzależnione od

wydania ustawy.

Artykuł 91.

Umowa międzynarodowa ratyfikowana

za uprzednią zgodą wyrażoną w

ustawie ma pierwszeństwo przed

ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się

pogodzić z umową.

Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez

Rzeczpospolitą Polską umowy

konstytuującej organizację

międzynarodową, prawo przez nią

stanowione jest stosowane

bezpośrednio, mając pierwszeństwo

w przypadku kolizji z ustawami.

Oznacza to, że umowa międzynarodowa od dnia

wprowadzenia do prawa krajowego jest głównym

źródłem prawa w tychże kwestiach. Wszelkie spory,

wątpliwości dotyczące wymienionych lub omówionych

w umowie międzynarodowej problemów czy idei

mają być rozwiązywane na jej artykułach, chyba że

ustawa ratyfikująca stanowi inaczej (np. ratyfikacja

dotyczy tylko poszczególnych artykułów umowy

międzynarodowej lub wskazuje innych termin

wcielenia ich w życie).Artykuł 91 przyznaje

pierwszeństwo umowie międzynarodowej w jej kolizji

z ustawą, ale zasada ta dotyczy tylko umów

ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną przez

Sejm i Senat w ustawie. Tym samym wyprowadzić

należy wniosek,że ustawy zachowują pierwszeństwo

wobec umów międzynarodowych, do ratyfikacji

których nie jest wymagana zgoda parlamentu.

Na podstawie źródeł internetowych:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

(Dz.U.97.78.483) z publikacji www.LEX.pl;

Skrzydło Wiesław, Komentarz do

Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

(Dz.U.97.78.483), stan prawny na

2001.01.01;

Encyklopedia WIEM portalu

społecznościowego www.ONET.pl