Widoki, przekroje i kłady

Zapis konstrukcji

10.04.21

2



Zasady rzutowania prostokątnego metodą E



Zasady tworzenia rzutów



Zarysy i krawędzie widoków i przekrojów



Oznaczanie i kreskowanie przekrojów



Rodzaje przekrojów



Widoki i przekroje pomocnicze



Widoki cząstkowe



Przekroje ścian i żeber



Kłady



Przerywanie i urywanie przedmiotów na
rysunkach



Widoki i przekroje przedmiotów symetrycznych

10.04.21

Rzuty i warunki odwzorowań

3

Przestrzeń rzutowa



Przestrzeń euklidesowa to

uogólnienie płaszczyzny i

przestrzeni trójwymiarowej



Po wprowadzeniu na płaszczyznę lub w przestrzeń

układu

współrzędnych kartezjańskich

,

każdy punkt można

jednoznacznie identyfikować przy pomocy jego współrzędnych.
Idea utożsamienia punktu z układem jego współrzędnych leży
u podstaw wspomnianego uogólnienia.



Trójwymiarowa przestrzeń euklidesowa uzupełniona
elementami niewłaściwymi tworzy

przestrzeń rzutową

.



Podstawową formą zapisu dokumentacji technicznej
trójwymiarowych obiektów materialnych tworzących daną
konstrukcją są płaskie dwuwymiarowe rysunki zwane

rzutami

.

10.04.21

Rzuty i warunki odwzorowań

4

Metody odwzorowań obiektów przestrzennych na
płaszczyźnie muszą spełniać następujące
warunki:



być jednoznaczne,

tzn. przy ustalonej metodzie

odwzorowania jednemu obiektowi przestrzennemu musi być
przypisany jeden rzut (lub jeden zespół rzutów) i na odwrót -
mając jeden rzut (lub zespół rzutów) powinniśmy na jego
podstawie móc odtworzyć dokładnie ten sam odwzorowany
obiekt w przestrzeni trójwymiarowej;



dawać możliwość restytucji,

tzn. znając rzut (lub

zespół rzutów) obiektu trójwymiarowego powinniśmy mieć
możliwość dokonania analizy jego własności
geometrycznych.

10.04.21

Rzutowanie prostokątne metodą E

5

Rzutowanie prostokątne metodą E

Rzutowanie prostokątne
metodą europejską polega
na wyznaczaniu rzutów
prostokątnych przedmiotu
na wzajemnie prostopadłych
rzutniach, przy założeniu, że
przedmiot rzutowany
znajduje się między
obserwatorem a rzutnią.

Oznaczenie metody
rzutowania

:

Średnica podstawy stożka i wysokość: min 5mm

10.04.21

Rzutowanie prostokątne metodą E

6

III

II

I

A

B

C

Rzuty podstawowe w metodzie E

10.04.21

Rzutowanie prostokątne metodą E

7

Rzut z przodu – A

(rzut główny)

Rzut z góry – B

Rzut boczny lewy – D
Rzut z dołu – E
Rzut z tyłu - F

A

B

C

D

Rzut boczny prawy – C

E

F

Rzut główny rysuje się

zawsze

,

a z pozostałych najczęściej rzut z góry lub/i rzut boczny prawy.

Rozwinięcie prostopadłościanu rzutni

10.04.21

Zasady tworzenia rzutów

8



Rzutami przedmiotów
mogą być zarówno widoki,
przedstawiające ich
zewnętrzne kształty, jak i
przekroje, które pokazują
budowę wewnętrzną
przedmiotów wydrążonych.



Przekrój przedstawia zarys
figury leżącej w płaszczyźnie
przekroju oraz widoczne
zarysy i krawędzie przedmiotu
leżące za płaszczyzną
przekroju.

Zasady tworzenia rzutów

10.04.21

Zasady tworzenia rzutów

9



Liczba rzutów powinna być ograniczona do niezbędnego

minimum, przy czym rzut główny rysuje się zawsze.



Przedmiot rysowany powinien być tak ustawiony względem

rzutni, aby większość jego charakterystycznych płaszczyzn i

osi była równoległa lub prostopadła do rzutni.



Rzut główny, zarówno rysunku złożeniowego jak i części,

powinien (jeśli to możliwe) przedstawiać przedmiot w

położeniu użytkowym, widziany od strony uwidaczniającej

najwięcej jego cech charakterystycznych.

Od tej zasady dopuszcza się odstępstwa:



Długie przedmioty, których położenie jest pionowe, można

rysować w położeniu poziomym.



Przedmioty, które zajmują lub przyjmują położenia podczas

użytkowania, rysuje się w położeniu poziomym lub pionowym,

zgodnie z powyższymi zasadami.

10.04.21

Zarysy i krawędzie widoków i przekrojów

10

Zarysy i krawędzie widoków i przekrojów



Zarysy i krawędzie widoczne
widoków i przekrojów (łącznie z
krawędziami przekrojów powstałymi
wskutek przecięcia przedmiotu
płaszczyzną przekroju) rysuje się
linią grubą.



Teoretycznych linii przenikania

powierzchni przedmiotu, niewidocznych

z powodu zaokrąglenia przejść, w

zasadzie nie rysuje się; jeśli jednak

zwiększa to czytelność rysunku, można

je rysować liniami cienkimi, przy czym

nieregularne linie przenikania można

zastąpić zbliżonymi w kształcie łukami

okręgów i/lub odcinkami prostych.

10.04.21

Zarysy i krawędzie widoków i przekrojów

11

Nieznaczne pochylenie powierzchni lub
nieznaczną zbieżność można na
rysunku zwiększyć przesadnie, a jeśli
pochylenia lub zbieżności nie można na
określonym rzucie wyraźnie pokazać to
należy narysować tylko jedną linię,
odpowiadającą mniejszemu wymiarowi
elementu.

10.04.21

Zarysy i krawędzie widoków i przekrojów

12

Jeżeli konieczne
jest uwidocznienie
na rysunku
złożeniowym
charakterystyczne
go (np.
krańcowego)
położenia jakiejś
części lub
podzespołu,
odmiennego niż
przedstawione na
rysunku, wówczas
zarys tej części
rysuje się linią
dwupunktową
(cienką).

10.04.21

Zarysy i krawędzie widoków i przekrojów

13

Zarysy i krawędzie niewidoczne przedmiotu
można rysować (linią cienką kreskową) gdy
nie zmniejsza to czytelności rysunku, a
umożliwia uniknięcia dodatkowego rzutu. W
przeciwnym razie należy rysować dodatkowe
widoki i przekroje.

10.04.21

14

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów



Oznaczanie i kreskowanie przekrojów



Linie kreskowania



Podziałka kreskowania



Kreskowanie na rysunkach złożeniowych



Oznaczenia materiałów na rys. techn.

10.04.21

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów

15

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów

Położenie płaszczyzny

przekroju zaznacza się w

rzucie na płaszczyznę do

niej prostopadłą dwiema

krótkimi, grubymi

kreskami oraz strzałkami

wskazującymi kierunek

rzutowania przekroju.

Płaszczyznę przekroju

oznacza się dwiema

jednakowymi wielkimi

literami, które umieszcza

się obok strzałek a nad

rzutem przekroju

powtarza się te litery

oddzielone myślnikiem.

Jeżeli na rysunku jest

więcej niż jeden przekrój,

to oznacza się je

kolejnymi wielkimi

literami alfabetu

łacińskiego

10.04.21

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów

16

Linie kreskowania



Pola przekroju, tj. obszary, w

których płaszczyzna przekroju

przecina materiał, kreskuje się

liniami cienkimi.



Linie kreskowania powinny być

nachylone pod kątem 45

0

do linii

zarysu przekroju, do jego osi,

lub do poziomu.



W przypadku przekrojów o

złożonych kształtach dopuszcza

się 30

0

.



Gdy przekroje są długie i wąskie

(ale co najmniej 2mm) można je

kreskować przy końcach lub

przy ewentualnych otworach.



Przekroje i kłady o szerokości

poniżej 2mm można zaczerniać.

10.04.21

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów

17

Podziałka kreskowania



Podziałka kreskowania
(odległość pomiędzy sąsiednimi
kreskami) zależy od wielkości
kreskowanego pola i może
wynosić od 0,5mm dla bardzo
małych pól do 5mm dla pól
dużych.



Kreskowanie dwóch lub więcej
pól przekroju na jednym rzucie
powinno przebiegać wzdłuż tych
samych linii prostych, natomiast
kreskowanie dwóch stykających
się półprzekrojów powinno być
przesunięte o pół podziałki.



Kreskowanie przekrojów tego
samego przedmiotu w różnych
rzutach powinno mieć
jednakowy kierunek i podziałkę.

10.04.21

Oznaczanie i kreskowanie przekrojów

18

Kreskowanie na rysunkach złożeniowych



Kreskowanie przekrojów
stykających się ze sobą
części powinno różnić się
kierunkiem (i ewentualnie
podziałką) a gdy jest to
niemożliwe – tylko podziałką.



Kreskowanie każdej z części
przedmiotów dwudzielnych
powinno mieć odwrotne
kierunki i jednakowe
podziałki.



Jeżeli pole kreskowane jest
duże, to można je
zakreskować tylko w pobliżu
zarysu.

10.04.21

19

Oznaczenia materiałów na rys. techn.

(wybrane przykłady)

metale

masy plastyczne,
guma

szkło i materiały
przezroczyste

kamień naturalny

beton

drewno w przekroju
wzdłużnym

10.04.21

Rodzaje przekrojów

20

Rodzaje przekrojów



przekroje proste

– powstają

przez przecięcie przedmiotu jedną

płaszczyzną



przekroje złożone

– powstają przez

przecięcie przedmiotu

dwiema lub więcej

płaszczyznami:



łamane

– ślady

płaszczyzn tworzą linię

łamaną o kątach

rozwartych;



stopniowe

–

powstaje w wyniku

cięcia przedmiotu

dwiema lub więcej

płaszczyznami

równoległymi.

10.04.21

Rodzaje przekrojów

21

Poza tym wyróżnia

się przekroje:



pionowe



poziome



ukośne



wzdłużne



poprzeczne



rozwinięte

10.04.21

Widoki i przekroje pomocnicze oraz cząstkowe

22

Widoki i przekroje pomocnicze

W wielu przypadkach, zamiast całych rzutów (widoków i przekrojów)

przedmiotów można rysować tylko istotne w konkretnych
przypadkach części rzutów zwane widokami pomocniczymi i
przekrojami pomocniczymi.

W przypadku przekroju pomocniczego na rysunku złożeniowym:



części występujące tylko w widoku ogranicza się linią falistą (lub
zygzakową);



części występujące tylko w przekroju ogranicza się urywając kreskowanie
wzdłuż linii prostych;



części występujące i w widoku i w przekroju ogranicza się linią falistą (lub
zygzakową) i na obszarze widoku i na obszarze przekroju

10.04.21

23

Widoki cząstkowe



Widoki cząstkowe



Przekroje cząstkowe (wyrwania)



Szczegóły budowy przedmiotów

10.04.21

Widoki i przekroje pomocnicze oraz cząstkowe

24

Widoki cząstkowe

Widoki cząstkowe wykonuje się w postaci odrębnych rzutów,
których nie ogranicza się żadną linią od strony nie
narysowanej części przedmiotu, chyba że rysuje się widok
połowy określonego fragmentu przedmiotu.

Widok cząstkowy powinien być wykonany w rzutowaniu metodą A,
linią ciągłą grubą i połączony z widokiem lub przekrojem głównym
linią osiową.

10.04.21

Widoki i przekroje pomocnicze oraz cząstkowe

25

Przekroje cząstkowe (wyrwania)

Przekroje cząstkowe rysuje się jako przekroje

miejscowe i ogranicza się je linią falistą lub
zygzakową.

Należy pamiętać, że:



linia ograniczająca przekrój nie powinna nigdy pokrywać
się z linią przedmiotu;

10.04.21

Widoki i przekroje pomocnicze oraz cząstkowe

26



kilka drobnych, blisko siebie
położonych przekrojów cząstkowych
należy połączyć w jeden większy;



przekroje cząstkowe mogą dochodzić do
osi lub przechodzić przez cały przedmiot;

10.04.21

Widoki i przekroje pomocnicze oraz cząstkowe

27



przekrój cząstkowy powinien

obejmować tylko taki obszar,

jaki jest potrzebny do

pokazania żądanego szczegółu

budowy przedmiotu;



jeśli przedmiot jest symetryczny

względem płaszczyzny

prostopadłej do płaszczyzny

rzutu, to przekrój może

obejmować całą jego szerokość

10.04.21

Widoki i przekroje pomocnicze oraz cząstkowe

28

Szczegóły budowy przedmiotów

Gdy trzeba przedstawić w powiększeniu szczegół budowy

przedmiotu, to szczegół ten ujmuje się na rysunku w kółko,

owal lub tp. Obwiednię (linią cienką) i oznacza wielką literą.

Tę samą literę powtarza się nad powiększonym szczegółem

przedmiotu, podając jednocześnie podziałkę powiększenia.

Powiększony szczegół może zawierać elementy przedmiotu nie

pokazane w rzucie na którym zaznaczono powiększany szczegół.

Szczegół powiększany może być narysowany w widoku, a

powiększenie w przekroju lub odwrotnie

10.04.21

Przekroje ścian i żeber oraz niektórych przedmiotów o kształtach obrotowych

29

Przekroje ścian i żeber

oraz niektórych przedmiotów o kształtach

obrotowych



W rzutach przekrojów przechodzących wzdłuż przez ściany
przedmiotów, żebra, ramiona kół itd. te ściany, żebra czy
ramiona rysuje się w widoku, tak jak gdyby znajdowały się
tuż za płaszczyzną przekroju.

10.04.21

Przekroje ścian i żeber oraz niektórych przedmiotów o kształtach obrotowych

30



Na przekrojach zespołów, podzespołów itp. przedmioty
pełne o kształtach obrotowych, jak: kołki, nity, śruby,
sworznie, wałki itd. których oś leży w płaszczyźnie
przekroju, rysuje się w widoku.

10.04.21

Kłady

31

Kłady



Kład jest figurą płaską leżącą w płaszczyźnie poprzecznego
przekroju przedmiotu, obrócony wraz z tą płaszczyzną o
900 i położony na widoku przedmiotu (kład miejscowy) lub
poza jego zarysem (kład przesunięty).



Kłady miejscowe rysuje się liniami cienkimi, zaś kłady
przesunięte – liniami grubymi jak zwykłe rzuty.

10.04.21

Kłady

32

Jeżeli płaszczyzna przekroju przechodzi przez oś otworu
walcowego lub stożkowego, to kład uzupełnia się widokiem
krawędzi tych otworów, leżących za płaszczyzną przekroju.

10.04.21

Kłady

33



Jeżeli kład jest przesunięty wzdłuż śladu płaszczyzny
przekroju, to nie oznacza się go. Jeżeli kierunek rzutowania
kładu może budzić wątpliwości należy oznaczyć go
strzałkami tak jak przekrój.



Kilka kładów jednego przedmiotu można rozmieścić na
arkuszu:



zgodnie z metodą rzutowania E, oznaczając kłady jak
przekroje;



jako kłady przesunięte wzdłuż śladów płaszczyzn przekrojów;



w dowolnych miejscach na arkuszu, oznaczając je jak
przekroje.

10.04.21

Przerywanie i urywanie przedmiotów na rysunkach

34

Przerywanie i urywanie przedmiotów na

rysunkach



Przedmioty długie można na rysunkach przerywać, usuwając ich
część środkową, jeśli nie budzi to wątpliwości co do ich kształtu.



Obie części przerwanego widoku ogranicza się linią falistą lub
zygzakową.



Przekroje przerywa się ograniczając je liniami kreskowania.



Kiedy przerwanie obejmuje i widok i przekrój – przerwanie ogranicza się
linią falistą.

10.04.21

Przerywanie i urywanie przedmiotów na rysunkach

35



Na rysunku można pominąć końcową część przedmiotu
długiego o niezmiennym zarysie w przekroju poprzecznym,
ograniczając miejsce urwania widoku i widoku z przekrojem
linią falistą lub zygzakową, a w przekroju – tylko liniami
kreskowania

10.04.21

Widoki i przekroje przedmiotów symetrycznych

36

Widoki i przekroje przedmiotów

symetrycznych



Symetrię przedmiotu lub jego fragmentu względem jakiejś osi lub
płaszczyzny zaznacza się przez narysowanie linią punktową cienką:



osi symetrii równoległej do płaszczyzny rysunku



śladu płaszczyzny symetrii prostopadłej do płaszczyzny rysunku.

10.04.21

Widoki i przekroje przedmiotów symetrycznych

37

Symetrię przedmiotu w półprzekrojach, półwidokach, ćwierćwidokach
i ćwierćprzekrojach należy dodatkowo oznaczyć przez przekreślenie
każdego z końców osi symetrii dwiema, prostopadłymi do niej
cienkimi kreskami o długości co najmniej 3,5mm.

10.04.21

Widoki i przekroje przedmiotów symetrycznych

38

Widoczna krawędź przedmiotu nie może:



Ograniczać półwidoku lub półprzekroju;



Oddzielać półwidoku od półprzekroju