3.04.21

dr Zbigniew WITASZEK

1

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

TEMAT:

INWESTYCJE A
OSZCZĘDNOŚCI

dr Zbigniew WITASZEK

2

3.04.21

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

CEL - ZAPOZNAĆ Z:



pojęciem inwestycji i ich kategoriami;



ogólnymi warunkami inwestowania;



ekonomiści neoklasyczni i keyneiści a
inwestycje;



różnicami w relacjach między oszczędnościami
a inwestycjami;

dr Zbigniew WITASZEK

3

3.04.21

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

LITERATURA:



Praca zbiorowa pod red. Milewskiego
R.: Podstawy ekonomii. Praca zbiorowa
pod red. Milewskiego R.: Podstawy
ekonomii. PWN: Warszawa 2006.

dr Zbigniew WITASZEK

4

3.04.21

DEFINICJA INWESTYCJI



INWESTYCE

odgrywają

główną

rolę

w

mechanizmach wzrostu gospodarczego i kryzysów
gospodarczych.



Inwestowanie to:



Pozyskiwanie trwałych dóbr;



Pozyskiwanie trwałych dóbr produkcyjnych.



W zależności od sytuacji przyjmuje się jedną z
powyższych definicji

dr Zbigniew WITASZEK

5

3.04.21

DEFINICJA INWESTYCJI



W innym ujęciu: kapitał trwały w czasie produkcji
= zużywaniu dóbr trwałych. Zużycie kapitału
trwałego szacuje się na podstawie amortyzacji.
Zakup np. nowej maszyny jest inwestycją.



Różne kategorie inwestycji:



Inwestycje odtworzeniowe;



Inwestycje

w

przyrost

zdolności

produkcyjnych;



Inwestycje w przyrost produktywności.

dr Zbigniew WITASZEK

6

3.04.21

DEFINICJA INWESTYCJI

1.

Inwestycje odtworzeniowe – inwestowanie,
którego celem jest zastąpienie dawnego materiału.

2.

Inwestycje

w

przyrost

zdolności

produkcyjnych – inwestycje, których celem jest
wzrost zdolności produkcyjnych.

3.

Inwestycje w przyrost produktywności –
inwestycje, których celem jest zwiększenie
produktywności (skrócenie okresu wytwarzania
jednostki dobra).

dr Zbigniew WITASZEK

7

3.04.21

DEFINICJA INWESTYCJI



Najczęściej

jedna

inwestycja

może

spełniać

wszystkie wymienione funkcje.



Rozróżnienie inwestycji jest ważne, gdyż mogą mieć
wpływ na zatrudnienie (inwestycje odtworzeniowe i
w produkcyjność nie mają istotnego wpływu na
wielkość zatrudnienia).



Inwestycje w produktywność mogą mieć złożony
charakter na wielkość zatrudnienia.



W przypadku słabego wzrostu gospodarczego mogą
wpływać na utrzymanie miejsc pracy i dostosowanie
kwalifikacji zatrudnionych do stanowisk pracy.

dr Zbigniew WITASZEK

8

3.04.21

DEFINICJA INWESTYCJI



Inwestycje brutto i inwestycje netto.



Inwestycje brutto – obejmują wszystkie wydatki
poniesione

na

pozyskanie

nowych

dóbr

wyposażeniowych lub przeznaczone na odbudowę
materiałów.



Inwestycje netto - odpowiadają przyrostowi
wartości kapitału pomniejszonego o wartość
zużytych dóbr, ze względu na to, że przestały one
już działać lub stały się przestarzałe.

dr Zbigniew WITASZEK

9

3.04.21

DEFINICJA INWESTYCJI



Inwestycje materialne i niematerialne:



Inwestycje materialne –przedsiębiorstw dokonują
wydatków

na

powiększenie

potencjału

produkcyjnego

np.

nieruchomości,

budynki,

maszyny,



Inwestycje niematerialne – wydatki, które mają
na celu poprawę wyników przedsiębiorstwa w długim
okresie np. badania, szkolenia personelu, reklama,
oprogramowania, tworzenie sieci handlowych.

dr Zbigniew WITASZEK

10

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Inwestycje a wdrożenie postępu
technicznego:



Inwestowanie stwarza niejednokrotnie okazję do
wprowadzenia postępu technicznego;



Wszystkie

udziały

inwestycji

w

PKB

są

świadectwem tempa modernizacji kraju.

dr Zbigniew WITASZEK

11

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA

Inwestycje zwiększają siłę przedsiębiorstwa
wobec jego otoczenia:

Inwestowanie

w

celu

zmniejszenia

wrażliwości na zmiany cen i zwiększenia
rynku zbytu:



Inwestycje w reklamę, które służą zmniejszeniu
wrażliwości konsumenta na cenę produktu lub
popytu przy danej cenie;



Firma dokonuje zakupu sieci sprzedaży po to, aby
ułatwić dystrybucję swoich towarów.

dr Zbigniew WITASZEK

12

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Inwestowanie w celu zmiany specjalizacji:



Inwestycje służą często zmianie specjalizacji firmy

lub kraju;



W skali makroekonomicznej tylko kraje o wysokiej

stopie

inwestycji

mogą

dostosować

swoją

specjalizację do zmian popytu.
Inwestycje w celu zwiększenia płynności:



Współczesną

funkcją

inwestowania

jest

doprowadzenie do sytuacji, w której firma może

lepiej dostosować się do zmian popytu konsumentów

np. robotyzacja – produkcja tego samego modelu w

krótkich

seriach,

przy

redukcji

kosztów

otrzymywanych przy długich seriach.

dr Zbigniew WITASZEK

13

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Rentowność jako zasadnicze kryterium
wyborów inwestycyjnych:



Zysk lub oczekiwanie na zysk jest podstawowym
kryterium podejmowania decyzji inwestycyjnych;



Korzyści z kariery kadry kierowniczej może
skłaniać do rozpatrywania innych elementów np.
zakup nowszego komputera;



Kadra zarządzająca w wielkich firmach w
decyzjach inwestycyjnych uwzględnia również
strategię własnej kariery.

dr Zbigniew WITASZEK

14

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Wpływ stopy procentowej na decyzje
inwestycyjne:



Stopa procentowa jest ważną częścią kosztu
inwestycji, ponieważ pożyczki dotyczą długiego
okresu;



Często spłacane stopy proc. stanowią połowę
kosztu inwestycji;



Spadek stopy proc. zwiększa w znaczny sposób
rentowność inwestycji.

dr Zbigniew WITASZEK

15

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Finansowanie inwestycji:



Przedsiębiorstwo zmuszone jest do finansowania
swojej inwestycji ze środków własnych lub obcych;



Zdolność

do

samofinansowania

się

przez

przedsiębiorstwo

zależy

od

wielkości

nie

podzielonego zysku oraz od wysokości odpisów
amortyzacyjnych;



Trudności w finansowaniu (zadłużenie) mogą
przyczyniać się do tego, że firma nie może
dokonywać rentownych inwestycji.

dr Zbigniew WITASZEK

16

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Składniki efektywnego popytu:



Zasadniczym czynnikiem decydującym o poziomie
produkcji i zatrudnienia jest efektywny popyt;



Globalny popyt zależy od oczekiwanego poziomu
inwestycji i konsumpcji, która zależy od dochodu;



Wraz ze wzrostem dochodu rośnie konsumpcja, w
mniejszym jednak stopniu niż dochód (część
przyrostu dochodu jest oszczędzana);



Im wyższa jest krańcowa skłonność do konsumpcji,
tym

większy

jest

przyrost

konsumpcji

spowodowany przyrostem dochodów;

dr Zbigniew WITASZEK

17

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Skłonność do konsumpcji zmienia się w czasie

życia każdej osoby – oszczędności ludzi młodych i

starych nie są wielkie;



Wzrost dochodów prowadzi do wzrostu produkcji i

w

wielu

przypadkach

przyczynia

się

do

zmniejszenia bezrobocia;



Istotną

składową

efektywnego

popytu

są

inwestycje – niedostateczne inwestycje są

źródłem kryzysów gospodarczych;



O zmienności inwestycji decydują głównie trzy

mechanizmy: akcelerator, mnożnik i efekt

antycypacji.

dr Zbigniew WITASZEK

18

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Akcelerator – mechanizm, dzięki któremu
zmiany popytu na dobra konsumpcyjne pociągają
za sobą zwielokrotnione zmiany inwestycji.



Główną ideą zasady akceleracji jest to, że
zmiany poziomu popytu na dobra konsumpcyjne
pociągają za sobą silne zmiany poziomu
inwestycji;



Załamanie się stopy wzrostu popytu na dobra
konsumpcyjne spowoduje spadek inwestycji;



Spadek popytu spowoduje spadek produkcji i
wzrost bezrobocia.

dr Zbigniew WITASZEK

19

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Mnożnik inwestycyjny – mechanizm, dzięki
któremu autonomiczna inwestycja wywołuje w
skali makroekonomicznej dodatkowy dochód
równy tej inwestycji.

Y = k I

Y – dochód (PKB, produkcja); k – mnożnik; I -
inwestycje



Przyrost

inwestycji

pociąga

za

sobą

zwielokrotniony

przyrost

DN

(i

produkcji

narodowej);

dr Zbigniew WITASZEK

20

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Przyrost inwestycji powoduje większy przyrost DN,
niż wielkość nowych inwestycji.

Efekt

antycypacji

(wyprzedzanie,

przewidywanie,

zakładanie

czegoś

nieistniejącego) – odnoszą się do zmian popytu,
postępu technicznego, warunków finansowych i
podatkowych – mają istotny wpływ na poziom
inwestycji.

dr Zbigniew WITASZEK

21

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Zmiany w przewidywaniach są istotną przyczyną
fluktuacji gospodarczych;



Niepewność co do przyszłości powoduje, że
antycypacje są po części racjonalne, a po części
nieracjonalne.

dr Zbigniew WITASZEK

22

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA

MNOŻNIK

AKCELERATOR

Popyt

globalny

Inwestycje

Popyt na dobra

konsumpcyjne

Produkcja

Zatrudnienie

Mechanizm mnożnika
i akcelatora

dr Zbigniew WITASZEK

23

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Polityka ożywienia popytu:



Inwestowanie ze swojej istoty jest niestabilne;
poziom konsumpcji zależy od dochodów; a
poziom efektywnego popytu warunkuje pełne
zatrudnienie;



Kwestią jest określenie środków dla polityki
gospodarczej,

które

pozwoliłyby

zapewnić

dostateczny poziom efektywnego popytu;



Istotnymi instrumentami polityki gospodarczej
powinny być inwestycje publiczne i stopa proc.;

dr Zbigniew WITASZEK

24

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA



Różnice w relacjach między oszczędnościami
a inwestycjami:



Oszczędności

odpowiadają

ośmiu

cechom:

przezorności;

umiejętności

przewidywania;

umiejętności kalkulacji; ambicji; niezależności;
inicjatywie; dumie i skąpstwu);



„Jeżeli oszczędzanie polegałoby nie tylko na
wstrzymaniu się od konsumpcji teraźniejszej,
lecz także na przejściu do ścisłego nakazu
zmniejszającego konsumpcję w przyszłości,
to efekt mógłby być całkiem inny”

dr Zbigniew WITASZEK

25

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA

RELACJE MIĘDZY OSZCZĘDNOŚCIAMI I INWESTYCJAMI

Analiza Keynesa

Analiza neoklasyczna

1.

Istnieje zawsze równowaga

między innowacjami i

oszczędnościami.

2.

Równowaga ta nie musi

prowadzić do poziomu

inwestycji, które gwarantuje

pełne zatrudnienie.

3.

Nie należy sądzić, że

zmienna stopa proc.

zapewnia równowagę

między oszczędnościami a

inwestycjami.

1.

W warunkach konkurencji

doskonałej płynność stóp proc.

zapewnia równowagę

oszczędności i inwestycji.

2.

Wysoka stopa oszczędności

jest warunkiem wysokiego

poziomu inwestycji.

3.

Stopy inwestycji i

oszczędności, które są

wynikiem wolnej gry rynku

konkurencyjnego, prowadzą do

optimum i do pełnego

zatrudnienia

dr Zbigniew WITASZEK

26

3.04.21

WARUNKI INWESTOWANIA

RELACJE MIĘDZY OSZCZĘDNOŚCIAMI I INWESTYCJAMI

Analiza Keynesa

Analiza neoklasyczna

4.

Poziom inwestycji

wyznaczony jest przez

agentów gospodarczych, a

dostosowanie się

oszczędności do inwestycji

następuje przez mechanizm

dostosowawczy do cen i

produkcji.

5.

Wysokie oszczędności mogą

być źródłem kryzysu

gospodarczego, gdy nie

towarzyszą im decyzje

inwestycyjne

4.

Polityka keynesowska

ożywiania inwestycji poprzez

sztuczne zaniżanie stóp proc.

zniekształca naturalną

zasobów, co w długim okresie

prowadzi do kryzysu

gospodarczego.