Socjologia organizacji

dr Dariusz Dudzik

Socjologia organizacji

Jedna z dyscyplin szczegółowych

socjologii

obejmująca swym

zakresem z jednej strony badania nad

organizacjami

rozumianymi

jako

grupy celowe

, lecz także procesy organizacyjne zachodzące w

makro i mikroskali.

Głównym

obszarem

badawczym

tej

dyscypliny

są

przedsiębiorstwa

oraz

instytucje

publiczne. Poza tym zajmuje się ona

problemami

makrostruktur

społecznych i ich wpływem na

funkcjonowanie organizacji. W tym ujęciu makrostruktury traktowane
są jako otoczenie organizacji.

Organizacja (wg. H.J. Leavitta)

uporządkowany w pewien sposób system złożony z czterech
podstawowych elementów:

1. cele realizowane przez organizację,

2. ludzie wraz z indywidualnymi i zbiorowymi dążeniami,

3. wyposażenie materialno techniczne,

4. formalna struktura

Organizacja (wg. H.J. Leavitta)

Cele

i zadania

Ludzie

Struktury

organizacyjn

e

Środki

techniczne

Przykładowy schemat organizacyjny:

Dyrektor

Logistyka

Finanse

Kadry

Spedycja

Radca prawny

Sprzedaż

Serwis

Park maszyn

Główny księgowy

Hurt

Detal

Klienci strategiczni

Klienci indywidualni

Klienci hurtowi

Rozliczenia zagraniczne

Dział szkoleń

Sekcja nadzoru

wewnętrznego

Sekcja BHP

Zespół doradców

Dział Marketingu

Zachowania w organizacjach

• Na tle relacji władzy

– autorytet szefa

– hierarchia

• Na tle relacji funkcjonalnych

– planowanie

– standaryzacja

– innowacja

• Na tle kooperacji

– indywidualizm

– kolektywizm

• Na tle komunikacji

– proces

– bariery

Zasoby ludzkie

Wszyscy pracownicy firmy:

od najniższego w hierarchii do najwyższych

Którym można zlecić wykonanie konkretnych zadań.

Zarządzanie personelem

Efektywne kierowanie ich do wykonywania zadań w

organizacji, wysyłanie na szkolenia, urlopy,

delegacje, przesuwanie ich w miejsca gdzie brak

pracowników ze względu na wykonywanie zadań dla

organizacji.

Rekrutacja

• Na podstawie różnych kryteriów związanych z potrzebami

organizacji:

– pracownik umysłowy (z wykształceniem średnim lub/i

wyższym),

– pracownik fizyczny (wykwalifikowany, niewykwalifikowany),

W obu przypadkach decyduje wykształcenie i doświadczenie

zawodowe

Motywacja

Aby pracownik mógł funkcjonować właściwie w organizacji należy
stosować systemy motywacyjne do których nalezą między innymi:

- nagrody i wyróżnienia,
- pełnienie prestiżowej roli w układzie,

Konflikt

-

racjonalne,

-

irracjonalny,

-

jawny i ukryty,

-

miedzy jednostkami,

-

między jednostka a grupą,

-

między dwoma grupami,

-

między kategoriami społecznymi,

-

między podwładnymi a przełożonym,

-

między komórkami organizacyjnymi,

Konflikt

•

Korzyści:

– sygnalizacja słabych punktów,

– integracja zespołów roboczych,

– rozładowanie napięcia i frustracji,

– wzbudzanie emocji i motywacji do

działania,

– udoskonalanie organizacji.

•

Straty:

– Utrata energii,

– Dezorganizacja pracy,

– Dezintegracja zespołów,

– Wzrost zachowań, irracjonalnych

kosztem rozsądku,

– Obniżone morale.

Pojęcia związane z organizacją

• biurokracja

• decyzja

• efektywność

• ekfinalność

• grupa społeczna

• hierarchia potrzeb

• instytucja

• interakcja społeczna

• integracja społeczna

• kierowanie

• konflikt społeczny

– konflikt zimny

– konflikt gorący

– metody rozwiązywania

konfliktów

• kontrola społeczna

Pojęcia związane z organizacją

• kooperacja

• lider

• mobbing

• model organizacyjny

• motywacja

• norma społeczna

• organizacja

– organizacja formalna

– organizacja nieformalna

– organizacja sieciowa

– organizacja wirtualna

• osobowość

• otoczenie organizacji

• potrzeba

• przywództwo

• pozycja społeczna

Pojęcia związane z organizacją

• rola społeczna

• równowaga dynamiczna

• sankcja

• schemat organizacyjny

• solidarność mechaniczna

• solidarność organiczna

• strajk

• struktura organizacyjna

– struktura macierzowa

– struktura prosta

• style kierowania

• system społeczny

• więź społeczna

• władza

• zespół pracowniczy

Literaura

• Masłyk – Musiał Ewa, Społeczeństwo i organizacje, Wydawnictwo

UMCS, Lublin 2001;

• Sikorski Czesław, Zachowania ludzi w organizacjach, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2002;