Powstanie listopadowe

Powstanie listopadowe

Przyczyny

powstania

• początki panowania Mikołaja I (okrutne zdławienie powstania

dekabrystów) zapowiadały dalsze łamanie konstytucji;
rozczarowanie polityką Romanowów;

• sprzeczność interesów Królestwa Polskiego i Rosji; celem Rosji

utrzymanie imperium; celem Królestwa Polskiego odzyskanie
niepodległości;

• brutalne postępowanie wielkiego księcia Konstantego z wojskiem

polskim wzmacniało nastroje buntu;

• niezadowolenie młodzieży z braku perspektyw i rosnącej

wszechobecności rozbudowanego systemu policyjnego;

• działalność tajnych organizacji o charakterze niepodległościowym;
• plany użycia wojska polskiego do tłumienia powstania

belgijskiego i rewolucji lipcowej we Francji;

• zakończona sukcesem walka o niepodległość Grecji;
• idee romantyczne;
• obawy podchorążych przed wykryciem ich spisku i potencjalnymi

aresztowaniami;

W 1830 roku wykryto spisek zawiązany w Szkole

Podchorążych w Warszawie. Dlatego w nocy z 29

na 30 listopada 1830 r. spiskowcy podjęli decyzję

o zdobyciu kilku najważniejszych punktów w

stolicy oraz aresztować księcia Konstantego.

Spiskowcy liczyli również na to, że uda im się

wzniecić powstanie. Plany jednak nie zostały

spełnione, gdyż książę Konstanty zbiegł z siedziby

w Belwederze. Dodatkowo część generalicji

odmówiła przewodzenia powstaniu.

Zdobycie Arsenału w noc 29 listopada 1830 r., obraz
Marcina Zaleskiego

Po stronie spiskowców stanęła

Po stronie spiskowców stanęła

najbiedniejsza część

najbiedniejsza część

społeczeństwa, którą częściowo

społeczeństwa, którą częściowo

udało się uzbroić bronią ze

udało się uzbroić bronią ze

zdobytego Arsenału.

zdobytego Arsenału.

Powstanie jednak nie upadło. Przez

Powstanie jednak nie upadło. Przez

kolejnych kilka tygodni toczyły się

kolejnych kilka tygodni toczyły się

walki polsko – rosyjskie. W

walki polsko – rosyjskie. W

początku grudnia 1830 r. udało się

początku grudnia 1830 r. udało się

z Rosją zawrzeć ugodę. Książę

z Rosją zawrzeć ugodę. Książę

Konstanty wraz z wojskami

Konstanty wraz z wojskami

opuścił Warszawę. Dyktatorem

opuścił Warszawę. Dyktatorem

powstania ogłosił się generał Józef

powstania ogłosił się generał Józef

Chłopicki.

Chłopicki.

Postanowiono również wysłać

Postanowiono również wysłać

delegację polską do cara Mikołaja

delegację polską do cara Mikołaja

I, aby przeprowadzić rozmowy i

I, aby przeprowadzić rozmowy i

wymóc przestrzeganie konstytucji

wymóc przestrzeganie konstytucji

Car jednak nie był gotów na

Car jednak nie był gotów na

jakiekolwiek ustępstwa wobec

jakiekolwiek ustępstwa wobec

Polaków – „buntowników”. Domagał

Polaków – „buntowników”. Domagał

się złożenia broni i wycofania z

się złożenia broni i wycofania z

powstania bez jakichkolwiek

powstania bez jakichkolwiek

obietnic. Na tę wieść Chłopicki

obietnic. Na tę wieść Chłopicki

podał się do dymisji.

podał się do dymisji.

Odpowiedzą na dymisje było

Odpowiedzą na dymisje było

powołanie przez Towarzystwo

powołanie przez Towarzystwo

Patriotyczne w styczniu 1831 r.

Patriotyczne w styczniu 1831 r.

sejmu Królestwa Polskiego, który to

sejmu Królestwa Polskiego, który to

zdetronizował Mikołaja I i usunął z

zdetronizował Mikołaja I i usunął z

konstytucji fragmenty o unii z

konstytucji fragmenty o unii z

Rosją. Władzę w państwie przejął

Rosją. Władzę w państwie przejął

koalicyjny Rząd Narodowy pod

koalicyjny Rząd Narodowy pod

kierownictwem księcia Adama

kierownictwem księcia Adama

Jerzego Czartoryskiego.

Jerzego Czartoryskiego.

Wojna z Rosją

Wojna z Rosją

W odpowiedzi na detronizację cara,

W odpowiedzi na detronizację cara,

granice Królestwa Polskiego

granice Królestwa Polskiego

przekroczyły wojska rosyjskie pod

przekroczyły wojska rosyjskie pod

dowództwem generała Iwana Dybicza.

dowództwem generała Iwana Dybicza.

Armia ruszyła na Warszawę.

Armia ruszyła na Warszawę.

W lutym 1831 stoczono zwycięską dla

W lutym 1831 stoczono zwycięską dla

strony polskiej bitwę pod Stoczkiem,

strony polskiej bitwę pod Stoczkiem,

ale do ostatecznego starcia doszło 25

ale do ostatecznego starcia doszło 25

lutego 1831 pod Olszynką

lutego 1831 pod Olszynką

Grochowską. Bitwa pozostała

Grochowską. Bitwa pozostała

nierozstrzygnięta.

nierozstrzygnięta.

Na wiosnę 1831 r. inicjatywa

Na wiosnę 1831 r. inicjatywa

przeszła na stronę polską. Nowy

przeszła na stronę polską. Nowy

wódz – Jan Skrzynecki

wódz – Jan Skrzynecki

zaakceptował plan taktyczny

zaakceptował plan taktyczny

opracowany przez generała

opracowany przez generała

Ignacego Prądzyńskiego. Plan

Ignacego Prądzyńskiego. Plan

przewidywał atak we wschodniej

przewidywał atak we wschodniej

części Królestwa. W czasie

części Królestwa. W czasie

kampanii doszło do trzech wielkich

kampanii doszło do trzech wielkich

bitew- pod Wawrem, Dębem

bitew- pod Wawrem, Dębem

Wielkim i Iganiami. Sukcesów

Wielkim i Iganiami. Sukcesów

jednak nie wykorzystano, bo

jednak nie wykorzystano, bo

Skrzynecki wstrzymał ofensywę.

Skrzynecki wstrzymał ofensywę.

Oznaczało to klęskę powstania i

Oznaczało to klęskę powstania i

przejście do partyzantki

przejście do partyzantki

powstańczej.

powstańczej.

Punktem przełomowym dla losów powstania

Punktem przełomowym dla losów powstania

była bitwa pod Ostrołęką w maju 1831 r.

była bitwa pod Ostrołęką w maju 1831 r.

Niestety była to bitwa przegrana przez

Niestety była to bitwa przegrana przez

powstańców pod wodzą Jana Skrzyneckiego.

powstańców pod wodzą Jana Skrzyneckiego.

Inicjatywę przejęli Rosjanie dowodzeni przez

Inicjatywę przejęli Rosjanie dowodzeni przez

Iwana Paskiewicza. Opracował on plan ataku na

Iwana Paskiewicza. Opracował on plan ataku na

Warszawę nie od wschodu, lecz od zachodu.

Warszawę nie od wschodu, lecz od zachodu.

Wykorzystał również spadek morale w

Wykorzystał również spadek morale w

szeregach wojsk polskich. W sierpniu sytuację

szeregach wojsk polskich. W sierpniu sytuację

pogorszyły zamieszki w warszawie, które

pogorszyły zamieszki w warszawie, które

spowodowały upadek Rządu Narodowego.

spowodowały upadek Rządu Narodowego.

Na chwilę sytuację uspokoił nowy

Na chwilę sytuację uspokoił nowy

dyktator powstania – Jan

dyktator powstania – Jan

Krukowiecki, który jednak nie zdobył

Krukowiecki, który jednak nie zdobył

się na radykalne zmiany.

się na radykalne zmiany.

Na początku 1831 rozpoczęła się

Na początku 1831 rozpoczęła się

ofensywa wojsk rosyjskich na

ofensywa wojsk rosyjskich na

Warszawę, gdzie bohaterską obroną

Warszawę, gdzie bohaterską obroną

wsławił się generał Józef Sowiński.

wsławił się generał Józef Sowiński.

W takiej sytuacji Krukowiecki

W takiej sytuacji Krukowiecki

próbował negocjować z Rosją, co

próbował negocjować z Rosją, co

jednak nie przyniosło rezultatów.

jednak nie przyniosło rezultatów.

Powstanie dogasało. Resztki sił

Powstanie dogasało. Resztki sił

powstańczych opuściły Królestwo

powstańczych opuściły Królestwo

Polskie. A w październiku 1831 r.

Polskie. A w październiku 1831 r.

upadły ostatnie twierdze powstańcze

upadły ostatnie twierdze powstańcze

w Modlinie i Zamościu. Nigdy jednak

w Modlinie i Zamościu. Nigdy jednak

nie podpisano ostatecznego aktu

nie podpisano ostatecznego aktu

kapitulacji powstania.

kapitulacji powstania.

Sowiński w okopach Woli

Ugrupowania

powstania

PRZYCZYNY KLĘSKI

brak wiary w końcowe zwycięstwo
nieudolność i niezdecydowanie dowódców
bierność państw Zachodu
obojętność szerszych warstw chłopskich

ZNACZENIE

zapobieżenie rosyjskiej interwencji w Belgii i

Francji
wzrost popularności sprawy polskiej w

Europie
integracja narodu ponad zaborami –

zachowanie tożsamości narodowej

DORAŹNE

DORAŹNE



wcielenie do armii rosyjskiej kilkudziesięciu

wcielenie do armii rosyjskiej kilkudziesięciu

tysięcy żołnierzy polskich i wysłanie ich do

tysięcy żołnierzy polskich i wysłanie ich do

walk na Kaukazie lub na Syberię

walk na Kaukazie lub na Syberię



skazanie na więzienie i ciężkie roboty w Rosji

skazanie na więzienie i ciężkie roboty w Rosji

kilkuset wybitnych uczestników powstania

kilkuset wybitnych uczestników powstania



konfiskata majątków uczestników powstania

konfiskata majątków uczestników powstania

oraz emigrantów

oraz emigrantów



wysoka kontrybucja(22 mln rubli) oraz

wysoka kontrybucja(22 mln rubli) oraz

utrzymanie100 tys. armii rosyjskiej

utrzymanie100 tys. armii rosyjskiej



zbudowanie na koszt Królestwa twierdz w

zbudowanie na koszt Królestwa twierdz w

Modlinie i Dęblinie oraz cytadeli w Warszawie

Modlinie i Dęblinie oraz cytadeli w Warszawie

POLITYCZNE

•

Zniesienie konstytucji i zastąpienie jej Statutem

Organicznym
• zniesienie unii (inkorporacja Królestwa)
• Likwidacja sejmu i armii
• Likwidacja dwóch komisji rządowych( wojny i

wyznań)
• Likwidacja Rady Stanu
• Przemianowanie województw na gubernie
• Likwidacja polskiego kodeksu karnego
• Wprowadzenie stanu wojennego

GOSPODARCZE

• likwidacja ulg celnych z Rosją
• zaprowadzenie rosyjskich miar i
wag
• wprowadzenie rosyjskiego
systemu monetarnego