1

Współczesne
konflikty zbrojne-
cechy, przyczyny i
skutki.

Wykonała:

Emilia Bazak

2

Wraz z upadkiem dwubiegunowego podziału świata spadło

znaczenie wojskowych uwarunkowań sporów i konfliktów

zbrojnych,

wzrosło zaś znaczenie kryteriów takich,

jak:

• ekonomiczne;

• społeczne;

• etniczno- kulturowe;

• polityczne.

3

Cechy konfliktów zbrojnych po 1990 roku:

 zmniejszanie się liczby konfliktów międzynarodowych na rzecz
konfliktów wewnętrznych;
 przenoszenie się pola konfliktów z obszaru angażującego państwa
jako głównego aktora wojen w stronę wojen i konfliktów
pozapaństwowych, w których są angażowane instytucje państwa;
 rozproszenie geograficzne- następuje zmiana biegunów
konfliktowych i ich przeniesienia się do rejonów tzw. Trzeciego i
Drugiego Świata;
 pojawił się nowy wymiar konfliktów zbrojnych, zwany zjawiskiem
uśpionych antagonizmów;
 wyznaczają kształt stosunków międzynarodowych.

Te zjawiska sprawiają, że patrząc na mapę zagrożeń początku XXI
wieku, można dojść do wniosku, iż mamy do czynienia z nowym
wymiarem sporów i konfliktów oraz z nowymi, nieznanymi
dotychczas ich skutkami.

4

Klasyfikacja konfliktów zbrojnych według
kryterium stopnia ich zinternacjonalizowania:

 ogólnosystemowe (globalne, światowe i regionalne);
 międzypaństwowe;
 umiędzynarodowione wewnętrzne;
 wewnętrzne.

Konflikty ogólnosystemowe definitywnie wygasły w połowie lat 70. XX
wieku, a konflikty międzypaństwowe od połowy lat 90. również
wykazują tendencję zanikającą. Na stałym poziomie plasują się
konflikty umiędzynarodowione; liczba konfliktów o charakterze
wewnętrznym utrzymuje się na poziomie niespadającym poniżej 30.
Następuje obniżenie się ogólnej tendencji dotyczącej liczby
umiędzynarodowionych konfliktów zbrojnych.

5

 zdaniem Kaleviego Holstiego współczesne konflikty raczej się
tlą, niż toczą, okresowo wchodząc w stadium intensyfikacji, by
następnie ponownie przycichnąć;
 rosnący odsetek cywilnych ofiar konfliktów w stosunku do
członków oddziałów zbrojnych;
 powodem i celem wojny od 1990 roku w większym stopniu stają
się społeczeństwa- nie oznacza to jednak, iż zmieniły się tradycyjne
stawki w wojnie- terytorium i władza.

Współczesne konflikty zbrojne w większości wypadków nie są
toczone przez państwa, lecz społeczności szukające
samoidentyfikacji wzdłuż linii wyznaczanych przez czynniki
etniczne, narodowe i religijne. W takiej rzeczywistości klasyczny
podział na żołnierzy i cywilów traci na znaczeniu- każdy członek
społeczności jest realnie lub potencjalnie żołnierzem.

6

Przyczyny konfliktów zbrojnych 1/2:

 powiększająca się liczba państw suwerennych powstałych w
wyniku rozpadu systemu kolonialnego;
 problemy etniczne, religijne oraz narodowe;
 walka o cenne surowce mineralne;
 walka o dominację;
 osłabienie i erozja państwa;
 partykularne interesy poszczególnych państw, związków
ekonomicznych oraz ugrupowań militarnych i politycznych;

7

Przyczyny konfliktów zbrojnych 2/2:

 wszechstronna i dynamiczna współpraca międzynarodowa, tworząca
płaszczyznę powstawania konfliktów w wyniku współzawodnictwa i
rywalizacji;
 ambicje polityczne przywódców państw;
 walka o terytoria oraz granice państw na lądzie lub morzu;
 różna interpretacja postanowień zawartych w umowach
międzynarodowych;
 niejednorodność współczesnego świata.

Żadnej z wymienionych przyczyn nie należy lekceważyć. Wzajemne

łączenie się problemów prowadzi do lawinowego narastania, a ich

rozwiązywanie staje się coraz trudniejsze.

W Trzecim Świecie jedną z najważniejszych przyczyn konfliktów

jest dziedzictwo kolonialne (granice, terytoria).

8

Ocena wielorakich przyczyn prowadzi do wniosku, iż różnorodne i
wielopłaszczyznowe stosunki międzynarodowe rodzą sprzeczności i
spory, co jest zjawiskiem naturalnym.

Jednak przywódcy państw w określonych okolicznościach nie
wahają się podjąć decyzji o zastosowaniu siły, łamiąc postanowienia
pozytywnego prawa międzynarodowego.

Poszczególne państwa lub grupy państw stosują siłę i groźbę jej
użycia, mimo iż mają do dyspozycji odpowiednie środki i sposoby
pokojowego regulowania sporów międzynarodowych.

9

Skutki współczesnych konfliktów zbrojnych:

 straty ludnościowe;
 nasilające się fale uchodźców;
 pogłębiające się niebezpieczeństwo powstawania państw upadłych
o zrujnowanych strukturach, gdzie władza ogranicza się do
nieznacznego obszaru kraju;
 zmiana świadomości narodów i ich elit polityczno-wojskowych;
 demoralizacja społeczeństw;
 przeprowadzenie głębokich reform w takich organizacjach jak
ONZ;
 nadmierne zbrojenia;
 zmiany na mapie świata;
 powołanie do życia sprawnych instytucji, umiejących sprostać
nowym problemom XXI stulecia.

10

Podczas gdy nowoczesne konflikty międzypaństwowe pozwalają na

zastosowanie nowoczesnej technologii minimalizującej straty

wśród ludności

cywilnej, wciąż istnieją konflikty, w ramach których walczące

strony uderzają

przede wszystkim w cywilów, minimalizując straty w szeregach sił

zbrojnych

np. Timor Wschodni.

11

Bibliografia

.

1.

R. Łoś, J. Regina Zacharski, Współczesne konflikty
zbrojne, Warszawa 2010.

2.

P. Ostaszewski, Międzynarodowe stosunki
polityczne. Zarys wykładów, Warszawa 2008.

3.

Międzynarodowe stosunki polityczne, pr. zb. pod
red. W. Malendowskiego, Cz. Mojsiewicza, Poznań
1997.

4.

Spory- konflikty zbrojne- terroryzm.
Dysfunkcjonalne czynniki współczesnych
stosunków międzynarodowych, pr. zb. pod red.
Włodzimierza Malendowskiego, Poznań 2006.

5.

Współczesne stosunki międzynarodowe, pr. zb. pod
red. M. Gawryckiego, B. Grzelońskiego i inni,
Warszawa 2008.