Jadłowstręt psychiczny (anoreksja)

Jadłowstręt psychiczny (anoreksja)

Jest to choroba o podłożu psychicznym. Objawia się silną

Jest to choroba o podłożu psychicznym. Objawia się silną

obawą przed utyciem prowadzącą do unikania jedzenia.

obawą przed utyciem prowadzącą do unikania jedzenia.

Osoby chore postrzegają siebie jako dużo grubsze i

Osoby chore postrzegają siebie jako dużo grubsze i

brzydsze niż są w rzeczywistości, nierzadko czują wstręt do

brzydsze niż są w rzeczywistości, nierzadko czują wstręt do

swojego ciała i mają zaniżone poczucie własnej wartości.

swojego ciała i mają zaniżone poczucie własnej wartości.

Często też stwierdzają, że są syte, zanim zaczną jeść.

Często też stwierdzają, że są syte, zanim zaczną jeść.

Jednym z kryteriów rozpoznawczych anoreksji jest spadek

Jednym z kryteriów rozpoznawczych anoreksji jest spadek

należnej masy ciała o ponad 15%.

należnej masy ciała o ponad 15%.

Objawy ANOREKSJI to:

Objawy ANOREKSJI to:



brak apetytu i wręcz niepohamowany wstręt do jedzenia,

brak apetytu i wręcz niepohamowany wstręt do jedzenia,



skrajnie szczupłe ciało, zaostrzają się rysy twarzy, skóra jest

skrajnie szczupłe ciało, zaostrzają się rysy twarzy, skóra jest

sucha, tkanka tłuszczowa prawie całkiem zanika,

sucha, tkanka tłuszczowa prawie całkiem zanika,



ogólne osłabienie, odwodnienie, czasem dolegliwości ze strony

ogólne osłabienie, odwodnienie, czasem dolegliwości ze strony

układu krążenia,

układu krążenia,



u kobiet często następuje zatrzymanie miesiączki,

u kobiet często następuje zatrzymanie miesiączki,



wraz z rozwojem choroby charakterystyczna jest coraz większa

wraz z rozwojem choroby charakterystyczna jest coraz większa

drażliwość, trudno jest spokojnie porozmawiać z osobą chorą,

drażliwość, trudno jest spokojnie porozmawiać z osobą chorą,



odsuwanie się od innych, tracenie przyjaciół.

odsuwanie się od innych, tracenie przyjaciół.



Anoreksja może przebiegać przewlekle z okresami remisji i

Anoreksja może przebiegać przewlekle z okresami remisji i

nawrotami oraz jako jeden rzut choroby. Zdarza się, że po

nawrotami oraz jako jeden rzut choroby. Zdarza się, że po

kilkumiesięcznym ograniczaniu jedzenia dochodzi do 40%

kilkumiesięcznym ograniczaniu jedzenia dochodzi do 40%

utraty wagi, a w skrajnych przypadkach nawet do 60% należnej

utraty wagi, a w skrajnych przypadkach nawet do 60% należnej

masy ciała.

masy ciała.

Dla obniżenia masy ciała chorzy stosują różne

Dla obniżenia masy ciała chorzy stosują różne

metody:

metody:



radykalne ograniczenie ilości spożywanego

radykalne ograniczenie ilości spożywanego

pokarmu połączone z okresowymi

pokarmu połączone z okresowymi

głodówkami,

głodówkami,



stosowanie środków przeczyszczających i

stosowanie środków przeczyszczających i

moczopędnych,

moczopędnych,



prowokowanie wymiotów po każdym posiłku,

prowokowanie wymiotów po każdym posiłku,



duży wysiłek fizyczny w celu zużycia kalorii.

duży wysiłek fizyczny w celu zużycia kalorii.

Stosowane metody prowadzą do poważnych

Stosowane metody prowadzą do poważnych

zakłóceń biochemicznych oraz zaburzeń

zakłóceń biochemicznych oraz zaburzeń

czynności wielu narządów i układów.

czynności wielu narządów i układów.

Niektóre z nich mogą być groźne dla życia.

Niektóre z nich mogą być groźne dla życia.

Współczynnik umieralności wynosi, w

Współczynnik umieralności wynosi, w

zależności od badań, 4-22%. Najczęstszymi

zależności od badań, 4-22%. Najczęstszymi

przyczynami śmierci są somatyczne

przyczynami śmierci są somatyczne

zaburzenia układu sercowo-naczyniowego,

zaburzenia układu sercowo-naczyniowego,

infekcje oraz samobójstwa. Powikłania

infekcje oraz samobójstwa. Powikłania

somatyczne ustępują w trakcie leczenia lub

somatyczne ustępują w trakcie leczenia lub

po osiągnięciu prawidłowej masy ciała.

po osiągnięciu prawidłowej masy ciała.

Przyczyny anoreksji:

Przyczyny anoreksji:



Zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała - chorzy

Zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała - chorzy

nie zdają sobie sprawy z tego, jak bardzo są wyniszczeni,

nie zdają sobie sprawy z tego, jak bardzo są wyniszczeni,

nie widzą swojej chudości.

nie widzą swojej chudości.



Niezadowolenie z figury - prowadzi do obsesyjnego myślenia

Niezadowolenie z figury - prowadzi do obsesyjnego myślenia

o jedzeniu i strachu przed przybraniem na wadze, co powoduje

o jedzeniu i strachu przed przybraniem na wadze, co powoduje

stosowanie diet odchudzających zwiększających ryzyko zaburzeń

stosowanie diet odchudzających zwiększających ryzyko zaburzeń

jedzenia.

jedzenia.



Przekonanie, że szczupła sylwetka jest pomocą w życiu - wiele nastolatek

Przekonanie, że szczupła sylwetka jest pomocą w życiu - wiele nastolatek

jest przekonanych, że ładna figura pomoże im zdobyć dobrą pracę,

jest przekonanych, że ładna figura pomoże im zdobyć dobrą pracę,

znaleźć chłopaka, zapewni sympatię rówieśników oraz pozycję w rodzinie.

znaleźć chłopaka, zapewni sympatię rówieśników oraz pozycję w rodzinie.



Negatywny stosunek do dojrzewania - dziewczęta cierpiące na anoreksję

Negatywny stosunek do dojrzewania - dziewczęta cierpiące na anoreksję

unikają kontaktu z innymi osobami, zwłaszcza z chłopcami. Zaprzeczają

unikają kontaktu z innymi osobami, zwłaszcza z chłopcami. Zaprzeczają

własnej seksualności. Często towarzyszy temu poczucie niepewności

własnej seksualności. Często towarzyszy temu poczucie niepewności

własnej atrakcyjności.

własnej atrakcyjności.



Lęk przed "dorosłością" - część kobiet cierpiących z powodu anoreksji boi

Lęk przed "dorosłością" - część kobiet cierpiących z powodu anoreksji boi

się dojrzałości fizycznej i psychicznej. W wyniku unikania jedzenia

się dojrzałości fizycznej i psychicznej. W wyniku unikania jedzenia

sylwetka pozostaje podobna do dziecka przed okresem pokwitania,

sylwetka pozostaje podobna do dziecka przed okresem pokwitania,

miesiączka nie pojawia się lub zanika.

miesiączka nie pojawia się lub zanika.



Niska samoocena i brak wiary w siebie - osoby chore są solidne,

Niska samoocena i brak wiary w siebie - osoby chore są solidne,

koncentrują się na nauce, cechuje je duża potrzeba sukcesu, ale także

koncentrują się na nauce, cechuje je duża potrzeba sukcesu, ale także

niepewność, lęk przed niepowodzeniami, nadmierny krytycyzm wobec

niepewność, lęk przed niepowodzeniami, nadmierny krytycyzm wobec

siebie.

siebie.

Żarłoczność psychiczna (bulimia)

Żarłoczność psychiczna (bulimia)

Jest również chorobą o podłożu psychicznym. Są to okresowe napady

Jest również chorobą o podłożu psychicznym. Są to okresowe napady

żarłoczności z utratą kontroli nad ilością spożywanych pokarmów.

żarłoczności z utratą kontroli nad ilością spożywanych pokarmów.

Chorzy na bulimię czują się głodni nawet bezpośrednio po

Chorzy na bulimię czują się głodni nawet bezpośrednio po

jedzeniu.

jedzeniu.

Osoby te zdają sobie sprawę, że jedzenie wymknęło się spod ich

Osoby te zdają sobie sprawę, że jedzenie wymknęło się spod ich

kontroli, próbują między okresami obżarstwa rygorystycznie

kontroli, próbują między okresami obżarstwa rygorystycznie

przestrzegać diety i opanować napady żarłoczności. Wstydzą się

przestrzegać diety i opanować napady żarłoczności. Wstydzą się

tego i utrzymują w tajemnicy przed najbliższym otoczeniem,

tego i utrzymują w tajemnicy przed najbliższym otoczeniem,

często objadając się nocą.

często objadając się nocą.

Bojąc się przybrać na wadze, stosują diety aż do głodowania

Bojąc się przybrać na wadze, stosują diety aż do głodowania

między napadami objadania się. Intensywnie ćwiczą (pływanie,

między napadami objadania się. Intensywnie ćwiczą (pływanie,

biegi, gimnastyka),

biegi, gimnastyka),

prowokują wymioty i

prowokują wymioty i

nadużywają środków

nadużywają środków

przeczyszczających i moczopędnych.

przeczyszczających i moczopędnych.

Bywa, że po wymiotach odczuwają tak

Bywa, że po wymiotach odczuwają tak

wielką ulgę,

wielką ulgę,

że przejadają się po to, aby je

że przejadają się po to, aby je

wywołać.

wywołać.

Przyczyny bulimii:

Przyczyny bulimii:



Traktowanie jedzenia jako namiastki miłości - osoba, która

Traktowanie jedzenia jako namiastki miłości - osoba, która

czuje się osamotniona, pusta i niekochana, je, aby

czuje się osamotniona, pusta i niekochana, je, aby

zrekompensować te negatywne uczucia.

zrekompensować te negatywne uczucia.



Obrona przed seksem - niektóre kobiety obawiają się

Obrona przed seksem - niektóre kobiety obawiają się

seksu. Otyłością wysyłają sygnał: "Nie jestem atrakcyjna,

seksu. Otyłością wysyłają sygnał: "Nie jestem atrakcyjna,

nie chcę seksualnych relacji".

nie chcę seksualnych relacji".



Stresujące wydarzenia życiowe (kłótnie, choroby, śmierć w

Stresujące wydarzenia życiowe (kłótnie, choroby, śmierć w

rodzinie) - pacjenci z bulimią przejadają się, ponieważ

rodzinie) - pacjenci z bulimią przejadają się, ponieważ

pokarm powoduje wydzielanie w mózgu serotoniny, która

pokarm powoduje wydzielanie w mózgu serotoniny, która

może poprawić ich samopoczucie i ułatwić odprężenie i

może poprawić ich samopoczucie i ułatwić odprężenie i

wypoczynek.

wypoczynek.



Niska samoocena i towarzyszące im częste okresy

Niska samoocena i towarzyszące im częste okresy

niepokoju, które mogą łagodzić gwałtowne napady

niepokoju, które mogą łagodzić gwałtowne napady

obżarstwa.

obżarstwa.

Kto choruje?

Kto choruje?

Okresem szczególnie predysponującym do pojawiania się

Okresem szczególnie predysponującym do pojawiania się

zaburzeń odżywiania jest

zaburzeń odżywiania jest

okres młodzieńczy między 12.-14. i

okres młodzieńczy między 12.-14. i

18.-21.

18.-21.

rokiem życia. Występuje w tym czasie duża

rokiem życia. Występuje w tym czasie duża

aktywność hormonalna, intensywny rozwój fizyczny, ale też

aktywność hormonalna, intensywny rozwój fizyczny, ale też

wzrost zainteresowań i rozwój myślenia abstrakcyjnego.

wzrost zainteresowań i rozwój myślenia abstrakcyjnego.

Narasta proces indywidualizacji i separacji, kształtuje się

Narasta proces indywidualizacji i separacji, kształtuje się

tożsamość psychoseksualna.

tożsamość psychoseksualna.

Niekiedy towarzyszy tym zmianom szczególne rozchwianie

Niekiedy towarzyszy tym zmianom szczególne rozchwianie

emocji. Pojawia się bunt przeciwko autorytetom (rodzicom,

emocji. Pojawia się bunt przeciwko autorytetom (rodzicom,

szkole, kościołowi). Uwaga koncentruje się na własnym

szkole, kościołowi). Uwaga koncentruje się na własnym

wyglądzie i figurze. W okresie tym zaburzenia odżywiania są

wyglądzie i figurze. W okresie tym zaburzenia odżywiania są

największe i wynoszą w anoreksji ok. 1% populacji

największe i wynoszą w anoreksji ok. 1% populacji

młodzieży, w bulimii ok. 2%.

młodzieży, w bulimii ok. 2%.

Występuje wyraźna przewaga zachorowań u dziewcząt. 15-

Występuje wyraźna przewaga zachorowań u dziewcząt. 15-

krotnie niższą zachorowalność chłopców na anoreksję i

krotnie niższą zachorowalność chłopców na anoreksję i

bulimię wyjaśnia się mniejszym stresem związanym z

bulimię wyjaśnia się mniejszym stresem związanym z

dojrzewaniem biologicznym.

dojrzewaniem biologicznym.

Na zaburzenia odżywiania cierpią

Na zaburzenia odżywiania cierpią

najczęściej dziewczęta i

najczęściej dziewczęta i

młode kobiety,

młode kobiety,

których kariera zawodowa jest związana z

których kariera zawodowa jest związana z

koniecznością utrzymywania szczupłej sylwetki i kontroli

koniecznością utrzymywania szczupłej sylwetki i kontroli

swojego ciała. Są to więc młode tancerki, uczennice szkół

swojego ciała. Są to więc młode tancerki, uczennice szkół

baletowych, niektórych dziedzin sportu, takich jak pływanie,

baletowych, niektórych dziedzin sportu, takich jak pływanie,

gimnastyka.

gimnastyka.

Zdarzają się przypadki zachorowań wśród osób starszych,

Zdarzają się przypadki zachorowań wśród osób starszych,

nawet 30-letnich, choć zdecydowanie rzadziej.

nawet 30-letnich, choć zdecydowanie rzadziej.

Uwaga na efekt jojo

Uwaga na efekt jojo



Polega on na gwałtownym powrocie do wagi

Polega on na gwałtownym powrocie do wagi

sprzed diety. Występuje zwykle po zbyt

sprzed diety. Występuje zwykle po zbyt

szybkim odchudzaniu. Organizm "wyczuwa"

szybkim odchudzaniu. Organizm "wyczuwa"

gwałtowną zmianę i za wszelką cenę dąży do

gwałtowną zmianę i za wszelką cenę dąży do

przywrócenia status quo. W czasie ostrej

przywrócenia status quo. W czasie ostrej

diety mała ilość pożywienia powoduje, że

diety mała ilość pożywienia powoduje, że

organizm przewidując kolejne niedobory

organizm przewidując kolejne niedobory

kalorii zabezpieczy się przed tym, odkładając

kalorii zabezpieczy się przed tym, odkładając

każde zdobyte kalorie w tłuszcz. Kończąc

każde zdobyte kalorie w tłuszcz. Kończąc

dietę, należy stopniowo zwiększać

dietę, należy stopniowo zwiększać

kaloryczność posiłków, by uniknąć tego

kaloryczność posiłków, by uniknąć tego

efektu.

efektu.

Jak spalać kalorie?

Jak spalać kalorie?



Liczba spalanych kalorii

Liczba spalanych kalorii

na godzinę

na godzinę

wykonywania czynności

wykonywania czynności

(obliczone dla osoby

(obliczone dla osoby

o wadze 60 kg):

o wadze 60 kg):



spacer - 210

spacer - 210

gimnastyka - 240

gimnastyka - 240

odkurzanie - 270

odkurzanie - 270

pływanie - 360

pływanie - 360

zakupy - 360

zakupy - 360

aerobik - 400

aerobik - 400

bieg na bieżni - 480

bieg na bieżni - 480

jazda na rowerze - 480

jazda na rowerze - 480

koszykówka - 489

koszykówka - 489

siłownia - 510

siłownia - 510

Ważne składniki

Ważne składniki

odżywcze:

odżywcze:



- produkty zbożowe (chleb -

- produkty zbożowe (chleb -

pieczywo ciemne zawiera więcej

pieczywo ciemne zawiera więcej

witamin, składników mineralnych

witamin, składników mineralnych

i błonnika pokarmowego niż białe

i błonnika pokarmowego niż białe

- jest więc zdrowsze; kaszę,

- jest więc zdrowsze; kaszę,

makaron, ziemniaki),

makaron, ziemniaki),

- warzywa i owoce do każdego

- warzywa i owoce do każdego

posiłku, a także między posiłkami,

posiłku, a także między posiłkami,

- szklankę

- szklankę

mleka/kefiru/jogurtu/twarogu,

mleka/kefiru/jogurtu/twarogu,

- porcję ryby lub drobiu, grochu,

- porcję ryby lub drobiu, grochu,

fasoli, mięsa,

fasoli, mięsa,

- jedną łyżkę stołową oleju lub oliwy

- jedną łyżkę stołową oleju lub oliwy

oraz nie więcej niż 2 łyżeczki

oraz nie więcej niż 2 łyżeczki

margaryny lub masła,

margaryny lub masła,

- wodę mineralną oraz naturalne

- wodę mineralną oraz naturalne

soki warzywne i owocowe,

soki warzywne i owocowe,

- Jedz co najmniej 3 posiłki - w tym

- Jedz co najmniej 3 posiłki - w tym

koniecznie śniadanie.

koniecznie śniadanie.