Ceny międzynarodowe

terms of trade

Międzynarodowe

rynki walutowe

Pojęcie ceny



Cena

Cena -

wyrażona w pieniądzu wartość określonego

towaru lub usługi, wartość waluty zagranicznej (tj.

kurs walutowy) lub określonego czynnika produkcji

(pracy, kapitału, wiedzy technicznej itd.).



Każda z tych wartości powstaje w wyniku zderzenia

się popytu z odpowiednią podażą.



Mamy do czynienia z procesami kształtowania się

cen w warunkach nadwyżki podaży nad popytem

oraz z procesami kształtowania się cen w

warunkach nadwyżki popytu nad podażą, ale cena

ewaluuje zawsze wokół odpowiedniej wartości.

Rodzaje cen



Istnieją ceny:

- absolutne
- względne (porównawcze/komparatywne)
są to tzw. wewnętrzne ceny relatywne,

wewnętrzne ceny relatywne,

których

kształtowanie się jest jedną z głównych

przesłanek rozwoju handlu

międzynarodowego i

międzynarodowej migracji czynników

produkcji



Ceny kształtują się na rynku (lokalnym, regionalnym,

krajowym, międzynarodowym), tzn. miejscu spotkania się

popytu i podaży.



Na rynku międzynarodowym kształtują się ceny towarów,

usług, czynników produkcji i walut w stosunkach między

krajami wyodrębnionymi granicami politycznymi, granicami

ekonomicznymi, stosującymi różne waluty itd.



Nie wszystkie towary, usługi czy rodzaje wiedzy technicznej

są przedmiotem handlu międzynarodowego i dlatego nie

można mówić o kształtowaniu się ich ceny międzynarodowej

(np. budynków czy zakładów użyteczności publicznej). Nie

będąc przedmiotem wymiany międzynarodowej, nie mają

one ani wartości międzynarodowej, ani ceny

międzynarodowej. Te towary i usługi określa się mianem

non-tradables.



Każdy towar, usługa i czynnik produkcji maja własną cenę.

Funkcje cen światowych



informacyjna – informowanie producenta czy dostawcy o

sile zapotrzebowania odbiorcy (krajowego czy

zagranicznego konsumenta, inwestora lub producenta) na

określony towar, usługę, czynnik produkcji lub walutę

zagraniczną;



dystrybucyjna – przez ceny towarów, usług i czynników

produkcji dokonuje się w każdym kraju podziału dochodu

narodowego;



agregacyjna – cena pełni tą funkcję tylko wtedy, kiedy

jest to cena ukształtowana w warunkach normalnie

funkcjonujących rynków towarów, usług i czynników

produkcji. Tylko wtedy można ją potraktować jako rozsądną

normę oceniającą i umożliwiającą agregację (np.

składników dochodu narodowego, produkcji przemysłowej).

Istota i rodzaje terms of trade



Terms of Trade -

dosłownie „warunki wymiany”.



Są to stosunki cen krajowych do cen produktów
eksportowanych lub importowanych w różnych
zależnościach.



Inaczej : wskaźniki terms of trade

wskaźniki terms of trade

odzwierciedlają wpływ zmiany ceny na

dochód narodowy.

Rodzaje terms of trade

Cenowe terms of trade



To współczynnik wskazujący na względne zmiany cen w eksporcie

danego kraju do względnych zmian cen towarów importowanych

przez ten kraj w określonym czasie (zazwyczaj w ciągu roku).

Czyli jest to współczynnik relacji zmian cen towarów

eksportowanych do zmian cen towarów importowanych.



Cenowe tot (skrót od terms of trade) danego kraju poprawiają się

jeśli ceny towarów eksportowanych w danym okresie rosną

szybciej lub maleją wolniej niż ceny towarów importowanych do

kraju. Gdy jest odwrotnie oznacza to, że siła nabywcza towarów

eksportowanych maleje.



Jeżeli któryś z powyższych wskaźników jest większy od 1 -

oznacza to, że zmiany cen dewizowych w handlu

międzynarodowym działają pozytywnie na bilans towarów i

usług. Tym samym oddziaływają również pozytywnie na dochód

narodowy. Cenowe TOT mniejsze od 1 - przynosi odwrotne efekty.

Ilościowe terms of trade

Ilościowe terms of trade (Gross barter terms of

trade)



Ten wskaźnik pokazuje zmiany ilości towarów, jakie kraj musi
eksportować by móc importować określone ilości towarów.
Czyli ile trzeba sprzedać za granicę by móc kupić z góry
określoną ilość towarów zagranicznych.



Wskaźnik cenowy i ilościowy jest prawidłowy wtedy gdy bilans
danego kraju jest zrównoważony (import = eksport), struktura
(oprócz modelu przystosowanego do zmian) handlu jest
niezmienna oraz gdy analizowane okresy są tak bliskie, że
można pominąć zmiany wydajności towarzyszące rozwojowi
techniki itp.

Czynnikowe terms of trade

Jednoczynnikowe terms of trade (single factoral terms of trade)

Ten wskaźnik oznacza relację zmian cen towarów eksportowanych
oraz towarów importowanych przez dany kraj w określonym
okresie, skorygowaną o zmiany wydajności czynników produkcji
zatrudnionych w produkcji eksportowej.

2. Dwuczynnikowe terms of trade
Dwuczynnikowe tot uwzględniają jeszcze zmiany wydajności w
kraju i zagranicą.



Najczęściej obliczane są cenowe, ilościowe i jednoczynnikowe tot

Mechanizm kształtowania się cen

Istnieją różne warunki zniekształcające ceny międzynarodowe.

Główne przyczyny to:

W odróżnieniu od mechanizmów kształtowania cen na rynkach

narodowych mamy do czynienia z czynnikiem zniekształcającym -

polityką ekonomiczną państw lub ich grupy. Dzieje się tak gdyż państwo

Dzieje się tak gdyż państwo

lub ich grupa (np. UE) tworzy na zewnątrz utrudnienia zarówno od

strony popytu jak i podaży poprzez utrzymywanie różnych barier

np. ceł.

Od strony exportu (podaży światowej) poszczególne kraje stosują np.

podatki, cła, kontrole. Od strony importu (popyt światowy) kontrola

istnieje poprzez np. cła, które ten popyt zmniejszają.

2. Korporacje transnarodowe – zniekształcają warunki konkurencji na

Korporacje transnarodowe – zniekształcają warunki konkurencji na

rynku międzynarodowym

np. poprzez ceny transferowe (ceny

transferowe są to ceny ustalane przez centralną korporacje w obrotach

między filiami).

3. Znaczna część towarów i usług, które są przedmiotem wymiany na

Znaczna część towarów i usług, które są przedmiotem wymiany na

rynku wewnętrznym nie jest przedmiotem wymiany na rynku

międzynarodowym

, bo np. nie spełnia międzynarodowych standardów

Pojęcie i rodzaje kursu walutowego.



Kurs walutowy

jest ceną jednej waluty

narodowej wyrażonej w drugiej walucie.



Mówiąc o liczbowym wyrażaniu kursów warto

zaznaczyć, że

relacje wymienne walut nie są

odbiciem ani siły określonego pieniądza ,

ani gospodarki narodowej.



W przedstawionym ujęciu kurs walutowy nie

pozwala nam na określenie tendencji do jego

zmian. Do analiz tendencji długookresowych służy

kurs efektywny. Jest on kursem średnim

ważonym, w którym funkcję wagi pełni względny

udział poszczególnych partnerów w całkowitym

eksporcie i imporcie danego kraju.

Funkcje kursu walutowego



Kurs walutowy pełni dwie ważne funkcje:

informacyjną:

informacyjną: dla podmiotów gospodarczych,

państw

i osób prywatnych;

cenotwórczą:

cenotwórczą: gdy staje się faktycznym

przelicznikiem

służącym do wyrażania ceny dobra

eksportowanego

czy importowanego w pożądanej walucie.

Kryterium amplitudy wahań



Kurs sztywny – kurs ustalony przez oficjalny organ państwa,
nie podlega żadnym wahaniom, stale utrzymuje się na
takim samym poziomie



Kurs stały – kurs ulega zmianom wskutek fluktuacji podaży i
popytu, jednak granice jego wahań są ściśle określone



Kurs płynny (zmienny, floating) – kurs kształtuje się jedynie
pod wpływem podaży i popytu, wahań jego nie ograniczają
przepisy

Rodzaje kursów walutowych

Kryterium liczebności



Kurs jednolity – całość obrotów z zagranicą odbywa się po
jednolitym kursie



Kurs dualny (podwójny) – istnieją dwa odmienne kursy: np.
jeden reguluje przepływy towarowe, drugi kapitałowe



Kurs zróżnicowany – rozwinięta forma kursu dualnego;
polega na istnieniu większej liczby różnych kursów
walutowych w różnych przekrojach (geograficznym,
podmiotowym, przedmiotowym)

Zasady kształtowania się kursu

walut

we współczesnym systemie

walutowym.

Współczesny system walutowy można nazwać systemem kursów

płynnych

kierowanych. Ma on następujące właściwości:



Kursy walut są ustalane na rynku walutowym



W długim okresie poziom kursów walutowych jest określany przez

czynniki decydujące o wielkości podaży poszczególnych walut i popytu

na te waluty



W krótkim okresie poziom kursu jest korygowany przez interwencję

banków centralnych



W pojedynczych krajach lub ich grupach istnieją mniej lub bardziej

formalne zasady prowadzenia polityki interwencji na rynku walutowym

System kursów zmiennych



System kursów zmiennych, inaczej elastycznych lub płynnych jest

rozwiązaniem czysto rynkowym, a więc nie administracyjnego

typu, w pełni harmonizującym z systemem gospodarczym

samoczynnie regulowanym przez mechanizm rynkowy, a więc

bezpośrednio przez popyt na obcą walutę i jej podaż.



W zależności od zmian po stronie popytu lub podaży na waluty

obce na krajowym rynku walutowym poziom kursu może falować

tak, że równowaga rynku dewizowego jest w każdej chwili

zachowana przez odpowiednie przesunięcie ceny pieniądza

krajowego wyrażonej w pieniądzu obcym lub na odwrót.



Zmiana kursu jest procesem ciągłym, ewolucyjnym, naturalnym,

co wynika z działania praw ekonomii, a nie z decyzji politycznej

faworyzującej jednych, a szkodzącej interesom innych.

Cenowy mechanizm dostosowawczy

w warunkach kursów płynnych

Cenowy mechanizm dostosowawczy w warunkach kursów

płynnych

uruchamiany jest za pośrednictwem zmian kursów

Działanie mechanizmu:



deficyt bilansu płatniczego  deprecjacja kursu waluty kraju na

rynku walutowym  ceny dóbr i usług wyrażone w walutach

zagranicznych spadają  rosną ceny dóbr i usług zagranicznych

wyrażonych w walucie narodowej wzrost eksportu i spadek

importu  przywrócenie równowagi bilansu płatniczego,



nadwyżka bilansu płatniczego  aprecjacja kursu waluty

kraju względny wzrost cen dóbr i usług krajowych

oferowanych odbiorcom zagranicznym względny spadek cen

dóbr i usług zagranicznych dla odbiorców krajowych wzrost

importu i spadek eksportu przywrócenie równowagi bilansu

płatniczego.

Automatyczny cenowy mechanizm

dostosowawczy



Oddziaływanie automatycznego cenowego
mechanizmu dostosowawczego na gospodarkę nie
ogranicza się do wpływu na przywracanie równowagi
bilansu płatniczego. Zmiany kursu są też istotnym
czynnikiem wpływającym na poziom cen w kraju.
Szczególnie jest ważny pobudzający wpływ
deprecjacji waluty danego kraju na inflację.



Słabością tego mechanizmu jest to, że całkowicie
abstrahuje on od zależności między równowagą
zewnętrzną a poziomem dochodu narodowego. Temu
też należy przypisać pojawienie się dochodowego
mechanizmu dostosowawczego.