Inflacja –

Inflacja –

zjawisko (proces)

zjawisko (proces)

wzrostu przeciętnego poziomu

wzrostu przeciętnego poziomu

cen w gospodarce w ustalonym

cen w gospodarce w ustalonym

okresie

okresie

wskaźnik zmiany cen

wskaźnik zmiany cen

miara procentowych zmian wydatków

miara procentowych zmian wydatków

związanych z zakupem określonego

związanych z zakupem określonego

zestawu dóbr w danym czasie

zestawu dóbr w danym czasie

ci0 – cena dobra

ci0 – cena dobra

i

i

w okresie t0, ci1 – cena dobra

w okresie t0, ci1 – cena dobra

i

i

w okresie t1,

w okresie t1,

ui0 – waga przypisana dobru

ui0 – waga przypisana dobru

i

i

, określająca jego udział w

, określająca jego udział w

koszyku, n – liczba dóbr

koszyku, n – liczba dóbr







n

1

i

i0

i0

i1

100

*

u

*

c

c

WZC

Rodzaje inflacji

Rodzaje inflacji



ze względu na tempo wyróżnia się:

ze względu na tempo wyróżnia się:

•

inflacja pełzająca- 3-5% rocznie,

inflacja pełzająca- 3-5% rocznie,

•

inflacja krocząca - 5-9% rocznie,

inflacja krocząca - 5-9% rocznie,

•

inflacja galopująca- 10-xxx% rocznie,

inflacja galopująca- 10-xxx% rocznie,

•

megainflacja- etap pośredni między

megainflacja- etap pośredni między

inflacją galopującą a hiperinflacją,

inflacją galopującą a hiperinflacją,

•

hiperinflacja- 50% miesięcznie, nagły

hiperinflacja- 50% miesięcznie, nagły

wzrost cen

wzrost cen

ze względu na sposób powstawania:

ze względu na sposób powstawania:

- inflacja rynkowa (jawna),

- inflacja rynkowa (jawna),

- inflacja ukryta – niedobory towarów na rynku i

- inflacja ukryta – niedobory towarów na rynku i

zmiana

zmiana

struktury asortymentowej poprzez

struktury asortymentowej poprzez

preferowanie dóbr

preferowanie dóbr

droższych oraz nowości,

droższych oraz nowości,

które również

które również

charakteryzują się wysokimi

charakteryzują się wysokimi

cenami.

cenami.



ze względu na przyczynę:

ze względu na przyczynę:

•

inflacja podażowa,

inflacja podażowa,

•

inflacja popytowa,

inflacja popytowa,

•

inflacja kosztowa: (Inflacja płacowa, Inflacja

inflacja kosztowa: (Inflacja płacowa, Inflacja

wywołana przez wzrost zysków, Inflacja

wywołana przez wzrost zysków, Inflacja

wywołana przez wzrost cen dóbr

wywołana przez wzrost cen dóbr

importowanych, Inflacja wywołana przez

importowanych, Inflacja wywołana przez

podatki)

podatki)

Teorie inflacji

Teorie inflacji

Teoria neoilościowa (monetarna, podażowa) -

Teoria neoilościowa (monetarna, podażowa) -

tempo

tempo

wzrostu cen jest zdeterminowane tempem wzrostu podaży

wzrostu cen jest zdeterminowane tempem wzrostu podaży

pieniądza, które z kolei zależy od polityki pieniężnej banku

pieniądza, które z kolei zależy od polityki pieniężnej banku

centralnego. Narzędziem ograniczenia inflacji jest

centralnego. Narzędziem ograniczenia inflacji jest

zmniejszenie tempa jej wzrostu.

zmniejszenie tempa jej wzrostu.

Teoria popytowa -

Teoria popytowa -

przyczyną inflacji jest

przyczyną inflacji jest

luka inflacyjna

luka inflacyjna

.

.

Powstaje ona wtedy, gdy zagregowany popyt na towary jest

Powstaje ona wtedy, gdy zagregowany popyt na towary jest

wyższy niż możliwości zaspokojenia go. Narzędziami

wyższy niż możliwości zaspokojenia go. Narzędziami

ograniczania inflacji są więc takie działania, dzięki którym

ograniczania inflacji są więc takie działania, dzięki którym

następuje zmniejszenie finansowych możliwości

następuje zmniejszenie finansowych możliwości

zaspokajania popytu.

zaspokajania popytu.

Teoria kosztowa -

Teoria kosztowa -

przyczyną inflacji jest wzrost kosztów

przyczyną inflacji jest wzrost kosztów

produkcji niezależny od zagregowanego popytu.

produkcji niezależny od zagregowanego popytu.

Narzędziem walki z inflacją jest więc oddziaływanie na

Narzędziem walki z inflacją jest więc oddziaływanie na

zmniejszenie tempa wzrostu kosztów poprzez osłabienie

zmniejszenie tempa wzrostu kosztów poprzez osłabienie

monopolistycznego wpływu na ceny i płace lub

monopolistycznego wpływu na ceny i płace lub

stymulowanie wzrostu wydajności pracy.

stymulowanie wzrostu wydajności pracy.

Luka inflacyjna

Luka inflacyjna

Dochód narodowy

0

A

45

o

E

AD

1

AD

0

Y

p

Y

e

Luka
inflacyjna

Skutki inflacji

Skutki inflacji

Pozytywne skutki:

Pozytywne skutki:



inflacja pełzająca wywiera korzystny wpływ

inflacja pełzająca wywiera korzystny wpływ

na dynamikę wzrostu gospodarczego

na dynamikę wzrostu gospodarczego

poprzez iluzję pieniężną. Pozwala to na

poprzez iluzję pieniężną. Pozwala to na

obniżkę realnych stóp procentowych i

obniżkę realnych stóp procentowych i

stawek płac realnych, co wyzwala

stawek płac realnych, co wyzwala

optymistyczne nastroje, ponieważ obniżą

optymistyczne nastroje, ponieważ obniżą

realne koszty, jakie ponoszą przedsiębiorcy,

realne koszty, jakie ponoszą przedsiębiorcy,



powolne procesy inflacyjne ułatwiają także

powolne procesy inflacyjne ułatwiają także

zmiany relacji cenowych w warunkach

zmiany relacji cenowych w warunkach

sztywności cen.

sztywności cen.

Negatywne skutki

Negatywne skutki



zniekształcenie informacyjnej funkcji cen (utrata orientacji

zniekształcenie informacyjnej funkcji cen (utrata orientacji

rynkowej przez podmioty, a w konsekwencji

rynkowej przez podmioty, a w konsekwencji

zniekształcenie struktury produkcji i konsumpcji),

zniekształcenie struktury produkcji i konsumpcji),



„

„

ucieczka” od pieniądza czyli spadek popytu na pieniądz ze

ucieczka” od pieniądza czyli spadek popytu na pieniądz ze

względu na chęć ograniczenia ponoszonych strat,

względu na chęć ograniczenia ponoszonych strat,



redystrybucja dochodów (zwiększanie realnych dochodów

redystrybucja dochodów (zwiększanie realnych dochodów

wybranych grup podmiotów przy zmniejszeniu realnych

wybranych grup podmiotów przy zmniejszeniu realnych

dochodów pozostałych przy stałej skali podatkowej),

dochodów pozostałych przy stałej skali podatkowej),



wzrost niepewności i osłabienie aktywności gospodarczej,

wzrost niepewności i osłabienie aktywności gospodarczej,

ze względu na trudności w planowaniu i podejmowaniu

ze względu na trudności w planowaniu i podejmowaniu

decyzji finansowych, obniżenie skłonności do

decyzji finansowych, obniżenie skłonności do

podejmowania inwestycji,

podejmowania inwestycji,



niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym, ponieważ przy

niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym, ponieważ przy

inflacji w kraju wyższej niż za granicą dobra eksportowane

inflacji w kraju wyższej niż za granicą dobra eksportowane

są mniej konkurencyjne na rynkach zagranicznych, a dobra

są mniej konkurencyjne na rynkach zagranicznych, a dobra

importowane są tańsze,

importowane są tańsze,



wzrost kosztów obsługi działalności gospodarczej, ze

wzrost kosztów obsługi działalności gospodarczej, ze

względu na konieczność częstych zmian cenników.

względu na konieczność częstych zmian cenników.

Klasyczna krzywa Philipsa obrazuje odwrotną

Klasyczna krzywa Philipsa obrazuje odwrotną

zależność między tempem wzrostu płac

zależność między tempem wzrostu płac

nominalnych a stopą bezrobocia.

nominalnych a stopą bezrobocia.

Stabilizacja płac (tempo wzrostu = 0) odpowiada

Stabilizacja płac (tempo wzrostu = 0) odpowiada

stanowi równowagi na rynku pracy, który

stanowi równowagi na rynku pracy, który

charakteryzuje się pewnym poziomem

charakteryzuje się pewnym poziomem

bezrobocia.

bezrobocia.

Jest to poziom bezrobocia naturalnego.

Jest to poziom bezrobocia naturalnego.

Stopa bezrobocia (w

%)

0

A

Te

m

p

o

w

zr

o

s

tu

p

ł

a

c

n

o

m

i

n

a

ln

y

c

h

(w

%

)

Zmodyfikowana krzywa Philipsa obrazuje zależność między

Zmodyfikowana krzywa Philipsa obrazuje zależność między

stopą bezrobocia a tempem wzrostu cen.

stopą bezrobocia a tempem wzrostu cen.

Ma ona charakter krótkookresowy i posiada punkt

Ma ona charakter krótkookresowy i posiada punkt

charakterystyczny – punkt przecięcia osi wyznaczającej

charakterystyczny – punkt przecięcia osi wyznaczającej

stopę bezrobocia, w którym tempo wzrostu cen wynosi 0.

stopę bezrobocia, w którym tempo wzrostu cen wynosi 0.

Oznacza to, że pomimo ustabilizowania się cen istnieje pewien

Oznacza to, że pomimo ustabilizowania się cen istnieje pewien

poziom bezrobocia – bezrobocia naturalnego.

poziom bezrobocia – bezrobocia naturalnego.

Krzywa ta prezentuje odwrotną zależność między bezrobociem

Krzywa ta prezentuje odwrotną zależność między bezrobociem

i inflacją, co oznacza, że wysokim poziomom bezrobocia

i inflacją, co oznacza, że wysokim poziomom bezrobocia

odpowiadają niskie poziomy inflacji i odwrotnie.

odpowiadają niskie poziomy inflacji i odwrotnie.

Koncepcja ta cieszyła się szczególnie dużą popularnością w

Koncepcja ta cieszyła się szczególnie dużą popularnością w

latach 60-tych XX wieku, jednak pojawiające się w latach

latach 60-tych XX wieku, jednak pojawiające się w latach

70-tych jednoczesne stany wysokiego bezrobocia i inflacji

70-tych jednoczesne stany wysokiego bezrobocia i inflacji

(

(

stagflacja

stagflacja

) sprawiły, że koncepcja została zanegowana.

) sprawiły, że koncepcja została zanegowana.

Stopa bezrobocia (w %)

0

A

B

b

1

b

0

t

1

t

0

Te

m

p

o

w

zr

o

s

tu

ce

n

(w

%

)

Długookresowa krzywa Philipsa

Długookresowa krzywa Philipsa

Stopa bezrobocia (w %)

0

A

B

b

1

b

n

t

2

D

E

F

C

G

t

1

Te

m

p

o

w

zr

o

s

tu

ce

n

(w

%

)

Długookresowa krzywa Philipsa pokazuje, że

Długookresowa krzywa Philipsa pokazuje, że

w długim okresie czasu stopa bezrobocia

w długim okresie czasu stopa bezrobocia

jest stała, ustalona na poziomie naturalnej

jest stała, ustalona na poziomie naturalnej

stopy bezrobocia.

stopy bezrobocia.

Wynika to z niedoskonałości rynku.

Wynika to z niedoskonałości rynku.

Wszelkie zmiany na rynku mają charakter

Wszelkie zmiany na rynku mają charakter

przejściowy, ponieważ podmioty opierają

przejściowy, ponieważ podmioty opierają

swoje oczekiwania inflacyjne na

swoje oczekiwania inflacyjne na

racjonalnych podstawach, na dobrej

racjonalnych podstawach, na dobrej

znajomości czynników wywołujących

znajomości czynników wywołujących

inflację i właściwej interpretacji poczynań

inflację i właściwej interpretacji poczynań

rządu. Założenie to jest nazywane

rządu. Założenie to jest nazywane

hipotezą racjonalnych oczekiwań.

hipotezą racjonalnych oczekiwań.